EKONOMİK DEĞİŞKENLERİN KİŞİ BAŞI SAĞLIK HARCAMASI VE DOĞUŞTA YAŞAM BEKLENTİSİ ÜZERİNE ETKİLERİ: ORTA ÜST GELİR ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ

Income inequality and income distribution issues are among the issues that are emphasized both in individual and national dimensions. With the increase in globalization, the interdependence of countries, income inequalities and their reasons and their reflections on different areas, especially health services, have been the subject of many studies. Literature shows that the relationship between health and income and the effect of income on basic health indicators are tested in line with income inequality and absolute income hypotheses. In this study, the effects of income inequalities and economic variables on life expectancy at birth and health expenditure per capita were analysed using panel data analysis method. This study, using 2000-2019 data, was conducted on middle-upper income and high income countries. As a result of the analysis, it was seen that public expenditure and increases in GDP level had a positive effect on primary health indicators. On the other hand, it was determined that the increase in unemployment rate and Gini index values had negative effects on health indicators. Last of all income factor both in individual and social dimensions have a significant effect on life expectancy at birth and health expenditure per capita.
Hem bireysel boyutta hem ülkesel boyutta gelir eşitsizliği ve gelir dağılım konuları önemle üzerinde durulan konular arasındadır. Küreselleşmenin artması ile birlikte ülkelerin birbirlerine bağlılıklarının artması, gelir eşitsizlikleri ve nedenleri ve bunların başta sağlık hizmetleri olmak üzere farklı alanlara yansımaları birçok çalışmaya konu olmuştur. Literatür incelendiğinde sağlık ve gelir ilişkisi ve gelirin temel sağlık göstergeleri üzerinde etkisi gelir eşitsizliği ve mutlak gelir hipotezleri doğrultusunda test edildikleri görülmektedir. Bu çalışmada ise gelir eşitsizlikleri ve ekonomik değişkenlerin temel sağlık göstergelerinden olan doğumdan beklenen yaşam süresi ile kişi başı sağlık harcaması üzerinde etkileri panel veri analiz yöntemi ile incelenmiştir. 2000-2019 verilerinin kullanıldığı bu çalışma orta-üst gelir ve yüksek gelir grubunda yer alan ülkeler üzerinde yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda ise kamu harcaması ve GSYİH düzeyinde artışların temel sağlık göstergeleri üzerinde olumlu etkisi olduğu görülmüştür. Diğer taraftan işsizlik oranı ve Gini endeks değerlerindeki büyümenin sağlık göstergeleri üzerinde ise olumsuz etkilerinin olduğu tespit edilmiştir.