Sıvı ahır gübresi dağıtma makinelerinde farklı uygulayıcıların azot kaybı ve mısır verimine etkisi

Bu çalışmada, farklı uygulayıcılar ile sıvı ahır gübresi uygulamasının, amonyak azotu kaybı, mısır verimi ve verim parametreleri üzerine etkileri ortaya konulmuştur. Ayrıca çalışma kombinasyonlarına ait çeki kuvveti ve yakıt tüketimi değerleri de ölçülerek uygun çalışma kombinasyonları belirlenmiştir. Denemelerde prototip bir sıvı gübre enjeksiyon makinesi kullanılmıştır. Test bitkisi olarak Bora hibrit at dişi mısır çeşidi yetiştirilmiştir. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak tertip edilmiş ve 2 yıl süreyle (2007 ve 2008) tarla denemesi olarak yürütülmüştür. Bu amaçla denemeler, sıvı ahır gübresi dağıtma makinesine ait üç farklı ayak tipi (kazayağı-I, kazayağı-II ve dar uçlu) ve üç faklı enjeksiyon derinliği (5, 12.5 ve 20 cm) kombinasyonları ile kontrol ve mineral gübre parsellerinden oluşmaktadır. Bu çalışmayla sıvı ahır gübresinin toprağa enjeksiyon şeklinde uygulanması yapılmış ve uygulamalardan meydana gelen azot kayıpları %4.7 - 11.9 arasında değişim gösterirken, amonyak azotu kaybını etkileyen önemli unsurlardan olan risk faktörü (Fr) 10 - 41.5 mm arasında ve risk faktörüne bağlı olarak hesaplanan gübre buharlaşma indeksi (Im) de %10...83 arasında değişim gösterdiği tespit edilmiştir. Sıvı ahır gübresi dağıtma makinesine ait çeki kuvveti gereksinimi bir ayak için 146.94 - 397.61 daN ve yakıt tüketimi ise 3.00 - 6.32 l h-1 arasında değişmiştir. Araştırmada iki yılın ortalaması olarak en yüksek tane verimi 15310 kg ha-1 ile kazayağı-I ayak tipiyle ve 20 cm enjeksiyon derinliği olan sıvı ahır gübresi uygulamasından elde edilmiştir. Henüz ülkemizde yeterince kullanım alanı bulunmayan sıvı ahır gübresi dağıtma makinelerinin, kazayağı-I ayak tipiyle ve 12.5 cm ve daha büyük enjeksiyon derinliklerinde (A1D2 ve A1D3) başarıyla kullanılabileceği saptanmış ve sıvı ahır gübresinden faydalanma koşulları ortaya konulmuştur.
In this study, the effects of manure application on ammonia losses, maize yield and yield parameters with different applicator were determined. In addition, the work combination of fuel consumption and the draft force values were determined by measuring the appropriate combinations of work. Prototype liquid manure injection machinery was used in the experiments. The Bora hybrid maize variety was used as a crop material on experiments. The experiment was established according to randomized plot design with three replications on 2007 and 2008 in the field. The experiments was composed the plots where the liquid manure was injected to three different depths with three different liquid manure injection tools (sweep type-I, sweep type-II and narrow point) , chemical fertilized plots and the control plots. In this study, the liquid manure was injected to the soil by different methods and the ammonia losses were ranged between 4.7% and 11.9% depending on methods. The risk factor that mainly affects ammonia losses (Fr) was ranged between 10mm and 41.5mm. The manure liquid exposure index that is calculated depending on risk factor (Im) was changed between 10% and 83%. The draft force requirement of liquid manure injection machine was determined between 146.94 daN and 397.61 daN for per injection tools. The fuel consumption of the machine was determined between 3.00 and 6.32 l ha-1. The average maximum grain yield by two years was obtained with 15310 kg ha-1 from the plots where liquid manure was injected with sweep type - I to 20 cm depth. It was found that the liquid manure injection machinery not common in Turkey can be used successfully with sweep type-I and 12.5 cm - 20 cm injection depths (A1D2 and A1D3). The utilizing conditions of liquid manure were brought up with this study.