Search

Artykuł stanowi owoc badań nad patrystyczną i średniowieczną symboliką Ducha Świętego, na podstawie tekstów Starego Testamentu, wyrażoną przy pomocy obrazów sił natury, takich jak wiatr, woda i ogień. Zostały przedstawione i omówione najważniejsze interpretacje należące do tradycji Kościoła łacińskiego. The article is the fruit of research on the patristic and medieval symbolism of the Holy Spirit, based on the texts of the Old Testament, as expressed through the help of images of elements of nature, such as wind, water and fire. The most important of such interpretations belonging to the traditions of the Latin Church are presented and discussed.

Analiza dokonana w tym artykule pokazuje, że zastosowanie słowa rûaḥ w księgach Rodzaju i Wyjścia mieści się w ogólnych znaczeniach łączonych z nim także w innych księgach biblijnych. Słowem tym opisuje się więc tu wiatr, zawsze jednak widziany jako „narzędzie w ręku” Boga, używane podczas działań zbawczych na rzecz ocalenia życia w ogóle lub Izraela. Potem rûaḥ oznacza samo życie obecne w człowieku i stanowiące dar od Boga, który może zostać odebrany. Wreszcie rûaḥ oznacza również charyzmatyczna siłę, udzielaną przez Boga wybranym ludziom, i to, co wewnętrzne w człowieku, jego stany ducha oraz emocje. Każde z tych znaczeń ma swoją specyfikę, najbardziej widoczną zwłaszcza w tzw. prehistorii biblijnej (Rdz 1,2; 3,8; 6,3; 8,1). The analysis made in this article shows that the usage of the word rûaḥ in Genesis and Exodus fits with the general meanings linked to the word in other books of the Bible. In general usage this word describes, first, wind, albeit seen as ‚a tool in the hand’ of God used during redemptive activities to save life, life in general or that of Israel. Next rûaḥ means life, such as that present in a human being as a gift from God, which can be taken back. Finally, rûaḥ also means a charismatic strength given by God to chosen people, and that which is internal to man, his states of spirit and emotion. All of those meanings have their specificity, which is most clearly visible in so-called biblical prehistory (Gen 1:2, 3:8, 6:3, 8:1).

The aim of the paper is to assess the influence of atmospheric circulation on the occurrence of fogs, low-base clouds, strong winds and thunderstorms. The research is based on the data from the period 1996-2005 coming from the Cracow-Balice meteorological station as well as on the synoptic situations’ classification elaborated by T. Niedźwiedź. In the essential part of the research, days when particular phenomena occurred were analyzed andspecific weather elements’ values were determined. Their probability during particular circulation types was calculated. The research results would suggest that fogs occur most likely during the advection from S and SW related with the high; moreover, during the high pressure center and the wedge of high pressure. Low-base clouds occur typically during the advection from E and SE, regard-less of the pressure pattern; furthermore, during the low pressure center and the trough of low pressure. Strong wind occurrence is most likely accompanied by the advection from W and NW, related with the low. Thunderstorms are mostly favoured by the low pressure center and the trough of low pressure.

Examples of utilizing the potential of the sun, wind and water in design of the exterior walls and facades are shown against the background of the architecture of sustainable development. Use of renewable energy (photo-voltaic cells and wind turbines integrated with the body and facade of the building) and attractive external image of the building and design solutions of facades are discussed together with the need of protecting the building from the impact of the natural forces.

The article presents the influence of strong wind on the transformation of the natural environment in the mountain areas. The first part characterises the types of wind causing the occurrence of wind-fallen trees and wind-throws in the Babia Góra area, while later the author discusses the differences between wind-fallen trees and wind-throws, and their internal diversification. Further, the text describes the history of occurrence of “gales” that caused the greatest transformation of the natural environment (including, for example, the description of the “halny wind of the century” that was observed in 1968). The article’s body focuses on the most extreme “gale” in the Babia Góra area that caused unprecedented losses on 19 November 2004. Huge wind-fallen trees could be observed on the southern slopes of Polica and the Bembeńskie forest wilderness in its wake. Apart from the presentation of the meteorological situation at that time, the article also discusses the geographical system before and after the transformation.

tekst w wersji online dostępny na stronie https://www.hrvatskiplus.org/article.php?id=1877&naslov=semantika-vjetra, Vjetar, dakle zrak koji pokreće snaga prirode, ljudsko biće ili možda Bog, obuhvaća različite pojave: od božanstvenog daha i ljudskog disanja do vihora, orkana i nevera. Vjetrovi nisu unaprijed ispunjeni određenim sadržajem. Njihova ovisnost o kontekstu naglašava ulogu konkretizacije. Mogućnosti su velike, od sacrum do profanum, od fizike do okultizma i mistike, od zla do dobra, od destrukcije do konstrukcije, od ludosti do melankolije. Prostor je sredina vjetra, trag - dokaz za postojanje. Naše se mogućnosti upoznavanja vjetra ograničavaju na istraživanje oznaka njegove nazočnosti. On je nevidljiv, a ipak uočljiv. Pišući o tragu, moramo imati na umu to da s jedne strane vjetar zatire tragove, čime onemogućuje dolazak kao i povratak, komplicira lektiru teksta, s druge pak, zahvaljujući njemu, možemo dešifrirati neki zapis (pismo) jer je trag prije svega informacija, poruka, znak, putokaz. Funkcije se vjetra ne ograničavaju samo na destruktivne funkcije. Njegovo je djelovanje slično djelovanju farmakona88, s obzirom na višeznačnost, ambivalenciju i kontekstualnu ovisnost vjetra. Može se pokazati osvježavajućim, spašavajućim dahom, ljetnim maestralom koji donosi tijelu i misli nužno olakšanje, može također prouzrokovati štete, uništavati rad čovjeka, donositi smrt. Detaljna i uporna analiza značenja vjetra, unatoč velikoj raznovrsnosti te meteorološke pojave, omogućuje nam utvrditi neke nepromjenljive elemente njegove semantike. To su često proturječna značenja koja su rezultat stečenog i konceptualiziranog iskustva. Vjetar i njegovi hiponimi najčešće simboliziraju: prolaznost, vrijeme, prazninu i ništavilo, umnu otupjelost, prostor, pokret, smrt, život, nestalnost, promjenljivost, pustošenja, preporod, ludost, slobodu, plodnost, životodavan dah božanstva, božansku klicu života, nadahnuće. Tema vjetra pojavljuje se na mnogim područjima humanistike, u književnosti, likovnim umjetnostima, psihologiji, simbolologiji, teologiji, filozofiji gdje vjetar ili njegove posebne vrste, koje često imaju svoja specifična značenja, postaju medij za sadržaje psihološke, estetske i filozofske naravi. O pitanju kulturne semantike vjetra raspolažemo detaljnom i iscrpljujućom literaturom. Skoro se u svim rječnicima simbola i mitova nalazi natuknica »vjetar«, svjedočeći o tome da su simbolična značenja vjetra jedno od stalnih sastojaka tradicije ne samo europske kulture, ali i drugih civilizacijskih krugova., Uniwersytet Śląski w Katowicach, Pomorska enciklopedija, sv. 8, Zagreb, 1965., Encyklopedia żeglarstwa, ur. J. Czajewskiego, Warszawa, 1996., P. Matvejević, Mediteranski brevijar, Ljubljana, 1991., R. Vidović, Koiné pomorskoga anemonijskoga nazivlja, „Čakavska rič”, 1992, br. 1., W. Kupiszewski, Z badań nad słownictwem słowiańskim. (Nazwy wiatru), „Prace Filologiczne”, XIX, Warszawa, 1969., P. Zoranić, Planine, s izvornika u suvremeni hrvatski jezik prenio M. Grčić, Zagreb, 2001., P. Ritter-Vitezović, Izbor iz djela, ur. J. Bratulić, Zagreb, 1994., A. Mickiewicz, Dušni dani, IV dio, prev.J. Benešić, Zagreb, 1948., J. Matešić, Frazeološki rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Zagreb, 1982., W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa, 1985., R. Vidović, Pomorska terminologija i pomorske tradicije – Rječnik (A–B), „Čakavska rič”, 1977, br. 2., Arystoteles, Meteorologika, u: idem, Dzieła wszystkie, sv. 2, prev, uvod i komentar A. Paciorek, Warszawa, 1990., Mała encyklopedia kultury antycznej, ur. Z. Piszczak, Warszawa, 1988., Publije Ovidije Nason, Metamorfoze, prev. T. Maretić, uvod dr. Đ. Körbler, Zagreb, 1907., B. Penzar, I. Penzar, Rasprava »De ventis« Luje Đuraševića iz 16. stoljeća, „Dubrovnik”, 1988, br. 2–3., Homer, Ilijada, prev. T. Maretić, Zagreb, 1965 (B. Spaljivanje tijela, 192-198)., M. C. Nehajev, predgovor za poljsko izdanje prijevoda Mažuranićeve Smrti Smail-age Čengića, prev. A. Bogusławski, Warszawa, 1931., S. S. Kranjčević, Uzdah, u: Pjesme, pjesnička proza, kritike, O sebi, ur. I. Frangeš, Zagreb, 1964., M. Eliade, Traktat o historii religii, prev. J. Wierusz-Kowalski, Łódź, 1993., W. Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa, 1990., G. Bączkowska, Ludowy duch wiatru, „Akcent”, 1986, br. 4., A. Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa, 1982., K. Moszyński, Kultura ludowa Słowian, sv. 2., dio 1., Warszawa, 1967., Srpski mitološki rečnik, Š. Kulišić, P. Ž. Petrović, N. Pantelić, Beograd, 1970., A. Brückner, Mitologia słowiańska i polska, Warszawa, 1980., Homer, Odiseja, prev. T Maretić, uvod M. Sironić Zagreb, 1961., Dž.Dž. Frejzer, Zlatna grana, proučavanje magije i religije, s. 1, prev. Ž. V. Simić, Beograd, 1977., S. Novak, Izgubljeni zavičaj, Zagreb, 1990., J. Cvijić, Psihičke osobine južnih Slovena, u: idem, I. Andrić, O balkanskim psihičkim tipovima, Beograd, 1988., I. Aralica, Put bez sna, Zagreb, 1987., Praktyczny słownik biblijny, ur. A. Grabner-Haider, prev. i ur. T. Mieszkowski i P. Pachciarek, Warszawa 1994., I. Raos, Vjetar je zastao, „Teatar”, br. 3, Zagreb, 1957., P. Kowalski, Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa 1998., M. Eliade, Kowale i alchemicy, prev. A. Leder, Warszawa, 1993., Symbole chińskie, Kraków, 1996., B. Hoff, Tao Kubusia Puchatka, prev. Rafał T. Prinke, Poznań, 1993., E. J. Cirlot, A dictionary of symbols, prev. J. Sage, uvod H. Read, London, 1971., A. T. Tymieniecka, The Plurivocal Poiesis of the airy element, u: Poetics of the Elements in the Human Condition. The Airy Elements in Poetic Imagination: Breath, Breeze, Wind, Tempest, Thunder, Snow, Flame, Fire, Volcano..., red. A. T. Tymieniecka, „Analecta Husserliana”, Vol XXIII, Dordrecht – Kluwer, 1988., C. G. Jung, Psychologia przeniesienia, prev. R. Reszke, Warszawa, 1993., M. Białoskórska, Pole leksykalno-stylistyczne wiatru w utworach Adama Mickiewicza, „Język Polski”, 1998, nr 5., R. Graves, Grčki mitovi, prev. G. Mitrinović, Beograd, 1974., B. U. Pavlović, Filozofija prirode, Zagreb, 1978., Publije Ovidije Nason, Metamorfoze, prev. T. Maretić, uvod Đ. Körbler, Zagreb, 1907., Owidiusz, Metamorfozy, prev. A. Kamieńska i S. Stabryła, Wrocław, 1995., I. Asimov, Krótka historia chemii, prev. R. Bugaj, Warszawa 1970., Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997., Arystoteles, O niebie. U: Dzieła wszystkie, sv. 2, prev, uvod i komentar P. Siwek, Warszawa, 1990., Aristotel, O nebu, prev. M. Tasić, Beograd, 1990., M. Eliade, Sveto i profano, prev. B. Petrač, Zagreb, 2002., J. Galarowicz, Na ścieżkach prawdy. Wprowadzenie do filozofii, Kraków, 1992., C. G. Jung, Soteriologiczne wyobrażenia w alchemii, u: idem, Rebis, czyli kamień filozofów, izabrao, preveo i uvod napisao J. Prokopiuk, Warszawa, 1989., C. G. Jung, Psihologija i alkemija, prev. Š. Halambek, Zagreb, 1984., C. G. Jung, Podstawy psychologii analitycznej. Wykłady tavistockie, prev. R. Reszke, Warszawa, 1995, G. Bachelard, Wyobraźnia i materia, u: idem, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, uvod J. Błoński, Warszawa, 1975., I. Vojnović, Stari grijesi, u: idem, Sabrana djela, knj. 2, Beograd, 1940., J. Abramowska, Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej, Poznań, 1995., O. Wilde, Urodziny Infantki, u: idem, Bajki, prev. Maria Feldmanowa, Warszawa, 1988., L. Małczak, Melankolično jugo, „Riječ”, 2001, br. 1., L. Małczak, Poetika krila ili dinamičan aspekt poetske imaginacije Silvija Strahimira Kranjčevića, „Riječ”, 2004, br. 1, E. T. Hall, Ukryty wymiar, prev. T. Hołówka, Warszawa, 1976., J. Derrida, Farmakon, prev. K. Matuszewski, u: idem, Pismo filozofii, izbor i uvod B. Banasiak, Kraków, 1992., F. Braudel, Sredozemlje i sredozemni svijet u doba Filipa II, prev. Đ. Šinko-Depierris, sv. 1, Zagreb, 1977., K. Bagić, („Praznina” u suvremenom hrvatskom pjesništvu, „Kolo”, 1996, br. 1., V. Desnica, Proljeća Ivana Galeba, Beograd, 1986., V. Desnica, Sveti Sebastijan, u: idem, Konac dana. Pripovijetke, Zagreb, 1990., I. Gundulić, Suze sina razmetnoga, u: Leut i trublja. Antologija starije hrvatske književnosti, sastavio R. Bogišić, Zagreb, 1971., W. Shakespeare, Hamlet. Danski kraljević, prev. M. Bogdanović, Zagreb, 1995.

