Search

Door natte omstandigheden werd de demo van de LandwirtschaftKammer Nordrhein-Westfalen beperkt tot een bezichtiging van technieken in een veldschuur in het Duitse Zülpich. Onderzoekers van LWK zetten uiteen hoe groenbemesters en stoppels het beste kunnen worden omgewerkt voor een volgende teelt.

Het afvangen van CO2 uit de buitenlucht voor gebruik in de kas leek twee jaar geleden nog een brug te ver. Inmiddels is de context veranderd en vindt bij Wageningen University & Research praktijkonderzoek plaats.

Een circulaire verkooplijn ontwikkelen waar geen plastic in is verwerkt, dat had Elstgeest Potplanten al enige jaren voor ogen. Met de introductie van de Natural Gift Dieffenbachia’s is dat gelukt. Het leverde een nominatie op voor de themaprijs Circulair Ondernemen van de Tuinbouw Ondernemersprijs.

Met deze vernieuwde Kennis- en Innovatieagenda Landbouw-WaterVoedsel (KIA LWV) voor de jaren 2024-2027 wordt voortgebouwd op de agenda van de afgelopen periode. Het is 1 van de 8 KIA’s van het missiegedreven innovatiebeleid. Dit beleid is in 2019 geïnitieerd als aanvulling op het topsectorbeleid en gaat met deze vernieuwde agenda nu de tweede periode in. Gezond voedsel, voldoende geschikt water, waterveiligheid en een gezonde leefomgeving zijn eerste levensbehoeften. Mondiaal en in Nederland staat de beschikbaarheid van deze behoeften onder druk. De nieuwe agenda brengt partijen en uitdagingen in dit thema dichter bij elkaar, want juist in de oplossingen voor deze uitdagingen schuilen de toekomstige economische kansen voor de sectoren. De drie topsectoren Agri&Food, Tuinbouw&Uitgangsmaterialen en Water&Maritiem zijn uitstekend gepositioneerd om deze kansen, ook internationaal, te pakken.

Door de bedrijfsvoering te verduurzamen, kunnen boeren bijdragen aan het realiseren van doelen op het gebied van klimaat, milieu en biodiversiteit. Duidelijke doelen en ecologische kaders kunnen deze uitdaging behapbaar maken. Een systeem van kritische prestatieindicatoren (KPI’s) voor kringlooplandbouw kan hierbij helpen. Er zijn vele mogelijke toepassingen van de KPI-K-systematiek in de praktijk denkbaar. In een reeks factsheets worden deze toepassingen voor het waarderen van duurzaamheidsprestaties met KPI’s verkend, met als de doel de potentiële gebruikers van KPI’s inzicht te verschaffen in de mogelijkheden die KPI’s bieden. In deze factsheet worden toepassingsmogelijkheden voor marktpartijen verkend. Uitgebreidere informatie over de KPI-K-systematiek, waaronder waarom deze wordt ontwikkeld, hoe KPI’s werken en hoe ze kunnen worden geborgd, is te vinden in de notitie Toepassing van kritische prestatie-indicatoren voor de landbouw. Private partijen (ketenpartijen, financiers, etc.) kunnen op verschillende manieren bijdragen aan de verduurzaming van de landbouw, bijvoorbeeld door boeren te belonen voor betere duurzaamheidsprestaties. De boer wordt dan niet alleen beloond voor het leveren van landbouwproducten zoals gewassen, zuivel en vlees, maar ook voor duurzaamheidsprestaties, bijvoorbeeld in de vorm van betere waterkwaliteit, aanleg van landschapselementen (bosjes en bomen), reductie in broeikasgasemissies, meer biodiversiteit en verbeterd dierenwelzijn.

Het project “Kringlooplandbouw” is onderdeel van het programma Innovaties Biodiversiteit Veenkoloniën. In deze factsheet staan de belangrijkste uitkomsten samengevat over kringlooplandbouw en het gebruik van reststoffen. Is er een businesscase voor de teelt van wormen met reststromen uit een mouterij en zetmeelaardappelverwerkend bedrijf?

