Search

W życie człowieka wpisana jest rzeczywistość choroby. Dotyka ona zarówno ciała ludzkiego w postaci różnych dolegliwości i niedomagań, jak również, przez grzech, dotyka w analogiczny sposób jego duszy. Ponieważ człowiek jest jednością, musi troszczyć się o aspekt cielesny oraz duchowy, nie pomijając żadnego elementu składającego się na jego człowieczeństwo. W niniejszym artykule autor odpowiada na pytanie, w jaki sposób w starożytności chrześcijańskiej w Kościele Iroszkockim rozumiano choroby duszy i ciała człowieka. Dla osiągnięcia tego celu dokonał analizy wybranych kanonów z irlandzkich i brytyjskich ksiąg pokutnych. Penitencjały dotyczą przede wszystkim życia religijnego ówczesnych ludzi, dlatego analiza pozwoliła wydobyć przede wszystkim informacje na temat duchowej choroby, czyli grzechu oraz lekarstw pozwalających na jego leczenie. Na ile pozwalał na to materiał źródłowy w analizie uwzględniono również fizyczny aspekt choroby. Zastosowana metoda pozwoliła nakreślić obraz choroby duszy i ciała człowieka w późnej starożytności w oparciu o irlandzkie i brytyjskie księgi pokutne. The reality of illness is inscribed in human life. It affects both the human body, in the form of various ailments and indispositions, and, through sin, it touches his soul in an analogous way. Since human being consists unity, he must take care of both the body and the soul, without neglecting any element that makes up his humanity. In this article, the author answers the question of how the illness of the soul and body of man were understood in the Christian antiquity in the Irish Church. To achieve this goal, he analyzed selected canons from Irish and British penitential books. Penitencials mainly concern the religious life of the people of that time, therefore the analysis revealed more information about the spiritual illness, that is sin and the medications for its treatment. As far as the source material allowed, the analysis also took into account the physical aspect of the disease. The method used allowed to draw a picture of the disease of the human soul and body in late antiquity, based on Irish and British penitential books.

Wydział Teologii, Instytut Nauk Teologicznych; promotor rozprawy doktorskiej: ks. prof. dr hab. Andrzej Derdziuk Podstawowym celem studium "Przemiany praktyki spowiedzi sakramentalnej w Belgii w XX wieku na przykładzie posługi duszpasterskiej Braci Kapucynów" było przedstawienie teologiczno-społecznych aspektów związanych z przemianą praktyki sakramentalnej spowiedzi w Belgii. Zagadnienie zostało przeanalizowane na przykładzie posługi braci kapucynów prowincji flandryjskiej, którzy stanowili punkt odniesienia w złożonych uwarunkowaniach teologiczno-społecznych. Treścią pierwszego rozdziału był krótki rys historyczny, dziejowa analiza sytuacji Kościoła katolickiego w Belgii, jego dynamika, skrajny rygoryzm, panorama kreowania się posługi spowiedniczej w rodzącej się wspólnocie kapucynów. Rozdział drugi był spojrzeniem na kontekst historyczno-teologiczny przemian soborowych, z uwypukleniem roli formowania się nowego oblicza Kościoła. Treścią rozdziału trzeciego była próba nakreślenia problemu i charakterystyki przejawów kryzysu spowiedzi. W rozdziale czwartym podjęto próbę analizy wpływu kryzysu spowiedzi na całokształt życia wspólnoty eklezjalnej. W ostatnim rozdziale poddano analizie inicjatywy wnoszące nadzieję w odrodzenie praktyki sakramentu pokuty. W rozważanaich skupiono się na przejawach charyzmatycznej posługi braci kapucynów. Praca ukazała również Kościół skonfrontowany z działalnością wrogich mu nurtów, nie zawsze znajdujący w odpowiedzi właściwą metodologię działań. Zamiarem pracy było wskazanie najważniejszych przyczyn odejścia wiernych od spowiedzi. Osiągnięciem pracy było zaprezentowanie bardzo skomplikowanego czasu przemian psoborowych w Belgii. The dissertation entitled "Transformations of the practice of sacramental confession in the 20th century Belgium on the example of pastoral ministry of Capuchin Friars" has aimed to demonstrate socio-theological aspects related to the transformation of the practice of sacramental confession in Belgium. The issue has been analysed on the example of the ministry of capuchin friars of the Province of Flanders, who were the reference point in complex socio-theological conditions. The first chapter presents a short historical outline: an analysis of the historical situation of the Catholic Church in Belgium, its dynamics, extreme rigorism, and an overview of the development of penitential ministry in the newly established capuchin community. In the second chapter illustrates historical and theological context of conciliar changes, emphasising the role of the formation of the new image of the Church. The third chapter attempts tom outline problems and characteristic manifestations of the crisis of sacramental confession. In the fourth chapter the author has attempted to analyse the impact of the crisis of sacramental confession on the entire life of the Church's community. The last chapter analyses new initiatives bringing hope of the rebirth of the practice of sacramental penance. The point of focus has been placed on some examples of charismatic ministry of capuchin friars. The dissertation has also shown the Church in conflict with some currents inimical to her, to which currents the Church had often failed to respond with appropriate methodology of action. The dissertation has aimed to indicate the crucial grounds for the decline of the practice of sacramental confession among the faithful. The dissertation has succeeded in presenting the very intricate time of post-conciliar changes in Belgium.

Polski Kodeks Postępowania Cywilnego w art. 261 § 2 zd. 2 przewiduje możliwość odmowy zeznań przez duchownego co do faktów powierzonych mu na spowiedzi, przy czym jest to regulacja odmienna względem innych polskich procedur, które zazwyczaj zawierają w odniesieniu do takich faktów bezwzględny zakaz dowodowy. W doktrynie zgłaszane są postulaty zmiany rozwiązań zastosowanych w procedurze cywilnej, która w ocenie wielu autorów nie chroni należycie duchownych i osób powierzających im informacje. W tym stanie rzeczy punktem odniesienia są odpowiednie unormowania obce, które dostarczyć mogą gotowych rozwiązań lub wskazać właściwy kierunek zmian normatywnych, jak też zwrócić uwagę na potencjalne problemy występujące na gruncie odmiennych regulacji i ich stosowania. Celem artykułu jest przedstawienie zastosowanych w niemieckiej Zivilprozessordnung rozwiązań w zakresie prawa odmowy zeznań przez duchownego i porównanie ich z obecnymi przepisami polskiej procedury cywilnej. Analiza prawno-porównawcza obejmuje model regulacji w zakresie prawa odmowy zeznań przez duchownego, zakres podmiotowy i przedmiotowy tego prawa, kwestie dotyczące pouczenia duchownego o jego uprawnieniach, dopuszczalność składania zeznań, możliwość zwolnienia od obowiązku zachowania tajemnicy oraz zagadnienie ochrony informacji powierzonych duchownym poza sprawowaniem duszpasterstwa. Section 261 para. 2 of the Polish Code of Civil Procedure provides for the possibility to refuse testimony by a clergyman regarding facts revealed to him during confession. This regulation differs from other Polish legal procedures, which usually treat such facts as inadmissible evidence. There is an ongoing debate in the doctrine about changing the rules of the civil procedure, which, as many authors argue, does not properly protect the clergy and people who reveal information to them. Given that, a point of reference can be sought in foreign regulations, which may provide ready solutions or indicate the right direction of normative changes as well as shed some light on some potential problems with the interpretation and application of regulations already introduced in other countries. This article aims to present the regulations of the German Zivilprozessordnung concerning the clergyman’s right to refuse testimony and to compare them with the current provisions of the Polish Code of Civil Procedure. The legal-comparative analysis concerns the model of legal regulation of the right to refuse testimony by clergymen, the subjective and objective scope of this right, the duty of the judge to advise the clergyman of his rights, the admissibility of the clergyman’s testimony and the issue of protecting information revealed to clergymen outside his pastoral service.

Na temat sakramentu pokuty i pojednania można prowadzić rozważania na różnych płaszczyznach (teologicznej, pedagogicznej, psychologicznej, społecznej). W obecnym artykule podjęto problem przygotowania do korzystania z sakramentu pokuty i pojednania, które dokonuje się w ramach „katechezy niemieckiej”. Termin ten jest szeroki i obejmuje przygotowanie do sakramentu pokuty w Niemczech, w Austrii, Szwajcarii czy Luksemburgu, czyli w krajach niemieckojęzycznych. Kontekstem tej wypowiedzi jest pogłębiający się kryzys wiary w społeczeństwie wielokulturowym, kryzys funkcjonowania Kościoła (ogólnie instytucji i wspólnot religijnych), kryzys znajomości, rozumienia i korzystania z sakramentów, a także kryzys samego sakramentu kapłaństwa (od różnego rodzaju afer przez „urzędowość”, rutynę i zniechęcenie). Rozważania adresowane są do polskich czytelników, stąd rozumienie katechezy jest szerokie – jako nauczanie i wychowanie religijno-moralne, a więc oddziaływanie, które dokonuje się zarówno w szkole (Religionsunterricht), jak i w parafi i(Gemeindekatechese). Wprowadzeniem do rozważań jest ukazanie, w jaki sposób sakrament pokuty i pojednania funkcjonuje w duszpasterstwie niemieckim., On the sacrament of penance and reconciliation we can lead discussion at various levels (theological, pedagogical, psychological, social). In the present article discusses the problem of preparation for the use of the sacrament of penance and reconciliation, which takes place in the framework of the “German catechesis”. The term is broad and includes preparation for the sacrament of penance in Germany, Austria, Switzerland and Luxembourg, which in German-speaking countries. The context of this statement is the deepening crisis of faith in a multicultural society, the crisis of the functioning of the Church (generally institutions and religious communities), the crisis of knowledge, understanding and use of the sacraments, as well as the crisis of the sacrament of the priesthood (of all kinds of scandals over “offi cialdom” routine and discouragement). Considerations are addressed to Polish readers, hence understanding of catechesis will be wide–as teaching and education of religious and moral, and therefore the impact, which takes place both in school (Religionsunterricht), and in the parish (Gemeindekatechese). The introduction to the discussion is to show how the sacrament of penance is functioning in German ministry.

Following the period of canonical penance, a new practice of performing the sacrament of penance and reconciliation emerges. This novelty concerns two dimensions: penance becomes repetitive and the ministry of penance can be performed by a presbyter priest, not only by a bishop as it had been sanctioned earlier. It has to be stressed that the very rite of penance became more individual in its character, deprived of its public setting. The author presents the probable causes of these changes which were first observed in the ecclesiastical practice in Ireland. This article presents the abundance of Early Medieval texts where one can find the image of the confessor as a doctor and father, but also as a prosecutor, defender and judge. Szafarz sakramentu pokuty we wczesnym średniowieczu (VI-X w.) . Po okresie pokuty kanonicznej pojawia się nowa praktyka sprawowania sakramentu pokuty i pojednania. Nowość dotyczy dwóch wymiarów: pokuta staje się powtarzalna oraz szafarzem pokuty może być prezbiter - ksiądz, a nie tylko biskup jak dotychczas. Należy podkreślić, że sam obrzęd pokuty staje się bardziej prywatny, pozbawiony publicznej oprawy. Autor przedstawia prawdopodobne motywy takich zmian, które miały miejsce najwcześniej w praktyce Kościoła w Irlandii. Artykuł ukazuje bogactwo wczesnośredniowiecznych tekstów, w których znajdujemy obraz spowiednika jako lekarza i ojca, ale również jako oskarżyciela, obrońcę i sędziego.

Praktyka zapłodnienia pozaustrojowego «in vitro» rozpowszechnia się coraz szybciej. Osoby w różnorodny sposób uczestniczące w tych procedurach, często nie potrafiące właściwie ich ocenić, przychodzą do sakramentu pojednania i pokuty. Jak spowiednik winien przyjąć te osoby, jakie warunki muszą zaistnieć, aby dokonało się autentyczne pojednanie z Bogiem? Artykuł jest próbą ukazania i analizy kilku fundamentalnych kwestii odnoszących się do problemów związanych z zapłodnieniem «in vitro» w kontekście sakramentu pojednania i pokuty. Analizy zostały podjęte w trzech punktach. Pierwszy dotyczy troski o ważność sakramentu i podejmuje dwa istotne dla sakramentu warunki: żal za grzechy oraz zadośćuczynienie, a także potrzebę uwzględnienia czasu przystąpienia do sakramentu, w odniesieniu do przebiegu procesu «in vitro». Drugi punkt ukazuje potrzebę uwzględnienia różnorakich uwarunkowań ze strony penitenta oraz ich wpływu na świadomość i dobrowolność podejmowanych działań, a także odpowiedzialności różnych osób zaangażowanych w sztuczne zapłodnienie. Artykuł kończy punkt dotyczący ukazania wagi postawy samego spowiednika. The practice of extracorporeal „in vitro" fertilization is spreading faster and faster. Persons who participate in many different ways in these procedures and at the same time are unable to evaluate them properly, benefit from the sacrament of reconciliation and penance. What is the way in which the confessor should receive these persons, what conditions have to be accomplished so that an authentic reconciliation with God could take place? The present article is the attempt to show and analyze some fundamental issues relating to the problems connected with „in vitro" fertilization in the context of the sacrament of reconciliation and penance. The analyses pertain to three points. The first one concerns the validity of the sacrament and discusses two main conditions of the sacrament: contrition and atonement; at the same time the need of taking into consideration the moment when the penitent asks for the sacrament with reference to the course of the „in vitro" process is discussed. The second point shows the need of taking into account different determinants on the penitent's part and the influence of these determinants on the awareness and voluntariness of activities undertaken; the author discusses also the problem of the responsibility of different persons involved in artificial fertilization. Last but not least the significance of the confessor's attitude is highlighted

Artykuł opisuje proces sekularyzacji na Malcie, który jest spowodowany przez wpływ kultury anglosaskiej, wrogiej Kościołowi katolickiemu, oraz wzrost dobrobytu. Odchodzenie od praktyk religijnych zaznacza się nade wszystko w życiu ludzi młodych i wyraża się w odrzucaniu doktryny moralnej Kościoła. Praktyka spowiedzi na Malcie jest kultywowana przez Kościół, ale wobec zanikania poczucia grzechu, staje się rzadsza i przeżywa kryzys. Artykuł opisuje inicjatywy duszpasterskie Kościoła na Malcie propagujące korzystanie z sakramentu pokuty. Do tych inicjatyw należą grupy duszpasterskie oraz zapewnianie możliwości spowiedzi w poszczególnych kościołach. Szczególnym okresem spowiedzi są dni poprzedzające święto Matki Bożej Bolesnej obchodzone w Wielkim Poście.

The ideal Christian life is expressed in the sentence: to be holy because God is holy. Achieving such holiness is only possible in cooperation with God’s grace, which heals and relieves human weaknesses and sins. The way to holiness leads through confession, in which man receives the forgiveness of sins. In recent years in Poland, the practice of the so-called ‘gateway confession’ has developed. This confession focuses mainly on the first commandment of the Decalogue and greatly suppresses all the others. In the present article we show an approach to confession in the perspective of the practice of gateway confession and preserved recommendations from medieval penitential books. The two approaches are different but – ultimately – both refer to the Decalogue selectively.

W artykule zaprezentowano wyznanie Józefa Kossakowskiego zawierające krytykę wydarzeń związanych z uchwaleniem Konstytucji 3 Maja oraz pochwałę konfederacji targowickiej. Zwrócono uwagę na związki spowiedzi z tradycją augustiańską oraz parenetyczno-perswazyjny charakter utworu. Artykuł jest historyczno-literackim i tekstologicznym wstępem do krytycznej edycji tekstu Kossakowskiego.