AIR POLLUTION AND COVID-19

Yeni Koronavirüs Hastalığı-2019 hızla dünyaya yayılmış ve büyük bir halk sağlığı sorunu olarak, sosyal ve ekonomik zararlara neden olmuştur. Risk faktörleri; sosyodemografi, tıbbi durum ve çevresel maruziyetler şeklinde gruplandığında; çevresel risk faktörlerinden biri de hava kirliliğidir; nüfusun COVID-19 patogenezine olan duyarlılığının artmasında önemli rol oynayabileceği düşünülmektedir. Sokağa çıkma yasağı gibi insan hareketliliğini kısıtlayan önlemlerin; yemek, eğlence, endüstri, madencilik, ulaşım ve ticaret faaliyetlerinin azalması dikkate alındığında hava kirleticilerinin emisyonu üzerinde azaltıcı etki gösterebileceği öngörülebilir. Hava kalitesi değerlendirilirken kullanılan ana kirletici parametrelerin artışlarının bulaş, hastalığın seyri ve sonuçları üzerinde, viral iletimde kolaylaştırıcı olduğu, solunum ve kardiyovasküler hastalık riskini arttırdığı çalışmalarda gösterilmiştir. COVID-19 için R0 katsayısı hesaplanırken kullanılan faktörlerin incelenmesinde hava kirliliğinin; temas oranı, bulaş yolu, enfekte dönem üzerinde etkileri olduğu görülmektedir. Yüksek partikül madde konsantrasyonuna uzun süreli maruziyet ile kardiyovasküler hastalık riskleri de artmış olan bazı insanlar yüksek kan basıncı nedeniyle tedavi almaktadır. Angiotensin Converting Enzyme (ACE2), bazı korona virüsler için hücrelere giriş noktası görevini üstlenir. Yüksek kan basıncını tedavi etmek için kullanılan ACE inhibitörleri ve anjiyotensin reseptör blokerlerinin (ARB'lerin) ikisinin de ACE2 miktarını arttırdığı ve bu nedenle koronavirüs enfeksiyonlarının şiddetini arttırabileceği gösterilmiştir. Profesyonel topluluklar standart ACE inhibitörü ve ARB tedavisine devam edilmesini önermektedir. Kısıtlamaların uygulanması ile genel olarak faaliyet kaynaklı kirleticilerin miktarının azalması ve bu süreçte insanların hava kirleticilerine maruz kalmalarının da azalmasından dolayı etkili halk sağlığı müdahaleleri yapılmıştır. Sağlık profesyonellerince; hava kirliliğini önlemeye yönelik kanıt temelli çalışmalar yapılmalı ve paylaşılmalıdır.