Yatırım Teşvik Politikalarının Bölgesel Belirleyicilerine Yönelik Bir Analiz: Türkiye Örneği

Literatürde teşvik kavramı; özendirme, sübvanse etme, destekleme ve devlet yardımı gibi kavramları kapsamakta veya bu kavramlarla eş tutulmaktadır. Ülkeler gelişmiş ülkelerle aralarındaki farkı kapama veya gelişmiş ülkelerin stratejik önemi olan alanlarda liderliğini sürdürme çabaları yanı sıra bölgeler veya iller arasındaki gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla da teşvik düzenlemelerine başvurmaktadır. Türkiye’de de bölgeler arası gelişmişlik farklarını gidermek amacıyla teşvik uygulamalarının varlığı özellikle 2000 yılı sonrasında uygulamaya konan teşvik paketleriyle daha dikkat çeker olmuştur. Bu bağlamda Türkiye’de İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasına göre ayrımı yapılan ve Düzey-2 kapsamında olan 26 alt bölgeye verilen yatırım teşviklerinin sosyo-ekonomik ve siyasal belirleyicilerinin neler olduğu 2004-2012 arası dönem için inceleme konusu yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye’de yatırım teşviklerinden faydalanma derecesinin bölgelerin gelişmişlik düzeyleriyle paralellik arz ettiği gözlenmiş ve bu durum bölgesel dengesizlikleri giderme amaçlı uygulanan teşvik politikalarının arzulanan amaçlarının saptığına işaret etmiştir.