Search

This thesis is about the use of sensor data to get more insight into the welfare and health of dairy cows. Sensors could provide information about the behaviour of each individual animal 24/7, not only when housed in a stable but also outside in the field. In Chapters 2 and 3, commercially available sensors around the leg and neck are used to measure the time a cow spent eating, ruminating, lying, walking and standing. Chapter 2 demonstrates that in the temperate maritime climate of the Netherlands, a climatic temperature above 12°C leads to heat stress and a change in behaviour of cows. In Chapter 3, it is shown that cow introductions in dairy herds negatively affect milk production and the behaviour of the other animals already in the herd. Chapters 4 and 5, focus on the development of a sensor measuring pressure and temperature inside the stomach of a cow. A properly contracting forestomach complex is very important for the health of dairy cows. With such a sensor, behaviours such as rumination can be detected, based on the contraction patterns of the stomach. The sensor provides a reliable instrument to measure drinking and changes in drinking patterns in detail as well. Sensors can be valuable tools to monitor cows continuously on a large scale during their normal behaviour and generate data that can be used to learn more about the health and happiness of dairy cows.

Europe is experiencing significant warming trends, with temperatures rising twice as fast as the global average. The urban heat island effect worsens this, causing cities to face even higher temperatures than rural areas. This poses risks to public health, infrastructure and the economy. Despite these challenges, heat-related concerns are often overlooked in cities' climate plans, especially for vulnerable populations. Sweco conducted a study of 24 European cities to assess their preparedness for heatwaves. The study analysed climate resilience policies and heatwave data, focusing on six primary case study cities: Brussels, Copenhagen, Helsinki, Rotterdam, Oslo, and Stockholm. Despite projections showing a doubling of heatwave days by 2100, few cities have dedicated heatwave adaptation teams, especially in Northern Europe where heatwaves are relatively new. While cities recognise the health risks of heatwaves, they often fail to incorporate equitable resource distribution and protection for marginalised communities into urban resilience planning. This is compounded by a lack of detailed data and vulnerability mapping across cities, hindering monitoring and evaluation of existing adaptation policies. To effectively tackle heatwaves, clear governance, innovation, and co-creation are crucial, along with long-term visions and adaptable strategies. Collaborative governance, public awareness and community empowerment are key for effective adaptation. Action on bluegreen infrastructure is also vital, ensuring solutions meet community needs and have positive impacts. Recommendations for European cities include investing in knowledge, integrating climate adaptation into urban planning laws, and optimising construction strategies. Urgent action is needed to mitigate heatwave impacts, build resilience, and create sustainable environments for all residents.

De Hogeschool van Amsterdam heeft binnen het RAAK-project ‘Hitte in de woning’ samen met verschillende partners de koelbehoefte onderzocht van woningen in Nederland. Ook hebben ze onderzocht welke energiezuinige maatregelen woningen koel kunnen houden. Daarvoor hebben ze hitte gemeten in 130 woningen en de effecten van vier maatregelen onderzocht: de woning doorluchten, zonwering gebruiken, de woning isoleren en de wijk vergroenen. Ook hebben ze simulaties uitgevoerd op de computer voor drie woningtypen: een rijtjeswoning, portiekwoning en flat. Verder hebben de onderzoekers twee belevingsonderzoeken gedaan bij meer dan 1000 bewoners en vier workshops georganiseerd met professionals op het gebied van wonen, warmte en energie. Het onderzoek heeft een eindpublicatie met factsheets en een infographic opgeleverd. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat de hittenorm, die er nu alleen nog bestaat voor nieuwbouw, in veel situaties wordt overschreden. De vier onderzochte maatregelen kunnen helpen om dat probleem aan te pakken. De factsheets in deze publicatie sluiten inhoudelijk aan op de communicatiecampagne van het Klimaatverbond: Gebied I Gebouw I Gebruiker Ze beschrijven het handelingsperspectief van provincie, gemeente en woningbouwcorporatie.

De zomers worden vaker warmer en dat leidt bij koeien regelmatig tot problemen door hittestress. Dit uit zich bij dieren bijvoorbeeld in een verlaagde voeropname en melkproductie, daarnaast staat de weerstand onder druk. Ook kan hittestress tijdens de droogstand van invloed zijn op de prestaties van het nageslacht. Om al deze negatieve gevolgen te verminderen, is het van belang om voldoende aandacht te schenken aan kwaliteit en beschikbaarheid van voeding en drinkwater.

