Geç 18. Yüzyıl Osmanlı Kıbrısı’nda Yerel Aracılar ve Adasal Mekân

18. yüzyıl ortalarından 19. yüzyıl ortalarına kadarki dönemde Osmanlı taşrasındaki servet ve iktidarın yeniden dağıtılmasına ilişkin tartışmalara katkı yapmayıamaçlayan bu makalede, üç mahalli seçkin üzerine odaklanılmaktadır: Kıbrıs tercümanı Hadjiyorgakis Kornesios (Acı Yorgaki), muhassıl Hacı Abdülbaki Ağa, Ermeniasıllı tüccar ve aynı zamanda elçilik tercümanlığı yapan Sarkis. Çalışmada, katı birmerkez-çevre ikileminin ötesine geçen analitik kategoriler aranmış, imparatorlukcoğrafyasını daha iyi anlamak ve şimdiye kadar daha çok idari teşkilat üzerindentanımlanan mekânsal tahayyülün ötesine geçmek için alternatif bir yaklaşım denenmiştir. Braudel’in “minyatür kıtalar” kavramı kullanılarak Kıbrıs’taki yalıtılmış mekânolgusunu tasavvur etmek mümkün olmuş, bu sayede daha genel bağlamda ekonomikilişkilerin doğası, üretim biçimleri ve taşradaki artıdeğerin birikimi daha iyi anlaşılabilmiştir. Burada incelenen üç yerel aracı, bu türden bir yaklaşımı araştırmacı içinkolaylaştıran ve hatta teşvik eden ideal vakalar sunmuşlardır.
Contributing to the discussions on the reconfigurations of wealth andpower in the Ottoman Empire between the mid-eighteenth and the mid-nineteenthcentury, this article considers the cases of three provincial notables in a provincialsetting: Hadjiyorgakis Kornesios, dragoman of Cyprus; the muhassıl (tax-farminggovernor) Hacı Abdülbaki Ağa; and the Armenian consular dragoman-cum-merchantSarkis. Seeking analytical categories that move beyond a rigid center/province dichotomy, this article makes an initial attempt towards articulating an alternative schemefor understanding imperial space, and move beyond a spatial imagination confined toconventional administrative organization. Utilizing the Braudelian concept of ‘miniature continents’ allows an envisioning of the Cypriot insularity that sheds light on thenature of economic relations, modes of production, and patterns of concentration ofthe rural surplus. The three local intermediaries examined here are ideal case studiesthat can facilitate, or indeed instigate, this sort of inquiry.