It-cleft change across the lifespan in early modern authors : variation, rhetoric and the individual in constructional change

Het taalgebruik van het individu is over het algemeen onderbelicht binnen diachrone en syntactische studies, die zich voornamelijk richten op de details van taalverandering op het niveau van de gemeenschap. Wil men echter een volledig beeld krijgen van de aard van het taalgebruik in de loop van de tijd en van de cognitieve basis waaruit dit gebruik voortkomt, dan moet het individu centraal gesteld worden in het onderzoek naar de mechanismen van taalgebruik en verandering. Veel belangrijke eigenschappen van taalkundige systemen (zoals analogie, automatisering, gevolgtrekking en associatie) bestaan noodzakelijkerwijs in de eerste plaats in de hoofden van individuele sprekers, een feit dat stilzwijgend wordt voorondersteld in veel usage-based onderzoek, maar dat zelden wordt geoperationaliseerd. Dit geldt in het bijzonder voor de syntaxis, waarvan over het algemeen wordt aangenomen dat zij intergenerationeel en dus abrupt verandert. Het huidige onderzoek wil dit gebrek aan aandacht voor de individuele dynamiek van gebruik en verandering rechtzetten, en daarnaast ook de patronen die op gemeenschapsniveau worden waargenomen in kaart brengen, door een diepgaand kwalitatief en kwantitatief onderzoek aan de hand van de case van de gekloofde zinsconstructie die begint met it (de ‘it-cleft’, bv. It was Bill that kissed Mary). De it-cleft is een complexe biclausale zinsstructuur met een verscheidenheid aan betekenissen, waarbij de focusconstructie centraal staat. Door het onderzoeken van constructionele verandering in deze constructie aan de hand van een dataset van veelschrijvers, beoogt dit proefschrift vooruitgang te boeken in dit onderbestudeerde onderzoeksdomein. De beoogde doelen worden gerealiseerd binnen het theoretische kader van Construction Grammar, met integratie van sociolinguïstische analyse en kwantitatieve statistische methodologieën, en aan de hand van de analyse van 50 vroegmoderne Engelse auteurs geboren in de 17e eeuw. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar de verandering die individuen hebben ondergaan tijdens de levensloop, de sociale dynamiek van de verschillende taalgemeenschappen, en de associaties die sprekers hebben gemaakt bij de verwerking en het gebruik van de it-cleft. Ook het schematiseringsproces van de gekloofde it-constructie gedurende de vroegmoderne periode wordt in detail beschreven met betrekking tot een aantal belangrijke vectoren van verandering, evenals een verheldering van de rol van individuen in dit proces.