Hoewel je ervan kunt houden alsof ’t je beste vriend is, zal het je best al eens zijn opgevallen: mens en hond zijn nogal verschillend. Honden zijn harig en lopen op vier poten; mensen zijn een stuk kaler en leven rechtop. Honden eten graag wat bruins uit de kattenbak; jij pakt liever een stuk chocolade. Wat dan voor hem trouwens weer giftig is. Honden hebben nauwelijks last van de kou en mensen kunnen weer veel beter tegen warmte dan een hond. Als het buiten een graad of 23 wordt, kunnen met name het eerste én het laatste verschil een risico vormen voor de gezondheid van onze viervoeters.

Na alle regen lijkt de zomer misschien toch te komen. Dat hopen we dan maar. Hoe gingen mensen twee eeuwen geleden met hitte om? Ga mee op ontdekkingstocht langs de sporen die onze voorouders achterlieten. Ontdek de bijzondere verhalen achter buitenplaatsen, ijskelders en bomentunnels. En nu je toch vakantie hebt, maak zelf een reis door de geschiedenis. Hopelijk biedt dit artikel inspiratie!

Samen met experts van de WUR, docenten van Yuverta en het bedrijfsleven zijn er modules en leeractiviteiten ontwikkeld vanuit de Nature based solutions gedachte, met name gericht op de (toekomstige) beroepspraktijk. Op 18 januari om 15.00 gaan we in een webinar in gesprek met de ontwikkelaars van dit lespakket, dat onder andere door AI tot stand is gekomen.

Hitte vormt wereldwijd een groeiend risico voor de volksgezondheid, vooral in steden waar het stedelijk hitte-eiland effect de situatie sterk verergert. In Europa zorgden de hete zomers van 2019, 2020 en 2021 telkens voor grofweg 100.000 overlijdens bij 65-plussers. Klimaatopwarming zal zorgen voor een verdere veralgemening van hitte en is nu al verantwoordelijk voor meer dan een derde van de hitte-gerelateerde sterfgevallen. Een welgekende oplossing voor het lokaal temperen van hitte is stedelijke vergroening, waarbij specifiek bossen bijzonder efficiënt zijn.

Tijdens een zomerse warmteperiode zijn de toenemende temperatuur en een hoge relatieve luchtvochtigheid een gevaarlijke trigger voor het thermocomfort en de voeropname van dieren in afmest.

De temperatuur in binnen- en buitenland loopt steeds hoger op. Uit nieuw onderzoek blijkt dat koeien in een Nederlands klimaat al vanaf 12 graden Celsius tekenen van hittestress vertonen. Ventilatoren zorgen voor verkoeling in de stal, maar is dat bij extreme temperaturen voldoende? Hoe gaan ze in warmere landen om met hittestress bij koeien en wat kunnen we daarvan leren?

Thema-intro: Nederland had een gematigd zeeklimaat met relatief milde winters, milde zomers en neerslag gedurende het hele jaar. Maar dat verandert en sneller dan het KNMI had voorzien. Die verandering uit zich in een toename van extremen waaronder langere perioden met temperaturen boven de 30 graden. De verwachting is dat dat zo blijft. In dit themanummer onder andere aandacht voor hitte bij transport van dieren, hittemaatregelen bij vleeskuikens en een reportage met de familie Rompelberg, die hittecomfort voor de koeien heeft ingebed in de bedrijfsvoering. Artikel-intro: Hittestress bij dieren. Een onderwerp dat met het oog op het welzijn van dieren in het brandpunt van de maatschappelijke belangstelling staat. Politiek Den Haag reageert met een klimaatadaptatieplan per 2026.

Onlangs is een delegatie Hongaarse gemeenteambtenaren in Nederland geweest met één belangrijk doel: hoe de Hongaarse steden te beschermen tegen de toenemende hitte en droogte? Sytse Berends, eigenaar van communicatiebureau Blunt Communicatieadvies v.o.f. organiseerde een tour langs diverse boomkwekerijen en andere partijen om de delegatie bij te staan in hun zoektocht naar duurzame oplossingen. '24 gemeentemensen zijn in Hongarije benaderd, waarop iedereen zich heeft aangemeld. Dat geeft wel aan hoe belangrijk dit thema is voor Hongarije.' Ook de presentatie over het project CSI Trees van Marc Ravesloot van de Wageningen Universiteit (WUR) was voor de bezoekers zeer informatief.

