Search

In 2017, an experiment was set up at two locations along the dike of the Amsterdam-Rhine Canal. The aim of the trial was to investigate whether grasslands along the Amsterdam-Rhine Canal can be made more flowery and thereby continue to guarantee or even improve water safety (erosion resistance). To make the grassland more flowery, an existing dike vegetation has been sown with herbs. The effect of carefully removing the clippings was also investigated by having part of the route managed by another contractor. Developments were monitored over the next six years., In 2017 is een experiment ingericht op twee locaties langs de dijk van het Amsterdam-Rijnkanaal. Doel van de proef was om te onderzoeken of graslanden langs het Amsterdam-Rijnkanaal bloemrijker te maken zijn en daarbij de waterveiligheid (erosiebestendigheid) te blijven waarborgen of zelfs te verbeteren. Om het grasland bloemrijker te maken, is een bestaande dijkvegetatie doorgezaaid met kruiden. Tevens is het effect van het zorgvuldig afvoeren van het maaisel onderzocht door een deel van het traject door een andere aannemer te laten beheren. Gedurende de daaropvolgende zes jaar zijn de ontwikkelingen gevolgd.

In 2022 the empirical critical loads for nitrogen deposition for vegetation types were updated under auspices of the UNECE. Consequently, the Dutch critical loads (CL) for (sub) habitat types and nitrogen deposition sensitive habitats were updated as well following the method applied in 2012. For 84 habitat types and 14 habitats CL were estimated, with an average decrease in CL from 19.0 till 17.7 kg N/ha/yr. For 64 types the CL remained unchanged, for 32 it went down and 2 it went up, In 2022 is er een update verschenen van de empirische kritische depositiewaarden voor stikstofdepositie voor vegetatietypen onder auspiciën van de UNECE. Daarom zijn ook de Nederlandse kritische depositiewaarden (KDW) voor habitattypen geüpdatet volgens dezelfde methode als in 2012. Voor 84 habitat(sub)typen en varianten en 14 leefgebieden is er een KDW geschat waarbij de gemiddelde KDW gedaald is van 19,0 naar 17,7 kg N/ha/j. Voor 64 typen is de KDW onveranderd gebleven, voor 32 typen is deze omlaag en voor 2 is deze omhooggegaan.

In oktober 2020 werd het Zonnepark Revelhorst, gelegen tussen de Boggelder Enk en de Lansinkweg in Zutphen net ten zuiden van de Rondweg N314 in Zutphen, geopend. Dit 8 ha park, omheind met sterk hekwerk, ligt op een oud maisveld. Daarop staan ruim 20.000 zonnepanelen, met een totale capaciteit van 8,2 MW. Een gedeelte van de panelen op het terrein is in bezit van Energiecoöperatie Zutphen Energie. Het gaat om ongeveer 20% van de oppervlakte. Het beheer van het gehele terrein wordt uitgevoerd door Sunvest. Zoals overal in Nederland rijst de vraag wat een dergelijk park voor effect heeft op de biodiversiteit op deze locatie en wellicht daarbuiten. Zutphen Energie is geïnteresseerd om middels een monitoring van de uitgangssituatie daarop antwoord te geven en heeft aan de Wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit en Research gevraagd om hier een onderzoeksproject van te maken. Hoofdvraag van het onderzoek is: Wat is de huidige biodiversiteit op het zonnepark, op welke wijze moet het beheer van het zonnepark worden bijgesteld om te zorgen dat de ecologische waarden zich optimaal ontwikkelen op langere termijn en hoe moet dat gemonitord worden? Zutphen Energie wil graag meer biodiversiteit in het zonnepark. Hoe kunnen ze dat realiseren, keuzes maken en het beheer indien nodig bijstellen? Hoe sluit dit aan bij het beleid van de andere exploitant van het zonnepark Sunvest, en dat van de gemeente? Welke biodiversiteit willen de betrokkenen en hoe kunnen we bereiken? Dit project van de wetenschapswinkel moet ertoe bijdragen dat weloverwogen keuzes worden gemaakt, gedragen door de betrokken partijen en dat dit wordt uitgewerkt in een beheerplan en een monitoringsplan. Het gaat dus naast ecologische inbreng ook nadrukkelijk om gevoel voor sociale verhoudingen aandacht voor (gemeentelijk) natuurbeleid. Een analyse van het veld met diverse betrokken organisaties maakt dan ook onderdeel uit van het onderzoek. Een deel van het onderzoek is uitgevoerd door een groep van 8 stu

