Search

Over the last two decades, grazing intensity has increased in the temperate salt marshes of Samborombon Bay (Argentina) due to agricultural expansion and the displacement of domestic livestock to these areas. We investigated the effect of cattle grazing on soil chemical and physical properties in the higher (HE), medium (ME) and lower (LE) elevation levels of this temperate salt marsh. Soil data were collected from both a National Park, where cattle grazing has been excluded for more than 35 yrs, and an adjacent commercial livestock farm continuously grazed by cattle. We found that soil salinity was greater on the grazed than on the ungrazed sites, especially those in the ME and LE. This could be related to the upward flow of salts from the saline groundwater, driven by the increase in the proportion of bare soil on grazed sites. The increase in soil salinity changed the plant community structure through the increase of salt-tolerant and non-palatable species and the decrease of palatable species. Soil physical variables (soil bulk density and soil bearing capacity) were also higher on the grazed than on the ungrazed sites, which can be related to the decrease in soil organic matter (SOM), and suggest an incipient compaction process; however, the values were still lower than those considered critical for plant growth in clay soils. These results suggest that continuous grazing management in this temperate salt marsh might have negative consequences for animal production and ecosystem conservation, mainly related to the increased soil salinity. Further research will be necessary to evaluate the suitability of switching to intermittent grazing management. Fil: Di Bella, Carla Estefania. Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas. Oficina de Coordinación Administrativa Parque Centenario. Instituto de Investigaciones Fisiológicas y Ecológicas Vinculadas a la Agricultura. Universidad de Buenos Aires. Facultad de Agronomía. Instituto de Investigaciones Fisiológicas y Ecológicas Vinculadas a la Agricultura; Argentina Fil: Rodríguez, A. M.. Universidad de Buenos Aires. Facultad de Agronomia; Argentina Fil: Jacobo, E.. Universidad de Buenos Aires. Facultad de Agronomia; Argentina Fil: Golluscio, Rodolfo. Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas. Oficina de Coordinación Administrativa Parque Centenario. Instituto de Investigaciones Fisiológicas y Ecológicas Vinculadas a la Agricultura. Universidad de Buenos Aires. Facultad de Agronomía. Instituto de Investigaciones Fisiológicas y Ecológicas Vinculadas a la Agricultura; Argentina Fil: Taboada, Miguel Angel. Instituto Nacional de Tecnología Agropecuaria; Argentina. Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas; Argentina

Een belangrijk ecologisch doel voor de Waddenzee is een zo groot en natuurlijk mogelijk areaal kwelders. Mede daarom wordt in de half-natuurlijke kwelderwerken langs Friese en Groninger vastelandskust het beheer geleidelijk aangepast naar duurzamer en minder kunstmatig. Langetermijnmonitoring doorRijkswaterstaat van hoogte- en vegetatieontwikkeling begeleidt deze verandering. Het gemiddelde areaal kwelder en pionierzone voldoet ruimschoots aan de voor de kwelderwerken gestelde eisen. Echter door opslibbing worden kwelders hoger, waarbij de vegetatie door successie verandert en er uiteindelijk een soortenarme vegetatie van Zeekweek kan ontstaan. Een bijkomend effect in de kwelderwerken is dat er door successie, op termijn, weinig ruimte overblijft in de overgangszone van laaggelegen wad naar hooggelegen horizontaal uitbreidende kwelder voor pioniervegetatie met Zeekraal, terwijl de Waddenzee daar het belangrijkste gebied voor is. Beweiding vertraagt weliswaar de ontwikkeling naar climaxvegetatie, maar voor grotere algehele natuurlijkheid zou meer dynamiek, waarbij aangroei en afslag van kwelders in evenwicht zijn door cyclische successie, uitkomst kunnen bieden. Er gaat onderzocht worden of een aangepast beheer van de rijshoutdammen hierbij kan helpen.

In de Waddenzee liggen langs de noordkust van het vasteland van Groningen en Friesland 6000 ha voormalige 'landaanwinningswerken'. Door middel van rijshoutdammen en begreppeling zijn daarin halfnatuurlijke kwelders ontstaan. Sturing van de natuurlijke processen heeft de opslibbing bevorderd, waarna zich spontaan kweldervegetatie heeft gevestigd. Meer dan 50 jaar monitoring blijkt een belangrijke kennisbasis voor beheer van kwelders, biodiversiteit en zeespiegelstijging.

