CBS VE AHS KULLANILARAK DOĞAL ÇEVRE BİLEŞENLERİ AÇISINDAN KENTSEL MEKÂNIN YERLEŞİME UYGUNLUK ANALİZİNE BİR ÖRNEK: ANTAKYA (HATAY)

Having grown rapidly throughout the world in recent years, cities have led to the emergence of many problems in the natural environment. It is necessary to perform appropriate space selection works in urban areas in order to solve such problems. In this regard, significant works are performed by means of Geographic Information Systems (GIS) based techniques in particular. In the present study, the natural environmental components of Antakya, the central district of Hatay province, were analyzed in terms of habitability. Thematic maps were utilized in the present study (scale being 1/25.000). The ArcGIS/ArcMap 10.1 package GIS software was used at the analysis and the mapping stages of the present study. The Analytic Hierarchy Process (AHP), one of the multiplecriteria decision-making methods, was employed as the research method. It was found out that more than half of Antakya consisted of areas having a low level of habitability. The spaces inappropriate for habitation were the areas close by river valleys the Asi (Orontes) River being in the first place and fault lines. According to the research findings, although there are some risky spaces within borders of the municipal adjacent areas to which the district is likely to extend in the near future, the safest spaces are situated there. Ultimately, studies taking into account natural environmental components should be conducted in order to plan cities for sustainability. The use of methods based on GIS in these kinds of studies is quite important for producing sound and applicable results. Such methods may be preferred as they are applicable in similar fields, too
Son yıllarda dünya genelinde hızlı bir şekilde gelişen kentler, doğal ortamda birçok probleminde ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ortaya çıkan bu problemlerin çözümü için kent alanlarında uygun yer seçimi çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Bu bağlamda özellikle Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tekniklerinden yararlanılarak oldukça ciddi çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada Hatay ilinin merkezini oluşturan Antakya kentinin doğal çevre bileşenlerinin yerleşime uygunluk açısından analizi yapılmıştır. Çalışmada materyal olarak 1/25.000 ölçek oranı esas alınarak çeşitli tematik haritalardan yararlanılmıştır. Çalışmanın analiz ve haritalama aşaması CBS yazılımlarından ArcGIS/ArcMap 10.1 paket programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yöntem olarak ise çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS)’den yararlanılmıştır. Çalışma sonunda Antakya kentinin yarısından fazlasının yerleşmeye az uygun sahalardan oluştuğu tespit edilmiştir. Yerleşmeye uygunsuz alanlar, başta Asi Nehri olmak üzere akarsu vadileri ile fay hatlarına yakın konumda bulunan sahalardır. Kentin yakın gelecekte genişleyeceği mücavir alan sınırları içerisinde bazı riskli alanlar bulunmasına rağmen, en güvenilir alanlar bu bölgededir. Nihai aşamada ise kentlerin sürdürülebilir bakımından planlanması için doğal çevre bileşenlerini dikkate alan çalışmaların yapılmasına ihtiyaç vardır. Bu tarz çalışmalarda CBS’ye dayalı yöntemlerin kullanılması sağlıklı ve kullanılabilir sonuçlar üretilmesi bakımından oldukça mühimdir. Bu yöntemlerin benzer alanlarda da uygulanabilir olması bakımından tercih edilebileceği anlaşılmıştır.