Χορός και έμφυλη διάκριση: Ο ρόλος της γυναίκας στον ελληνικό παραδοσιακό χορό τον 20ο αιώνα. Ανασκοπική μελέτη

Ο χορός αποτελεί ένα πολιτισμικό φαινόμενο, το οποίο συζητιέται αδιάκοπα στην ελληνόφωνη και ξενόγλωσση βιβλιογραφία, εδώ και πολλά χρόνια. Από τη δεκαετία του ’80 και ύστερα, εμφανίστηκαν στη γραμματεία μελέτες που δεν τον προσεγγίζουν μόνο σαν έθιμο μιας κοινωνίας, αλλά και ως κοινωνικό και ανθρωπολογικό φαινόμενο, το οποίο εξαρτάται άμεσα από τις έννοιες της πολιτισμικής κατασκευής της ταυτότητας, του φεμινισμού και της πατριαρχίας. Εξετάζονται διαρκώς οι άγραφοι «όροι και προϋποθέσεις» συμμετοχής, οι οποίοι σχετίζονται με τις προσδοκίες της κοινωνίας σχετικά με την συμπεριφορά των συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια του, και τις έμφυλες σχέσεις που αναπτύσσονται. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για τη θέση της γυναίκας στον ελληνικό παραδοσιακό χορό στον ελληνόφωνο χώρο (Ελλάδα, Μικρά Ασία, Κύπρος) τον 20ο αιώνα. Μέσω της ανασκόπησης της συναφούς βιβλιογραφίας, η οποία προέρχεται τόσο από την Ελλάδα, όσο και από το εξωτερικό, και αφορά ζητήματα σχετικά με τις έμφυλες σχέσεις, το κοινωνικό φύλο και τις χορευτικές παραδόσεις που ισχύουν στις ελληνόφωνες κοινωνίες, παρουσιάζονται καταστάσεις στις οποίες η γυναίκα εμφανίζεται σε ανισότητα με τον άνδρα, είτε μειονεκτεί, είτε πλεονεκτεί. Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε ότι, αν και σε κάθε είδος χορευτικής έκφρασης υπάρχει έμφυλη διάκριση, αυτό δεν αποτελεί ένα «παγωμένο» φαινόμενο, αλλά διαφοροποιείται ανάλογα με τον χώρο και εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου, σε συμφωνία με τις πολιτισμικές και οικονομικές μεταβολές που δέχεται μια κοινωνία. Παράλληλα, χρησιμοποιώντας έννοιες δίπολα, σε σχέση με την κοινωνική περίσταση, τον χώρο, το φύλο και την ηλικία, οι πρακτικές που ακολουθούνται κατά τη διάρκεια του χορού επεξηγούνται, σε συνάρτηση πάντα με τις έμφυλες σχέσεις και τις αρχές μιας κοινωνίας. Dance is a cultural phenomenon, which has been continuously discussed in Greek and non-Greek literature for many years. From the 1980s and onwards, many studies appeared that approach it not only as a custom of a society, but also as a social and anthropological phenomenon, which directly depends on the concepts of the cultural construction of identity, feminism and patriarchy. The unwritten "terms and conditions" of participation, which relate to society's expectations regarding the behavior of participants during it, and the gender relations that develop, are constantly being examined. The purpose of this study is to review the literature on the position of women in Greek traditional dance in the Greek-speaking area (Greece, Asia Minor, Cyprus) in the 20th century. Through the review of literature, which comes both from Greece and abroad, and concerns issues related to gender relations, social gender and dance traditions that apply in Greek-speaking societies, various situations are being presented in which women appear unequal to man, either disadvantaged or advantaged. From the results of this survey, it was found that, although there is gender discrimination in every kind of dance expression, this is not a "frozen" phenomenon, but it varies according to the place and evolves over time, in accordance with the cultural and economic changes that occur in a society. At the same time, using concepts - antonyms, in relation to social occasion, space, gender and age, the practices followed during traditional dance are being explained, always in relation to gender relations and the principles of a society.