The Effect of I‘jāz al-Qur’an Studies on Linguistic Tafsīr -al-Kashshāf Example

Kur’an’ın doğru anlaşılmasında önemli bir konuma sahip olan dilbilimsel tefsir çalışmaları çok erken bir dönemde ortaya çıkmış ve etkinliğini modern döneme kadar sürdürmüştür. Bu uzun süreç içerisinde dilbilimsel tefsir faaliyetleri hiç şüphesiz standart, tekdüze devam etmemiş çeşitli tarihsel ve kültürel olguların etkisiyle teknik açıdan ve içerik olarak farklılaşmıştır. Bu farklılaşmanın ortaya konulması, dilbilimsel tefsir faaliyetlerinin üst üste gelen bir bilgi yığınını oluşturmadığını aksine bu faaliyetlerin sürekli bir gelişim içerisinde olduğunu göstermesi açısından önem arz etmektedir. Bu bağlamda dilbilimsel tefsirde bir değişim ve farklılaşmaya neden olması bakımından i‘câzü’l-Kur’an çalışmaları dikkate şayandır. Bu çalışmada i‘câzü’l-Kur’an etkisiyle ortaya çıkan ilgili değişimin boyutu ve niteliği üzerinde durulmaktadır. Bu minvalde i‘câzü’l-Kur’an hakkında genel bilgiler verildikten sonra meâni’l-Kur’an formatında kaleme alınan Zemahşerî’nin Keşşâf tefsiri üzerinde, bahsi geçen farklılaşmanın izleri tespit edilmeye çalışılacak ve özellikle söz konusu tefsir ilk dönem dilbilimsel tefsirler ile mukayeseli olarak incelenecektir.
Linguistic commentaries on the Qur’an, which have played an important role in understanding the Qur’an, emerged very early times; and this scholarly activity has continued until the modern period. In this long period of time, this scholarly activity has undoubtedly not continued to be standard and uniform, but has differed technically and in terms of content due to various historical and cultural facts. The examination of this differentiation is important in terms of showing that the linguistic commentary activities do not constitute an overlapping mass of knowledge, on the contrary, they are in a continuous development. In this context, studies on i‘jāz al-Qur’an are remarkable as they have caused a change and differentiation in linguistic commentaries. This study focuses on the extent and nature of the relevant change that emerged with the effect of i‘jāz al-Qur’an. In this respect, after a general introduction to i‘jāz al-Qur’an, the traces of the aforementioned differentiation will be determined by following the commentary of al-Zamakhsharī, which was written in the format ma‘ānī al-Qur’an. In addition, the relevant commentary will be examined in comparison with the first period linguistic commentaries.