Mogelijkheden voor een organisatiesociologische benadering van politieke partijen

De bedoeling van dit artikel is het uitwerken van een theoretisch kader dat moet toelaten enerzijds het begrip "politieke partij" precieser af te bakenen, en anderzijds de verschijningsvormen, de structuratie van partijen beter te beschrijven en te verklaren. De fundamenten van het theoretisch referentiekader worden ontleend aan de organisatiesociologie. Een partij wordt beschouwd als een organisatie, d.w.z. als een handelingsverband dat primair georiënteerd is op het bereiken van een doel. De processen van doelverwerving worden geconcipieerd als strategisch handelen binnen de beperkende condities van de omgeving waarin de organisatie, in casu de politieke partij, ageert. Een politieke partij wordt gedefinieerd als een organisatie met twee belangrijke doelen: sociale integratie of "partijvorming" en streven naar politieke macht. Cultuuroverdracht of socialisatie kan eventueel ook een doel, en eventueel zelfs het belangrijkste doel van een partij zijn. Dit laatste komt veelal voor in jonge naties. Elk van deze doelen wordt op strategische wijze nagestreefd binnen de condities van respectievelijk de sociale, de politieke en de culturele omgeving van de partij. Dit artikel illustreert hoe de politieke omgeving van een partij in kaart zou kunnen gebracht worden, en hoe binnen die omgeving diverse strategieën kunnen gevolgd worden om onzekerheden voor de doelverwerving van de partij te reduceren. Een en ander wordt toegelicht met voorbeelden die grotendeels aan de Belgische situatie zijn ontleend.