Τα θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλονίκης και η αξιοποίησή τους στην εκπαίδευση

Η συγκεκριμένη εργασία έχει ως στόχο να παρουσιάσει τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλονίκης είτε αυτά είναι χριστιανικά είτε μουσουλμανικά είτε εβραϊκά, συνδέοντας όλους τους πληθυσμούς της πόλης στο μωσαϊκό της πολυπολιτισμικότητάς της, καθώς επίσης και τα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα που υπήρξαν παράλληλα με την ανάπτυξη των διαφόρων κοινοτήτων της πόλης, λαμβάνοντας υπόψη την επισκεψιμότητα τους από τους μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και τη σύνδεσή τους με την εκπαιδευτική διαδικασία. Το πόνημα αυτό ξεκινά με την παρουσίαση από το δεύτερο μισό του 19ου αι, των διαφόρων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που λειτουργούσαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης και κάλυπταν τις εκπαιδευτικές ανάγκες των διαφορετικών πληθυσμών που ζούσαν αρμονικά σ’ αυτήν. Στη συνέχεια ακολουθεί μια σύντομη αναφορά και περιγραφή των θρησκευτικών μνημείων που την περίοδο αυτή (από το δεύτερο μισό του 19ου αι και μετά) υπήρχαν και χρησιμοποιούνταν από τους παραπάνω πληθυσμούς της πόλης (χριστιανούς, μουσουλμάνους, εβραίους, αρμένιους κ.ά.), για την κάλυψη των θρησκευτικών τους αναγκών, σεβόμενοι τη διαφορετικότητα στην πίστη και λατρεία μεταξύ τους. Τέλος η εργασία τονίζοντας την ιστορική και θρησκευτική τους σημασία για τη Θεσσαλονίκη και τους κατοίκους της, αναφέρεται στην αποτελεσματική εκπαιδευτική διαδικασία μέσω της βιωματικής μάθησης και της επιτόπιας παρατήρησης. Η εφαρμογή κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ο σχεδιασμός εύστοχων δραστηριοτήτων από τους εκπαιδευτικούς, συντελούν στη διαμόρφωση εκπολιτισμένου χαρακτήρα των μαθητών και μαθητριών, διευρύνοντας την κρίση τους, οξύνοντας τη διαλεκτική τους σκέψη και ωθώντας τους με τον τρόπο αυτό να διαμορφώσουν ολοκληρωμένη άποψη για την ιστορική εξέλιξη της πόλης στην οποία ζουν και αναπτύσσονται καθώς και τις αλλαγές που υπέστη αυτή στην ιστορική γραμμή, την οποία διερευνητικά μελετούν. Σκοπός λοιπόν του πονήματος αυτού είναι μέσω της βιωματικής μάθησης και της επιτόπιας παρατήρησης, οι μαθητές και οι μαθήτριες να ενασχοληθούν με το γνωστικό αντικείμενο της ιστορίας της πόλης, μέσα από τη μελέτη των θρησκευτικών της μνημείων και να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα της μελέτης πολλών πτυχών της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης για την πλήρη κατανόησή της. Έτσι έρχονται σε επαφή με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αλλά και τα διαχρονικά προβλήματα της κοινωνίας της πόλης πουν ζουν και εξελίσσονται ως πολίτες, όπου θα κληθούν μελλοντικά να λειτουργήσουν υπεύθυνα. Κατανοώντας λοιπόν τα στοιχεία αυτά με κριτικό πνεύμα και διάθεση, καλλιεργείται η συλλογική αυτογνωσία και κατά συνέπεια η αυτοβελτίωση της κοινωνίας.
This study aims to present the most important religious monuments of Thessaloniki, whether they are Christian, Muslim or Jewish, connecting all the populations of the city in the mosaic of its multiculturalism, as well as the various educational institutions that existed in parallel with the development of various communities of the city, taking into account their visits by primary school students as well as their connection to the educational process. The work begins with the presentation of the various educational institutions that operated in the city of Thessaloniki and covered the educational needs of the different populations that lived harmoniously in it from the second half of the 19th century. The following is a brief report and description of the religious monuments that during this period (from the second half of the 19th century onwards) existed and were used by the above populations of the city (Christians, Muslims, Jews, Armenians, etc.), for meeting their religious needs, respecting the differences in faith and worship between them. Finally, the work, emphasizing their historical and religious significance for Thessaloniki and its inhabitants, refers to the effective educational process through experiential learning and field observation. The implementation of appropriate educational programs and the planning of appropriate activities by teachers, contribute to the formation of a civilized character of students, broadening their judgment, sharpening their dialectical thinking and thus pushing them to form a comprehensive view of its historical development of the city in which they live and develop as well as the changes it has undergone in the historical line which they are exploring. The purpose of this study is through experiential learning and field observation students to deal with the subject of the history of the city, through the study of its religious monuments and to realize the need to study many aspects of the society of Thessaloniki for its full understanding. Thus, they come in contact with the special characteristics but also with the timeless problems of the city’s society where they live and evolve as citizens and they will be called to act responsibly in the future. By understanding these elements with a critical spirit and mood, the collective self-knowledge is cultivated and consequently the self-improvement of the society.