A solar park in Oudenhoorn will be built by Farm Frites early 2023 and will be operational at the end of 2023. The solar park and nature dikes were monitored in 2021 by students of HAS University of Applied Sciences. In 2022, Wageningen Environmental Research made another inventory of the location and this inventory serves as a baseline measurement before the construction of the solar park. The following groups of species were inventoried: vegetation, butterflies and dragonflies. The quality of the soil also has been analysed. However, no responsible comparison can be made between the data of 2021 and 2022 due to observer effects, differences in approach, experience and knowledge and inaccurate locations. To improve the coverage of plant species on the nature dikes, it is important to mow the dikes twice a year and to dispose of the grass clippings., In Oudenhoorn wordt begin 2023 een zonnepark gebouwd door Farm Frites en zal eind 2023 operationeel zijn. In 2021 is het terrein en de aangrenzende natuurdijken geïnventariseerd door studenten van de HAS Hogeschool. In 2022 heeft Wageningen Environmental Research de locatie opnieuw geïnventariseerd en deze inventarisatie dient als nulmeting voor de aanleg van het toekomstige zonnepark. De volgende soortgroepen zijn geïnventariseerd: vegetatie, dagvlinders en libellen. Ook de kwaliteit van de bodem is geanalyseerd. Er kan echter geen verantwoorde vergelijking gemaakt worden tussen de data van de studenten in 2021 en van de onderzoekers in 2022. Dit komt door waarnemerseffecten, verschil in aanpak, ervaring en soortenkennis, en niet nauwkeurige gps-locaties. Om een betere bedekking van plantensoorten op de dijken te realiseren, is het belangrijk om de dijken twee keer per jaar te maaien en het maaisel af te voeren.