Dit achtergrondrapport maakt onderdeel uit van een verkenning naar de mate waarin diverse sleuteltechnologieën kunnen bijdragen aan de missies van LNV (missies: A – Kringlooplandbouw; B – Klimaatneutrale landbouw en voedselproductie; C – Klimaatbestendig landelijk en stedelijk gebied; D – Gewaardeerd, gezond en veilig voedsel; en E – Duurzame en veilige Noordzee en andere wateren). Sleuteltechnologieën (key enabling technologies) hebben de potentie om via nieuwe goederen, diensten of processen de economie te versterken en oplossingen te bieden voor maatschappelijke uitdagingen. Voor elke sleuteltechnologie is een fiche uitgewerkt die is opgenomen in dit rapport. Over alle fiches heen is een analyse gemaakt die zich richt op onderzoeksvragen van de verkenning. De analyse, en de conclusies en aanbevelingen die op basis daarvan zijn opgesteld, zijn te vinden in het separate eindrapport van deze verkenning.

Dit rapport bevat de resultaten en analyse van een verkenning naar de mate waarin diverse sleuteltechnologieën kunnen bijdragen aan de missies van LNV (missies: A – Kringlooplandbouw; B – Klimaatneutrale landbouw en voedselproductie; C – Klimaatbestendig landelijk en stedelijk gebied; D – Gewaardeerd, gezond en veilig voedsel; en E – Duurzame en veilige Noordzee en andere wateren). Voor elke sleuteltechnologie (key enabling technology) is een fiche uitgewerkt die is opgenomen in een separaat achtergrondrapport. Over alle fiches heen is een analyse gemaakt die zich richt op onderzoeksvragen van deze verkenning en de mate waarin sleuteltechnologieën kunnen bijdragen aan de missies van LNV. Op basis daarvan zijn voorlopige conclusies en aanbevelingen geformuleerd ten aanzien van het sleuteltechnologiegerichte beleid van LNV. Deze analyse, conclusies en aanbevelingen staan centraal in dit rapport.

De transitie naar een duurzame landbouw, visserij en voedselproductie en een robuuste natuur vraagt grote inspanningen op tal van terreinen. Naast deze noodzakelijke overgang zijn we ondertussen onderdeel van een al langer lopende transitie naar een digitale samenleving. De kunst is nu deze beide transities zodanig aan elkaar te koppelen door digitalisering als middel voor de gewenste ‘groene’ transities op onze beleidsdomeinen in te zetten. Dit Actieprogramma biedt de kaders voor een meer gedegen standpuntvorming, bijvoorbeeld voor nieuwe wetsvoorstellen van de EU op het gebied van digitalisering. Maar ook om de samenhang met het LNV Informatieplan en Rijksbrede digitale strategieën en plannen nader vorm te geven. Het zet de toon voor de noodzakelijke inzet van digitale hulpmiddelen ten behoeve van de transitie naar een duurzame landbouw, visserij en voedselproductie en een robuuste natuur. Om samen met andere partijen effectief te werken aan het overwinnen van de knelpunten die spelen.

In deze brochure vindt u een overzicht van de inzet en geboekte resultaten op kennisontwikkeling, kennisverspreiding en innovatie voor een klimaatrobuuste agro-sector. Ook worden belangrijke kennisvragen en -projecten voor de komende jaren toegelicht.

Liebherr is serieus bezig met eigen waterstofmotoren en wil deze krachtbronnen medio 2025 in productie hebben. De fabrikant heeft een duidelijke visie op de noodzaak van dergelijke motoren. De managers technische ontwikkeling Richard Pirkl (Liebherr-Components Deggendorf) en Ulrich Weiss (Liebherr Machines Bulle) praten ons bij over de argumenten en de ontwikkelingen.

Werken aan natuurinclusieve maatregelen en kringlopen sluiten in het MBO-onderwijs.

Het stikstofprobleem in Nederland is groot. Het is een maatschappelijk probleem dat zorgt voor een hoop onzekerheid voor jou als agrarisch ondernemer. Maar hoe reduceer je je stikstofuitstoot? Hoe maak je je eigen kunstmest? En hoe bereid je je voor op de toekomst? De innovaties zijn volop in ontwikkeling. Om succesvol te zijn en blijven in de toekomst, is innoveren van groot belang. Maar wil je je bedrijf uitbreiden of doorontwikkelen? Dan produceer je in de meeste gevallen meer stikstof. Als ondernemer moet je dus maatregelen nemen om je uitstoot zoveel mogelijk te beperken.

Termen als 'circulaire economie' en 'biobased producten' zijn tegenwoordig modewoorden geworden, maar hoe ver zijn we werkelijk in de overgang naar een biobased economie? Hoewel de chemische en verpakkingsindustrie aanvankelijk terughoudend waren ten aanzien van deze verandering vanwege de technische uitdagingen die biobased ingrediënten met zich meebrengen, heeft een verandering in de publieke perceptie veel industrieën ertoe aangezet actie te ondernemen en oplossingen zonder fossiele brandstoffen te ontwikkelen. Om dit te bereiken hebben veel bedrijven hun krachten gebundeld met deskundigen en wetenschappers van onderzoeksinstellingen.