To ensure we can prepare for and mitigate ongoing climate change, a thorough understanding of the climate system as well as its past behaviour is necessary. This requires not only that we reconstruct the severity but also the timing of changing climate parameters. Since parameters like paleotemperature cannot be measured directly, a so-called proxy is needed. A very commonly used proxy is the relationship between Mg/Ca in formainiferal shells to sea water temperature. Foraminifera are single celled organisms, some of which build carbonate shells in which the amount of Mg incorporated correlates to temperature. To confidently apply such proxies, it is crucial to understand the fundamental process involved. Although used for several decades now, there are still many open questions when it comes to Mg/Ca in foraminifera. In this thesis I show that a large amount on the natural variability observed in foraminiferal Mg/Ca can be attributed to variability in the timing of calcification. If a foraminifer starts biomineralization in the evening, the average Mg/Ca of that carbonate will be significantly higher than if it had been precipitated starting in the morning. This highlights that while Mg/Ca as a proxy for temperature works well, we still lack understanding of processes involved in Mg incorporation. Through culture experiments I was able to show that Mg is fractionated in two steps during biomineralization. First when Mg is transported from seawater to the site of calcification through transmembrane transport and a second step occurs during precipitation in the calcifying fluid. Together these steps describe the overall fractionation between Mg isotopes in seawater and those in the foraminiferal calcite. Using samples collected from the Mediterranean Sea, I expanded the Mg/Ca-T calibration for the planktonic species Globigerinoides ruber towards its lower temperature limits. Though I also showed that the reconstrution of small scale changes is very difficult because

This thesis explores clumped isotope thermometry in deep time palaeoceanography. We have improved the clumped isotope method, and applied it to gain new absolute temperature estimates for records from the surface oceans across critical climate transitions, as well as insights into deep ocean temperature evolution throughout the late Cenozoic. These new results will provide tuning targets for climate models. If the climate models can accurately simulate palaeoclimate, this increases our confidence in predictions for future climate change. With respect to the average Earth System Sensitivity (ESS) of recent clumped isotope studies of ~6.3°C per doubling of CO2, our results from Walvis Ridge Site 1264 and previous results from the Indian Ocean reveal even higher ESS for the time interval encompassing the onset of the MCO until the Pliocene warm period. This may imply that the water masses in which this site bathed were extremely sensitive to greenhouse warming. Below atmospheric CO2 concentrations of 700 ppm, it appears that the sensitivity may have been higher, potentially suggesting a climate state dependence (as explained in von der Heydt et al., 2016). If we look at Pliocene modelling results, an ESS of 6.2°C was suggested previously (Haywood et al., 2020). Though the uncertainty of our Pliocene data is large, the average suggests a larger sensitivity. A previous latest Miocene estimate of ESS of 9.3±3.8°C seems compatible with our estimates (Brown et al., 2022). High-CO2 world clumped estimates corroborate findings from other studies. If we fit a line separately through the data with atmospheric CO2 concentrations >700 ppm, the slope is similar to the younger interval, albeit with a different intercept. In the most recent IPCC report, palaeoclimate estimates of ECS were used to weigh the model ensemble mean in AR-6, where models with high ECS were given less weight. Our new insights from clumped isotopes may indicate that this weighing should be reconsidered. F

Bomen zijn onze belangrijkste troef bij het beschermen van het klimaat in de stad en het beperken van de klimaatverandering. Maar bomen doen veel meer. Zo bieden ze bijna het jaar rond een breed scala aan bloemen met nectar en pollen voor verschillende bestuivende insecten. Bomen dragen bij aan klimaatbescherming, zorgen voor een goede luchtkwaliteit en tegelijkertijd voor verkoeling door verdamping en schaduw in de zomerse hitte. In onze dichtbebouwde stadscentra en dorpskernen is dit verkoelingseffect van groot belang voor de burger. Maar om deze ecosysteemdiensten voor mensen te kunnen leveren, moeten bomen zelf zo vitaal mogelijk zijn en dus tolerant voor de toenemende hitte en droogte. In sommige steden is al op dramatische wijze te zien hoe oude bomen niet langer bestand zijn tegen zomerse hitte- en droogtestress en sterven. Het is dus enerzijds nodig om zo gunstig mogelijke omstandigheden te creëren voor stads- en straatbomen; anderzijds moet bij herbeplanting worden gekozen voor soorten en variëteiten die zo goed mogelijk bestand zijn tegen hitte en droogte.

