Uludağ Göknarı’nda (Abies bornmülleriana mattf.) bazı fidan karakterleri bakımından genetik çeşitlilik

Bu çalışmada; Uludağ Göknarı’nın doğal yayılış alanlarından örneklenen 5 populasyon ve her populasyonda 20 olmak üzere toplam 100 aileye ait fidecik ve 2+0 yaşlı fidan karakterleri bakımından genetik varyasyonlar belirlenmiştir. Ayrıca, elde edilen sonuçların karşılaştırılması amacıyla Doğu Karadeniz Göknarı (Abies nordmanniana Stev.) ve Toros Göknarı’ndan da (Abies cilicica Kotschy.) birer populasyon (her birinden 20 aile) çalışmaya dahil edilmiştir. Deneme, Ankara İlyakut Orman Fidanlığı açık alan koşulları altında kurulmuştur. Türlere ve populasyonlara ait fidecikler ile bu fideciklerden gelişen 1+0 yaşlı fidanlarda kotiledon sayısı (KS), epikotil boyu (EB) ve hipekotil boyu (HB); iki yaşlı fidanlarda ise fidan boyu (FB), kök boğazı çapı (KBC), tomurcuk bağlama zamanı (TB) ve tomurcuk patlatma zamanı (TP) ölçüm ve gözlemleri yapılmıştır. Bu kapsamda birey ve aile düzeyindeki kalıtım dereceleri ile bazı genetik parametreler ve karakterler arası genetik fenotipik korelasyonlar tahmin edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, iki yaşlı fidan özelliklerinin tümü bakımından populasyon içi (aileler arası) farklılıklar önemli çıkarken, kök boğazı çapı ve tomurcuk bağlama zamanı bakımından populasyonlar arası farklılıklar önemsiz, fidan boyu ve tomurcuk bağlama zamanı bakımından da türler arası farklılıklar önemsiz düzeyde bulunmuştur. Aynı zamanda çalışılan fidecik ve fidan özellikleri bakımından orta ve yüksek düzeyde birey ve aile kalıtım dereceleri [0.09(KS)
In this study, it was determined that genetic diversity on some juvenile seedling and two-year-old seedling characteristics of totally 100 families from 5 populations (20 for each one) sampled from natural distribution area of Bornmullerian Fir. Also for the purpose of comparison of the results one population of Nordmann Fir (Abies nordmanniana Stev.) and one population of Taurus Fir (Abies cilicica Kotschy.), 20 families from each one were included in the study. The experiment was established in İlyakut/Ankara Forest Nursery under open field conditions. Cotyledon number (KS), epicotyl (EB) and hypocotyl length (HB) of juvenile seedlings and seedling height (FB), root collar diameter (KBC), timing of bud set (TB) and bud flushing (TP) of two-year-old seedlings were measured and observed. In this context, individual and family heritabilities, some genetic parameters and genetic and phenotypic correlations between characters were estimated. According to the results obtained, differences between families within the populations were important in terms of all properties of the two-year-old seedlings however differences between populations for root collar diameter and timing of bud set were insignificant. And also insignificant differences between the species were found in terms of these two characters. At the same time middle and high level individual and family heritabilities [0.09(KS) < hi2 < 0.193 (FB); 0.201 (KS) < hf2 < 0.529 (EB)] were estimated for all juvenile and two-year-old seedling traits.