Üniversite öğrencilerinde narsistik kişilik eğilimi ve sosyal görünüş kaygısı: Problemli internet kullanımının etkisi

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin problemli İnternet kullanımlarının narsistik kişilik eğilimi ve sosyal görünüş kaygısı üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmada amaçlı örneklem kullanılmıştır ve katılımcıları Kırıkkale Üniversitesi'nde öğrenimine devam eden, 229 kadın ve 224 erkek, toplam 453 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın yürütülmesinde ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği (PİKÖ), Narsistik Kişilik Envanteri (NKE) ve Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği (SGKÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 25.0 paket programı ve istatiksel yöntemlerden ilişkisiz (bağımsız) örneklemler t testi, tek faktörlü varyans analizi, korelasyon analizi (pearson korelasyon katsayısı) ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda üniversite öğrencilerinin problemli İnternet kullanımları orta düzeye yakın bulunmuştur. Katılımcıların problemli İnternet kullanım düzeyleri, narsistik kişilik eğilimi ve sosyal görünüş kaygısı; cinsiyet ve sınıf düzeyine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Katılımcıların problemli İnternet kullanımının narsistik kişilik eğilimi ve sosyal görünüş kaygısı üzerindeki etkisine ait analizler incelendiğinde problemli İnternet kullanımı, narsistik kişilik eğilimindeki toplam varyansın yaklaşık %2' sini açıklamakta, sosyal görünüş kaygısındaki toplam varyansın ise yaklaşık %22' sini açıklamaktadır. ĠÇĠNDEKĠLER ÖNSÖZ ..............................................................................................................................i ÖZET.................................................................................................................................ii ABSTRACT.....................................................................................................................iii SĠMGELER VE KISALTMALAR DĠZĠNĠ ....................................................................iv TABLOLAR LĠSTESĠ...................................................................................................... v ĠÇĠNDEKĠLER ...............................................................................................................vii GĠRĠġ. ............................................................................................................................... 1 BĠRĠNCĠ BÖLÜM KURAMSAL ÇERÇEVE VE ARAġTIRMALAR 1.1. NARSĠZM.................................................................................................................. 8 1.1.1. Tarihsel Açıdan Narsizm................................................................................... 13 1.1.2. Narsistik KiĢilik Bozukluğu.............................................................................. 14 1.1.3. Narsizme Kuramsal BakıĢ................................................................................. 16 1.1.4. Narsizmin Boyutları.......................................................................................... 19 1.1.5. Narsizm Türleri ................................................................................................. 21 1.1.5.1. Büyüklenmeci Narsizm ve Kırılgan Narsizm ........................................... 21 1.1.5.2. Normal Narsizm ve Patolojik Narsizm ..................................................... 23 1.1.6. Narsistik KiĢilik Biçimi ve Narsistik KiĢilik Bozukluğu.................................. 25 1.2. SOSYAL GÖRÜNÜġ KAYGISI ............................................................................ 26 1.2.1. Kaygı Kavramı.................................................................................................. 26 1.2.2. Sosyal Kaygı ..................................................................................................... 27 1.2.3. Beden Ġmgesi (Beden Ġmajı) ............................................................................. 30 1.2.4. Beden Ġmgesini Etkileyen Faktörler.................................................................. 32 viii 1.2.5. Olumlu ve Olumsuz Beden Ġmgesi ................................................................... 35 1.2.6. Sosyal GörünüĢ Kaygısı.................................................................................... 37 1.3. PROBLEMLĠ ĠNTERNET KULLANIMI............................................................... 42 1.3.1. Ġnternetin Tanımı ve Tarihçesi.......................................................................... 42 1.3.2. Dünyada ve Türkiye‟de Ġnternet Kullanımı ...................................................... 44 1.3.3. Ġnternet Bağımlılığı ........................................................................................... 46 1.3.4. Üniversite Öğrencilerinde Ġnternet Kullanımı .................................................. 48 1.3.5. Problemli Ġnternet Kullanımını Açıklayan Modeller........................................ 50 1.3.6. Problemli Ġnternet Kullanımı ............................................................................ 55 1.4. ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR ..................................................................................... 59 1.4.1. Yurt Ġçinde Yapılan AraĢtırmalar...................................................................... 59 1.4.2. Yurt DıĢında Yapılan AraĢtırmalar................................................................... 68 ĠKĠNCĠ BÖLÜM YÖNTEM 2.1. AraĢtırma Modeli ..................................................................................................... 