Ontstatelijking: uitbesteding van overheidstaken aan normalisatie- en certificatie-instellingen

De overheid is verantwoordelijk voor het realiseren van publieke belangen, zoals veiligheid, gezondheid, duurzame ontwikkeling of een leefbare omgeving. Maar zij kan dat niet alleen. Daarbij heeft zij de hulp van anderen nodig. Dit geldt zeker als het gaat om het bewaken van kwaliteit en veiligheid van producten: van staafmixers tot windturbines en van liften tot speelgoedauto’s. Normalisatie en conformiteitsbeoordelingen zijn belangrijke vormen van zelfregulering. Overheden maken er in regelgeving en besluitvorming gebruik van om publieke belangen te realiseren. Dat is niet zonder risico’s. De kwaliteit van normen of conformiteitsbeoordeling kan onder druk staan door perverse marktprikkels. Kenbaarheid van de normen kan onvoldoende zijn verzekerd, nu voor inzage vaak moet worden betaald. Het is de vraag of burgers en bedrijven in de praktijk voldoende mogelijkheden hebben om rechtmatigheid van normen of conformiteitsbeoordelingen bij de rechter aan te kaarten. Het democratisch gehalte is op zijn minst kwetsbaar: vooral grote partijen lijken hun stempel te drukken op de normen. De overheid kan niet zonder normen en conformiteitsbeoordelingen, maar alertheid blijft in een democratische rechtstaat geboden