Sıçanlarda paklitaksel ile oluşturulan nöropati modelinde oksitosin ve progesteronun etkileri

SIÇANLARDA PAKLİTAKSEL İLE OLUŞTURULAN NÖROPATİ MODELİNDE OKSİTOSİN VE PROGESTERONUN ETKİLERİ Ekici M. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizyoloji (Veteriner) Programı Doktora Tezi, Aydın, 2019. Bu çalışma sıçanlarda deneysel paklitaksel (Ptx) kaynaklı periferik nöropati modelinde elektrofizyolojik ve histopatolojik değişiklikler üzerine progesteron (Pg) ve oksitosinin (Oxy) olası etkilerini araştırmayı amaçlamıştır. Çalışmada, 38 adet erkek Sprague Dawley sıçan kontrol (n1=6), Ptx (n2=8), Ptx+Oxy (n3=8), Ptx+Pg (n4=8) ve Ptx+Oxy+Pg (n5=8) olarak rastgele 5 gruba ayrıldı. Ptx grubuna paklitaksel 3 mg/kg dozunda gün aşırı 7 kez, kümülatif 21 mg/kg olacak şekilde intraperitoneal yolla uygulandı. Diğer deney gruplarına paklitaksele ek olarak oksitosin (120 μg/kg), progesteron (12 mg/kg) ve oksitosin-progesteron kombinasyonu (aynı dozlarda) intraperitoneal uygulandı. Kontrol grubundaki sıçanlara steril serum fizyolojik deney süresince intraperitoneal olarak uygulandı. Elektromiyografik ölçümler çalışmanın başında (0. gün), ortasında (7. gün) ve sonunda (14. gün) kaydedildi. Deney sonunda siyatik sinir örnekleri histopatolojik inceleme için toplandı. Hayvanların vücut ağırlığı değişimi ve sağlık durumları günlük takip edildi. Deney süresince gruplarda (Ptx=2, Ptx+Oxy=3, Ptx+Pg=2 ve Ptx+Oxy+Pg=3) ölümler görüldü. Deney sonunda paklitaksel uygulanan grupların kontrol grubuna göre yüzde canlı ağırlık değişiminin önemli olduğu, ancak Ptx grubu ile diğer uygulama grupları arasında farkın önemli olmadığı görüldü. Deney sonu elektromiyografik ölçümlerde kontrol grubuna göre Ptx grubunda %18,4 MSİH azalışı görüldü. Kontrol ile Ptx+Pg grupları deney sonu ortalama MSİH değerleri arasında fark yoktu. Ayrıca, Ptx grubu ile Ptx+Oxy ve Ptx+Oxy+Pg gruplarının MSİH ortalama değerleri arasında fark anlamsızdı. Kontrol grubuna göre Ptx grubu deney sonu ortalama proksimal latans değerleri yüksek bulundu. Ancak, kontrol grubu ile diğer gruplar arasında fark yoktu. Deney süresince, girişimin distal latans, proksimal ve distal amplitüd ile alan ortalama değerleri üzerine etkisi bulunmadı. Siyatik sinirin histopatolojik incelemesinde, Ptx grubunda diğer gruplardan daha fazla sinir lifi dejenerasyonu olduğu görüldü. Ptx+Oxy ve Ptx+Pg gruplarında Ptx grubuna göre daha az dejeneratif hasar olduğu bulundu. Ptx grubuna göre en düşük dejenerasyon Ptx+Pg grubunda görüldü. Ptx+Oxy+Pg grubunda, Ptx+Pg ve x Ptx+Oxy gruplarından daha fazla sinir ipliklikleri dejenerasyonu olmasına rağmen, Ptx grubundan azdı. Bu sonuçlar progesteronun paklitaksel kaynaklı periferik nöropati sıçan modelinde koruyucu etkisinin olabileceğine işaret etmektedir. EFFECTS OF OXYTOCIN AND PROGESTERONE ON PACLITAXEL INDUCED NEUROPATHY MODEL IN RATS Ekici M. Department of Physiology, Health Science Institute, Aydin Adnan Menderes University, Ph.D. Thesis. Aydın, 2019. This study aims to investigate the possible effects of progesterone (Pg) and oxytocin (Oxy) on electrophysiological and histopathological changes in experimentally paclitaxel (Ptx)-induced peripheral neuropathy model in rats. In the study, thirty-eight male Sprague Dawley rats were randomly divided into 5 groups; control (n1=6), Ptx (n2=8), Ptx+Oxy (n3=8), Ptx+Pg (n4=8) Ptx+Oxy+Pg (n5=8). Paclitaxel (3 mg/kg) was administered in the rats received paclitaxel every other day intraperitoneally (seven injections in total) for 14 days. Together with paclitaxel, oxytocin (120 μg/kg), progesterone (12 mg/kg), and oxytocin- progesterone combination (same doses) were also administered to other experimental rats consisting of three different groups throughout the experiment. Sterile saline was administrated in the control rats by intraperitoneally. The electromyographic measurements and motor nerve conduction velocity were recorded at the beginning (day 0), in the middle (day 7), and at end of the study (Day 14). Sciatic nerve samples were collected for the histopathological examination at the end of the experiment. Body weight and changes in health status of the animals were monitored daily during the study. During the experiment, deaths (Ptx = 2, Ptx+Oxy = 3, Ptx+Pg = 2 and Ptx+Oxy+Pg = 3) were observed in the rats received paclitaxel. At the end of the study, the difference in BW (%) between the rats received Ptx and the control rats was significantly important, but there was no difference between the rats received Ptx only and the rats received Ptx+Pg (or Ptx +Oxy). Electromyographic evaluation revealed that there was a reduction (~18.4%) in MNCV of Ptx group compared to the control group. Importantly, there was no difference in MNCV between control and Ptx+Pg groups. In addition, there was no significant difference in the mean of MNCV among groups Ptx and Ptx+Oxy and