Zmodyfikowana wersja rozprawy doktorskiej obronionej w 1999 roku. W formie książki ukazała się w Wydawnictwie Naukowym UAM w 2004 roku., Tematem niniejszej książki są zmiany w zakresie semantyki i stylistyki, jakim ulega figura artystyczna wiatru w tekstach literackich niektórych twórców urodzonych w śródziemnomorskiej części Chorwacji. Już pobieżna lektura ich utworów pokazuje, że w porównaniu do dzieł autorów z kontynentu, pojawia się w nich znacznie więcej znaków słownych i obrazowych, odnoszących się do powietrza w ruchu. Temat wiatru w literaturze i kulturze chorwackiej strefy śródziemnomorskiej (adriatyckiej) wydaje się dla niej symptomatyczny. Należy do nieprzekładalnej na język kontynentu regionalnej etnosemantyki kulturowej. Anglicy mają swoją mgłę, kamienne klifowe wybrzeże, Holendrzy – sieć kanałów oraz wiatraki, mieszkańcy wybrzeży Morza Śródziemnego, natomiast, oliwki, cyprysy, figi i – last but not least – wiatry. W książce został celowo i świadomie przyjęty peryferyjny punkt widzenia, obejmujący nie tylko i nie tyle perspektywę zagrzebską, a więc perspektywę klasycznego centrum, ile lokalną: senjską, korčulańską, hvarską, rabską... I nie chodzi o odległość, jaka dzieli Zagrzeb i morze, lecz o dystans mentalny i kulturowy, oddzielający wąski pas wybrzeża adriatyckiego od kontynentalnej części Chorwacji. Ta różnica staje się czasem widoczna już po przejechaniu kilku kilometrów w głąb lądu. W rozdziale I, Semantyka wiatru, przedstawiono źródła symboliki wiatru i różne perspektywy oglądu tego, znanego przecież z codziennego doświadczenia, zjawiska meteorologicznego. Na bogatą semantykę kulturową wiatru składają się znaczenia wykształcone przez tradycję mitologiczną i teologiczną oraz różne dyscypliny wiedzy, począwszy od geograficznej, językoznawczej, skończywszy na psychologicznej, filozoficznej i teoretycznoliterackiej. Niemal wszystkie słowniki symboli, słowniki mitów i tradycji uwzględniają to hasło i udowadniają, że znaczenia symboliczne wiatru stanowią jeden ze stałych elementów tradycji kultury i cywilizacji europejskiej. Są one często sprzeczne i wzajemnie się znoszą, bowiem wiatr i jego hiponimy najczęściej symbolizują: przemijanie, czas, pustkę i nicość, umysłowe otępienie, przestrzeń, ruch, śmierć, życie, niestałość, zmienność, zniszczenie, odrodzenie, szaleństwo, wolność, płodność, życiodajne tchnienie bóstwa, natchnienie. Żywioł wiatru współgra ściśle z problematyką psychologiczną. Jung uważa go za obraz archetypiczny. Na uwagę zasługuje obecność wiatru w wyobrażeniach zbiorowych, świadomości mitycznej, religijnej, wczesnofilozoficznej (zwłaszcza jońskiej filozofii przyrody, opierającej się na fundamencie teorii czterech żywiołów), ale również w indywidualnym traumatycznym przeżyciu. W rozdziale II, „Mediteran” i figura literacka wiatru w perspektywie centrum i peryferii, ukazano specyfikę mapy kulturalnej Chorwacji i znaczenie zagadnienia geografii życia literackiego dla tamtejszego literaturoznawstwa. Pokazano kulturowe rozumienie kategorii śródziemnomorskości, która nader często, w funkcji eksplikacyjnej, pojawia się w dyskursie nauk humanistycznych. W rozdziale została również poruszona fundamentalna kwestia regionalizmu oraz miejsce i rola wątku śródziemnomorskiego w ogólnonarodowym modelu literatury i kultury chorwackiej. Wydaje się, że istnieje wystarczająca ilość danych i przesłanek, by uznać wiatr za kulturową strukturę mentalną. Jest z nim bowiem związana określona postawa światopoglądowa, ma ustalony repertuar znaczeń symbolicznych i środków stylistycznych, odsyła do określonej przestrzeni fizycznej, która w tym przypadku ma znaczenie przestrzeni kulturowej, stanowi ważny element świadomości zbiorowej, jest wyznacznikiem regionalnej tożsamości i odrębności. W rozdziale III, Wiatr i model przestrzeni literackiej, zaprezentowano sposoby kształtowania różnych typów modelu przestrzeni literackiej przez lub pod wpływem wiatru. I tak, wiatr tworzy kilka typów modelu przestrzeni literackiej, w zależności od doktryny estetycznej, wizji świata i człowieka obowiązującej w danej epoce. W książce zostały poddane analizie następujące przestrzenie: przestrzeń będąca mimetycznym odbiciem przestrzeni rzeczywistości pozaliterackiej, nazwijmy ją przestrzenią „fizyczną”, przestrzeń psychologiczna, konstrukcyjna, filozoficzna i przestrzeń wyobraźni poetyckiej. Możemy również mówić o modelu przestrzeni literackiej, wyróżnionym ze względu na rodzaj wiatru. Nawet, gdy nie wiemy, jaki wiatr jest przedmiotem obrazowania, na podstawie modelu przestrzeni, kształtowanym na wszystkich jego poziomach (opisu, scenerii, sensów naddanych) jesteśmy w stanie stwierdzić, czy chodzi o burę, jugo czy maestral. Przestrzeń budowana przez jugo wykazuje wiele cech opozycyjnych wobec przestrzeni organizowanej przez burę. W pierwszym wypadku zauważono tendencję do zamykania i zawężania tej przestrzeni (na poziomie tekstu osiągane przez powtórzenia, paralelizmy składniowe, konstrukcje anaforyczne). W drugim - do otwierania i rozszerzania (wyliczenie, rozbijanie regularności wiersza, organizacja brzmieniowa, naśladująca naturalny „rytm” wiatru). W rozdziale IV, Figura literacka wiatru a wizja świata i człowieka, przedstawiono figurę wiatru jako nośnika określonych postaw światopoglądowych, podążających w dwóch zasadniczych kierunkach: albo w stronę filozofii witalistycznej, albo egzystencjalnej. Gdy wiatr przejawia się w swym znaczeniu fizycznym, materialnym, uświadamia człowiekowi jego marność i znikomość w nieskończonej przestrzeni (infinityzm), gdy pojawia się w znaczeniu metafizycznym, duchowym, kieruje się ku swym archetypicznym właściwościom, kojarzącym go z energią, utożsamiającym z życiem. W pierwszym przypadku odwołuje się do poznania rozumowego i stanowi wyraz przeświadczenia człowieka o głębokim tragizmie własnego istnienia, w drugim do poznania intuicyjnego i sensualistycznego, które jest pochwałą życia. Semantyka i stylistyka figury literackiej wiatru pokazują, jak ważną rolę w ich kształtowaniu odegrały dwa rodzaje doświadczenia: doświadczenie percepcyjne oraz doświadczenie mentalne. Dwa opozycyjne znaczenia wiatru, który niszczy i tworzy, stanowią efekt mechanizmu konceptualizacji danych dostarczanych umysłowi przez zmysły. Raz przynosi ciału i myśli ulgę, ożywia je, innym razem z impetem zatapia statki, zrywa dachy, stawia egzystencję człowieka pod znakiem zapytania. Istotna dla zrozumienia tych dwóch skrajnych doświadczeń istnienia okazuje się symbolika przestrzenna zawarta w języku, pozwalająca na umieszczenie w niej danego przedmiotu i zjawiska, opisanie relacji, w jakie z nią wchodzi, umożliwiająca odkrycie ambiwalencji wiatru, jego przynależności zarówno do sfery sacrum, jak i profanum. Kluczowy dla zrozumienia tej sprzeczności jest zaś dualizm ontologiczny wiatru. Kulturę i literaturę chorwacką można porównać do róży wiatrów. Charakteryzująca ją wielość pozostanie jednością tylko wówczas, gdy zostanie zachowana świadomość jej różnorodności., Uniwersytet Śląski, Abramowska Janina, Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej, Rebis, Poznań 1995. Abramowska Janina, Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich [w:] Problemy teorii literatury, wyboru prac dokonał H. Markiewicz, t. 3, Ossolineum, Wrocław 1988, s. 130–150. Abrams H. Meyer, Wiatr – odpowiednik stanów duchowych. O pewnej romantycznej metaforze, przeł. Z. Łapiński, „Pamiętnik Literacki”, 1971, z. 4, s. 279–298. Adams Thomas, Choroba duszy, przeł. L. Barakońska, „Literatura na Świecie”, 1995, nr 3, s. 86–92. Adorno Theodor W., Teoria estetyczna, przeł. K. Krzemieniowa, PWN, Warszawa 1994. Andrić Ivo, Prokleta avlija, Svjetlost, Sarajevo 1988. Aralica Ivan, Psi u trgovištu, Znanje, pogovor V. Visković, Zagreb 1995. Aralica Ivan, Put bez sna, Znanje, Zagreb 1987. Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 2, przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył A. Paciorek, PWN, Warszawa 1990. Asimov Isaak, Krótka historia chemii, przeł. R. Bugaj, PWN, Warszawa 1970. Bachelard Gaston, Poetyka marzenia, przekład, opracowanie i posłowie L. Brogowskiego, słowo/obraz/terytoria, Gdańsk 1998. Bachelard Gaston, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, przedmowa J. Błoński, wybór H. Chudak, przeł. A. Tatarkiewicz, H. Chudak, PIW, Warszawa 1975. Baldock John, Symbolika chrześcijańska, przeł. J. Moderski, Rebis, Poznań 1994. Bagić Krešimir, „Praznina” u suvremenom hrvatskom pjesništvu, „Kolo”, 1996, br. 1, s. 5–44. Bałus Wojciech, Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki, Universitas, Kraków 1996. Barac Antun, Literatura narodów Jugosławii, przeł. M. Krukowska, wstęp Józef Magnuszewski, Ossolineum, Wrocław 1969. Barakońska Liliana, Lek. Dzieło. Melancholia, „Literatura na Świecie”, 1995, nr 3, s. 74-81. Baščanska ploča [w:] Kulturološki sadržaji, režija Ljiljana Jojić, urednica Dubravka Milazzi, Republika Hrvatska, Ministarstvo Znanosti i Tehnologije, Školski program HRT 1994 [dokument audiowizualny]. Bauman Zygmunt, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa 1994. Bauman Zygmunt, Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznaczna, przeł. J. Bauman, przekład przejrzał Z. Bauman, PWN, Warszawa 1995. Bączkowska Grażyna, Ludowy duch wiatru, „Akcent”, 1986, nr 4, s. 56–58. Bezić Jerko, Glazba dalmatinskih otočana, „Vijenac”, 1998, br. 125/VI, s. 20. Białoskórska Mirosława, Pole leksykalno-stylistyczne wiatru w utworach Adama Mickiewicza, „Język Polski”, 1998, nr 5, s. 321–328. Białostocki Jan, Teoria i twórczość. O tradycji i inwencji w teorii sztuki i ikonografii. PWN, Poznań 1961. Bieńczyk Marek, Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 1998. Birnibaum Daniel, Olsson Anders, Czarna żółć. Melancholia klasyczna, przeł. J. Balbierz, „Literatura na Świecie”, 1995, nr 3, s. 145–160. Błoński Jan, Dramat i przestrzeń [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i opracowanie Janusz Degler, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1988. Bobrownicka Maria, Literatury słowiańskie XIX wieku a problem centrum kulturowego, „Pamiętnik Słowiański”, XLI, 1991, s. 45–56. Bobrownicka Maria, Narkotyk mitu. Szkice o świadomości narodowej i kulturowej Słowian zachodnich i południowych, Universitas, Kraków 1995. Bogišić Rafo, Priroda i pejzaž, „Mogućnosti”, 1975, br 10, s. 1209–1227. Braudel Fernand, Morze Śródziemne w epoce Filipa II, t. 1, przeł. T. Mrówczyński i M. Ochab, wstępem opatrzyli B. Geremek i W. Kula, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1976. Braudel Fernand, Morze Śródziemne w epoce Filipa II, przeł. M. Król i M. Kwiecieńska, t. 2, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1977. Brešić Vinko, Teme iz novije hrvatske književnosti, Nakladni zavod Matice hrvatske, Zagreb 2001. Bright Timothy, Traktat o melancholii, przeł. L. Barakońska, „Literatura na Świecie”, 1995, nr 3, s. 81–85. Brückner Aleksander, Mitologia słowiańska i polska, PWN, Warszawa 1980. Brückner Aleksander, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa 1985. Buber Martin, Problem człowieka, przeł. R. Reszke, Fundacja ALETHEIA–Wydawnictwo SPACJA, Warszawa 1993, s. 108. Budisavljević, Turić, Draženović. Djela, pr. I. Frangeš, PSHK, Zagreb 1963. Bujak Franciszek, Kultury morskie i lądowe, Toruń 1934. Calvino Italo, Wykłady amerykańskie, przeł. A. Wasilewska, „Marabut”; „Volumen”, Warszawa 1996. Cambi Nenad, Knjiga Mediterana. Iscrpi nas borba neprekidna, „Vijenac”, br./ VII, 146, s. 6. Camus Albert, Eseje, wybór i przekład J. Guze, wstęp J. Kossak, PIW, Warszawa 1974. Camus Albert, Dżuma, przeł. J. Guze, Dom Wydawniczy „Jota”, Warszawa 1991. Camus Albert, Obcy, przeł. M. Zenowicz, PIW, Warszawa 1985. Cettineo Ante, Miroslav Feldman, pr. A. Stipičević, PSHK, Zagreb 1965. Cettineo Ante, Diorama djetinjstva, Zora, Zagreb 1962. Cettineo Ante, Osam pjesama, „Mogućnosti”, 1954, br. 8, s. 509–515. Cettineo Ante, Za suncem, Izdanje „Korablje”, Split 1932. Chevalier Jean, Gheerbrant Alain, Rječnik simbola, ured. B. Donat, „Mladost”, Zagreb 1994. Chrząstowska Bożena, Wysłouch Seweryna, Poetyka stosowana, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987. Choromański Michał, Zazdrość i medycyna, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1994. Cirlot Eduardo Juan, Słownik symboli, przeł. I. Kania, Znak, Kraków 2000. Curtius Ernst Robert, Topika, przeł. K. Krzemieniowa [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, pod. red. K. Bartoszyńskiego, M. Głowińskiego, H. Markiewicza, Ossolineum, Wrocław 1977, s. 123–154. Цвијиђ Јован, Балканско полуострво, Српска академија наука и уметности, Завод за уџбенике и настава средства, Београд 2000. Cvijić Jovan, Andrić Ivo, O balkanskim psihičkim tipovima, Prosveta, Beograd 1988. Cvitan Dalibor, Ironični narcis. Eseji i kritike, Matica hrvatska, Zagreb 1971. Czas w kulturze, wybrał, opracował, wstępem opatrzył A. Zajączkowski PIW, Warszawa 1988. Dante, Boska komedia, wstęp Mieczysław Brahmer, przeł. E. Porębowicz, t. 1 i t. 2, PIW, Warszawa 1984. Davidson Donald, Zdarzenia mentalne, przeł. T. Baszniak [w:] Eseje o prawdzie, języku i umyśle, wybrała i wstępem poprzedziła B. Stanosz, PWN, Warszawa 1992, s. 163–193. Davies Norman, Europa. Rozprawa historyka z historią, przeł. E. Tabakowska, Znak, Kraków 1988. Deleuze Gilles, Różnica i powtórzenie, przeł. B. Banasiak i K. Matuszewski, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997. Delorko Olinko, Oto Šolc, Viktor Vida, pr. M. Šicel i M. Matković, PSHK, Zagreb 1982. Delorko Olinko, Pjesme, „Mogućnosti”, 1953, br. 3, s. 180–183. Delorko Olinko, Svijetli i tamni sati, Zora, Zagreb 1961. Derrida Jacques, Jednojęzyczność innego czyli proteza oryginalna, przeł. A. Siemek, „Literatura na Świecie”, 1998, nr 11–12, s. 24–111. Derrida Jacques, Pismo filozofii, wybrał i przedmową opatrzył B. Banasiak, Inter Esse, Kraków 1992. Desnica Vladan, Konac dana. Pripovijetke, „Mladost”, Zagreb 1990. Desnica Vladan, Proljeća Ivana Galeba, „Rad”, Beograd 1986. Diana Srećko, Oda maestralu, „Mogućnosti”, 1996, br. 1–3, s. 10–14. Diana