Tijdens deze module gaan we werken aan kennis, gedrag en vaardigheden die helpen om de studenten meer inzicht en tools te geven om échte veranderingen in gang te kunnen zetten en zo een positieve bijdrage te kunnen leveren. De leeruitkomst van deze module is dan ook: De lerende is in staat om een positieve bijdrage te leveren aan hitte-eilanden in de stad.

De leeruitkomst van deze module is: Je bent in staat om een positieve bijdrage te leveren aan de aanpak van de hitte-eilanden in de stad.

In deze module staan klimaatopwarming en stedelijke hitte-eilanden centraal waar Nature Based Solutions een oplossingsrichting kunnen zijn.

Podcast Rowin Israel met Lisette Klok (Stichting Cas), Joop Spijker en Sjerp de Vries (WUR). De gevolgen van klimaatverandering zijn een feit en we kunnen er niet omheen. Het wordt steeds warmer en droger, wat helaas ook nadelige effecten heeft op de menselijke gezondheid en de werkomgeving. In mijn 32 minuten durende podcast neem ik je mee in de wereld van klimaatadaptatie en bespreek ik samen met mijn drie gasten over oplossingen om de werkomgeving gezond en comfortabel te houden. Dus, als je geïnteresseerd bent in de effecten en voordelen van groen op de werkomgeving, luister dan zeker naar mijn podcast. Samen kunnen we een positieve impact maken op onze gezondheid en hittestress tegengaan!

In deze documentaire trek je mee op stadssafari met onderzoekers van KU Leuven. Je valt van de ene verbazing in de andere en loopt er heel wat soorten tegen het lijf. De gierzwaluw bijvoorbeeld is dol op historische stadskernen. Hij vindt er oude gebouwen met kieren en gaten om een nestje te bouwen. Ook sommige planten voelen zich thuis in de stadsjungle. Neem nu de Muurvaren: een schattig plantje dat weinig zonlicht en voedingsstoffen nodig heeft en goed gedijt op bakstenen. Toch is leven in de stad is niet altijd een pretje. Tijdens een hittegolf kan de temperatuur er ’s nachts zes graden hoger zijn dan op het platteland. Klimaatonderzoekers brengen met zowat 100 meetstations in en om Leuven het hitte-eilandeffect netjes in kaart. Stadsecologen van hun kant stellen vast dat watervlooien in stadsvijvers kleiner zijn: zo zijn ze beter bestand tegen de hogere watertemperatuur. De stad is niet alleen warm, maar ook lawaaierig en de lucht is er vaak vervuild. Meer groen in de stad kan volgens experten soelaas brengen. Groengevels, groendaken maar bijvoorbeeld ook water maken het leven meer aangenaam én lokken nieuw leven naar de stad.

Het KNMI presenteert vier nieuwe scenario’s voor klimaatverandering in Nederland inclusief Caribisch Nederland rond 2050 en 2100. De KNMI’23-klimaatscenario’s zijn gebaseerd op de laatste inzichten en vervangen de klimaatscenario’s uit 2014. Voor zeespiegelstijging is gebruik gemaakt van de nieuwe inzichten van het IPCC over het mogelijk versneld afkalven van de Antarctische IJskap. In KNMI’23 is de droogteproblematiek in Nederland en omgeving beter in kaart gebracht en zijn de veranderingen in neerslagextremen in zomerbuien beter onderbouwd. Verder zijn de schattingen van de wereldwijde temperatuurstijging voor een bepaalde toename van broeikasgassen nauwkeuriger. Net als na 2014 kunnen de nieuwe klimaatscenario’s worden gebruikt om de effecten op verschillende sectoren door te rekenen. Hiermee worden de risicoanalyses uit de Nationale Adaptatie Strategie geactualiseerd. Ook worden de Deltascenario’s van het Deltaprogramma gebaseerd op de combinatie van de KNMI’23-klimaatscenario’s en de sociaaleconomische scenario’s voor Nederland van het PBL (de WLO-scenario’s). De klimaatscenario’s voor Caribisch Nederland dienen als uitgangspunt voor adaptatiebeleid voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES-eilanden).

