Search

Het wetsvoorstel ‘Wet confiscatie criminele goederen’, dat in december ter advies aan de Raad van State is voorgelegd, voldoet niet aan de eisen van proportionaliteit, subsidiariteit en doelbinding. Er bestaat geen noodzaak tot uitbreiding van de huidige confiscatiemaatregelen in Nederland. De reikwijdte van de voorgestelde regeling is te breed met het oog op de gevallen waarin non-conviction based confiscatie (NCBC) kan worden ingezet (doelbinding) en de inzet van NCBC als zelfstandige procedure (subsidiariteit). De voorgestelde regeling beoogt belangrijke rechtswaarborgen van de verdediging, zoals het recht op een eerlijk proces, toegang tot een effectief rechtsmiddel en de onschuldpresumptie, te omzeilen. En tot slot worden de belangen van het slachtoffer ook niet gewaarborgd door de NCBC-procedure.

Het wetsvoorstel ‘Wet confiscatie criminele goederen’, dat in december ter advies aan de Raad van State is voorgelegd, voldoet niet aan de eisen van proportionaliteit, subsidiariteit en doelbinding. Er bestaat geen noodzaak tot uitbreiding van de huidige confiscatiemaatregelen in Nederland. De reikwijdte van de voorgestelde regeling is te breed met het oog op de gevallen waarin non-conviction based confiscatie (NCBC) kan worden ingezet (doelbinding) en de inzet van NCBC als zelfstandige procedure (subsidiariteit). De voorgestelde regeling beoogt belangrijke rechtswaarborgen van de verdediging, zoals het recht op een eerlijk proces, toegang tot een effectief rechtsmiddel en de onschuldpresumptie, te omzeilen. En tot slot worden de belangen van het slachtoffer ook niet gewaarborgd door de NCBC-procedure.

Op 24 december 2021 wees de Hoge Raad arrest in de massaalbezwaarprocedure over het sinds 2017 geldende stelsel van de vermogensrendementsheffing. Zonder de traditionele mitsen en maren wordt de strijdigheid van deze nieuwe box 3 met grondrechten erkend. Bovendien biedt de Hoge Raad, in weerwil van zijn eigen paradigma, rechtsherstel op het niveau van de regelgeving. Beide elementen zijn bijzonder, reden om aan dit arrest en zijn voorgangers aandacht te besteden.In deze bijdrage over het Kerstarrest geef ik eerst een globale beschouwing over de basis voor belastingheffing van vermogensbezitters, daartoe behoort ook de sinds 2001 geldende vermogensrendementsheffing. Aangezien deze heffingstechniek gebaseerd is op uiteenlopende veronderstellingen staat ze op gespannen voet met fundamentele mensenrechten zoals het eigendomsrecht. Na een korte analyse van dit grondrecht volgt een overzicht van de jurisprudentie die in de afgelopen tien jaar, zowel op stelselniveau als op individueel niveau, over de vermogensrendementsheffing is gewezen. Dat zal leiden tot een analyse van het Kerstarrest en de weerbarstige inhoudelijke rafels die zijn ontstaan als gevolg van de door de cassatierechter doorgehakte knoop. Daarbij wordt met name aandacht besteed aan de verschillen in zijn oordelenover beide stelsels van de vermogensrendementsheffing.

Binnen het grondrechtendiscours gaan al enige tijd stemmen op die pleiten voor een grondwettelijke evenredigheidstoets. Het grondwettelijke beperkingsregime zou te procedureel zijn en overheidsorganen te weinig houvast bieden. Daardoor zou de Grondwet in de rechtspraktijk worden ‘overgeslagen’ (men wendt zich tot verdragsbepalingen) en zijn relevantie hebben verloren. Aanhangers van een grondwettelijke evenredigheidstoets gaan voorbij aan het appèl dat uitgaat van de grondwettelijke beperkingssystematiek. Namelijk dat belangrijke beslissingen inzake het afwegen van grondrechten genomen dienen te worden door politieke en democratisch gekozen organen. Dit appèl is ingegeven door een overtuigend en in de geschiedenis zwaar bevochten ideaal dat niet zomaar op grond van praktische bezwaren inzake de huidige taakvervulling van de wetgever opzij mag worden geschoven.

De avondklok mag worden gebaseerd op de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag. Buitengewone omstandigheden. Tijdelijke en beperkte inbreuk op diverse grondrechten is gerechtvaardigd.

Elektronische gegevens van telecomaanbieders zijn belangrijk voor de opsporing en het bewijzen van strafbare feiten. Het Europese Hof van Justitie heeft sinds 2016 een serie arresten gewezen waarin de toelaatbaarheid van het bewaren en vorderen van deze gegevens getoetst wordt aan de artikelen 7 en 8 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Er werd overwogen dat er sprake moet zijn van een strikte noodzakelijkheid voor het opvragen en gebruiken van genoemde gegevens en dat er een toetsing door een onafhankelijke toetsingsautoriteit aan vooraf dient te gaan.Onderzocht is of het gebruik van elektronische gegevens zoals bedoeld in de artikelen 126n, 126u en 126zh Sv nog wel kan worden toegestaan in strafrechtelijk onderzoek, gelet op de artikelen 7 en 8 van het Handvest.Geconcludeerd werd dat het gebruik van verkeersgegevens in strafrechtelijk onderzoek zoals bepaald in de artikelen 126n, 126u en 126zh Sv gelet op de artikelen 7 en 8 van het Handvest niet meer kan worden toegestaan, omdat de in deze artikelen vervatte regeling niet voldoet aan de proportionaliteitsvereisten die aan de orde zijn als nationale wetgeving een inbreuk maakt op de Europese grondrechten.

Paper voorgesteld op het expert seminar over toetsingsintensiteit in publiekrecht d.d. 29 april 2022 omtrent de verhoogde toetsingsintensiteit van het Belgisch Grondwettelijk Hof in zaken met betrekking tot wetgevende validatie.

Algemene en neutrale regels, opgesteld ter behartiging van het algemeen belang, kunnen in abstracto de godsdienstvrijheid beperken. Een dergelijke beperking dient echter ook altijd in concreto te worden gerechtvaardigd. Dat veronderstelt een evenwichtige afweging tussen het algemeen belang en het concrete godsdienstige belang van het grondrechtssubject. De ruime margin of appreciation die het EHRM in godsdienstige kwesties aan de verdragsstaten laat en het voor de Grondwet geldende uitgangspunt dat grondrechten redelijk uitgelegd moeten worden zouden niet aan een toetsing van de concrete omstandigheden van het geval in de weg mogen staan. Anders dreigt het gevaar van een verabsolutering van het algemeen belang. Dat geldt in het bijzonder voor de uitoefening van de vrijheid van godsdienst in het openbaar onderwijs.

ispartof: Tijdschrift voor Rechtspersoon en Vennootschap issue:1 pages:45-54 status: published

noodweer, noodweerexces, proportionaliteit, subsidiariteit

noodweer, noodweerexces, proportionaliteit, subsidiariteit