Ptx+Oxy+Pg. At the end of the experiment, the proximal latency was high in Ptx group compared with the control group. However, there was no difference in proximal latency between the control group and other groups. The intervention did not affect distal latency, proximal and distal amplitude and area throughout xii the experiment. Histopathological examination of the sciatic nerve showed that the rats in Ptx group have more nerve fiber degeneration than that of the rats in other groups. Notably, the nerve fiber degeneration in groups Ptx+Oxy and Ptx+Pg was lower compared to that of Ptx group. Compared to group Ptx, the lowest nerve fiber dejeneration was seen in group Ptx+Pg. Group Ptx+Oxy+Pg had more degenerative nerve fibers than those of groups Ptx+Pg and Ptx+Oxy, but less than that of Ptx group. These results indicate that progesterone might have a protective effect on paclitaxel-induced peripheral neuropathy rat model. İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI........................................................ i TEŞEKKÜR............................................................................... ii İÇİNDEKİLER ........................................................................... iii SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ........................................... v ŞEKİLLER DİZİNİ..................................................................... vi RESİMLER DİZİNİ.................................................................... vii TABLOLAR DİZİNİ.................................................................... viii ÖZET..................................................................................... ix ABSTRACT.............................................................................. xi 1. GİRİŞ ................................................................................... 1 2. GENEL BİLGİLER................................................................... 4 2.1. Periferik Sinir Sistemine İlişkin Çalışmalar....................................... 4 2.2. Periferik Sinir Sistemi............................................................... 5 2.3. Sıçan Siyatik Sinir Anatomisi....................................................... 7 2.4. Periferik Sinir Sisteminde Dejenerasyon ve Rejenerasyon..................... 8 2.5. Sinir İletim Çalışmalarını Etkileyen Fizyolojik Faktörler...................... 9 2.6. Sinir İletim Hızı Çalışmaları ....................................................... 10 2.7. Polinöropatilerde Elektrodiyagnostik Testler............................................ 14 2.8. Nöropatilerde Gözlemlenen Histopatolojik Değişiklikler...................... 16 2.9. Paklitaksel ............................................................................ 18 2.10. Oksitosin ............................................................................. 20 2.11. Progesteron........................................................................... 21 3. GEREÇ VE YÖNTEM................................................................ 23 3.1. Laboratuvar Koşulları ve Hayvanlar.............................................. 23 3.2. Deney Dizaynı....................................................................... 23 3.3. ENMG Kayıtları..................................................................... 24 3.4. Histopatolojik Değerlendirme..................................................... 27 3.5. İstatistiksel Analizler................................................................ 28 4. BULGULAR........................................................................... 29 4.1. Vücut Ağırlığı Değişimleri........................................................... 29 4.2. Latans Değerleri ................................................................... 31 iv 4.3. Birleşik Kas Aksiyon Potansiyeli Değerleri.................................... 33 4.4. Proksimal ve Distal Alan Verileri................................................ 36 4.5. Motor Sinir İletim Hızı............................................................ 38 4.6. Histopatoloji Bulgular............................................................ 40 5. TARTIŞMA.......................................................................... 43 5.1. Canlı Ağırlık ve Genel Toksisite................................................ 43 5.2. Birleşik Kas Aksiyon Potansiyeli, Sinir İletim Hızı .......................... 43 5.3. Histopatoloji........................................................................ 46 6. SONUÇLAR VE ÖNERİLER...................................................... 48 KAYNAKLAR.......................................................................... 49 EKLER.................................................................................... 63 ÖZGEÇMİŞ.............................................................................. 64