As greenhouse gas emissions hit new highs, temperature records tumble and climate impacts intensify, the Emissions Gap Report 2023: Broken Record – Temperatures hit new highs, yet world fails to cut emissions (again) finds that the world is heading for a temperature rise far above the Paris Agreement goals unless countries deliver more than they have promised. The report is the 14th edition in a series that brings together many of the world’s top climate scientists to look at future trends in greenhouse gas emissions and provide potential solutions to the challenge of global warming.

Het ‘HittePlein’ van The Green Village in Delft ondergaat een metamorfose. De ruimte wordt opnieuw ingericht. Beton maakt plaats voor groen, zodat er een ‘klimaatadaptief en verkoelend plein’ ontstaat. Met onderzoek wil The Green Village, een initiatief van TU Delft en Stichting Green Village, een plein ontwikkelen, waaraan gemeenten, ontwerpbureaus, waterschappen en andere partijen ideeën en ontwerprichtlijnen kunnen ontlenen voor hun eigen klimaatadaptatieplannen.

Van betonnen, grijze en deprimerende eilandjes naar groene, gezonde, energie-efficiënte klimaatbestendige werklandschappen van de toekomst. Jelle de Jong (IVN Nederland) en Mark Bode (Rebel Group) vertellen op deze Dag van de Arbeid over hun missie om de komende 9 jaar minstens 1000 bedrijventerreinen te vergroenen in het programma 'Werklandschappen van de Toekomst'.

Hittestress is een veelvoorkomend probleem bij koeien, vooral tijdens de zomermaanden. Hoge temperaturen en hoge luchtvochtigheid kunnen leiden tot een hoge thermische belasting bij de koeien, wat kan uitmonden in een verminderde melkproductie en gezondheidsproblemen.

Lokale en regionale overheden werken hard aan een klimaatbestendige leefomgeving. Het betrekken van stakeholders is hierbij van groot belang, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Hoe zorg je dat je vanuit een gezamenlijk doel alle partijen meekrijgt? Hoe laat je hen een echt gesprek voeren, in plaats van een discussie vanuit ieders eigen perspectief? Social design kan hierin beweging brengen. Social designers dagen mensen uit om op een andere manier naar water- en klimaatvraagstukken te kijken. Zo organiseerden Fides Lapidaire en Pleun Weijers van TwynstraGudde voor de gemeente Leiden op een bijzondere manier een klimaatgesprek over hittestress in de binnenstad. In het midden van het centrum zetten zij de ‘Heet hè-kas’ neer, waarin men de temperatuur van de toekomst kon ervaren.

2022 was een extreem warm, zonnig en droog jaar. Afgelopen jaar was het op twee na warmste jaar sinds 1901 en kende een aantal stormen die voor een half miljard euro schade veroorzaakten. Voor onweersbuien in mei werd in delen van Nederland code oranje uitgegeven.

De vliegperiode van zowel vlinders als libellen begint vroeger door de warmere lentes.

Hitte wordt een steeds groter probleem in onze gebouwde omgeving. Langdurige warme perioden zorgen ervoor dat woningen verder opwarmen en in de nacht onvoldoende kunnen afkoelen. Dit gebeurt vooral in woningen met een slechte isolatie, donkere daken, veel glas, slechte ventilatiemogelijkheden, geen (natuurlijke) koeling, geen zonwering en in ruimtes op de bovenste etages. Maar ook moderne, goed geïsoleerde gebouwen met veel glas raken de ingevangen warmte niet meer kwijt. De hoge temperatuur in de woningen kan zorgen voor gezondheidsproblemen, slaapproblemen en indirect verminderde arbeidsproductiviteit. Deze handreiking biedt een concreet stappenplan voor (beleids)ambtenaren en woningbouwcorporaties om aan de slag te gaan met hitte in stedelijk gebied. De handreiking 3.0 is het vervolg op eerdere NKWK onderzoeken en de Handreiking 2.0 uit 2022. Naast nieuwe kennis inzichten staat het toepasbaar maken van kennis voor de gebruiker in deze handreiking centraal.

Een boom in de stad … Eigenlijk is dat een beetje zoals een vis op het droge. In een bos zijn bomen omgeven door andere planten. Van kleine kruiden tot waanzinnige woudreuzen. Het is er fris en koel, met hun wortels kunnen ze onbelemmerd wroeten in de bodem en hun takken kunnen ze ongehinderd naar het licht toe laten groeien. Het water kan onverstoord de bodem infiltreren en de bodemorganismen zetten hun blaadjes terug om in voedingsstoffen. Het bos zorgt voor hen en zij zorgen voor het bos.