Background Residents of the Welgelegenlaan in Driebergen-Rijsenburg have been involved with the ecological management of the spring ‘t Lekkere Watertje since the 1990s. The key principle behind this management is to conserve the scenic and natural appearance of the spring. Due to the impact of climate change on the Utrechtse Heuvelrug, the question is whether their vision and the accompanying management plan need to be adjusted. Objective and approach This research supports the local residents, joined together in the Sprengcommissie (spring committee), in the creation of a new vision and associated management plan. The objective of this research is to contribute to the conservation of the ecological and cultural heritage quality of ‘t Lekkere Watertje. The main research question is: how should the management of ‘t Lekkere Watertje in the Welgelegenlaan be updated to ensure that the ecological and cultural heritage values are maintained? To do this, the flora and fauna in the area were recorded, water readings were taken, and the residents’ experience of ‘t Lekkere Watertje was also documented. Current management and the role played by various parties were also examined. On that basis and after regular discussions with various stakeholders, the findings were translated into several recommendations. Findings ‘t Lekkere Watertje has a rich history, and residents feel connected to the greenery in their street. The residents are very involved in the management, and efforts are made to reconnect with the municipality and the water board. Residents may have different preferences, but retaining the green look and feel is unanimously considered important. The emphasis here is more on biodiversity than on a tidy streetscape. In terms of the desired appearance, the majority would prefer semi-open vegetation with some variety. The biodiversity of plants is quite high: in total, we found 171 types of plants, but this did include a number of unwanted exotics. The diversity of ani, Aanleiding: Bewoners van de Welgelegenlaan in Driebergen-Rijsenburg zijn al sinds de jaren negentig betrokken bij het ecologisch beheer van de spreng ‘t Lekkere Watertje. Uitgangspunt daarbij is om de landschappelijke en natuurlijke uitstraling te behouden. Vanwege klimatologische veranderingen op de Utrechtse Heuvelrug is het de vraag of hun visie en het bijbehorende beheerplan bijgesteld moeten worden.Doel en aanpak: Dit onderzoek ondersteunt de omwonenden, verenigd in de Sprengcommissie, met het maken van een nieuwe visie met bijbehorend beheerplan. Doel van dit onderzoek is om bij te dragen aan het behoud van de ecologische en cultuurhistorische kwaliteit van ‘t Lekkere Watertje. De hoofdonderzoeksvraag is: op welke wijze moet het beheer van ‘t Lekkere Watertje in de Welgelegenlaan worden geactualiseerd om te zorgen dat de ecologische en cultuurhistorische waarden gewaarborgd blijven? Om dit te doen is aanwezige flora en fauna in kaart gebracht, zijn metingen aan het water uitgevoerd en is ook in kaart gebracht hoe bewoners ‘t Lekkere Watertje beleven. Ook is gekeken naar het huidige beheer en de rol die diverse partijen daarbij spelen. Op basis van dit alles zijn de bevindingen, na regelmatige discussie met diverse belanghebbenden, vertaald in een aantal aanbevelingen.Bevindingen: ‘t Lekkere Watertje kent een rijke historie en de bewoners voelen zich verbonden met het groen in hun straat. De betrokkenheid van bewoners bij het beheer is groot en er wordt hard gewerkt aan het herstellen van contact met gemeente en waterschap. Bewoners hebben soms andere voorkeuren, maar een groene uitstraling wordt unaniem belangrijk gevonden. Hierbij ligt het accent meer op biodiversiteit dan op een geordend straatbeeld. Qua streefbeeld heeft een halfopen begroeiing met wat afwisseling een voorkeur onder de meerderheid. De biodiversiteit aan planten is best hoog: in totaal vonden wij 171 plantensoorten, waaronder wel enkele ongewenste exoten. In het water is de diversiteit aan d

Questions were asked in the House of Representatives about the explosive increase in solar parks and the effects on agriculture, soil, biodiversity and landscape. Both negative (for example on the soil) and positive effects are predicted when opportunities for the development of biodiversity are exploited. In order to gain an impression of whether the concern about the soil is justified and whether there is already a benefit for biodiversity, an exploration was carried out in 25 solar parks in 2019 and 2020. The goals of this project were:1.Determining the vegetation on solar parks and the effect of layout and management on the diversity of species.2.Drawing up guidelines for the design and management of solar parks for an optimal balance between economic power production and biodiversity and landscape.3.Obtaining an up-to-date overview of solar parks in the Netherlands based on satellite images.4.Updating a literature study into the effects of solar parks on soil quality. Trefwoorden: zonneparken, zonne-energie, natuur, biodiversiteit, beheer, bodem, In de Tweede Kamer zijn vragen gesteld over de explosieve toename van zonneparken en de effecten op landbouw, bodem, biodiversiteit en landschap. Er worden zowel negatieve (bijvoorbeeld op de bodem) als positieve effecten voorspeld, wanneer kansen voor ontwikkeling van biodiversiteit worden benut. Om een indruk te krijgen of de bezorgdheid over de bodem terecht is en of er al winst voor biodiversiteit valt vast te stellen, is in 2019 en 2020 een verkenning uitgevoerd in 25 zonneparken. De doelen van dit project waren: 1.Het beschrijven van de vegetaties op zonneparken en het effect van inrichting en beheer op de soortenrijkdom.2.Het opstellen van richtlijnen voor inrichting en beheer van zonneparken voor een optimale balans tussen economische stroomproductie en biodiversiteit en landschap.3.Het verkrijgen van een actueel overzicht van zonneparken in Nederland op basis van satellietbeelden. 4.Het updaten van een literatuuronderzoek naar de effecten van zonneparken op de bodemkwaliteit.