Dit Landbouwakkoord richt zich op de landbouw zoals die zich tot 2040 ontwikkelt. Dit laat onverlet dat voor bepaalde specifieke beleidsdoelen eerdere jaartallen van kracht zijn. De landbouw in 2040 zal een andere zijn dan die van 2020. De kern van die verandering is dat de milieuruimte bepalend wordt voor de hoeveelheid productie die ons land kan dragen; dat is volgens ons onontkoombaar. Daarmee wordt landbouw toekomstbestendig en duurzaam. Onze boeren en tuinders zijn vakmensen die weten wat werkt op hun bedrijf en in hun omgeving. Daarom gaan we zodra dit kan over tot doelsturing. Dat betekent dat we boeren en tuinders in staat stellen zélf te bepalen hoe zij invulling geven aan toekomstbestendige en duurzame landbouw.

Ik zag het al helemaal voor me. Ik zou slapend rijk worden met deze nieuwe ontwikkeling. Met één druk op de knop zou ik mijn columns schrijven als water uit de kraan. Ik heb het over ChatGPT de nieuwe schrijfrobot. Bij het aanmaken van een account moet ik aanvinken dat ik geen robot ben. Alsof dat uitmaakt, bovendien heb ik al zeven vinkjes. Ik moet opeens denken aan een concert van Kraftwerk waar ik stond te applaudisseren voor vier robots op het podium, voor wie klap je dan eigenlijk? Nu hoef ik alleen nog een opdracht te geven: “Schrijf een column over de nieuwe ontwikkelingen in de bodemkunde”. Ik moet hierbij opmerken dat ChatGPT een handicap heeft, want hij is gevoed met kennis tot eind 2021.

Volgens een studie van VITO en ILVO versnelt de bio-economie in Vlaanderen. De land- en tuinbouwsector is een belangrijke leverancier van grondstoffen voor deze groeiende tak van onze economie.

Druppelirrigatie in combinatie met bemesting met meststoffen uit de kringloop, de ultieme circulaire precisiebemesting.

Boomkwekerij Buitenhuis gebruikt naast de dikke fractie van koeienmest voor de potgrond, ook dunne fractie. De mest en urine worden van elkaar gescheiden met het CowToilet van Hanskamp, waardoor de stikstofemissie gereduceerd wordt. De koeienurine vormt een goede voedingsstof voor de planten en komt via de beregening op de planten terecht. Bovendien gebruikt Buitenhuis hierdoor veel minder kunstmest., Tree nursery Buitenhuis uses thin fraction in addition to the thick fraction of cow manure for potting soil. The manure and urine are separated with Hanskamp's CowToilet, reducing nitrogen emissions. The cow urine forms a good nutrient for the plants and gets to the plants via irrigation. In addition, Buitenhuis uses much less fertiliser as a result.

Carine Decloedt combineert in Zevekote en Eernegem een zeugenbedrijf met biologische mestverwerking en een vergister. De mest wordt er herleid tot compost en loosbaar water. Ondanks de woelige wateren waar de varkenssector door moet, blijft Carine geloven in kansen geven aan nieuwe technologieën om de kringlopen verder te sluiten.

Als er oplossingen voor schone reststromen voorhanden zijn en er is vraag naar schone reststromen, waarom vindt de omschakeling naar schone reststromen dan nog niet plaats? Deze workshop focust op de belemmeringen die daar een rol in spelen en vraagt de participanten vanuit hun eigen perspectief mee te denken over oplossingen voor die belemmeringen.

Het GLB bestaat al decennialang. Van het steunen van productie, het steunen van landgebruik, naar het vergoeden van diensten. Want het nieuwe GLB richt zich op agrariërs die werken aan een toekomstbestendige bedrijfsvoering. In deze explainervideo zie je waar we met het GLB vandaan komen en waar we naartoe gaan. En hoe het zich richt op grondgebonden regelingen (waaronder de eco-regeling), de stikstof- en veenweide aanpak, gebiedsgerichte samenwerking, duurzame investeringen, kennis en innovatie en jonge boeren.

