Raspodela pristupačnih sadržaja mikroelemenata po dubini kultivisanog zemljišta

This paper presents a study of the profile distribution of available micronutrients Fe, Mn, Cu and Zn and radionuclide 137Cs in cultivated soil at the experimental field 'Radmilovac' (property of Agricultural Faculty, Belgrade University) in the vicinity of Vinča Institute of Nuclear Sciences. The soil belongs to the anthrosol class of anthropogenic soils according to FAO (2006). At first, the deep plowing was performed while preparing soil for planting peach trees followed by cultivation of soil for 12 years. All agricultural treatments at the experimental field ceased for three years. After that period, soil sampling was carried out. Contents of DTPA-extracted Fe, Mn, Cu and Zn were in the range of (mg kg-1): 5.8-41.6; 9.2-34.2; 1-7.6 and 0.2-1.3, respectively. Detected activity concentration (Bq kg-1) for 137Cs ranged from 1.8 to 35. It was noticed that distribution patterns of 137Cs radionuclide and available Cu and Zn along soil depth were very similar and they were analyzed by simple linear regression; mutual affinity for the soil organic matter might affect their distribution in soil. Contents of available Fe and Mn exhibited different, more constant distribution within a soil horizon. U ovom radu ispitivana je raspodela sadržaja pristupačnih mikroelemenata Fe, Mn, Cu i Zn i koncentracije aktivnosti proizvedenog radionuklida 137Cs u profilima zemljišta (dubine 080 cm) sakupljenih sa voćnjaka pod zasadom breskvi na oglednom školskom poljoprivrednom dobru 'Radmilovac' (Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Beogradu) u neposrednoj blizini Instituta za nuklearne nauke 'Vinča'. Zemljište pripada klasi antrosol antropogenih zemljišta prema međunarodnoj FAO (2006) klasifikaciji. Priprema zemljišta za sadnju bresaka izvršena je rigolovanjem, posle čega je usledila 12 godina duga nega voćnjaka. Uzorkovanje zemljišta izvršeno je tri godine nakon prestanka svih poljoprivrednih tretmana zemljišta na oglednom polju. Sadržaji pristupačnih mikroelemenata Fe, Mn, Cu i Zn (dobijeni ekstrakcijom sa rastvorom 0,005 M DTPA) nalazili su se u opsegu (mg kg-1): 5,841,6; 9,234,2; 17,6 odnosno 0,21,3. Detektovana koncentracija aktivnosti 137Cs u zemljištu (merena metodom gama-spektrometrije korišćenjem koaksijalnog HPGe-detektora) nalazila se u intervalu (Bq kg-1): 1,835. Uočeno je da su obrasci distribucije po dubini profila pristupačnih oblika Cu i Zn i radionuklida 137Cs bili veoma slični, a rezultati proste linearne regresione analize su pokazali da je uzajamni afinitet prema organskoj materiji zemljišta mogao da utiče na takvu njihovu distribuciju. Sadržaji pristupačnih mikroelemenata Fe i Mn, pokazali su da imaju drugačiju, uniformniju distribuciju po dubini ispitivanih profila zemljišta.