EKONOMİK BÜYÜME VE EKOLOJİK AYAK İZİ İLİŞKİSİ: E7 ÜLKELERİ ÖRNEĞİ

Bu çalışmada E7 ülkelerinde (Brezilya, Çin, Endonezya, Hindistan, Meksika, Rusya ve Türkiye) 1992-2018 döneminde ekonomik büyüme ve ekolojik ayak izi ilişkisi panel veri yöntemi ile incelenmiştir. Ekonomik büyüme göstergesi olarak kişi başına düşen GSYH ve ekolojik ayak izi ölçütü olarak kişi başına küresel (ha) cinsinden ekolojik ayak izi değişkeni kullanılmış olup, kontrol değişkeni olarak birincil enerji tüketimi ele alınmıştır. Çalışmada eşbütünleşme ilişkisinin varlığı Gengenbach vd. (2016) ikinci nesil eşbütünleşme testi ile araştırılmış olup, eşbütünleşme katsayıları AMG tahmincisiyle hesaplanmıştır. Ayrıca, değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin tespitinde Dumitrescu ve Hurlin (2012) nedensellik testinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular ışığında, E7 ülkelerinde 1992-2018 döneminde değişkenler arasında eşbütünleşik ilişki olduğu tespit edilmiştir. E7 ülkelerinde enerji tüketimi ve ekonomik büyümenin ekolojik ayak izi ile pozitif ve istatistiki olarak anlamlı ilişkiye sahiptir. Bu ülkelerde enerji tüketimindeki %1’lik artış, ekolojik ayak izini ortalama % 0.78 oranında arttırmaktadır ve ekonomik büyümede %1’lik artış ekolojik ayak izini ortalama 0.12 oranında arttırmaktadır. Ayrıca, ekonomik büyümeden ekolojik ayak izine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi varken; ekolojik ayak izi ile enerji tüketimi arasında karşılıklı nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.