De Nederlandse kwelders zijn van zeer grote internationale betekenis. Dit geldt zeker voor de Boschplaat op Terschelling die in 1970 de status van Europees Natuurreservaat kreeg. Tot 1929 bestond de Boschplaat uit een onbegroeide zandplaat met daarop vijf door kreken gescheiden duincomplexen. Bij storm was het gebied toegankelijk voor de Noordzee. Daaraan kwam tussen 1931 en 1937 een einde door de geleidelijke aanleg van de bijna 8 km kilometer lange ‘stuifdijk’, een kunstmatige zeereep. Daardoor kon alleen de Waddenzee dit gebied bij hoogwater nog overspoelen en er slib afzetten waardoor een uitgestrekt kweldersysteem ontstond. Afgezien van een klein deel werd het gebied niet beweid. Aan de hand van permanente transecten is te zien hoe de vegetatie zich na een halve eeuw heeft ontwikkeld, zoals bv. kweldergras, slijkgras, zeealsem, zeekweek en zandhaver

Projectbureau Zeeweringen verbetert de dijkbekledingen langs de Oosterschelde en Westerschelde. Daarbij kan helaas niet voorkomen worden dat kwetsbare schorren en slikken verstoord en deels vernietigd worden tijdens de dijkverbeteringswerkzaamheden. Het doel van deze studie was om na te gaan onder welke omstandigheden herstel en groei van schorvegetatie in dijkwerkstroken en pionierzones mogelijk is door het aanplanten van Engels Slijkgras (Spartina anglica) in zogenaamde kokosmatten. Het basiskokosmateriaal fungeert als substraat en bescherming tegen erosie voor de jonge planten gedurende de eerste groeiperiode totdat ze goed geworteld zijn in de bodem.

Projectbureau Zeeweringen verbetert de dijkbekledingen langs de Oosterschelde en Westerschelde. Daarbij kan helaas niet voorkomen worden dat kwetsbare schorren en slikken verstoord en deels vernietigd worden tijdens de dijkverbeteringswerkzaamheden. Het doel van deze studie was om na te gaan onder welke omstandigheden herstel en groei van schorvegetatie in dijkwerkstroken en pionierzones mogelijk is door het aanplanten van Engels Slijkgras (Spartina anglica) in zogenaamde kokosmatten. Het basiskokosmateriaal fungeert als substraat en bescherming tegen erosie voor de jonge planten gedurende de eerste groeiperiode totdat ze goed geworteld zijn in de bodem.

Drones zijn in principe een mooi middel om de natuur van de Wadden in de gaten te houden. Maar is dat niet storend voor vogels? Het lijkt mee te vallen, blijkt uit een eerste proef van marien ecoloog Martin Baptist van Imares.

In het kader van een grootschalig kwelderherstelprogramma waarin het de bedoeling is om het 1100-ha grote complex aan zomerpolders van Noard-Fryslân Bûtendyks (NFB) voor een groot deel tot kwelder om te vormen, is in 2001 een proefproject gestart. In dit project is een bijna 120-ha grote zomerpolder uit 1909 uitgepolderd en heringericht, de zgn. Proefverkweldering. Het proefproject is begeleid door een uitgebreid monitoringsonderzoek met na vier jaar een evaluatie (van Duin et al. 2007; Beintema et al. 2007). Door subsidie van het Waddenfonds werd het mogelijk om het verkwelderingsexperiment tien jaar na de start opnieuw te evalueren. Dit rapport geeft een overzicht van de gegevens die tussen 2000 en 2012 zijn verzameld in het kader van het monitoringsonderzoek naar kwelderherstel in de zgn. Proefverkweldering Noarderleech in Noard-Fryslân Bûtendyks.

In deze rapportage worden de oostelijke, buitendijkse delen van de Nederlandse Waddeneilanden behandeld, de zgn. eilandstaarten. Wanneer deze volledig ontwikkeld zijn bestaat ze uit wadplaten, kwelders en duinen. Dit rapport behandelt de geomorfologie, waterhuishouding en vegetatie van eilandstaarten. De ontwikkeling van eilandstaarten is mede van belang voor de functie die ze hebben in de waterveiligheid.