Srećko, Dinko Štambak, Marko Folez, pr. B. Hećimović, PSHK, Zagreb 1983. Dmitruk Krzysztof, Literatura–społeczeństwo–przestrzeń, Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Wrocław 1980. Eliade Mircea, Historia wierzeń i idei religijnych. Od Mahometa do wieku Reform, przeł. A. Kuryś, t. 3, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1995. Eliade Micrea, Kowale i alchemicy, przeł. A. Leder, „Aletheia”, Warszawa 1993. Eliade Mircea, Obrazy i symbole. Szkice o symbolizmie magiczno-religijnym, przeł. M. i P. Rodakowie, Wydawnictwo KR, Warszawa 1998. Eliade Mircea, Sacrum, mit, historia, wyboru dokonał i wstępem opatrzył M. Czerwiński, przeł. A. Tatarkiewicz, PIW, Warszawa 1993. Eliade Mircea, Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, wstęp L. Kołakowski, posłowie S. Tokarski, Wydawnictwo Opus, Łódź 1993. Eliade Mircea, Zapowiedź równonocy, Pamiętniki I (1907–1937), tłum. z francuskiego oraz opatrzył przypisami i posłowiem I. Kania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polańskiego, Ossolineum, Wrocław 1993. Encyklopedia żeglarstwa, pod red. J. Czajewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996. Estreicher Karol, Historia sztuki w zarysie, PWN, Warszawa–Kraków 1982. Fabrio Nedjeljko, Vježbanje života. Kronisterija, Globus, Ljubljana–Zagreb 1986. Fiala Edward, Modele freudowskiej metody badania dzieła literackiego, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL, Lublin 1991. Fiut Stanisław Ignacy, Człowiek według Alberta Camusa. Studium antropologii egzystencjalnej, Krakowski Klub Artystyczno-Literacki, Kraków 1993. Flaker Aleksandar, Stilske formacije, Sveučilišna naklada Liber, Zagreb 1976. Foucault Michel, Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H. Kęszycka, wstęp M. Czerwiński, PIW, Warszawa 1987. Frangeš Ivo, Nove stilističke studije, Globus/Zagreb, Ljubljana 1986. Frangeš Ivo, Povijest hrvatske književnosti, Globus/Zagreb, Ljubljana 1987. Frangeš Ivo, Realizam [w:] Povijest hrvatske književnosti, knjiga 4, Sveučilišna naklada Liber, Zagreb 1975, s. 219–485. Franičević-Pločar Jure, Dubine i jarboli. Izabrane pjesme, Matica hrvatska, Zagreb 1972. Franičević-Pločar Jure, Iznenadni vjetrovi, „Mogućnosti”, 1959, br. 1, s. 16–22. Franičević Marin, Pjesme, eseji i rasprave, pr. Š. Vučetić, PSHK, Zagreb 1976. Franičević-Pločar Jure, Pjesme. Raspukline, pr. S. Novak, PSHK, Zagreb 1977. Frazer James George, Złota gałąź, przeł. H. Krzeczkowski, PIW, Warszawa 1965. Freud Zygmunt, Żałoba i melancholia, przeł. B. Kocowska [w:] Kazimierz Pospiszyl, Zygmunt Freud–człowiek i dzieło, Ossolineum, Wrocław 1991, s. 295–308. Gadamer Hans-Georg, Dziedzictwo Europy, przeł. i wstępem opatrzył A. Przyłębski, Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1992. Gadamer Hans-Georg, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki, przeł. B. Baran, Inter Esse, Kraków 1993. Gadamer Hans-Georg, Rozum słowo, dzieje. Szkice wybrane, wybrał, opracował i wstępem poprzedził K. Michalski, przełożyli M. Łukasiewicz i K. Michalski, PIW, Warszawa 1979. Galarowicz Jan, Na ścieżkach prawdy. Wprowadzenie do filozofii, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 1992. Genette Gérard, Przestrzeń i język, przeł. A. Wit Labuda [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, pod. red. K. Bartoszyńskiego, M. Głowińskiego, H. Markiewicza, Ossolineum, Wrocław 1988, s. 307–312. Gieysztor Aleksander, Mitologia Słowian, WAiF, Warszawa 1986. Gluhak Alemko, Hrvatski etimološki rječnik, August Cesarec Zagreb, Rijeka 1993. Głowiński Michał, Francuska krytyka tematyczna, „Pamiętnik Literacki”, 1971, z. 2, s. 175–187. Graves Robert, Mity greckie, przeł. H. Krzeczkowski, PIW, Warszawa 1968. Hall Edward Twitchell., Ukryty wymiar, przeł. T. Hołówka, PIW, Warszawa 1976. Hoff Benjamin, Tao Kubusia Puchatka, przeł. R. T. Prinke, Rebis, Poznań 1993. Homer, Dzieła, Odyseja, przeł. L. Siemieński, z oryginałem skolacjonował, opracował, komentarzem opatrzył i aneks zestawił Z. Kubiak, t. 2, PIW, Warszawa 1990. Homer, Iliada, przeł. K. Jerzewska, wstępem i przypisami opatrzył J. Łanowski, Ossolineum, Wrocław 1986. Hrvatska književna kritika. Kritike Antuna Gustava Matoša, svezak 4, izbor i predgovor M. Matković, Matica Hrvatska, Zagreb 1962. Hrvatska književna kritika. Nehajev i suvremenici, svezak 5, predgovor napisao i izbor izvršio Š. Vučetić, Matica Hrvatska, Zagreb 1964. Hrvatska kultura u ozračju Sredozemlja/Mediterana, „Dubrovnik”, 1995, br 6. Huizinga Johan, Jesień średniowiecza, przeł. T. Brzostowski, wstępem opatrzył H. Barycz, posłowie S. Herbst, PIW, Warszawa 1996. Hutnikiewicz Artur, Od czystej formy do literatury faktu. Główne teorie i programy literackie XX stulecia, Wiedza Powszechna, Warszawa 1988. Ingarden Roman, O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przeł. M. Turowicz, PWN, Warszawa 1988. Ivanišević Drago, Izabrana djela, pr. V. Pavletić, PSHK, Zagreb 1981. Ivanišević Drago, Pjesme, „Mogućnosti”, 1968, br. 8, s. 983–986. Jakóbiec Marian, Literatura narodów Jugosławii [w:] Dzieje literatur europejskich, pod red. W. Floryana, t. 3, cz. 2, PWN, Warszawa 1991, s. 129–389. Jelčić Dubravko, Kranjčević, Globus/Zagreb, Ljubljana 1984. Jeličić Živko, Oslobođena lica u prozi Petra Šegedina [w:] Izabrana djela, pr. V. Pavletić, PSHK, Zagreb 1986, s. 77–110 Jung Carl Gustav, Archetypy i symbole. Pisma wybrane, wybrał, przeł. i wstępem poprzedził J. Prokopiuk, Czytelnik, Warszawa 1993. Jung Carl Gustav, Podstawy psychologii analitycznej. Wykłady tavistockie, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo Wrota, Warszawa 1997. Jung Carl Gustav, Psychologia przeniesienia, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo Wrota, Warszawa 1993. Jung Carl Gustav, Rebis, czyli kamień filozofów, wybrał, przeł. i poprzedził wstępem J. Prokopiuk, PIW, Warszawa 1989. Jung Carl Gustav, Typy psychologiczne, przeł. R. Reszke, Wrota, Warszawa 1997. Jurica Neven, O pjesnicima, Izdavački centar Rijeka, Rijeka 1989. Kaleb Vjekoslav, Nagao vjetar. Knjiga novela, Matica hrvatska, „Mladost”, Zagreb 1969. Kamieńska Anna, Twarze księgi, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990. Kandinski Vasilij, O problemu oblika, prev. J. Mirenić, „Mogućnosti”, 1969, br. 10, s. 1168–1181. Kaštelan Jure, Krilati konjanik. Izbor, pr. B. Donat, Matica hrvatska, Zagreb 1991. Kępiński Antoni, Melancholia, Warszawawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 1996. Kłańska Maria, Odyseusz [w:] Mit–człowiek–literatura, praca zbiorowa, wstęp S. Stabryła, PWN, Warszawa 1992. Kolumbić Nikica, „Vitar u korenu” poezije Marina Franičevića, „Mogućnosti”, 1965, br. 1, s. 91–96. Kopaliński Władysław, Słownik mitów i tradycji kultury, PIW, Warszawa 1985. Kopaliński Władysław, Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990. Kopaliński Władysław, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1980. Korablja začinjavaca. Antologija čakavske poezije. ur. Z. Črnja i I. Miholović. Podbor Matice hrvatske, Rijeka 1969. Kornhauser Julian, Literatury