Duurder wordende kunstmest én mestverwerkers die meer afzet voor mineralenconcentraten zochten, waren voor Gebr. Reintjes aanleiding om een eigen bemester te lanceren. Deze kan mineralenconcentraat in heel lage giften en gemengd met drijfmest uitrijden. Reintjes stuurt hiermee op de mogelijke toelating van mineralenconcentraat als kunstmestvervanger en speelt zo in op de kringlooplandbouw.

Boerenorganisaties willen meer tijd hebben voor hun stikstofreductie en putten hun hoop uit innovaties. Daarmee willen ze onteigening voorkomen. Ook de minister wil er naar kijken - mits juridisch houdbaar. Maar hoewel veel innovatieve oplossingen voor de agrarische sector er op papier misschien veelbelovend uitzien, valt dat in de praktijk tegen.

Experts aan het woord over de weg naar een emissieloze vitale landbouw. Het kan, het moet. De wereld kijkt naar ons.

Joost: "Duurzaam boeren begint wel echt met duurzaam verdienen. We moeten bijvoorbeeld investeren in een nieuwe stal waarin we een ander mestsysteem hebben zodat we de bodem kunnen verbeteren."

Zuiveringsslib, mest en andere organische reststromen zijn een bron van energie en waardevolle nutriënten voor de landbouw. Zonde dus om te verbranden of exporteren, zoals nu vaak gebeurt. Onderzoekers van Wageningen University & Research zoeken in Europees verband naar mogelijkheden voor toepassing van deze reststromen door terugwinning en hergebruik van nutriënten.

Een app die alle bodems van de wereld in kaart brengt én aanbevelingen geeft over hoe die bodems te verbeteren, dat is SQAPP. De app werd ontwikkeld door Wageningse onderzoekers, samen met een groot internationaal team. Boeren weten de gratis app al goed te vinden.

Een kringloopsysteem dat zorgt voor minder vuil water waarin vis en sla worden gekweekt. Sara Pinho promoveerde op dit zogenoemde FLOCponics-systeem. Hoe werkt het precies?

Hoe efficiënt en duurzaam zou het zijn als boeren en kleine ondernemers hun producten niet meer naar een verwerkingsfabriek hoeven te brengen, maar ze direct bij hun bedrijf kunnen conserveren, drogen of verpakken? Onderzoekers van Wageningen University & Research onderzoeken samen met hun Europese collega’s de mogelijkheden van lokale voedselverwerking.

Minister Staghouwer (LNV) meldt de Tweede Kamer hoe hij richting en steun wil geven aan het toekomstperspectief voor agrarische ondernemers (de agrarische sector). Dit is van belang omdat de landbouwsector staat voor een grote veranderopgave.

Naast mineralen is groen gas in mest belangrijk. 'Ook in varkensmest zit voldoende groen gas', zegt directeur Jan Roefs van het Nederlands Centrum voor Mestverwaarding. 'Het beste kun je dagontmesting en vergisting combineren. Als je dit ook nog eens combineert met verwerking, dan kun je meerdere vliegen in één klap slaan. Versnipperd beleid staat dat in de weg.'

Deze video is niet meer beschikbaar - Meindert Stolk opent: De landbouw moet blijven in Zuid-Holland. Innoveren is noodzakelijk daarvoor. Dit webinar geeft een overzicht van alle beschikbare innovaties en komt ook de praktijk aan het woord : " Living lab" - benadering, die ook in de tuinbouw zo succesvol is. Over dat laatste spreekt Dewi Hartkamp van de Stichting Innovaties Glastuinbouw Nederland.

In de periode van januari t/m december 2021 hebben 6 onderzoeken plaatsgevonden. Daarbij zijn de volgende thema’s aan bod gekomen: Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties; Koolstofopslag in bodems; Fieldlabs en demonstratiebedrijven; Waterkwaliteit; Toekomst van agrarische sector; Klimaatadaptatie. Dit eindrapport geeft een overzicht van de belangrijkste inzichten uit de onderzoeken.

