Ömer Seyfettin’in 'Yüksek Ökçeler' Adlı Hikâyesi Üzerine Metindilbilimsel Bir İnceleme

Beaugrande ve Dressler’in Introduction to text linguistics (1996) adlı kitaplarında kuramsal çerçevesini belirlediği metinsellik ölçütlerinden olan “bağdaşıklık” ve “tutarlılık” birbirinden farklıdır. Bağdaşıklık, metnin yüzey yapısında çeşitli dil ögeleri aracılığıyla görülebildiği hâlde; tutarlılık, metnin derin yapısındaki mantıksal bağlantılara işaret etmektedir. Bağdaşıklık, bir metnin sözel yapısına gönderimde bulunurken; tutarlılık, bu sözel yapıda oluşturulan kavramsal ilişkilere gönderimde bulunmaktadır. Metindilbilimsel bir inceleme olan bu çalışmada; Ömer Seyfettin’in kısa hikâye kapsamında değerlendirilebilecek olan “Yüksek Ökçeler”’in tutarlılık görünümlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Betimsel bir çalışma olan incelemede, “metin analiz programı” aracılığıyla (https://nlp.istanbulc.edu.tr/metinanaliz/, Erişim tarihi: 9.9.2021) elde edilen istatistiki verilerden yararlanılmıştır. İnceleme ile, söz konusu hikâyenin tutarlılık görünümlerinde tespit edilen çeşitlilik ve derinlik, Ömer Seyfettin’in zengin kavram dünyasını yansıtması bakımından önem taşıdığı sonucuna varılmıştır.