72 2.2. AraĢtırmanın ÇalıĢma Grubu ................................................................................... 72 2.2.1. ÇalıĢma Grubuna Ait Demografik Bilgiler………………………………..….72 2.3. Veri Toplama Araçları ............................................................................................. 73 2.3.1. KiĢisel Bilgi Formu……………………………………………………….…..73 2.3.2. Problemli Ġnternet Kullanımı Ölçeği (PĠKÖ)................................................... 73 2.3.3. Sosyal GörünüĢ Kaygısı Ölçeği (SGKÖ)......................................................... 74 2.3.4. Narsistik KiĢilik Envanteri (NKE)................................................................... 75 2.4. Verilerin Analizi....................................................................................................... 76 ix ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BULGULAR 3.1. Üniversite Öğrencilerinde Problemli Ġnternet Kullanım Düzeyine Ait Puanlara ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar .......................................................................................... 77 3.2. Üniversite Öğrencilerinin Problemli Ġnternet Kullanımı ile Cinsiyet ve Sınıf DeğiĢkeni Arasındaki ĠliĢkilere Yönelik Bulgular.......................................................... 78 3.2.1. Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyetlerine Göre Problemli Ġnternet Kullanımına ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar .......................................................................................... 78 3.2.2. Üniversite Öğrencilerinin Sınıf DeğiĢkenine Göre Problemli Ġnternet Kullanımı Puanlarına ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar....................................................... 79 3.3. Üniversite Öğrencilerinin Narsistik KiĢilik Eğilimi ile Cinsiyet ve Sınıf DeğiĢkeni Arasındaki ĠliĢkilere Yönelik Bulgular........................................................................... 80 3.3.1. Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyetlerine Göre Narsistik KiĢilik Eğilimlerine ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar .......................................................................................... 80 3.3.2. Üniversite Öğrencilerinin Sınıf DeğiĢkenine Göre Narsistik KiĢilik Eğilimi Puanlarına ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar........................................................................ 81 3.4. Üniversite Öğrencilerinin Sosyal GörünüĢ Kaygısı ile Cinsiyet ve Sınıf DeğiĢkeni Arasındaki ĠliĢkilere Yönelik Bulgular........................................................................... 82 3.4.1. Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyetlerine Göre Sosyal GörünüĢ Kaygılarına ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar .......................................................................................... 82 3.4.2. Üniversite Öğrencilerinin Sınıf DeğiĢkenine Göre Sosyal GörünüĢ Kaygısı Puanlarına ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar........................................................................ 83 3.5. Üniversite Öğrencilerinde Problemli Ġnternet Kullanımı, Narsistik KiĢilik Eğilimi ve Sosyal GörünüĢ Kaygısı Puanları Arasındaki ĠliĢkiye Dair Bulgular ve Yorumlar... 84 3.6. Üniversite Öğrencilerinde Problemli Ġnternet Kullanımının Narsistik KiĢilik Eğilimleri Üzerindeki Etkisine ĠliĢkin Regresyon Analizi Sonuçları ............................. 84 3.7. Üniversite Öğrencilerinde Problemli Ġnternet Kullanımının Sosyal GörünüĢ Kaygısı Üzerindeki Etkisine ĠliĢkin Regresyon Analizi Sonuçları .............................................. 86 x DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TARTIġMA VE YORUM 4.1. Üniversite Öğrencilerinin Narsistik KiĢilik Eğilimleri ile Cinsiyet ve Sınıf DeğiĢkeni Arasındaki ĠliĢkilere Yönelik Bulguların TartıĢılması................................... 88 4.2. Üniversite Öğrencilerinin Sosyal GörünüĢ Kaygıları ile Cinsiyet ve Sınıf DeğiĢkeni Arasındaki ĠliĢkilere Yönelik Bulguların TartıĢılması.................................................... 89 4.3. Üniversite Öğrencilerinin Problemli Ġnternet Kullanımı ile Cinsiyet ve Sınıf DeğiĢkeni Arasındaki ĠliĢkilere Yönelik Bulguların TartıĢılması................................... 91 4.4. Üniversite Öğrencilerinin Problemli Ġnternet Kullanım Düzeylerine ĠliĢkin Bulguların TartıĢılması.................................................................................................... 92 4.5. Üniversite Öğrencilerinin Problemli Ġnternet Kullanımı ile Narsistik KiĢilik Eğilimleri Arasındaki Regresyon Analizi Bulgularının TartıĢılması.............................. 94 4.6. Üniversite Öğrencilerinin Problemli Ġnternet Kullanımı ile Sosyal GörünüĢ Kaygısı Arasındaki Regresyon Analizi Bulgularının TartıĢılması............................................... 96 BEġĠNCĠ BÖLÜM SONUÇ VE ÖNERĠLER AraĢtırmanın Sonuçları…………………………. .......................................................... 99 Öneriler ......................................................................................................................... 100 KAYNAKÇA ............................................................................................................... 102 EKLER......................................................................................................................... 121 EK 1: KĠġĠSEL BĠLGĠ FORMU………………………………………………..….....121 EK 2: SOSYAL GÖRÜNÜġ KAYGISI ÖLÇEĞĠ (SGKÖ)......................................... 122 EK 3: PROBLEMLĠ ĠNTERNET KULLANIMI ÖLÇEĞĠ (PĠKÖ)............................. 123 EK 4: NARSĠSTĠK KĠġĠLĠK ENVANTERĠ (NKE). ................................................... 125