Search

This article formulates and justifies the definition of the Orthodox social ethos, which is an alternative to the diverse concepts of political theologies that are criticized in the theological environment. The development and justification of the definition of Orthodox social ethos, its location in the space of Orthodox doctrine, the resulting assignment of necessary axioms, as well as the preliminary characterization of the issues covered by it, will allow for a precise definition of its tasks, research space and appropriate methodology. The implementation of the goals indicated in the article will allow for a systematic presentation of the norms of the Church's relationship with the world, as well as their further comparative analysis, taking into account the differences existing in the Orthodox environment, the social teaching of the Church developed in the Roman Catholic Church, as well as numerous concepts of political theology. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Niniejszy artykuł formułuje i uzasadnia definicję prawosławnego etosu społecznego stanowiącego alternatywę wobec zróżnicowanych i krytykowanych w środowisku teologicznym koncepcji teologii politycznych. Opracowanie i uzasadnienie definicji prawosławnego etosu społecznego, jego umiejscowienie w przestrzeni doktryny prawosławnej, wynikające z tego przypisanie niezbędnych aksjomatów, a także wstępna charakterystyka zagadnień nim objętych pozwolą na precyzyjne określenie jego zadań, przestrzeni badawczej oraz właściwej metodologii. Realizacja wskazanych w artykule celów pozwoli na usystematyzowane przedstawienie norm relacji Cerkwi ze światem, a także ich dalszą analizę porównawczą uwzględniającą istniejące w środowisku prawosławnym zróżnicowanie, wypracowaną w Kościele rzymskokatolickim naukę społeczną Kościoła, jak również liczne koncepcje teologii politycznych.

Copyright of Annals of Social Sciences / Roczniki Nauk Społecznych is the property of Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Rolniczy powiat wieluński w okresie międzywojennym był obszarem o mniejszym zróżnicowaniu religijnym i wyznaniowym niż Polska i województwo łódzkie. Zdecydowanie dominowało tu wyznanie rzymskokatolickie – zarówno pod względem liczby wiernych, liczby duchownych, struktur organizacyjnych, jak i bazy materialnej. Drugie miejsce zajmował judaizm, gdzie większość wiernych skupiona była wokół ośmiu gmin. Podium zamykali ewangelicy augsburscy rozsiani po całym powiecie z jedyną parafią w Wieluniu. Pozostałe wyznania były nieliczne, a wśród nich jedynie prawosławni posiadali własną parafię, która uległa likwidacji.

Copyright of Res Historica is the property of Maria Curie-Sklodowska University in Lublin and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Res Historica is the property of Maria Curie-Sklodowska University in Lublin and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Polish Nursing / Pielegniarstwo Polskie is the property of Poznan University of Medical Sciences Publishing and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Annals of Theology / Roczniki Teologiczne is the property of Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Annals of Theology / Roczniki Teologiczne is the property of Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

DYING AND DEATH IN POLISH LANGUAGE ORTHODOX PRINTED TEXTS AUTHORED BY THE MEMBERS OF KIYV-MOHYLA ACADEMY This article deals with the Polish lexis in the semantic field of DEATH and conceptualizations of death as represented in Orthodox hagiographies and miracula collections. The analysis includes the following three text collections: H. Denisowicz’s Parergon cudów świętych [Parergon of the Miracles of the Saints] (1638), A. Kalnofojski’s Teratourgēma lubo cuda... [Teratourgēma, that is Miracles...] (1638) and S. Kossow’s Paterikon abo zywoty… [Patericon, that is the lives...] (1635). The lexical field under analysis was further divided in to subcategories addressing e.g. the cause of death (zabić [kill], zamordować [murder], obwiesić się [hang oneself]), the killer (bratomorderca [fratricide]), or the relationship between the killer and the victim (oycozaboystwo [patricide]). The article concentrates predominantly on conceptualizations of death, such as death as a road, farewell, crossing the borderline, salvation / condemnation, a dream. These are presented against the background of the Old Polish literary tradition.

Celem artykułu jest próba przedstawienia rozumienia teologii przez Włodzimierza N. Łosskiego, jednego z najwybitniejszych myślicieli prawosławnych XX wieku. Wydaje się, że prezentowane przez niego podejście jest istotne nie tylko ze względów systematyczno-historycznych, ale może być inspirujące także w kontekście wyzwań ekumenicznych oraz pytań o znaczenie, miejsce i rolę teologii we współczesnym Kościele i świecie. Duchowa świeżość uprawiania teologii przez Rosjanina jest w stanie uwypuklić duchowy wymiar niejednokrotnie zbyt akademickiej myśli teologicznej. Jednak tym, co szczególnie zachęca do poświęcenia jej uwagi, jest postulowany związek teologii z komunią z żywym Bogiem, przeżywaną i poznawaną z jej wnętrza, a nie w formie niezaangażowanego i niejako przedmiotowego oglądu. Teologia, tak jak rozumie ją Łosski, a zarazem jak ją uprawia, jest mistyczna i tym samym teopoietyczno-apofatyczna. Rozjaśnieniu tych kwestii poświęcone jest niniejsze studium.

