Enquête sur l'encastrement territorial des pratiques de l’économie circulaire en Région de Bruxelles-Capitale

L’économie circulaire (EC) figure parmi les priorités de la Région de Bruxelles-Capitale (RBC), car elle permet de concilier durabilité et objectifs économiques, tels que la fixation des activités productives dans la région et la création d’emplois. Le présent document s’appuie sur six études de cas dans le secteur agroalimentaire pour examiner la manière dont l’EC s’imbrique dans les tissus sociospatial, économique, culturel, financier et institutionnel de la région. Nous constatons que l’EC englobe une pluralité de pratiques, ce qui augure de nombreuses possibilités pour son expansion. Nous recommandons de tenir compte de cette diversité, dans la mesure où les politiques visent à créer des coalitions entre la Région, des entreprises dont les modèles économiques et les missions divergent, ainsi que des initiatives de proximité dans différents domaines. En outre, il apparaît nécessaire de valoriser les « emplois circulaires » et nous préconisons d’accorder plus d’attention aux activités d’EC urbaines au-delà 1) de celles centrées sur les marchés ciblant des consommateurs à revenus moyens ou élevés, et/ou 2) de celles qui font grimper la valeur marchande de l’immobilier. De circulaire economie staat op de agenda van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest als middel om duurzaamheid te combineren met economische doelstellingen zoals het behoud van productieactiviteiten in het Gewest en het creëren van werkgelegenheid. Dit artikel bouwt voort op zes praktijkgevallen in de voedingssector om te onderzoeken hoe de circulaire economie opgenomen is in het sociaal-ruimtelijke, economische, culturele, financiële en institutionele weefsel van het Gewest. We komen tot de bevinding dat de circulaire economie een veelheid aan praktijken omvat, wat heel wat mogelijkheden biedt om de circulaire economie uit te breiden. We raden aan om aandacht te schenken aan deze verscheidenheid, aangezien het beleid coalities nastreeft tussen het Gewest, bedrijven met uiteenlopende bedrijfsmodellen en opdrachten, en gemeenschapsinitiatieven op verschillende gebieden. Wij stellen ook vast dat er nood is aan meer waardering voor “circulaire banen” en raden aan om meer aandacht te hebben voor stedelijke circulaire economieën in plaats van enkel voor economieën (1) die gericht zijn op markten van consumenten met een gemiddeld of hoog inkomen en/of (2) die de waarde van de vastgoedmarkt helpen verhogen. The Circular Economy (CE) has been on the agenda of the Brussels Capital Region (BCR) as means of combining sustainability and economic Igoals like fixating productive activities in the region and job creation. This paper draws on six cases in the agro-food sector to explore how the CE is inserted in the socio-spatial, economic, cultural, financial and institutional fabric of the region. We find that the CE comprises a plurality of practices, which promises multiple avenues for CE expansion. We recommend attending to this variegation, as policies seek coalitions between the Region, firms with diverging business models and missions, and community- based initiatives in different areas. We also identify the need to value “circular jobs” and recommend heightened sensitivity to urban circular economies beyond (1) those centered on middle/high income consumer markets, and/or (2) those fueling property market value rise.