zachodnio- i południowosłowiańskie XX wieku w ujęciu porównawczym, skrypt uczelniany, nr 714, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1994. Kornhauser Julian, Od mitu do konkretu. Szkice o modernizmie i awangardzie w poezji chorwackiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978. Kornhauser Julian, Słowa-klucze w poezji Vesny Parun (Próba interpretacji), „Pamiętnik Słowiański” 1979, XXIX, s. 149–160. Kowalczykowa Alina, Pejzaż romantyczny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982. Kowalski Piotr, Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, PWN, Warszawa 1998. Koyré Aleksandre, Od zamkniętego świata do nieskończonego wszechświata, przeł. O. i W. Kubińscy, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 1998. Krajač Josip, Strukturne i semantičke vrijednosti Gervaisova stiha, „Nova Istra”, 1998, br 1, s. 117–125. Kranjčević Silvije Strahimir, redateljica L. Jojić, urednica D. Milazzi, Republika Hrvatska, Ministarstvo Znanosti i Tehnologije, Školski program HRT 1994 [dokument audiowizualny]. Kranjčević Silvije Strahimir, Iza spuštenijeh trepavica. Izbor pjesama, pr. D. Jelčić, Matica hrvatska, Zagreb 1989. Kranjčević Silvije Strahimir, Pjesme, Nakladni zavod Hrvatske, Zagreb 1948. Kranjčević Silvije Strahimir, Sabrana djela. Pjesme I, ur. D. Tadijanović, JAZU, Zagreb 1958. Kranjčević Silvije Strahimir, Sabrana djela. Pjesme II, ur. D. Tadijanović, JAZU, Zagreb 1958. Krleža Miroslav, Tysiąc i jedna śmierć, wstęp J. Wierzbicki, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1978. Kryzys tożsamości, pod red. B. Czapik i E. Tokarza, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1992. Kubiak Zygmunt, Mitologia Greków i Rzymian, Świat Książki, Warszawa 1997. Kunzmann Peter, Burkard Franz-Peter, Wiedmann Franz, Atlas filozofii, przeł. Barbara A. Markiewicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999. Kupiszewski Władysław, Z badań nad słownictwem słowiańskim. (Nazwy wiatru), „Prace Filologiczne” XIX, Warszawa 1969, s. 185–195. Kuźma Erazm, O przestrzeni w awangardowej poezji dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Tekst i fabuła. Z dziejów form artystycznych w literaturze polskiej. Ossolineum, Wrocław 1979, s. 153–173. Ladan Tomislav, The mediterranean and common mediterranean features, br. 39/40, „Most” 1974. Lechte John, Panorama współczesnej myśli humanistycznej. Od strukturalizmu do postmodernizmu, przeł. T. Baszniak, Książka i Wiedza, Warszawa 1999. Leder Andrzej, Na początku był chaos, „nowa Res Publica”, listopad 1995, s. 29-31. Legeżyńska Anna, Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej, PWN, Warszawa 1996. Leksikon hrvatske književnosti, urednik V. Bogišić, Naprijed, Zagreb 1998. Leut i trublja. Antologija starije hrvatske poezije, sastavio R. Bogišić, Školska knjiga, Zagreb 1971. Levinas Emanuel, Ślad innego, przeł. B. Baran [w:] Filozofia dialogu, wybrał, opracował i przedmową opatrzył B. Baran, Znak, Kraków 1991. Lurker Manfred, Słownik obrazów i symboli biblijnych, tłum. bp K. Romaniuk, Pallottinum, Poznań 1989. Łotman Jurij, Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, PIW, Warszawa 1984. Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, PWN, Warszawa 1988. Mały słownik pisarzy zachodniosłowiańskich i południowosłowiańskich, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973. Mandić Igor, wstęp do: Slobodan Novak, Izabrana proza, PSHK, Zagreb 1981, s. 7–31. Marinković Ranko, Proze, Matica hrvatska, Zagreb 1948. Marinković Ranko, Ruke, „Veselin Masleša”, Sarajevo 1973. Marinković Ranko, Tri drame. Albatros. Glorija. Politeia, Znanje, Zagreb 1977. Markić Ružica, Fabriova Berenikina kosa, „Nova Istra”, 1996, br 4, s. 154–165. Markowska Wanda, Mity Greków i Rzymian, Iskry, Warszawa 1996. Maroević Tonko, Klik! Trenutačni snimci hrvatskog pjesništva (1988.–1998.), Hrvatska sveučilišna naklada, Zagreb 1998. Maroević Tonko, Uskličnici. Četvrt stoljeća hrvatskoga pjesništva 1971–1995, Hrvatska sveučilišna naklada, Zagreb 1996. Matešić Josip, Frazeološki rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, IRO „Školska knjiga”, Zagreb 1982. Matvejević Predrag, Mediteranski brevijar, uvod C. Magris, Grafički zavod Hrvatske, Ljubljana 1991. Matvejević Predrag, Prema novom kulturnom stvaralaštvu, Naprijed, Zagreb 1975. Mažuranić Ivan, Smrt Smail-age Čengijića, uredio, pogovor i tumač napisao A. Barac, Matica hrvatska, Zagreb 1963. Mažuranić Ivan, Śmierć Smail-age Čengića, przedmowa M. C. Nehajev, przeł. A. Bogusławski, Dom Książki Polskiej, Warszawa 1931. Michalski Krzysztof, Heidegger i filozofia współczesna, PIW, Warszawa 1978. Mihanović Nedjeljko, Nikola Milićević, „Forum”, 1981, br. 12, s. 966–977. Milićević Nikola, Josip Pupačić, pr. N. Mihanović, PSHK, Zagreb 1982. Milićević Nikola, Križ patnje i kamen vjere (Pjesnički put Josipa Pupačića) [w:] Nikola Milićević, Josip Pupačić, pr. N. Mihanović, PSHK, Zagreb 1982, s. 191–212. Milićević Nikola, Pjesme iz tišine, Hrvatska sveučilišna naklada, Zagreb 1994. Miloš Damir, Nabukodonozor, Meandar, Zagreb 1995. Miloš Damir, Otok snova, Meandar, Zagreb 1996. Mity narodowe w literaturach słowiańskich, pod red. M. Bobrownickiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 1992. Morze w kulturach świata, pod red. A. Piskozuba, Ossolineum, Wrocław 1976. Morze Śródziemne. Przestrzeń i historia. Ludzie i dziedzictwo [aut.:] Fernand Braudel [et al.], Volumen, Warszawa1994. Moszyński Kazimierz, Kultura ludowa Słowian, t. 2, cz. 1, Książka i Wiedza, Warszawa 1967. Nawarecki Aleksander, Rzeczy i marzenia. Studia o wyobraźni poetyckiej skamandrytów, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1993. Nazor Vladimir, Sabrana djela Vladimira Nazora. Pjesme III. Hrvatski kraljevi. Stare istarske balade. Medvjed Brundo. Utva, „Mladost”, „Zora”, Matica hrvatska, „Liber”, ur. N. Mihanović, Zagreb 1977. Nazor Vladimir, Sabrana djela Vladimira Nazora. Pjesme IV. Intima. Pjesni ljuvene. Pabirci. Pjesme u šikari, iz močvare i nad usjevima. Gospa od snijega. More. Niza od koralja. Četiri arhanđela, ur. V. Flaker, „Mladost”, „Zora”, Matica hrvatska, „Liber”, Zagreb 1977. Nazor Vladimir, Sabrana djela Vladimira Nazora. Pjesme V. Istarski gradovi. Deseterci. Pjesme o bratu Gavanu i o seki siromaštini. Knjiga distiha. Putna kronika. Noć na tornju. Plime i oseke. Zagrebački soneti. Riječ u oluji. Posljednja žetva. Neuvršteno u zbirke. Postuma, ur. D. Jelčić, „Mladost”, „Zora”, Matica hrvatska, „Liber”, Zagreb 1977. Nehajev Milutin, Bijeg. Vuci, svezak 2, pr. V. Zaninović, PSHK Zagreb 1963. Nehajev Milutin, Ogledi i članci. Pripovijesti, s. I, pr. V. Zaninović, PSHK, Zagreb 1964. Novak Prosperov Slobodan, Prema sustavnoj humanističkoj naobrazbi, „Zarez”, 1999, br. 6, s. 42. Novak Slobodan, Djela Slobodana Novaka. Južne misli, Globus, Zagreb 1990. Novak Slobodan, Djela Slobodana Novaka. Izvanbrodski dnevnik, Globus, Zagreb 1990. Novak Slobodan, Djela Slobodana Novaka. Izgubljeni zavičaj, Globus, Zagreb 1990. Novak Slobodan, Mirisi, zlato i tamjan, Školska