Accounting specifications in foundations and affiliated economical enterprises and an application

Türkiye sınırları içerisinde kurulu vakıflar ve onlara bağlı iktisadi işletmeler ülke ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Ülkemizde 2010 verilerine göre 41.720 adet mazbut vakıf, 283 adet mülhak vakıf, 161 adet cemaat vakfı, 1 adet esnaf vakfı, 4.537 adet Türk Medeni Kanunu'na göre kurulmuş yeni vakıf bulunmaktadır.Sivil toplum kuruluşları olarak nitelendirilen vakıflar, temelde gönüllülük esasına dayanmaktadır ve kar amacı gütmemektedirler. Vakıfların gerçekleştirdikleri faaliyetler sosyal amaçlı hizmetlerdir.Bir malın belli bir amaca tahsis edilmek üzere mal topluluğu şeklinde kurulan vakıfların zaman içerisinde ticari ilişkilerde araç olarak kullanıldığı, bu kuruluşların faaliyetlerini sürdürebilmeleri ve amaçlarına ulaşabilmeleri için iktisadi işletmeler kurmak suretiyle bu işletmelerde mal teslimi ve hizmet ifalarında bulundukları görülmektedir.Asıl amaçları hayır kurumu faaliyetleri olan vakıfların ve bağlı iktisadi işletmelerinin etkin bir şekilde yönetilebilmeleri için bilimsel temele dayanan muhasebe sistemine sahip olması gerekmektedir.Bu tez çalışmasının amacı, Türkiye'de kurulu vakıf ve onlara bağlı olarak kurulan iktisadi işletmelerinin kuruluş ve işleyişlerini, vergi ve diğer kanunlar karşısındaki durumlarını, bilimsel temele dayalı muhasebe kayıt sistemlerini, etkin muhasebe uygulama esas ve usullerini incelemektir.Anahtar Kelimeler: Vakıf, Kar Amacı Gütmeyen, İktisadi İşletme, Muhasebe Sistem Organizasyonu, Sivil Toplum Kuruluşu The foundations and their economic enterprises that established within Turkish borders, have an important role for Turkish economy. According to 2010 data, there are 41.720 registered foundations, 283 annexed foundations, 161 non-Muslim foundations, 1 trade foundation and 4.537 new foundations that is established according to Turkish Civil Code.Foundations are described as non-profit organisations and based on volunteerism. Activities of the foundations are mainly social an charitable services.Although foundations established as a simple group of assets dedicated for a particular purpose, it has been also seen that they were used as an instrument of commercial activities and raletions. These enterprises initiate commercial activities and establish economic enterprises in both goods ands services sector to maintain their existence and reach their social targets.Foundations? and their commercial subsidiaries? main goal is to maintain their social activities. Thus, such organisations need to have an unique accounting system which depends on an scientific basis.The purpose of this thesis is to analyse the establishment and the activities of the foundations and their economic enterprises; their status against tax and other legal regulations, their accounting system which based on an scientific base and finally their effective accounting base and principles.Keywords: Foundation, Non-profit organisation, Economic enterprises, Accounting system organisation, Non-governmental organisation. 268