In 2017, an experiment was set up at 2 locations along the dyke of the Amsterdam-Rhine Canal. The aim of the trial was to investigate whether grasslands along the Amsterdam-Rhine Canal could be made more floriferous, while continuing to guarantee water safety (erosion resistance). To make the grassland more flowery, an existing dike vegetation has been sown with herbs. The effect of careful removal of the clippings was also investigated by having part of the route managed by another contractor. The developments were followed during the following 3 years.After 3 years, the experiment has yielded the main conclusion that the sowing of species in an existing dike vegetation is possible and that the biodiversity can thus be increased. Good management with careful removal of the clippings is important in this regard. This also improves the rooting and covering and thus the erosion resistance., In 2017 is een experiment ingericht op twee locaties langs de dijk van het Amsterdam-Rijnkanaal. Doel van de proef was om te onderzoeken of graslanden langs het Amsterdam-Rijnkanaal bloemrijker te maken zijn en daarbij de waterveiligheid (erosiebestendigheid) te blijven waarborgen. Om het grasland bloemrijker te maken, is een bestaande dijkvegetatie doorgezaaid met kruiden. Tevens is het effect van het zorgvuldig afvoeren van het maaisel onderzocht door een deel van het traject door een andere aannemer te laten beheren. Gedurende de daaropvolgende drie jaar zijn de ontwikkelingen gevolgd. Na drie jaar heeft het experiment de hoofdconclusie opgeleverd dat het inzaaien van soorten in een bestaande dijkvegetatie mogelijk is en dat daarmee de biodiversiteit verhoogd kan worden. Een goed beheer met het zorgvuldig afvoeren van het maaisel is daarbij belangrijk. Hierdoor verbeteren tevens de doorworteling en bedekking en daarmee de erosiebestendigheid

Met Natuur Mee, founded by Sanne Beld, practices, develops and promotes a regenerative (resilient) agricultural method inspired by experiences abroad (Joel Salatin, Allan Savory, etc.). Together with its partners and volunteers, Met Natuur Mee wants to develop a pioneering location for resilient agriculture, offer inspiration to young farmers, share knowledge, conduct research, but above all offer a nutritious harvest that reconnects people with the landscape. In this study, Wageningen scientists are looking for an answer to the question: What is the effect of mobile grazing management with cows and chickens on herb-rich grassland on dry sandy soil? What does this do above and below the ground in terms of soil life, moisture balance and the diversity of the vegetation? We do this by mapping the effects of the management on the current land that Met Natuur Mee leases from Staatsbosbeheer near Haaksbergerveen. In 2019 and 2020, the management of the pasture consisted of extensive grazing by cattle and shortterm (1 day) intensive grazing by broilers. The management was not yet optimal, due to a shortage in cows. The effect of this form of intense grazing by chickens on the vegetation and the soil is still (relatively) unknown. That is why a science shop project was carried out to investigate the effect of grazing on the vegetation, soil life (especially worms) and the chemical composition of the soil. A nearby meadow has been used as a control plot that has been extensively managed for many years (grazing by a limited number of oxes, combuned with mowing once a year). At the time of sampling, the field was still very dry after a long dry period in the spring and summer of 2020. This had an impact on the soil life and its inventory, very few earthworms and other macro soil life were found. The differences between the treatments were also minor, although the 2019 chicken grazing areas appeared to be more species-rich. The vegetation also shows few differences, even thoug, Met Natuur Mee, van initiatiefnemer Sanne Beld, praktiseert, ontwikkelt en promoot een regeneratieve (veerkrachtige) landbouwmethode geïnspireerd door ervaringen in het buitenland (Joel Salatin, Allan Savory etc.). Samen met haar partners en vrijwilligers wil Met natuur Mee een voorloperslocatie ontwikkelen voor veerkrachtige landbouw, inspiratie bieden aan jonge boeren, kennisdelen, onderzoek doen maar bovenal een voedzame oogst bieden die mensen weer met het landschap verbindt. In dit onderzoek gaan Wageningse wetenschappers op zoek naar antwoord op de vraag: Wat is het effect van mobiel beweidingsbeheer met koeien en kippen op kruidenrijk grasland op droge zandgrond? Wat doet dit boven en onder de grond qua bodemleven, vochthuishouding en soortenrijkdom van de vegetatie? Dat doen we door de effecten van het beheer op het huidige perceel dat Met Natuur Mee pacht van Staatsbosbeheer in de buurt van Haaksbergerveen in kaart te brengen. Het beheer van het weiland bestond in 2019 en 2020 uit extensieve begrazing door lakenvelders en kortdurende (1 dag) intensieve begrazing door vleeskippen. Dit was nog niet het optimale mobiele beheer, aangezien er nog te weinig koeien waren om deze mobiele begrazing volgens plan uit te voeren. Het effect van deze vorm van drukbegrazing door kippen op de vegetatie en de bodem is nog (vrijwel) onbekend. Daarom is er een wetenschapswinkel project uitgevoerd waarbij onderzocht is wat het effect van de begrazing is op de vegetatie, bodemleven (vooral wormen) en de chemische samenstelling van de bodem. Als controle perceel is een weiland in de buurt gebruikt dat al langjarig extensief wordt beheerd (standbegrazing door een laag aantal ossen, afgewisseld met 1 maaibeurt per jaar). Op het moment van monstername was het veld nog erg droog na een lange droge periode in voorjaar en zomer van 2020. Dat heeft invloed gehad op het bodemleven en de inventarisatie daarvan, er werden zeer weinig regenwormen en ander macrobodemleven aangetroffen. De