In deze rapportage worden de oostelijke, buitendijkse delen van de Nederlandse Waddeneilanden behandeld, de zgn. eilandstaarten. Wanneer deze volledig ontwikkeld zijn bestaat ze uit wadplaten, kwelders en duinen. Dit rapport behandelt de geomorfologie, waterhuishouding en vegetatie van eilandstaarten. De ontwikkeling van eilandstaarten is mede van belang voor de functie die ze hebben in de waterveiligheid.

In het kader van een grootschalig kwelderherstelprogramma waarin het de bedoeling is om het 1100-ha grote complex aan zomerpolders van Noard-Fryslân Bûtendyks (NFB) voor een groot deel tot kwelder om te vormen, is in 2001 een proefproject gestart. In dit project is een bijna 120-ha grote zomerpolder uit 1909 uitgepolderd en heringericht, de zgn. Proefverkweldering. Het proefproject is begeleid door een uitgebreid monitoringsonderzoek met na vier jaar een evaluatie (van Duin et al. 2007; Beintema et al. 2007). Door subsidie van het Waddenfonds werd het mogelijk om het verkwelderingsexperiment tien jaar na de start opnieuw te evalueren. Dit rapport geeft een overzicht van de gegevens die tussen 2000 en 2012 zijn verzameld in het kader van het monitoringsonderzoek naar kwelderherstel in de zgn. Proefverkweldering Noarderleech in Noard-Fryslân Bûtendyks.

Door EZ is gevraagd om ecologisch advies te leveren bij de plannen die in ontwikkeling zijn voor buitendijkse ontwikkeling bij Striep, Terschelling. Daarvoor is eerst de huidige situatie geanalyseerd. Het wad heeft een functie als foerageergebied voor vogels. Het ligt relatief hoog ten opzichte van de wijdere omgeving, maar nog steeds te laag om met rijshoutdammen of andere constructies binnen enkele jaren kweldervorming op gang te brengen. Omdat het wad eerst op moet hogen gaat dit minimaal 10 jaar duren. Het huidige kweldertje bevat alleen nog de vegetatiezones “lage kwelder” en “pionierzone”, en neemt af in oppervlakte. Het heeft een functie als HoogwaterVluchtPlaats (HVP) voor vogels.

Deze rapportage beschrijft de monitoring in het kader van de bodemdaling onder de kwelder de Peazemerlannen, gelegen aan de Friese noordoostkust. Er wordt een overzicht gegeven van de activiteiten en meetresultaten in de kwelder en zomerpolder van de Peazemerlannen en het referentiegebied in de kwelderwerken in west-Groningen gedurende de jaren 2007 t/m 2013. De meeste gegevens worden weergegeven vanaf 2007, het startjaar van deze gaswinning.

De kwelder De Karhoek in de Mokbaai op Texel maakt onderdeel uit van het Nationaal Park Duinen van Texel. De Werkgroep Onderzoek van het Nationaal Park vermoedt dat het kwelderoppervlak de afgelopen decennia aanzienlijk is afgenomen en vreest dat de kwelder in de toekomst nog kleiner zal worden. Een ander punt van zorg is de voortgaande rietvorming aan de zuidrand van de Mokbaai. De rietvegetatie verdringt op grote schaal de typische kweldervegetatie

Door EZ is gevraagd om ecologisch advies te leveren bij de plannen die in ontwikkeling zijn voor buitendijkse ontwikkeling bij Striep, Terschelling. Daarvoor is eerst de huidige situatie geanalyseerd. Het wad heeft een functie als foerageergebied voor vogels. Het ligt relatief hoog ten opzichte van de wijdere omgeving, maar nog steeds te laag om met rijshoutdammen of andere constructies binnen enkele jaren kweldervorming op gang te brengen. Omdat het wad eerst op moet hogen gaat dit minimaal 10 jaar duren. Het huidige kweldertje bevat alleen nog de vegetatiezones “lage kwelder” en “pionierzone”, en neemt af in oppervlakte. Het heeft een functie als HoogwaterVluchtPlaats (HVP) voor vogels.