The authoress presents a photo album of Archimandrite Fr. Herman Kariakin (1872-1958) - a hitherto unknown iconographic source depicting the life of the Orthodox parish in Kalisz in the interwar period from the collection of the District Museum of Kalisz Land in Kalisz. The fate of the parish in the 1920s was linked to the Kalisz Ukrainian State House. Father Kariakin held pastoral ministry there as well. Against the background of the images from the pages of the album, the author discusses the situation of Orthodox believers in Kalisz during the Second Republic. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

The aim of the article is an attempt to present the understanding of theology by one of the greatest Orthodox thinkers of the 20th century, Vladimir N. Lossky. It seems that the approach he presents is important not only for systematic and historical reasons, but it can also be inspiring in the context of ecumenical challenges and questions about the importance, place and role of theology in the contemporary Church and the world. The spiritual freshness of practicing theology by the Russian may highlight the spiritual dimension of theological thought which is often seen as too academic. However, what particularly encourages attention to it is its postulated relationship with communion with the living God, experienced and known from within, and not in the form of an uninvolved and, so to speak, objective view. Theology, as understood and at the same time practised by Lossky, is mystical and thus theopoietic and apophatic. The study focuses on these issues and tries to throw some light on them. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Studia Oecumenica is the property of Editorial Office of the Faculty of Theology at the University of Opole and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia Oecumenica is the property of Editorial Office of the Faculty of Theology at the University of Opole and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia Koszalinsko-Kolobrzeskie is the property of Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecinskiego / University of Szczecin Press and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

This article deals with the Polish lexis in the semantic field of DEATH and conceptualizations of death as represented in Orthodox hagiographies and miracula collections. The analysis includes the following three text collections: H. Denisowicz's Parergon cudów świętych [Parergon of the Miracles of the Saints] (1638), A. Kalnofojski's Teratourgēma lubo cuda... [Teratourgēma, that is Miracles...] (1638) and S. Kossow's Paterikon abo zywoty" [Patericon, that is the lives...] (1635). The lexical field under analysis was further divided in to subcategories addressing e.g. the cause of death (zabić [kill], zamordować [murder], obwiesić się [hang oneself]), the killer (bratomorderca [fratricide]), or the relationship between the killer and the victim (oycozaboystwo [patricide]). The article concentrates predominantly on conceptualizations of death, such as death as a road, farewell, crossing the borderline, salvation / condemnation, a dream. These are presented against the background of the Old Polish literary tradition. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Sobór, który odbył się w dniach 18-26 czerwca 2016 roku na Krecie był niezwykle ważnym wydarzeniem, które nawiązuje do bogatej prawosławnej tradycji soborów powszechnych. Sobór wskazał najważniejsze wyzwania, przed którymi staje dziś człowiek. Wśród tych wyzwań znajduje się kryzys ekologiczny. Nauczanie soboru wskazuje, że kryzys ten ma charakter antropogeniczny. Jego źródłem jest sekularyzacja i osłabienie więzi człowieka ze Stwórcą, co prowadzi do egoizmu, indywidualizmu, konsumpcjonizmu i nadużyć względem przyrody. Jako szansę na przezwyciężenie kryzysu sobór wskazuje ekologiczne nawrócenie, chrześcijańską ascezę, właściwą edukację oraz odpowiedzialność międzypokoleniową.

Koncepcja komunikacji konfesyjnej zawarta w Mowie duchownej… Mohyły była zbudowana na neoplatońskiej – gradualistycznej koncepcji świata. Możliwe, że wynikała z tego wizja jedności chrześcijaństwa. Jest ono w prawdzie rozbite na poszczególne i przy tym zantagonizowane i pozornie niczym niepowiązane Kościoły, lecz w rzeczywistości tworzą one ontologiczną jedność zgodną z transcendentnym, gradualistycznym ładem podtrzymywanym przez Boga. Małżeństwo jawił się Mohyle jako możliwość pojednania różnic konfesyjnych oraz jako szczególny przejaw ontologicznej harmonii między Bogiem i ludźmi. Mowa… jest dowodem na to, że dezintegracji jedności religijnej na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej towarzyszyły próby jej scalenia. Był to proces określający ewangelicko-prawosławną komunikację kulturową.