The aim of this report is to operationalize the so far ill-defined concept ‘spatial quality’ in the context of circular agricultural landscapes. A literature study resulted in a spatial quality framework consisting of 16 spatial quality aspects for agricultural landscapes: historicity, regional character, diversity, coherence, degree of openness, naturalness, cues of care, seasonality, non-visual sensory experience, profitability, recreational opportunities, local economy, biodiversity, abiotic quality, circularity and sustainability. The importance of these aspects according to different types of actors (farmers, recreationists, local inhabitants and experts) is assessed by means of a survey. Based on the survey the aspects abiotic quality, biodiversity, profitability and sustainability are considered the most important aspects to determine spatial quality of circular agriculture, but the importance attached to most spatial quality aspects varies between actor types: farmers value 14 spatial quality aspects differently than other actors, while differences are smaller between other actor types. In order to better take the interests of different actor types into account, we recommend their involvement in the formulation and evaluation of area specific spatial quality goals. To this end, the spatial quality framework can provide a basis for a shared language regarding the concept ‘spatial quality’., Het doel van dit rapport is om het tot op heden onvoldoende gedefinieerde begrip ‘ruimtelijke kwaliteit’ hanteerbaar te maken voor het bespreken van de ruimtelijke kwaliteit van agrarische landschappen met kringlooplandbouw. Met een literatuurstudie is een ruimtelijk kwaliteitskader opgesteld bestaande uit zestien aspecten voor ruimtelijke kwaliteit van agrarische landschappen: historiciteit, regionaal karakter, diversiteit, samenhang, mate van openheid, natuurlijkheid, verzorgdheid, seizoengebondenheid, niet- visuele zintuigelijke beleving, winstgevendheid, recreatiemogelijkheden, lokale economie, biodiversiteit, abiotische kwaliteit, circulariteit en duurzaamheid. Het belang van deze aspecten volgens verschillende actoren (agrariërs, recreanten, bewoners en deskundigen) is onderzocht middels een enquête. Daaruit blijkt dat abiotische kwaliteit, biodiversiteit, winstgevendheid en duurzaamheid het belangrijkst worden gevonden voor de ruimtelijke kwaliteit van kringlooplandbouw, maar dat verschillende actoren een ander belang hechten aan de meeste aspecten van ruimtelijke kwaliteit. Daarbij hechten agrariërs een significant ander belang aan veertien aspecten van ruimtelijke kwaliteit, terwijl verschillen tussen overige actoren minder groot zijn. Om beter rekening te kunnen houden met de belangen van verschillende actoren, bevelen wij aan om deze actoren te betrekken bij het opstellen en beoordelen van gebiedsgerichte doelen voor ruimtelijke kwaliteit. Hierbij kan het ruimtelijke kwaliteitskader dienen als basis voor een gemeenschappelijke taal omtrent het begrip ‘ruimtelijke kwaliteit’.

Presentatie tijdens een docentenbijeenkomst veehouderij op 10 november 2021 op de klei grond.

Vandaag, 10 november 2021, krijgt een proefhuis in Delft, op de campus van de Technische Universiteit, een waterstofaansluiting. Daarmee is het de eerste woning van Europa die waterstof gebruikt voor warm water. Er zullen waarschijnlijk veel huizen volgen, want we moeten van het gas af.

Voor het aanjagen van innovaties voor kringlooplandbouwtoepassingen zijn LNV en WUR vorig jaar gestart met de ‘Boerderij van de Toekomst’ in Lelystad. “De Boerderij van de Toekomst bestaat uit een zogenaamde ‘Kraamkamer’ en ‘Modelbedrijf’. In de Kraamkamer wordt geëxperimenteerd met nieuwe teeltsystemen, agro-ecologische concepten , mechanisatie en precisielandbouwtoepassingen. In het Modelbedrijf worden innovaties integraal getest, gedemonstreerd en gevalideerd in een praktijksituatie. Hier werkt dus ook een Boer van de Toekomst om alle innovaties op waarde te testen. We doen hier holistisch onderzoek, met veel aandacht voor de onderlinge samenhang. Dus niet alleen biodiversiteit, bloemenranden of chemische middelen, maar álles.”

De gewasbescherming bevindt zich in de gevarenzone. Steeds meer belangrijke chemische middelen vallen weg en de alternatieven ervoor zijn meer groen dan rijp. Joris Baecke luidt de noodklok: “Nederland is toonaangevend in plantaardige productie. Als we die lijn willen doorzetten, dan moeten bedrijfsleven en telers, maar zeker ook de overheid hun verantwoordelijkheid nemen.”

De Leerreis Nutriëntenkringloop heeft als doel de kennis over het sluiten van nutriëntenkringlopen bij elkaar te brengen en beter te laten aansluiten bij de behoefte van de praktijk. De video toont vijf praktijkvoorbeelden van ondernemers die bezig zijn met mestverwaarding, het sluiten van kringlopen en het gebruik van organische reststromen. De video is Engels ondertiteld

Dénis heeft in de loop der jaren een groot arsenaal aan (monster)machines verzameld en heeft zich gespecialiseerd in precisielandbouw. Daarnaast doet het bedrijf aan ‘cultuurtechniek’, dat is een techniek die van belang is bij het in cultuur brengen en houden van landoppervlakken. Niet alleen op technisch vlak is Mulders een voorloper: ook heeft hij groene vingers en wil hij vernieuwen op gebied van kringlooplandbouw. Daarom is hij begonnen met een proef van mengteelt.

Veel staat de komende jaren in het teken van verandering. In de landbouw is dat niet anders. De bodem raakt uitgeput, de natuur lijdt en de vraag welke rol Nederland wil en kan spelen in het Europese en globale voedselsysteem levert hevige discussies op. Alles in deze veranderingen en gesprekken, draait om cijfers. Hoe meten we wat we meten? Welke doelen stellen we? En kloppen al die aannames wel die we zo vaak voorbij horen komen? Als je dit soort vragen goed wilt beantwoorden, heb je KPI’s nodig. ‘Kritische Prestatie-Indicatoren’.

De teelt van groente en fruit in kassen moet op alle vlakken circulair worden, vinden Brussel en Den Haag, maar hoe? Onderzoekers in Wageningen brachten materiaalstromen in de glastuinbouw in kaart en benoemden kansen om deze kringlopen (meer) te sluiten. Daarbij wordt ook gekeken naar samenwerkingsverbanden met andere sectoren, zoals aquacultuur en varkenshouderijen.

Hoe kun je profiteren van technologie op je (melk)veebedrijf? Hoe kan technologie gebruikt worden om het welzijn van dieren te meten? En hoe zit het met het verdienvermogen als je investeert in techniek? Antwoorden op deze vragen, en meer, Lees en bekijk je hier.

Leghennenhouder Bertus Verbeek heeft met behulp van technologie de fijnstofemissie per dier met 30% gereduceerd. WUR-onderzoek Ingrid de Jong gaat met hem in gesprek. Welke technologieën gebruikt hij nog meer en wat levert dat op? Ook bespreken ze hoe technologie gebruikt zou kunnen worden om het welzijn van dieren te meten.

Green gas or renewable gas includes biogas/biomethane and renewable hydrogen involving different production methods (anaerobic digestion, biomass gasification, electrolysis to hydrogen, power to gas). Green gas can have a considerable impact in future energy systems through sector integration and play a key role in decarbonising heat and transport. This session considered the state of the art of green gas and development opportunities. Presentations included: State of the art in Green Gas; Integration and flexibilization of biogas systems; Increasing the green gas resource with gasification technologies; Hydrogen in Australia; and Innovation from an industry perspective.

De Europese Commissie presenteerde eind 2019 de Europese Green Deal. Dit is een programma om klimaatverandering tegen te gaan. Doelstelling is om van Europa het eerste klimaatneutrale continent te maken. Hoe kijkt de agrarische sector aan tegen de kansen en bedreigingen van de Green Deal?

“Ik werk als ondernemer aan circulaire bloembollenteelt.” Dat klinkt mooi, maar is dat ook meetbaar? En kun je voor die inzet dan ook een beloning krijgen? Het ministerie van LNV werkt aan een set Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) die bijdragen aan kringloopdoelen, zoals circulariteit en bodem-, water- en luchtkwaliteit. In de bollensector vindt een gebiedspilot plaats rondom deze KPI’s. Telers zijn nu aan zet om de invulling van de kringloopdoelen te bepalen.

Het document “Samen Circulair” is voortgekomen uit twee workshops in het kader van een onderzoek naar zogenaamde “small wins” in de transitie naar een circulaire bio-economie. Wat “small wins” precies zijn en wat de circulaire bio-economie inhoudt, kunt u allemaal lezen in dit document. Het doel van de workshops was om de door Wageningen Universiteit & Research (WUR) ontwikkelde ecologische principes te koppelen aan de kennis over barrières die een verandering naar een meer circulaire bio-economie mogelijk maken. Daarnaast was het doel samen met de circulaire initiatieven praktische wijsheid te genereren over drie mogelijke ontwikkelpaden die een “small win” kan doorlopen: verbreden, verdiepen en verspreiden. Aan de workshop namen onderzoekers van de WUR en de 29 initiatieven deel. In de inhoud staan verschillende blokken: 1. Theorie: in deze blokken wordt de onderliggende theorie die gebruikt is kort geduid. 2. Praktijk: in deze blokken worden de 29 initiatieven (“small wins”) per beleidsdomein geïntroduceerd. 3. Koppeling theorie en praktijk: in deze blokken staan inzichten en opbrengst van de workshops.