Dit onderzoek is onderdeel van de lopende monitoring van de effecten van de bodemdaling door gaswinning. De observaties over 2013 passen binnen de tot nu toe geobserveerde trends in maaiveldhoogte en vegetatieontwikkeling als gevolg van de bodemdaling op Ameland (Dijkema et al., 2011) en de natuurlijke variatie in opslibbing en vegetatieontwikkeling. De vegetatieontwikkeling heeft op een aantal meetpunten een regressie naar een lagere vegetatiezone of veranderingen binnen een zone laten zien. Dit werd vaak veroorzaakt door een afname van gewone zoutmelde en het innemen van de open plekken door andere soorten, zoals bv. klein schorrenkruid.

Op Ameland vindt bodemdaling plaats als gevolg van gaswinning. Dit heeft consequenties voor de opslibbingsbalans en daarmee de maaiveldhoogte van de oostelijke kwelders Neerlands Reid en De Hon, vergeleken met wanneer er geen bodemdaling zou hebben plaatsgevonden. Dit kan weer gevolgen hebben voor het broedsucces van grondbroedende vogels, dat mede afhankelijk is van het overstromingsrisico. Om de impact van gaswinning op het ecosysteem te bepalen, is het dus mede van belang om inzicht te krijgen in hoe het overstromingsrisico op de kwelders op Ameland zou zijn geweest vanaf 1986 zónder de opgetreden bodemdaling. Daarvoor is het nodig de hoogteligging zonder bodemdaling te reconstrueren.

De kwelder De Karhoek in de Mokbaai op Texel maakt onderdeel uit van het Nationaal Park Duinen van Texel. De Werkgroep Onderzoek van het Nationaal Park vermoedt dat het kwelderoppervlak de afgelopen decennia aanzienlijk is afgenomen en vreest dat de kwelder in de toekomst nog kleiner zal worden. Een ander punt van zorg is de voortgaande rietvorming aan de zuidrand van de Mokbaai. De rietvegetatie verdringt op grote schaal de typische kweldervegetatie

Deze rapportage beschrijft de monitoring in het kader van de bodemdaling onder de kwelder de Peazemerlannen, gelegen aan de Friese noordoostkust. Er wordt een overzicht gegeven van de activiteiten en meetresultaten in de kwelder en zomerpolder van de Peazemerlannen en het referentiegebied in de kwelderwerken in west-Groningen gedurende de jaren 2007 t/m 2013. De meeste gegevens worden weergegeven vanaf 2007, het startjaar van deze gaswinning.

Dit onderzoek is onderdeel van de lopende monitoring van de effecten van de bodemdaling door gaswinning. De observaties over 2013 passen binnen de tot nu toe geobserveerde trends in maaiveldhoogte en vegetatieontwikkeling als gevolg van de bodemdaling op Ameland (Dijkema et al., 2011) en de natuurlijke variatie in opslibbing en vegetatieontwikkeling. De vegetatieontwikkeling heeft op een aantal meetpunten een regressie naar een lagere vegetatiezone of veranderingen binnen een zone laten zien. Dit werd vaak veroorzaakt door een afname van gewone zoutmelde en het innemen van de open plekken door andere soorten, zoals bv. klein schorrenkruid.

Op Ameland vindt bodemdaling plaats als gevolg van gaswinning. Dit heeft consequenties voor de opslibbingsbalans en daarmee de maaiveldhoogte van de oostelijke kwelders Neerlands Reid en De Hon, vergeleken met wanneer er geen bodemdaling zou hebben plaatsgevonden. Dit kan weer gevolgen hebben voor het broedsucces van grondbroedende vogels, dat mede afhankelijk is van het overstromingsrisico. Om de impact van gaswinning op het ecosysteem te bepalen, is het dus mede van belang om inzicht te krijgen in hoe het overstromingsrisico op de kwelders op Ameland zou zijn geweest vanaf 1986 zónder de opgetreden bodemdaling. Daarvoor is het nodig de hoogteligging zonder bodemdaling te reconstrueren.

