Optimization of dyeing viscose, modal and lyocell fibers with reactive dyes

ÖZET VİSKON, MODAL VE LYOCEL LİFLERİNİN REAKTİF BOYARMADDELERLE BOYANMALARININ OPTİMİZASYONU KARADAĞ, Çiğdem Yüksek Lisans Tezi, Tekstil Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi : Prof.Dr. Abbas YURDAKUL Eylül 2005, 120 sayfa Rejenere selüloz lifleri selülozik elyaflar oldukları halde, liflerin morfolojik farklılıklarından dolayı reaktif boyarmaddelerle boyanmaları sırasında boyarmaddelerin difüzyonu, adsorpsiyonu ve fîksajında belirgin farklılıklar bulunmaktadır. Viskon ve modal lifleri uzun yıllardan beri kullanıldığı ve dolayısıyla bu liflerin terbiyesinde ve boyanmasında yeterli tecrübelerin elde edildiği söylenebilir. Çevresel sorunların artış göstermesi ile ekolojik bir üretim şekli ile elde edilen ve bilinen selüloz liflerinden farklı özellikler ve davranışlar gösteren lyocell lifleri ise, viskon ve modal liflerine göre daha yeni tanışılan ve daha çok pratik deneyimlere gerek duyulan liftir. Bu çalışmada, viskon, modal ve lyocell liflerinin reaktif boyarmaddelerle çektirme yöntemine göre boyanmasında renk verimleri, boyarmadde alım ve fîkse özellikleri ve bazı haslık özellikleri, pamuk lifleri referans alınarak karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ayrıca, farklı boyama yöntemlerinin boyama verimi üzerine etkisi de tespit edilmeye çalışılmıştır. Anahtar kelimler: Rejenere Selüloz Lifleri (Viskon, Modal, Lyocell), Reaktif Boyama, Renk Verimi VII ABSTRACT OPTIMIZATION OF DYEING VISCOSE, MODAL AND LYOCELL FIBERS WITH REACTIVE DYES KARADA?, Çiğdem MSc in Textile Engineering Supervisor : Prof.Dr. Abbas YURDAKUL September 2005, 120 pages Even though regenerated cellulosic fibers are based on cellulose, their fine and molecular structure are different, therefore their diffusion, adsorption and fixation characteristics show significant differences during dyeing with reactive dyes. Viscose and modal fibers are used for a long time, so it can be said, sufficient finishing and dyeing experiences are achived. With the increase of the enviromental issues, lyocell fibers which have an ecological production and have different characteristics and behaviors from usual cellulosic fibers, are recently met fibers and need more practical experiences. In this work, with reference of the cotton fibers, colour yield, exhaustion and fixation characteristics and some fastness properties of viskose, modal and lyocell fibers, dyed with reactive dyes according to the exhaust dyeing, are investigated. Beside these, influence of the different dyeing methods on the colour yields are tried to determine. Keywords: Regenerated Cellulosic Fibers (Viscose, Modal, Lyocell), Reactive Dyeing, Colour Yield 123