Since 2013 the provincial governments have further developed their policies for strengthening social engagement with nature. This study is part of the Second Reflexive Evaluation of the Nature Pact and examined provincial policy strategies for stimulating social engagement with nature. The study examined eight cases involving volunteers, citizens’ initiatives, social care and recreation in eight provinces. The cases analysed the provincial policy programmes and regulations concerning social engagement. From interviews and a document analysis a picture was compiled of stakeholders’ expectations regarding the policies and goals. The outcomes of the policies and experiences of those involved were then assessed in the light of these expectations., De provincies hebben sinds 2013 hun beleid voor het versterken van maatschappelijke betrokkenheid bij natuur verder ontwikkeld. In het kader van de Tweede Lerende Evaluatie van het Natuurpact is in dit onderzoek gekeken naar provinciale beleidsstrategieën voor het stimuleren van maatschappelijke betrokkenheid bij natuur. In het onderzoek zijn 8 casussen geselecteerd rondom vrijwilligers, burgerinitiatieven, zorg en recreatie in 8 provincies. In deze casussen staan beleidsprogramma’s en regelingen van de provincie rondom maatschappelijke betrokkenheid centraal. Middels interviews en documentenanalyse zijn de verwachtingen die de betrokken partijen hebben voor het beleid en de doelen opgetekend. Op basis van de verwachtingen is gekeken naar de resultaten van het beleid en de ervaringen die betrokken partijen hiermee opdoen.

