Flos sambuci drog örnekleri üzerinde kalite kontrol çalışmaları

Türkiye'de doğal olarak yetişen iki Sambucus türünden biri olan Sambucus nigra L., Caprifoliaceae familyasına ait çalı formunda bir bitkidir. Geleneksel olarak soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonları ve gripte kullanılmaktadır. S. nigra'nın antiviral, antioksidan, antienflamatuar, antimikrobiyal ve antidiyabetik etkinlikleri bilimsel olarak ispatlanmıştır. Bu çalışmada dört farklı drog örneği üzerinde kalite kontrol çalışmaları yürütülmüştür. İki örnek sırasıyla (SN2 ve SN3) eczane ve aktarda satılan ticari droglardır. Diğer iki örnek ise (SN1 ve SN4) İzmir-Bozdağ ve Isparta-Gölcük'ten sırasıyla toplanmıştır. Tüm örnekler, Avrupa Farmakopesi 8.0 ve Türk Farmakopesi 2017'de yer alan yöntemler esas alınarak incelenmiştir. Kurutmada kayıp, bütün kül, hidroklorik asitte çözünmeyen kül ve sülfat külü deneyleri gerçekleştirilmiştir. Rutin ve kafeik asitten standart olarak yararlanılmak suretiyle drog örneklerinin analizi ve saflık kontrolü için ince tabaka kromatografisi (İTK) kullanılmıştır. Toplam flavonoitlerin spektrofotometrik miktar tayini yapılmıştır. Ayrıca drog örneklerinin antioksidan potansiyeli spektrofotometrik ölçüm tekniği baz alınarak, DPPH (2,2-difenil-1-pikrilhidrazil) radikal süpürücü aktivite tayin yöntemiyle saptanmıştır. Genel olarak tüm örneklerin farmakope standartlarıyla uyumlu olduğu görülmüştür. Test edilen örnekler içerisinde SN1 kodlu örneğin en yüksek flavonoit miktarına sahip olduğu bulunmuştur. Buna ek olarak, tüm örneklerin DPPH radikal süpürücü aktivite potansiyelinin az çok birbirine yakın olduğu görülürken, SN1 kodlu örnek en yüksek aktiviteyi (IC50:32,09) ve SN4 kodlu örnek ise en düşük aktiviteyi (IC50: 46,55) göstermiştir.
Sambucus nigra L., one of the two wild-growing plant species of the genus Sambucus in Turkey, is a plant in the form of shrubs belonging to the family Caprifoliaceae. It is traditionally used in common cold, upper respiratory infections and flu. S. nigra has been scientifically proven to possess antiviral, antioxidant, antiinflammatory, antimicrobial and antidiabetic effects. In this study, quality control studies have been carried out on four different drug specimens. Two of the specimens were commercial samples (SN2 and SN3) which are sold in a herbal shop and in a pharmacy, respectively. The other two specimens (SN1 and SN4) were collected from İzmir-Bozdağ and Isparta-Gölcük, respectively. All of the samples were examined mainly by using the methods in European Pharmacopoeia 8.0 and in Turkish Pharmacopoeia 2017. Assays for loss on drying, total ash, acid-insoluble ash and sulphated ash were performed. Thin Layer Chromatography (TLC) was used for the identification and purity control of the drug specimens utilizing rutin and caffeic acid as standards. The spectrophotometric quantitative determination of total flavonoids has also been performed. Moreover, antioxidant potentials of drug specimens were determined by using DPPH radical scavenging activity method based on spectrophotometric measurement. Generally, all samples were compatible with the standards of the pharmacopoeia. Among the tested specimens, the sample with the code SN1 has been found to contain the highest flavonoid content. Additionally, the DPPH radical scavenging potentials of all the specimens have found to be more or less similar to each other with SN1 sample showing the highest activity (IC50:32.09) and SN4 sample displaying the lowest activity (IC50:46.55).