TÜRKİYE'DEKİ CARİ AÇIKLARA NEDEN OLAN FAKTÖRLER: KISA VADELİ SERMAYE GİRİŞLERİ, ENERJİ İTHALATI YA DA ALTIN İTHALATI MI?

This study investigates the effects of gold imports, energy imports and short-term capital inflows on current account deficits using Turkish quarterly data for the period 1996Q1–2021Q1. To this end, first, the current account deficit model is built based on the literature review and estimated using the autoregressive distributed lag (ARDL) model. Then the presence of cointegration among relevant variables is tested by employing bonds testing, and then the error correction model is estimated. The bonds testing results indicate cointegration among current account deficits, gold imports, energy imports, portfolio investment, foreign direct investment, reel effective exchange rate, real gross domestic products, openness, and financial development proxies. The empirical findings of this study reveal that while gold imports play a significant deteriorating role on Turkish current account deficits in the short and in the long term, energy imports and portfolio investment only have a short-term effect. Furthermore, appreciation of Turkish currency seems to increase current account deficits only in the long term; it has no short-term effect. Interestingly, the openness proxy, which is being used as a measure of international trade integration of a country to the world economy, exerts no effect on current account deficits neither in the long-term and nor in the short-term.
Bu çalışmada Türkiye'nin 1996Q1–2021Q1 dönemlerindeki altın ithalatı, enerji ithalatı ve kısa vadeli sermaye girişlerinin cari açık üzerindeki etkilerinin çeyreklik veriler kullanılarak tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle literatür taramasına dayalı olarak cari açık modeli oluşturulmuş ve otoregresif dağıtılmış gecikme (ARDL) modeli kullanılarak tahmin edilmiştir. Daha sonra ilgili değişkenler arasında eşbütünleşmenin varlığı sınır testi uygulanarak test edilmiş ve ardından hata düzeltme modeli tahmin edilmiştir. Sınır testi sonuçları, cari açıklar, altın ithalatı, enerji ithalatı, portföy yatırımı, doğrudan yabancı yatırım, reel efektif döviz kuru, reel gayri safi yurtiçi hasıla, açıklık ve finansal gelişme değişkenleri arasındaki eşbütünleşmeyi göstermektedir. Çalışmanın ampirik bulguları, altın ithalatının kısa ve uzun vadede Türkiye'nin cari işlemler açığı üzerinde önemli bir bozucu rol oynadığını, ancak enerji ithalatının ve portföy yatırımlarının sadece kısa vadede etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, Türk parasının değer kazanması cari açığı sadece uzun vadede artırıyor gibi görünmekte iken kısa vadede bir etki tespit edilememiştir. İlginçtir ki, bir ülkenin uluslararası ticaretle dünya ekonomisine entegrasyonunun bir ölçüsü olarak kullanılan açıklığın ne uzun vadede ne de kısa vadede cari açıklar üzerinde herhangi bir etkisi görülmemiştir.