The transition to sustainable energy is in full swing. There is a great challenge to meet our energy requirements with sustainable energy sources. Solar power and the construction of solar parks are currently experiencing strong growth. In 2018 the solar power installed has increased by 46%. The area of solar parks on the ground is growing faster than the surface solar panels on roofs. In the Netherlands there is discussion about the use of scarce space for installing solar panels. The use of roofs on new and existing buildings is an efficient use of space, but the outdoor area offers developers of solar parks many advantages, such as scale. Little research has been done into the effects of solar parks on nature, agriculture and landscape. Ground-based solar parks have effects on the soil, agriculture, the biodiversity and services that the landscape provides. Whether these effects are positive or negative depends on the initial situation at the location in question and on the design and management of the solar park. This study provides an overview of the literature on solar parks in relation to soil, agriculture, biodiversity and experience., De transitie naar duurzame energie is in volle gang. Er ligt een grote opgave om met duurzame energiebronnen aan onze energiebehoefte te voldoen. Zonnestroom en de aanleg van zonneparken maken momenteel een sterke groei door. In 2018 is het geïnstalleerde zonnevermogen met 46% toegenomen. Het areaal zonneparken op de grond groeit snel maar niet sneller dan de oppervlakte zonnepanelen op daken. In Nederland is er discussie over het inzetten van de schaarse ruimte voor het plaatsen van zonnepanelen. Het benutten van daken op nieuwe en bestaande gebouwen is een efficiënt gebruik van de ruimte, maar het buitengebied biedt ontwikkelaars van zonneparken veel voordelen, zoals schaalgrootte. Er is nog maar weinig onderzoek gedaan naar de effecten van zonneparken op natuur, landbouw en landschap. Grondgebonden zonneparken hebben effecten op de bodem, landbouw, de aanwezige biodiversiteit en diensten die het landschap levert. Of die effecten positief of negatief zijn, hangt af van de uitgangssituatie op de betreffende locatie en van de inrichting en het beheer van het zonnepark. Deze studie geeft een overzicht van de literatuur over zonneparken in relatie tot bodem, landbouw, biodiversiteit en beleving.

Er is een literatuuronderzoek gedaan naar de belangrijkste oorzaken die een eventuele achteruitgang van insectenpopulaties kunnen verklaren en er worden aanbevelingen gedaan voor onderzoek dat in Nederland uitgezet zou kunnen worden naar aanleiding van de bevindingen in dit rapport.

Het doel van dit onderzoek is drieledig: Wat is de bijdrage van projecten van delfstofwinning aan de biodiversiteit (Natura 2000)? Wat is de bijdrage van deze industrie op rivierruiming & waterveiligheid? Hoe kan de samenhang van projecten van verschillende initiatiefnemers verbeterd worden in relatie in relatie tot biodiversiteit?

Heischraal grasland is een van oorsprong soortenrijk ecosysteem in het zandlandschap, het heuvellandschap en de duinen. De staat van instandhouding van de habitattypen H6230 en H2130C (waar dit ecosysteem in Nederland wordt verdeeld) is slecht, met name de droge varianten. Dat is extra zorgelijk, omdat het om prioritaire habitattypen gaat, dat wil zeggen dat er extra aandacht moet zijn voor het zo spoedig mogelijk bereiken van een gunstige staat van instandhouding. Er is landelijk gezien nog maar 30-40 ha redelijk ontwikkeld heischraal grasland over. Veel heischrale graslanden, ook die er qua soortensamenstelling nog relatief goed uitzien, zijn sterk verzuurd. Door menselijke aanvoer van eerst zwavel en nu stikstof is de zuurbuffering in de bodem ernstig aangetast, en monitoring van de stikstofbelasting laat zien dat deze nog nauwelijks is verminderd.

In 2014 en 2014 is een GIS-studie uitgevoerd naar de voorkeur van soorten voor het stedelijk gebied. Vanuit de wettelijke verplichtingen van de overheid ligt de nadruk daarbij op Vogelrichtlijn- en Habitatrichtlijnsoorten en daarnaast op Rode Lijstsoorten (RL). Voor de geografische analyses zijn waarnemingsgegevens gebruikt uit de Nationale Database Flora en Fauna (NDFF) voor de periode 2007-2013. Op deze wijze zijn lijsten met stedelijke soorten opgesteld voor geselecteerde vaatplanten, dagvlinders, libellen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren. De uiteindelijke lijst omvat 60 soorten. De lijst geeft een indicatie van de soorten die het sterkst zullen profiteren van beschermings- en instandhoudingsmaatregelen in het stedelijk gebied, dus buiten de Natura 2000-gebieden en Natuurnetwerk Nederland. Dit is met name van belang voor de ca. 30 zeldzame en sterk bedreigde soorten uit de opgestelde lijst.