Stedelijke Waterkwaliteit, Klimaat en Adaptatie Klimaatverandering zorgt voor druk op het stedelijk watersysteem. Hitte, wateroverlast en droogte hebben effecten op de (ecologische) kwaliteit van het oppervlaktewater. Ook maatregelen die we nemen om de effecten van klimaatverandering op ons stedelijk gebied tegen te gaan (klimaatadaptatiemaatregelen), kunnen de kwaliteit van het water beïnvloeden. Met dit document krijgt u inzicht in deze effecten, en de maatregelen die genomen kunnen worden om negatieve effecten te beperken. Indicatoren aan de hand waarvan de stedelijke waterkwaliteit kan worden gekenmerkt betreffen verontreiniging, doorstroming, watertemperatuur, zuurstofgehalte, zoutgehalte en verontreiniging. Per indicator zijn onderliggende stuurvariabelen gedefinieerd en is de kwetsbaarheid van het stedelijk water aangeven. In deze handreiking zijn mogelijke effecten van klimaatverandering en klimaatadaptatiemaatregelen op de waterkwaliteit (via de stuurvariabelen) in beeld gebracht. Ten slotte zijn (clusters van) waterkwaliteitsmaatregelen benoemd, waarmee een negatief effect op de waterkwaliteit kan worden tegengegaan.

Hittestress in de zomer, wateroverlast bij buien, een te lage grondwaterstand bij droogte: in winkelstraat de Laat waren alle gevolgen van klimaatverandering voelbaar. Dat is heel binnenkort voorbij: de Alkmaarse straat krijgt een grondige upgrade, ook dankzij de Impulsregeling Klimaatadaptatie.

Afgelopen zomer sneuvelden weer hitterecords in Nederland en Europa. Hittestress is net als droogte en wateroverlast een belangrijke uitdaging in klimaatadaptatie. Hoe kunnen gemeenten en waterschappen samen met burgers hittestress in stedelijk gebied beperken?

Een klimaatbestendige omgeving is een must voor mens en dier. Groene oplossingen voor een beter klimaat zijn er volop. En het mooie is: ze hoeven helemaal niet ingewikkeld en duur te zijn! Dé vergroeners van Nederland, aangesloten bij Koninklijke VHG, weten er alles van.

Nu de gevolgen van de klimaatcrisis ook in Nederland ondervonden worden, groeit de aandacht voor klimaatadaptatie. De Rijksoverheid heeft dit in het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) vertaald naar een opdracht aan alle overheden: In 2050 moet Nederland een klimaatbestendige en water robuuste delta zijn. Via de Regionale Adaptatie Strategiën (RAS) van de 45 werkregio’s komt een groot deel van deze verantwoordelijkheid uiteindelijk op het bord van gemeenten in de vorm van Lokale Adaptatie Strategieën (LAS).

This applied research project aimed to generate a better understanding of the effects of heatwaves on vulnerable population groups in the municipality of The Hague, and suggests ways in which the municipality can help such groups to cope with these heatwaves.

“Hoe láng wordt jullie verhaal eigenlijk?”, vraagt Loes Kreemers na anderhalf uur samen met Reint Jan Renes bevlogen te vertellen over hun onderzoek en persoonlijke drijfveren. Tijdens een zomer van wederom hoge temperaturen en droogte, ontmoeten we de beide onderzoekers bij de Hogeschool van Amsterdam. Een gesprek over intrinsieke motivatie, het belang van gedragswetenschappen bij grote transities en de balans tussen frictie en verbinding.

In dit document vind je de Menukaart voor Hitte in de gebouwde omgeving. Graag helpen wij je om deze Menukaart te gebruiken in je eigen organisatie. Tijdens een eerste overleg met je collega’s kun je het gemaakte schema gebruiken om te bepalen welke negatieve effecten van hitte jullie op willen lossen. Je bepaalt aan de hand van bestaande informatie, zoals de stresstest voor hitte en informatie van plaatselijke gezondheidsdiensten, welke effecten urgent zijn in jullie gebied.

Hierbij bieden wij, de minister voor VRO, de minister van IenW en de minister voor NenS, uw Kamer de ‘Nationale aanpak Klimaatadaptatie gebouwde omgeving fase 1’ aan. Deze nationale aanpak is een uitwerking van de Nationale Klimaatadaptatiestrategie (NAS) voor de onderdelen gebouwde omgeving en ruimtelijke ordening. Klimaatadaptatie is een opgave waarbij inspanning van vele betrokken partijen nodig is. Veel partijen werken al hard aan klimaatadaptatie, maar er is een versnelling nodig.

De stedelijke bevolking groeit wereldwijd. Deze stedelijke populaties zijn het gevoeligst voor de effecten van klimaatverandering en het stedelijk hitte-eiland. Als één van demeest verstedelijkte regio’s ter wereld, zijn deze gevolgen belangrijk voor alle bewoners van de Lage Landen. Toenemende hittegolven en droogte zullen niet alleen een impact hebben op de vitaliteit van menselijke stadsbewoners, maar ook op die van stadsbomen. Bomen hebben al heel wat uitdagingen te overwinnen om te kunnen overleven in stedelijke gebieden. Maar bomen die nu of in de nabije toekomst in stedelijk gebied worden geplant, zullen daarbovenop ook nog het toekomstige stadsklimaat moeten trotseren. In dit artikel gaan we dieper in op de relatie tussen de stedelijke omgevingen klimaatverandering enerzijds, en stadsbomen anderzijds. Zodoende gaan we op zoek naar klimaatbestendige boomsoorten voor de stedelijke omgeving van de Lage Landen.

Amber van Hamel (TU Delft) won met haar onderzoek naar groenblauwe daken de MSc scriptieprijs 2021 van Koninklijk Nederlands Waternetwerk. Het onderzoek richt zich op het verkoelende effect van groenblauwe daken ten opzichte van een groen dak. “Er leeft een beeld dat een groenblauw dak extra verkoelend werkt. Dat wilde ik wel eens bewijzen”, aldus Van Hamel (27).

Het is heet deze week met temperaturen boven de 35 graden. Waar wordt het heet, en waar kan je juist afkoeling vinden? Je leest het hier.

Cities worldwide are growing fast, compromising their surrounding landscapes, and consuming too much of scarce resources. At the same time, due to the changing climate, temperatures in cities are rising and weather extremes have become the new normal. Most (western) cities are facing a worrying loss of biodiversity, and inhabitants are more and more alienated from daily experiences of nature, the environment and food. To be liveable in 30 to 50 years, cities have to face these challenges and it is inevitable that they develop towards liveable green sustainable circular systems. This Special Issue focuses on the transition that this involves: which combination of social and ecological changes should take place and how can we prepare ourselves for these changes? We should be very much aware of the local conditions that enable specific solutions, such as culture, the layout of a city, the quality of an embedding into the surroundings of the city, and existing policies. We are also curious about lessons learned and how they can be implemented elsewhere. Both aspects should be taken into account in contributions to this Special Issue. Papers discussing emerging green practices that address themes like liveability, food production, ecology, heat reduction, water retention, and combine the strengths of the involved stakeholders are very much welcomed. We are, therefore, interested in integrated, sustainable and green solutions for multiple socio-ecological problems in dense situations. In addition, we are interested in whether these practices comply with existing theories of sustainability transition processes?

Leven in harmonie met de natuur betekent meer biodiversiteit, meer zuurstof en minder stikstof en fijnstof. Dit resulteert in minder verdroging en een koelere stad in de zomer. Dat is vervolgens weer goed voor vermindering van het energieverbruik. Helaas komen lange periodes van droogte steeds vaker voor. Ook blijkt dat binnensteden en bedrijventerreinen soms wel bijna 10 graden warmer zijn dan het buitengebied. Dat gaat ten koste van de leefbaarheid. We zullen dus een balans moeten zoeken!

In Breda ging de Menno van Coehoornstraat van rood naar groen op de meetlat van het urban heat island-effect. De meest versteende straat van de stad, met veel verkeersbewegingen, kreeg een jaar geleden 18 bomen en veel groenvakken met heesters, vaste planten en bloembollen. Het door de EU gesubsidieerde project Cool Towns bood de gemeente de kans om met het RootSpace-groeisysteem een volwaardige groeiplek voor de nieuwe bomen te realiseren, in combinatie met opvang en infiltratie van regenwater.