knjiga, Zagreb 1974. Novak Vjenceslav, Pod Nehajem i druge pripovjetke, Novo pokoljenje, Beograd 1951. Novak Vjenceslav, Posljednji Stipančići, Nolit, Beograd 1975. Novak Vjenceslav, Tito Dorčić, Zora, Zagreb 1964. Novak Vjenceslav, U glib, „Mladost”, Zagreb 1990. Nowakowska-Kempna Iwona, Konceptualizacja uczuć w języku polskim, Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Sorus, Warszawa 1995. Nycz Ryszard, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, IBL, Warszawa 1995. O literaturze chorwackiej, „Most”, 1991, br. 1–2. Owidiusz, Metamorfozy, przeł. A. Kamieńska i S. Stabryła, Ossolineum, Wrocław 1995. Parun Vesna, Izabrana djela, pr. N. Milićević, PSHK, Zagreb 1982. Parun Vesna, Morska róża. Wiersze, wybór i przekład z chorwackiego oraz wstęp Ł. Danielewska, Wydawnictwo ARS NOVA, Poznań 1998. Pavić, Balota, Ljubić, Gervais. Izabrana djela, pr. M. Franičević, PSHK, Zagreb 1973. Pavić Milorad, Atlas vetrova, Prosveta, Beograd 1985. Pavić Vladimir, Proze Ranka Marinkovića, „Mogućnosti”, 1981, br. 4, s. 420–437. Pavičić Tresić Ante, Pjesme. Putopisi. Katarina Zrinjska, pr. Š. Vučetić, PSHK, Zagreb 1963. Pavletić Vlatko, Misaono osjećanje mjesta. Razgovori o književnom stvaranju, Matica hrvatska, Zagreb 1995. Pavletić Vlatko, Vojnovićeve drame, „Mogućnosti”, 1962, br. 3, s. 260–275. Pavlović Branko U., Filozofija prirode, Naprijed, Zagreb 1978. Penzar Branka, Penzar Ivan, Rasprava »De ventis« Luje Đuraševića iz 16. stoljeća, „Dubrovnik”, 1988, br. 2–3, s. 214–231. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, w przekładzie z języków oryginalnych, opracował zespół biblistów polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, red. odpowiedzialny ks. K. Dynarski, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań–Warszawa 1990. Piętkowa Romualda, Funkcje wyrażeń werbalizujących kategorie przestrzenne (na materiale współczesnej poezji polskiej), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1989. Pjesnici hrvatskog romantizma, priredio i predgovor napisao M. Tomasović, svezak 1 i 2, Školska knjižnica, Zagreb 1995. Platon, Timajos, Kritias albo Atlantyk, przeł., wstępem, komentarzem i skorowidzem opatrzył P. Siwek, PWN, Warszawa 1986. Platon, Uczta, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, Fedon, przeł. oraz wstępem, objaśnieniami i ilustracjami opatrzył W. Witwicki, PWN, Warszawa 1988. Podręczny słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, OPEN, Warszawa 1999. Poetics of the Elements in the Human Condition. The Airy Elements in Poetic Imagination: Breath, Breeze, Wind, Tempest, Thunder, Snow, Flame, Fire, Volcano..., wstęp A. T. Tymieniecka, praca zbiorowa, „Analecta Husserliana”, vol. XXIII, Dordrecht-Kluwer, 1988. Pomorska enciklopedija, sv. 8, glavni redaktor M. Ujević, Jugoslavenski leksikografski zavod, Zagreb 1965. Popadić Momčilo, Pjesme, „Mogućnosti”, 1986, br. 4–5, s. 286–291. Posavac Zlatko, Estetička struktura Kranjčevićeve poetike, „Forum”, 1978, br. 9, s. 336-343. Postmodernizm. Antologia przekładów, wybrał, opracował i przedmową opatrzył R. Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszyński, Kraków 1998, s. 236-268. Poulet Georges, Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne, wybór J. Błoński i M. Głowiński, przedmowa J. Błoński, PIW, Warszawa 1977. Praktyczny słownik biblijny, pod red. A. Grabner-Haider, przekład i opracowanie T. Mieszkowski i P. Pachciarek, Instytut Wydawniczy PAX, Wydawnictwo Księży Pallotynów, Warszawa 1994. Prijatelj Kruno, Dalmatinska slikarska škola, „Mogućnosti”, 1955, br. 1, s. 35–49. Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i opracowanie J. Degler, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1988. Problemy teorii literatury, wyboru prac dokonał H. Markiewicz, t. 3, Ossolineum, Wrocław 1988. Przestrzeń i literatura. Z dziejów form artystycznych w literaturze polskiej, pod red. M. Głowińskiego i A. Okopień-Sławińskiej, Ossolineum, Wrocław 1978. Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, pod red. B. Skargi, przy współpracy S. Borzyma, H. Floryńskiej-Lalewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997. Raos Ivan, Vjetar je zastao, Časopis „Teatar”, br. 3, Zagreb 1957, ss. 81. Rapacka Joanna, Centrum i peryferie literatury starochorwackiej, „Pamiętnik Słowiański”, XLI, 1991, s. 15–29. Rapacka Joanna, Rola regionalizmu w kulturze chorwackiej [w:] Region, regionalizm – pojęcie i rzeczywistość, pod red. K. Handke, SOW, Warszawa 1993, s. 195–207. Rapacka Joanna, Złoty wiek sielanki chorwackiej. Studia z dziejów dubrownickiej literatury pastoralnej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1984. Rečnik književnih termina, glavni i odgovorni urednik D. Živković, Nolit, Beograd 1992. Rečnik srpskohrvatskoga književnog jezika, uređivački odbor M. Stevanović [et al.], knjiga 1–4, Matica srpska, Matica hratska, Novi Sad 1990. Rzepińska Maria, Siedem wieków malarstwa europejskiego, Ossolineum, Wrocław 1986. Sarnowska-Temeriusz Elżbieta, W kręgu badań tematologicznych [w:] Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, pod redakcją J. Sławińskiego, Ossolineum, Kraków 1976, s. 145–174. Sartre Jean Paul, Komentarz do „Obcego” Camusa, przeł. J. Prokop [w:] Sztuka interpretacji, wybór i opracowanie H. Markiewicz, t. 2, Ossolineum, Wrocław 1976, s. 233–246. Sartre Jean Paul, Mdłości, przeł. i wstępem poprzedził J. Trznadel, PIW, Warszawa 1974. Schulz Bruno, Sklepy cynamonowe. Sanatorium pod klepsydrą, PIW, Warszawa 1994. Semantyka tekstu. Z dziejów form artystycznych w literaturze polskiej. pod red. M. R. Mayenowej, Ossolineum, Wrocław 1976. Semiotyka kultury, wybór i opracowanie E. Janus i M. R. Mayenowa, przedmowa S. Żółkiewski, PIW, Warszawa 1977. Shakespeare William, Hamlet, książę Danii, przeł. S. Barańczak, „W drodze”, Poznań 1991. Siwicka Dorota, Romantyzm 1822–1863, Warszawa 1995. Skarga Barbara, Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997. Skorupka Stanisław, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1 i 2, Wiedza Powszechna, Warszawa 1985. Słownik języka polskiego, pod red. W. Doroszewskiego, t. 9, PWN, Warszawa 1967. Słownik literatury polskiej XX wieku, zespół redakcyjny: A. Brodzka, M. Puchalska [et al.], Ossolineum, Wrocław 1992. Słownik psychologiczny, pod red. W. Szewczuka, Wiedza Powszechna, Warszawa 1979. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Ossolineum, Wrocław 1989. Słownik stereotypów i symboli ludowych, pod red. J. Bartmińskiego, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1996. Srpski mitološki rečnik, ur. Š. Kulišić, P. Ž. Petrović, N. Pantelić, Nolit, Beograd 1970. Stankowicz Aleksandra, Wieczny spór z Bogiem. Poezja Silvija Strahimira Kranjčevicia [w:] Sacrum w literaturach słowiańskich, red. J. Gotfryd i P. Nowaczyński, Wydawnictwo KUL, Lublin 1997, s. 355–366. Starobinski Jean, Wskazówki do historii pojęcia wyobraźni, przeł. W. Kwiatkowski, „Pamiętnik Literacki”, 1972, z. 4, s. 217–232. Starość. Wybór materiałów z VII Konferencji Pracowników Naukowych i Studentów Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej, pod red. A. Nawareckiego i A. Dziadka, Górnośląska Macierz Kultury, Katowice 1995. Stojević Milorad, Varijable humornih inscenacija, „Čakavska rič”, 1986, s. 3–22. Sulima Roch, Literatura a dialog kultur, LSW, Warszawa 1982. Šegedin Petar [w:] Antologija hrvatske književnosti, redateljica M. Wolf, urednica D. Milazzi, Republika Hrvatska, Ministarstvo Znanosti i Tehnologije, Školski program HRT 1993 [dokument audiowizualny]. Šegedin Petar, Crni smiješak. Pripovijetke. Putopisi. Čovjek u riječi, sv. 2, pr. D. Jelčić, PSHK, Zagreb 1977. Šegedin Petar, Djeca božja. Pripovijetke, sv. 1, pr. D. Jelčić, PSHK, Zagreb 1977. Šegedin Petar, Izvještaj iz pokrajine, Zora, Zagreb 1969. Šegedin Petar, „Mogućnosti”, 1961, br. 9, s. 928–935. Šegedin Petar, Osamljenici, Zora, Zagreb 1968. Šegedin Petar, Vjetar, Globus, Zagreb–Ljubljana 1987. Šenoa August, Čuvaj se senjske ruke [w:] Zlatorovo zlato. Čuvaj se senjske ruke, PSHK, knj. 3, priredio Šime Vučetić, Zagreb 1964. Šicel Miroslav, Književnost moderne [w:] Povijest hrvatske književnosti, knjiga 5, Sveučilišna naklada Liber, Zagreb 1978. Šicel Miroslav, Poetski svijet O. Delorka, „Mogućnosti”, 1978, br. 10, s. 1178-1185. Šicel Miroslav, Stvaraoci i razdoblja u novijoj hrvatskoj književnosti. Analize i sinteze. Matica hrvatska, Zagreb 1971. Šimić Antun Branko, Proza I, uredio i pripomene napisao S. Šimić, Znanje, Zagreb 1960. Šoljan Antun, Izdajice, Zora, Zagreb 1961. Šutić Miloslav, Vetar i melanholija. Estetičko-teorijska istraživanja, Institut za književnost i umetnost, Beograd 1998. Szyszko-Bohusz Andrzej, Hinduizm, buddyzm, islam, Ossolineum, Wrocław 1990. Tabakowska Elżbieta, Gramatyka i obrazowaie. Wstęp do językoznawstwa kognitywnego, Wydawnictwo „Nauka dla wszystkich”, nr 474, Kraków 1995. Tamulewicz Jan, Wielka encyklopedia geografii świata, t. 5, „Kurpisz”, Poznań 1997. Tatarkiewicz Władysław, Historia filozofii, t. 1–3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993. Teoria badań literackich za granicą, t. 1, Romantyzm i pozytywizm, cz. 2, Kierunki pozytywistyczne, krytyka subiektywna i kierunki postpozytywistyczne, wybór, rozprawa wstępna, komentarze S. Skwarczyńskiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1966. Tokarz Bożena, Na poti k raziskovalno fukcionalni formuli toposa, „Slavistična revija”, 26/ 1978, št. 2, april–junij, s. 161–176. Ujević Tin, Odabrana djela Tina Ujevića. Pjesništvo I. Lelek sebra. Kolajna. Auto na korzu. Ojađeno zvono. Mamurluci i pobješnjela krava. Pjesni razlike, knj. 1, August Cesarec, Slovo Ljubve, Rijeka 1979. Ujević Tin Odabrana djela Tina Ujevića. Pjesništvo II. Žedan kamen na studencu. Pjesnička proza, knj. 2, August Cesarec, Slovo Ljubve, Rijeka 1979. Ujević Tin, Odabrana djela Tina Ujevića. Zapisi. Ispit savjesti i drugi zapisi. Politički spisi. Feljetoni. Putopisi. Pisma, knj. 3, August Cesarec, Slovo Ljubve, Rijeka 1979. Ujević Tin, Odabrana djela Tina Ujevića. Eseji II. Filozofijsko-kulturološki uvidi. Misao Istoka, knj. 5, August Cesarec, Slovo Ljubve, Rijeka 1979. Uvod u književnost. Teorija, metodologija, pr. Z. Škreb, A. Stamać, Globus, Ljubljana- Zagreb 1986. Valéry Paul, Estetyka słowa, wybór A. Frybesowa, wstęp M. Żurowski, przeł. D. Eska, A. Frybesowa, PIW, Warszawa 1971. Valéry Paul, Poezje, wybór opracował i wstępem poprzedził R. Kołoniecki, PIW, Warszawa 1975. Vidović Radovan, Koiné pomorskoga anemonijskoga nazivlja, „Čakavska rič”, 1992, br. 1, s. 55–75. Vidović Radovan, Pomorska terminologija i pomorske tradicije – Rječnik (A–B), „Čakavska rič”, 1977, br. II, s. 151–155. Vitezović-Ritter Pavao, Izbor iz djela, priredio i predgovor napisao J. Bratulić, Školska knjiga, Zagreb 1994. Vojnović Ivo, Izbor iz djela. Lapadski soneti. Geranium. Ekvinocijo. Dubrovačka trilogija, pr. T. Maštrović, Mosta, Zagreb 1995. Vojnović Ivo, Stari grijesi [w:] Sabrana djela, knj. 2, Izdavačko i knjižarsko preduzeće Geca kon A. D., Beograd 1940. Vučetić Šime, Šime Vučetić, pr. A. Stamać, PSHK, Zagreb 1976. Vučetić Šime, Tin Ujević i drugi, August Cesarec, Zagreb 1978. Vukušić Stjepan, Podgorski vjetar, Matica hrvatska, Zagreb 1996. Wierzbicka Anna, Język–umysł–kultura, wybór prac pod redakcją J. Bartmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999. Wilde Oscar, Bajki, przeł. Maria Feldmanowa, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, Warszawa 1988. Whorf Benjamin Lee, Język, myśl i rzeczywistość, przeł. T. Hołówka, wstępem opatrzył A. Schaff, PIW, Warszawa 1982. Wodziński Cezary, Filozofia jako sztuka myślenia, Wydawnictwo Split Trading, Warszawa 1993. Wójcik Tomasz, Kategoria przestrzeni we współczesnych badaniach literackich, „Przegląd Humanistyczny”, 1985, nr 1–2, s. 143–160. Wyka Kazimierz, O potrzebie historii literatury, PIW, Warszawa 1969. Ziomek Jerzy, Retoryka opisowa, Ossolineum, Wrocław 1990. Zoranić Petar, Planine, s izvornika u suvremeni hrvatski jezik prenio M. Grčić, priredio J. Bratuli, Matica hrvatska, Zagreb 2000. Zlatna knjiga hrvatskoga pjesništva, sastavio V. Pavletić, Matica hrvatska, Zagreb 1970. Živančević Milorad, Ilirizam [w:] Povijest hrvatske književnosti, knj. 4, Sveučilišna naklada Liber, Zagreb 1975, s. 7–217. Žmegač Čapo Jasna, Mediteranstvo kao regionalni identitet, „Vijenac”, br. 125/VI, s. 21.

Wiatr południowy (jugo) pojawia się w wielu utworach jako czynnik oddziałujący na stan duchowy narratora i postaci. Motyw ten uległ w wysokim stopniu uschematyzowaniu. Możemy nawet mówić o wykształceniu znaku quasi-topicznego juga jako wiatru wywołującego melancholijno-nostalgiczne stany psychiczne zarówno postaci jak i narratorów, mówiących o swoim lub czyimś złym samopoczuciu spowodowanym przez jugo. Towarzyszy temu określone modelowanie przestrzeni świata przedstawionego, które polega na jej zawężaniu, zamykaniu, ograniczaniu człowieka przez niewidzialne przecież bariery., Uniwersytet Śląski w Katowicach

W opracowaniu porównano kierunki i prędkości wiatru w centrum Warszawy (stacja Uniwersytetu Warszawskiego na obszarze o gęstej zabudowie) i na południowo-zachodnich peryferiach (lotnisko) w 1977 r. Kierunki wiatru w centrum miasta były odchylone średnio o około 22,5° (wyjątkowo 45°) w lewo, z wyjątkiem SE, WSW, WNW i NW, które były zgodne na obu stacjach. Kierunki wiatru są zgodne z przebiegiem doliny Wisły (SE-NW) oraz z przebiegiem głównych ulic w centrum miasta (WSW). Prędkość wiatru w centrum maleje średnio o około 55%. In the paper wind directions and speed in city centre of Warsaw (station in Warsaw University campus, in dense built area) and in south-western peripheries (airfield) in 1977 have been compared. The wind directions in the city centre were deviated generally ~bout 22,5° (uniquely 45°) to the left, except SE, WSW, WNW and NW, which were the same in the both stations. These directions are according with direction of the Vistu1a valley (SE-NW) and with direction of main streets in the city centre (WSW). The wind speed in city centre is decreased an average about 55%.