The effective factors on mortality for flume and scald burns patients

ÖZET Dünyada her yıl milyonlarca milyon insan yanıktan etkilenmektedir. Bunların yarısını çocuklar oluşturmaktadır ve dörtte biri ağır yanık vakalarıdır. Bunun için yanık hastalarını ciddi bir travma hastası olarak değerlendirip tedavi etmek gerekmektedir Her insan hayatı boyunca birçok kez küçük sıcak yaralanması ile karşı karşıya kalabilmektedir. Daha seyrek olarak ta hayatını tehdit edecek kadar büyük sıcak yaralanmalarına maruz kalmaktadır. Birçok yanık şekli olmakla birlikte, en sık haşlanma ve alev yanıklarına rastlanmaktadır. Bu çalışmayı, bölgemizde yanıklı hastalarda mortalite üzerine etkili olan faktörleri tespit etmek amacıyla planladık. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Kliniği'ne Ocak 2000 ile Mayıs 2005 yılları arasında haşlanma ve alev yanıkları nedeni başvuran 816 hastanın verileri geriye dönük olarak incelendi. Tüm hastaların ilk tedavileri yapıldıktan sonra ayakta veya yanık ünitesine yatırılarak tedavileri tamamlandı. Bu çalışmada hastalar yaşayanlar (grup 1) ve ölenler (grup 2) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Mortalitede etkili olabileceğini düşündüğümüz; cinsiyet, küçük yaş (0-6 ve 0-10 yaş), ileri yaş, yanma şekilleri, öz kıyım, yanık dereceleri ve yanık yüzdeleri, bilinçsiz tedaviler, akut solunum yetmezliği, akut akciğer yetmezliği, sepsis, yara enfeksiyonu, kompartman sendromu, hipoalbunemi, uzun süren yatışlar, yapılan cerrahi müdahaleler, yanık bölgeleri, hastaneye geç başvuru değerleri analiz edildi. Çalışmaya dâhil edilen hastaların %93.9 (n=766)'u yaşadı (grup 1), %6.1 (n=50)'i öldü (grup 2). Hastaların %43.5 (n=347)'i kadın, %57.5 (n=469)' erkek idi. 658 hasta (%80.6) 6 yaşın altındaydı. Yaş ortalaması 9.32 idi. Univariete istatistiksel analizler neticesinde; Alev ve haşlanma yanıklarının olması (p=0.032 ), 15 günden uzun süren yatış süreleri (p=0.030 ), suisit nedenli meydana gelen yanıklar (p=0.002 ), yanık yerine tedavi niyeti ile ayakkabı boyasının sürülmesi (p=0.000 ), > %40 ikinci derece yanıkların gelişmesi (p= 0.000), >%20 üçüncü derece yanıkların gelişmesi (p=0.000 ), yanık yarasının enfekte duruma gelmesi (p= 0.000), akut solunum yetmezliğinin gelişmesi (p= 0.000), akut akciğer yetmezliğinin gelişmesi (p= 0.000), kompartman sendromun gelişmesi (p= 0.000), hipoalbunemi gelişmesi (p= 0.002), sepsis gelişmesi (p= 0.000), izole baş-boyun (p= 0.001) ve izole alt ekstemite ile genital bölge yanıklarının beraber olması (p= 0.000) mortalite üzerinde önemli etkiler yaptıkları tespit edildi. 86 SUMMARY Every year, billions people are affected from burns in the world. A half of them are constituted from children, and a quarter of them are severe burns. Because of that, we have to determine the burns as serious trauma cases, and treat them. Every body can be faced to face to the small hot injuries many times through in her/his life. Seldom, they can be exposed to the hot injuries as big as treat their life. Although, there are many kinds of burns; flame and scald burns are the most frequently come across. We planned that study to determine the factors that are effective on mortality for burns patients in our region. The data of 816 patients who were applied to the Dile University, Medicine Faculty, Emergency Clinic between January 2000 and May 2005 because of flame and scald burns were investigated retrospectively. After the first treatment had been applied, all of the patients' treatments were finished as outpatient or hospitalized to the burn unit. In this study, the patients were divided into two groups as alive (group 1) and died (group 2). The values we thought to be effective on mortality; gender, small age (0-6 and 0-10 year old), adults (>40 year old), sort of burns, attempting suicide, degree and percentage of burns, unconscious treatments, acute respiratory distress, acute lung failure, sepsis, infection wound, compartment syndrome, hypoalbunemia, long hospitalization staying, surgery applications, burn regions and delayed applications were analyzed. Of patients included in the study, %93.9 lived (n=766) (group 1), %6.1 died (n=50) (group2). Of patients, %43.5 (n=347) were females, and %57% (n=469) were males. 658 (%80.6) patients were under 6 years old. The mean age was 9.32. As a of univariete statistical analyzes; flame and scald burns (p=0.032 ), more then 15 days hospitalization staying (p=0.030 ), burns happened by attempting suicide (p=0.002 ), painting shoes paints to the burn wound as a treatment (p=0.000 ), >%40 second degree burns (p= 0.000), >%20 third degree burns (p=0.000 ), infected burn wound (p= 0.000), acute respiratory distress (p= 0.000), acute lung failure (p= 0.000), compartment syndrome (p= 0.000), hypoalbunemia (p= 0.002), sepsis (p= 0.000), isolate head- neck (p= 0.001) and isolate deep extremities with genital region burns (p= 0.000) together were determined that they affected important effects on mortality. 87 95