Kadışehri (Yozgat) yöresinde geleneksel halk ilacı olarak kullanılan bitkileri

1. ÖZET Bu çalışma Kadışehri (Yozgat) yöresinde geleneksel halk ilacı olarak kullanılan bitkileri ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla Mart 2011- Mayıs 2012 tarihleri arasında Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında yörede toplam 43 gün süren arazi çalışmaları yapılmıştır. Bu araştırma esnasında yöredeki 1 belde ve 26 köyün hepsine gidilerek halk ilacı olarak kullanılan bitkilerden örnekler toplanmıştır. Bu bitkilerin yöresel adları, tedavideki kullanılışları, yararlanılan kısımları, ilaçların hazırlanışı, uygulanış şekilleri, dozları, uygulama süreleri hakkında bilgiler derlenmiştir. Toplanan bu örnekler Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryumu’nda (MARE) bulunmaktadır. Sonuç olarak, yöreden toplanan 84 bitki örneğinin teşhisi sonucunda 56 türden geleneksel halk ilacı olarak yararlanıldığı saptanmıştır. Bunlardan 48’i yabani 8’i ise yörede yetiştirilen bitkilerdir. Bu bitkiler ve bunların tedavideki kullanılışları metin içinde sunulmuştur. Kadışehri yöresinde kaydedilen bitkilerden en çok yara tedavisinde, nefes darlığına karşı, kan şekerini düşürücü olarak, romatizma tedavisinde ve mide rahatsızlıklarının giderilmesinde yararlanılmaktadır. Anahtar Sözcükler: Etnobotanik, Halk İlaçları, Kadışehri, Tıbbi Bitkiler, Yozgat2. SUMMARY FOLK MEDICINAL PLANTS OF KADIŞEHRİ (YOZGAT) This study was made to reveal the plants used as traditional folk medicine in Kadışehri (Yozgat). For this purpose, the field work was done between March 2011- May 2012, in March, April, May, June and July lasting for 43 days in total. During this research all the settlement centers (including 1 small town and 26 villages) was visited. The specimens of the plants used as folk remedies have been collected and the information about local names, ailments treated or therapeutic effects, plant parts used, method of administration, dosage, duration of treatment has been recorded. The collected plant specimens are kept in the Herbarium of the Faculty of Pharmacy, Marmara University (MARE). As a result of identification of 84 plant specimens, 56 species used as a traditional folk medicine, have been determined. Among them 48 species are wild and 8 species are cultivated plants. These plants and their local usage in treatment are presented in the text. The plants recorded in Kadışehri are mostly used for wound, asthma, diabetes, rheumatism and stomach diseases. Key words: Ethnobotany, Folk Medicine, Kadışehri, Medicinal Plants, Yozgat