In dit rapport staan de Nederlandse kwelders en schorren centraal. Nederland heeft een bijzondere verantwoordelijkheid voor handhaving van de kwantiteit en kwaliteit van de drie betreffende habitattypen ‘eenjarige pioniervegetatie van slik- en zandgebieden met Zeekraal (Salicornia spp.) en andere zoutminnende soorten’ (H1310), meerjarige pioniervegetatie met Slijkgrassen (Spartina spp.) (H1320), en Atlantische kwelders en schorren (H1330). Dit rapport beperkt zich tot de vastelandkwelders. Deze kwelders zijn in grote mate menselijk beïnvloed en kunnen daarom het beste als halfnatuurlijk worden omschreven.

In dit rapport worden de mogelijkheden voor een brede groene dijk langs de Dollard nader verkend. Zo’n brede groene dijk heeft een met klei en gras bekleed flauw buitentalud dat geleidelijk over gaat in de voorliggende kwelders. Door het flauwe talud en de dikke klei laag is geen asfalt of steenbekleding nodig. Een Groene Dollard Dijk is veilig en past goed in het Waddenlandschap. Wel neemt een brede groene dijk meer ruimte in beslag en is er meer klei nodig dan voor een traditionele dijk. Dit rapport schetst de civieltechnische aspecten, de kosten en de baten van de Groene Dollard Dijk, en de juridische implicaties van de implementatie van een brede groene dijk. Ook worden de eerste bevindingen gegeven van het proces waarin met eigenaren en beheerders van de kwelders wordt gezocht naar geschikte locaties voor kleiwinning. Tenslotte worden ervaringen met het (cyclisch) winnen van klei samengevat.

In dit rapport worden de mogelijkheden voor een brede groene dijk langs de Dollard nader verkend. Zo’n brede groene dijk heeft een met klei en gras bekleed flauw buitentalud dat geleidelijk over gaat in de voorliggende kwelders. Door het flauwe talud en de dikke klei laag is geen asfalt of steenbekleding nodig. Een Groene Dollard Dijk is veilig en past goed in het Waddenlandschap. Wel neemt een brede groene dijk meer ruimte in beslag en is er meer klei nodig dan voor een traditionele dijk. Dit rapport schetst de civieltechnische aspecten, de kosten en de baten van de Groene Dollard Dijk, en de juridische implicaties van de implementatie van een brede groene dijk. Ook worden de eerste bevindingen gegeven van het proces waarin met eigenaren en beheerders van de kwelders wordt gezocht naar geschikte locaties voor kleiwinning. Tenslotte worden ervaringen met het (cyclisch) winnen van klei samengevat.

In dit rapport staan de Nederlandse kwelders en schorren centraal. Nederland heeft een bijzondere verantwoordelijkheid voor handhaving van de kwantiteit en kwaliteit van de drie betreffende habitattypen ‘eenjarige pioniervegetatie van slik- en zandgebieden met Zeekraal (Salicornia spp.) en andere zoutminnende soorten’ (H1310), meerjarige pioniervegetatie met Slijkgrassen (Spartina spp.) (H1320), en Atlantische kwelders en schorren (H1330). Dit rapport beperkt zich tot de vastelandkwelders. Deze kwelders zijn in grote mate menselijk beïnvloed en kunnen daarom het beste als halfnatuurlijk worden omschreven.

Verspreiding, standplaats en vegetatie-opnamen van Hordeum marinum op kwelders in Noord-Friesland en Noordwest-Groningen. Het betreft een eenjarige grassoort, gebonden aan brakke tot zilte gebieden, die nu als bedreigde soort geldt

Zowel in nationaal als in trilateraal verband geldt als één van de ecologische doelen voor de Waddenzee een zo groot en natuurlijk mogelijk areaal aan kwelders. Actief ingrijpen om bestaande kwelders in stand te houden dient op een zo natuurlijk mogelijke wijze plaats te vinden. In de kwelderwerken en zomerpolders langs Friese en Groninger vastelandskust is een omslag in beheer ingezet richting duurzamer en minder kunstmatig. Langetermijnmonitoring van onder meer de hoogte- en vegetatieontwikkeling begeleidt deze verandering en dient ook om te zien of de meer natuurlijke wijze van beheer zich verdraagt met de effecten van zeespiegelstijging. De resultaten worden jaarlijks op www.waddenzee.nl gepubliceerd en zijn verder onder andere ook input voor de vijfjaarlijkse Quality Status Reports in het kader van de trilaterale samenwerking tussen de Wadddenzee-landen. De Waddenzee is het belangrijkste gebied voor éénjarige pioniervegetaties van Zeekraal. Deze pionierzone is de overgang van wadplaten naar kwelder en beschermt de hoger gelegen kwelderzones. Door opslibbing worden kwelders hoger, waarbij de vegetatie door successie verandert. De vegetatie ontwikkelt zich tijdens dat proces tot een eindstadium of climaxbegroeiing. De biodiversiteit neemt sterk af als een kwelder in zijn eindfase komt door veroudering met als eindstadium een soortenarme vegetatie van Zeekweek. Begreppeling versnelt de veroudering van de kwelderzone. Beweiding stelt de ontwikkeling van een climaxvegetatie uit. De ideale natuurlijke situatie zou cyclische successie zijn, daarbij zijn aangroei en afslag van kwelders in evenwicht. De kwaliteit van kwelders kan worden verbeterd door de variatie aan hoogtezones, geomorfologische vormen (groene stranden, slufters, zandige kwelders, kleiige kwelders) en beheervormen (beweide en onbeweide kwelders) te behouden of te herstellen

De Nederlandse Waddenzee is het grootste aaneengesloten natuurgebied in ons land en vormt, samen met het Waddengebied in Duitsland en Denemarken, één van de belangrijkste natuurgebieden in Europa. Het gehele gebied is recent toegevoegd aan de lijst van werelderfgoedgebieden van UNESCO. Het Waddengebied vervult een zeer belangrijke functie als pleisterplaats en overwinteringsgebied voor 10 tot 12 miljoen watervogels en is tegelijk een belangrijk broedgebied voor ongeveer 35 soorten watervogels, waarvan verschillende soorten bij voorkeur in het gebied broeden. Het reilen en zeilen van deze vogels wordt sinds 1991 gevolgd met twee monitorprogramma’s. Deze paper gaat in op het langjarige onderzoek naar het broedsucces van kenmerkende kustbroedvogels in de Waddenzee.

Het Marconi project bij Delfzijl heeft als één van haar doelen het ontwikkelen van nieuwe kwelders bij Delfzijl. De eerste (‘kwelderpark’) heeft als hoofdfunctie recreatie, en de tweede (‘pionierkwelder’) heeft als hoofddoelen kustbescherming en natuur. Deze literatuurstudie geeft informatie over het kwelderherstel en de kwelderaanleg nodig voor het ontwerpproces. Het lijkt mogelijk om een kwelder bij Delfzijl aan te leggen, aangezien getijverschil, vegetatie en sedimentlast in het water daar geschikt voor zijn. Het is wel nodig om de bodem op te hogen tot rond gemiddeld hoog water, bijvoorbeeld met baggerspecie. Ook de hydrodynamiek moet worden aangepast.

Deze rapportage beschrijft de monitoring in het kader van de bodemdaling onder de kwelder de Peazemerlannen. Er wordt een overzicht gegeven van de activiteiten en meetresultaten in de kwelder en zomerpolder van de Peazemerlannen en het referentiegebied in de kwelderwerken in West-Groningen van de jaren 2007 t/m 2012. De meeste gegevens worden weergegeven vanaf 2007, het startjaar van de gaswinning. Oudere data worden, waar nuttig, ook weergegeven of er wordt verwezen naar eerdere rapporten.

De Nederlandse Waddenzee is het grootste aaneengesloten natuurgebied in ons land en vormt, samen met het Waddengebied in Duitsland en Denemarken, één van de belangrijkste natuurgebieden in Europa. Het gehele gebied is recent toegevoegd aan de lijst van werelderfgoedgebieden van UNESCO. Het Waddengebied vervult een zeer belangrijke functie als pleisterplaats en overwinteringsgebied voor 10 tot 12 miljoen watervogels en is tegelijk een belangrijk broedgebied voor ongeveer 35 soorten watervogels, waarvan verschillende soorten bij voorkeur in het gebied broeden. Het reilen en zeilen van deze vogels wordt sinds 1991 gevolgd met twee monitorprogramma’s. Deze paper gaat in op het langjarige onderzoek naar het broedsucces van kenmerkende kustbroedvogels in de Waddenzee.

Zowel in nationaal als in trilateraal verband geldt als één van de ecologische doelen voor de Waddenzee een zo groot en natuurlijk mogelijk areaal aan kwelders. Actief ingrijpen om bestaande kwelders in stand te houden dient op een zo natuurlijk mogelijke wijze plaats te vinden. In de kwelderwerken en zomerpolders langs Friese en Groninger vastelandskust is een omslag in beheer ingezet richting duurzamer en minder kunstmatig. Langetermijnmonitoring van onder meer de hoogte- en vegetatieontwikkeling begeleidt deze verandering en dient ook om te zien of de meer natuurlijke wijze van beheer zich verdraagt met de effecten van zeespiegelstijging. De resultaten worden jaarlijks op www.waddenzee.nl gepubliceerd en zijn verder onder andere ook input voor de vijfjaarlijkse Quality Status Reports in het kader van de trilaterale samenwerking tussen de Wadddenzee-landen. De Waddenzee is het belangrijkste gebied voor éénjarige pioniervegetaties van Zeekraal. Deze pionierzone is de overgang van wadplaten naar kwelder en beschermt de hoger gelegen kwelderzones. Door opslibbing worden kwelders hoger, waarbij de vegetatie door successie verandert. De vegetatie ontwikkelt zich tijdens dat proces tot een eindstadium of climaxbegroeiing. De biodiversiteit neemt sterk af als een kwelder in zijn eindfase komt door veroudering met als eindstadium een soortenarme vegetatie van Zeekweek. Begreppeling versnelt de veroudering van de kwelderzone. Beweiding stelt de ontwikkeling van een climaxvegetatie uit. De ideale natuurlijke situatie zou cyclische successie zijn, daarbij zijn aangroei en afslag van kwelders in evenwicht. De kwaliteit van kwelders kan worden verbeterd door de variatie aan hoogtezones, geomorfologische vormen (groene stranden, slufters, zandige kwelders, kleiige kwelders) en beheervormen (beweide en onbeweide kwelders) te behouden of te herstellen

Deze rapportage beschrijft de monitoring in het kader van de bodemdaling onder de kwelder de Peazemerlannen. Er wordt een overzicht gegeven van de activiteiten en meetresultaten in de kwelder en zomerpolder van de Peazemerlannen en het referentiegebied in de kwelderwerken in West-Groningen van de jaren 2007 t/m 2012. De meeste gegevens worden weergegeven vanaf 2007, het startjaar van de gaswinning. Oudere data worden, waar nuttig, ook weergegeven of er wordt verwezen naar eerdere rapporten.

Deze vijfde jaarrapportage over de monitoring in het kader van de bodemdaling onder de kwelder de Peazemerlannen bevat een overzicht t/m 2011 van de activiteiten en meetresultaten in de kwelder en zomerpolder van de Peazemerlannen en in het referentiegebied in de kwelderwerken in west-Groningen. De meeste gegevens worden weergegeven vanaf 2007, het startjaar van de gaswinning. Oudere data worden waar nuttig ook weergegeven of er wordt verwezen naar eerdere rapporten. In elk jaarrapport is de rapportage van 2007 als basis gebruikt, aangevuld met de gegevens tot en met het jaar van verslaglegging, zodat voor een overzicht van de beschikbare informatie in principe alleen het laatste jaarrapport nodig is.

Het beheer van de kwelderwerken in de Nederlandse Waddenzee is dusdanig, dat snel ingegrepen kan worden als er ongewenste achteruitgang zou ontstaan. Echter, kwelders kunnen door hun karakteristieke dynamiek en terugkoppelings-mechanismen onverwacht (niet-lineair) reageren als bepaalde grenzen van sturende factoren worden overschreden. Daarom is het belangrijk om de ontwikkeling van kwelders te blijven monitoren en het systeembegrip op orde te hebben, zodat er ingegrepen kan worden wanneer het nodig is. De stuurbaarheid is afhankelijk van de mate waarin de mens wil ingrijpen