Hasankeyf Eyyûbîleri (630-866/1232-1462)

630-866/1232-1462 yılları arasında Hasankeyf'te hüküm süren Hasankeyf Eyyûbîlerinin hâkimiyet sahası; Siirt, Erzen ve Hazzo gibi yerleşim yerlerine kadar uzanmıştır. Sınırlı bir bölgede kurulmasına karşın yönetim anlayışı ve ürettiği medeniyet açısından Eyyûbî Devleti'nin doğudaki bir minyatürünü andıran Hasankeyf Eyyûbîleri ilk dönemlerinde İlhanlıların nüfuzu altında kalmışlardır. Kendi adlarına bastırdıkları sikkeler, hanedan yönetiminin meşruiyetini ortaya koyan unsurlardandır. Mısır Memlük hükümdarlarıyla sıkı ilişkileri olan Hasankeyf Eyyûbîlerinin siyasî varlığı, 1462 yılında Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan tarafından sonlandırıldı.Hasankeyf Eyyûbîleri devlet teşkilatı açısından kendilerinden önceki İslam devletlerinin yapısını korumuş ve onlardan devraldıkları kurumlara aynı şekilde işlerlik kazandırmışlardır. Bu hanedan iki buçuk asırdan fazla bir dönemde mimari şaheserler inşa ettiği gibi bilimsel faaliyetleri teşvik etmiştir. Bu çalışma, Hasankeyf Eyyûbîlerinin maddi ve manevi kültür mirasının ortaya çıkarılması açısından yaygın literatür için önem arz eder.Anahtar Kelimeler: Hasankeyf Eyyûbîleri, İdari Teşkilat, Mimari, İlmî Faaliyetler, Nümizmatik. The sovereignty region of Ayyubids of Hasankeyf that reigned between 630-866/1232-1462 was extended to some places like Siirt, Erzen and Hazzo. The Ayyubids of Hasankeyf, which seem to be a miniature of Ayyubid state at East in terms of administration intelligence and civilization, were under the influence of Ilkhanids at early stages, although it was settled in a restricted area. The minted coins by their names are the signs of the legitimacy of Ayyubids administration. The ruler of Aqqoyunids, Uzun Hasan, removed the political existence of Ayyubids of Hasankeyf, who had good relations with Mamluk Sultans, from the scene of history at 1462. The Ayyubids of Hasankeyf preserved the state governance system of previous Islamic states and put all institutions into action in the same way that they inherited. This dynasty built the architectural masterpieces as well as encouraging producing scientific studies more than two and a half century. This study is very important for the relevant literature for bringing the tangible and intangible cultural heritage of the Ayyubids of Hasankeyf into light.Keywords: The Ayyubids of Hasankeyf, Mamlukids, Administration Organization, Architectural Output, Scientific Activities, Numismatic. 382