Kadılık kılavuzu olarak Sakk mecmuaları

Osmanlı idare yapısının en önemli adli memuru olan kadılar, tuttukları siciller vasıtasıyla devletin hukukî, toplumsal, kültürel ve ekonomik yapısı hakkında önemli bilgiler vermektedir. Bu kaynaklara Şer'iyye sicili denmektedir. Bunlar kadar büyük önem arz eden diğer bir kaynak ise Sakk mecmuaları'dır. Kadıların baktıkları davalarda verdiği hükümlerin yazıya nasıl geçirileceğini ve yönteminin ne olacağını gösteren bu belgeler şer'iyye sicillerinin bulunmadığı bölgelerde onların boşluğunu doldurmaktadır. Bu mecmualar haiz oldukları değer bakımından kendilerine has bir tarzda yazılmıştır. Bu işlemi tecrübeli kadı ve naipler tarafından yapılmaktaydı. Şer'iyye sicillerinden titizlikle seçilmiş konuları ele alan bu mecmualarda genellikle fıkıh kitaplarında yer alan veraset, vefat, hibe, rüşvet, mehr, kefalet, cami inşası gibi konular; hüccet, i'lâm, mürâsele, tereke, mukataa ve iltizam gibi belge türleri bulunmaktadır. Sakk mecmuaları bu konuları ve belge türlerinin yazıya nasıl geçirileceği konusunda önemli bir zenginliğe sahiptir. The kadıs who are the prominent members of the Ottoman administrative structure, give important data about social, cultural and economic life of the Empire via their records. These records were called as Kadı Records. Another source which is important as much as them is Sakk periodicals. These sources which shows what kind of a methodology shall a kadi must follow and fill the gap that kadi records are not present. These periodicals were written in an original style. These works were handled by experinced kadıs. The periodicals usually handle with the topics such as death, succession, corruption, penance and mosque building; and consist of documents such as hüccet, ilam, mürasele, tereke, mukataa and iltizam. Sakk periodicals have rich datas about the way these datas are proceeded and written. 123