The numerical force, classification and legal status of religious minorities in Poland

Artykuł jest poszerzoną wersją referatu opublikowanego w materiałach pokonferencyjnych: J. Kitowski (red.). Central and Eastern Europe at the threshold of the European Union - an opening balance, „Geopolitical Studies” (IGiPZ PAN, Warszawa 2004], vol. 12, s. 479—494. Minority Churches in Poland can be divided into 7 main groups: Catholicism, Orthodoxy, Protestantism, Islam, Judaism, Hinduism, and Buddhism. Beside Churches stemming from main religious families, there are some congregations belonging to other traditions or combine elements derived from various backgrounds which are labelled here as ‘other denominations’ unrelated with any of main religions. In addition to this, some religions for which no reliable data was available, has been classified in this paper as new or unidentified denominations. Polish legislation uses the term ‘Churches and other religious organisations’ to denote religious groups established to cultivate and propagate a confession, have their own status, doctrine and rituals. In Poland 158 Churches and religious organisations have legal status (as of October 10, 2003) and their relations with the state are defined by appropriate regulations, such as: international agreements, legislation on the relationship between the state and particular Churches or religious organisation, act on Guarantees of Freedom of Conscience and Freedom of Religious Persuasion. Dzięki wynikom Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 r., odnoszącym się do zróżnicowania narodowościowego i etnicznego mieszkańców Polski, do szerszej opinii publicznej dotarły kolejne, kompleksowo opracowane zagadnienia dotyczące struktury ludnościowej kraju, które do wprowadzenia zmian polityczno-ustrojowych w Polsce w 1989 r. były na ogół pomijane, niekiedy fałszowane, względnie zniekształcane w przekazach informacyjnych i opracowaniach naukowych. Wyniki wspomnianego spisu nie przynoszą jednak informacji na temat innych, słabo dotąd rozpoznanych, aspektów życia społecznego w Polsce, w tym wiążących się ze zróżnicowaniem religijnym jej mieszkańców. Celem artykułu jes t przybliżenie struktury wyznaniowej Polski, głównie w zakresie, funkcjonujących na obrzeżach obiegu informacji, mniejszości religijnych. Problematyka ta zostanie przedstawiona w ramach następujących kompleksów zagadnień: liczebności, taksonomii i położenia prawnego mniejszości religijnych. W Polsce dopuszcza się dziś możliwość deklaracji nt. wyznawanej religii w formie wolnej woli zainteresowanych osób, prowadzącej do powstania „specyficznej osoby prawnej — Kościoła lub związku wyznaniowego. Mówiąc zatem o mniejszościach religijnych, autor będzie posługiwał się przede wszystkim odpowiadającymi im pojęciami Kościołów i związków wyznaniowych. Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę