Sarayönü Beşgözlerler K.O.P. alanı detaylı toprak etüdü ve farklı yöntemlerle arazi değerlendirmesi

Bu çalışmada yaklaşık 5.140 ha büyüklüğünde Konya - Sarayönü Beşgözlerler K.O.P. arazilerinin detaylı toprak etüdü yapılmış, CBS ortamında 1:10.000 ölçekli toprak haritası üretilmiş ve Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması (AKK), Story Indeks (SI), FAO Toprak Verimlilik İndeksi (SPI), Komplek Karekök Arazi Kalite İndeksi (KoK) , Productivity İndeks (PI), Sulama Yetenek İndisi (SYİ) ve Şenol Arazi Değerlendirme Yöntemi (ŞADY) ile arazi değerlendirmesi gerçekleştirilmiştir. Yürütülen detaylı etüt çalışması sonucunda çalışma alanı topraklarının 6 farklı seride 79 farklı haritalama biriminde dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Çalışma alanı toprakları morfolojik özellikleri ve laboratuvar analizleri sonuçlarına göre Toprak Taksonomisi ve FAO toprak sınıflama sistemlerine göre sınıflandırılmıştır. Sınıflama sonucu topraklar Toprak taksonomisine göre Entisol ve Aridisol, FAO'ya göre Fluvisol, Calsisol, Cambisol ve Regosol ordolarına dâhil edilmiştir. Kullanılan farklı arazi değerlendirme metotlarının tarımsal kullanıma uygunluk sınıflamaları sonuçlarına göre I. sınıf (S1) seçkin tarım arazileri PI' ya göre 765 ha, SI' ya göre 39 ha, KoK' a göre 30 ha, SADY' ye göre 3576 ha, AKK' ya göre 2150 ha olarak belirlenmiştir. II. sınıf (S2-S3) iyi ve orta nitelikte tarım arazileri PI' ya göre 4206 ha, SI' ya göre 4889 ha, KoK' a göre 4217 ha, SPI' ya göre 4186 ha, SADY' ye göre 1044 ha, AKK' ya göre 1882 ha olarak belirlenmiştir. Son olarak düşük ve uygun olmayan tarımsal nitelikli araziler; SPI' ya göre 948 ha, KoK' a göre 887 ha, SI' ya göre 208 ha, PI' ya göre 164 ha, SADY' ye göre 514 ha, AKK' ya göre 1102.72 ha olarak belirlenmiştir. Ayrıca SYİ modeli ile belirlenen sulu tarıma uygunluk dağılımları S1: 1659 ha, S2-S3: 2684 ha, N1-N2 : 792 ha olarak belirlenmiştir. Çalışma alanında yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan buğday (sulu ve kuru), arpa (sulu ve kuru), mısır, şekerpancarı, fasulye ve ayçiçeği bitkileri için uygunluk sınıflarının alansal dağılım oranları belirlenmiştir. Değerlendirme sonucu yetiştiriciliği en uygun bitkiler; sulu şartlarda buğday : 3383,77 ha, kuru şartlarda buğday 1977,25 ha, sulu şartlarda arpa : 2639,41 ha, kuru şartlarda arpa : 3222,62 ha, şekerpancarı : 166,87 ha olarak dağılım göstermektedir. Çalışma sonucu bölge için en uygun ve güvenilir sonuç veren modelin SPİ metodu olduğu, sulamaya açılacak alanlarda SYİ modelinin SPİ arazi değerlendirme metotu ile ilişkilendirilerek kullanılmasının arazilerin üretkenlik potansiyellerini belirlemede en uygun yaklaşım olacağı ve ŞADY'nin, arazi kullanım planlamasına yönelik çalışmalarda özellikle bölgeye uygun bitkilerin seçiminde kullanılması gerektiği belirlenmiştir.
In this study was performed detailed soil survey and mapping in area of about 5,140 ha Konya - Sarayönü Beşgözlerler K.O.P. lands and 1 : 10.000 scale soil map was produced in GIS environment and land evaluation was carried out using Stori Index (SI), FAO Soil Productivity Index (SPI), Complex Square Land Quality Index (CI), Productivity Index (PI), Irrigation Ability Index (SII) and Şenol Land Evaluation Method. As a result of the detailed soil, 79 different mapping units in 6 different series of the study area. These soil series were classified according to the Soil Taxonomy and FAO soil classification systems by taking into consdration of the morphological characteristics of the soils and the results of laboratory analyzes. In order level, soils were classified Entisols and Aridisol acording to Soil Taxonomy while they were also classified as Fluvisol, Calcisol, Cambisol and Regosol based on FAO System. According to the results of suitability classifications with different land evaluation methods were determined that PI : 765 ha, SI : 39 ha, KoK : 30 ha, SADY : 3576 ha, AKK : 2150 ha for Class I (S1) elite agricultural land, PI : 4206 ha, SI : 4889 ha, KoK : 4217 ha, 4186 ha , SADY : 1044 ha , AKK : 1882 ha for Class II (S2-S3) good and medium quality agricultural land. Low quality and unsuitable agricultural lands were found by SPI : 948 ha, KoK : 887 ha, SI : 208 ha, PI : 164 ha, SADY : 514 ha, AKK : 1103 ha. In addition, the suitability distributions of the irrigated agriculture determined by the SYI model which it shown; S1: 1659 ha, S2-S3: 2684 ha and N1-N2: 792 ha. Spatial distribution ratios of suitability classes have been specified for wheat (wet and dry), barley (wet and dry), corn, sugar beet, bean and sunflower plants which are commonly cultivated in the study area. The result of evaluations, the most suitable plants for cultivating have been determined that the most suitable plants for end point; Wheat in irrigated conditions: 3383,77 ha, wheat in dry conditions 1977,25 ha, barley in irrigated conditions: 2639,41 ha, dry conditions barley: 3222, 62 ha and sugar beet: 166,87 ha. Finally, the most suitable and reliable model for the region is the SPI method. Also, It has been determined that using the SYI model in relation with the SPI evaluation method in the areas which will be used to irrigated farming will be the most appropriate approach for determining the productivity potentials of the land.