W ramach realizowanego projektu naukowego „Słownik polskiej terminologii prawosławnej”, zespół badawczy podjął się zadania wskazania cerkiewnosłowiańskich odpowiedników polskich terminów prawosławnych. W efekcie prowadzonych badań odkryto szereg faktów dotyczących wzajemnych relacji polskiej i cerkiewnosłowiańskiej terminologii. Niniejszy artykuł precyzując na wstępie przedmiot badań, koncentruje się na prezentacji wstępne wniosków badawczych oraz postulatów dotyczących dalszej pracy nad systematyzacją analizowanej terminologii.

Przeszłość zakonna Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego jest bardzo bogata. Monastycyzm stanowił i stanowi nieodzowny element tradycji i życia Kościoła Prawosławnego. Aby uzyskać autokefalię, należy posiadać klasztory, jest to jeden z warunków, które musi spełniać Kościół Prawosławny. Dlatego też żaden z lokalnych Kościołów Prawosławnych nie ma prawa do kanonicznej niezależności i nie może być w pełni sformowany bez stanu zakonnego. Bowiem to klasztory są właśnie szkołą duchową przyszłych biskupów. W niniejszym artykule omówiona została geneza życia monastycznego na Ziemi Drohiczyńskiej. Omówione zostało pokrótce znaczenie życia monastycznego w prawosławiu. Przedstawiono początki życia monastycznego na Ziemi Drohiczyńskiej – przenikanie chrześcijaństwa. Uwaga skupiona została na rozwoju Prawosławia na terenie miasta Drohiczyna. Omówiona została historia powstania Monasteru Przemienia Pańskiego, Monasteru Św. Ducha na terenie Drohiczyna oraz Monasteru w Wirowie.

Artykuł omawia działalność edukacyjną prowadzoną przez prawosławne bractwa we Lwowie w drugiej połowie XVI i XVII wieku. Podstawą analizy są prace wybranych polskich historyków. Zwrócono uwagę na podręczniki historii chrześcijaństwa w Polsce oraz prace monograficzne po­święcone szczegółowym problemom związanym z dziejami Kościoła prawosławnego na ziemiach ruskich państwa polsko-litewskiego w XVI i XVII wieku. Poddano analizie również artykuły, w któ­rych pojawia się problem działalności edukacyjnej bractwa lwowskiego.

Copyright of Ethos (0860-8024) is the property of John Paul II Institute, Faculty of Philosophy, John Paul II Catholic University of Lublin and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Annals of Theology / Roczniki Teologiczne is the property of Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Ethos (0860-8024) is the property of John Paul II Institute, Faculty of Philosophy, John Paul II Catholic University of Lublin and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Tekst koncentruje się na dotychczas mało znanym zagadnieniu – omówieniu prawosławnej mniejszości Brzezin, stolicy powiatu o tej samej nazwie w latach 1867–1914. Artykuł analizuje, z jakich grup społecznych składała się tamtejsza prawosławna mniejszość, jednocześnie kładąc szczególny nacisk na urzędników szczebla powiatowego. A to dlatego, że właśnie ta grupa miała największy wpływ na życie brzezinian. W tekście także zaprezentowano dzieje prawosławnej świątyni w Brzezinach.

Copyright of Studia Oecumenica is the property of Editorial Office of the Faculty of Theology at the University of Opole and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The article is devoted to the problems of variationality in the lexicographic description of the terms of Polish Orthodoxy. On the basis of existing definitions of linguistic variants and keyword variants, the variants of words forming entries in the Dictionary of Polish Orthodox Terminology are discussed. The dictionary was compiled by a team of theologians and linguists at the Faculty of Philology of the University of Bialystok. The analysis of the source material shows that the variant nature of the terms is revealed at the phonetic, inflectional and word-formation levels. These phenomena are a manifestation of the richness of the Orthodox lexicon, genetically diverse and documenting the multiplicity of ways of borrowing the terms that make it up (Greek, Old Church Slavonic, East Slavic languages, Polish). [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Lehahayer is the property of Ksiegarnia Akademicka Sp. zo.o and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Wroclawskie Studia Wschodnie is the property of Wroclaw University Press and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Ethos (0860-8024) is the property of John Paul II Institute, Faculty of Philosophy, John Paul II Catholic University of Lublin and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Artykuł omawia działalność edukacyjną prowadzoną przez prawosławne bractwa we Lwowie w drugiej połowie XVI i XVII wieku. Podstawą analizy są prace wybranych polskich historyków. Zwrócono uwagę na podręczniki historii chrześcijaństwa w Polsce oraz prace monograficzne po­święcone szczegółowym problemom związanym z dziejami Kościoła prawosławnego na ziemiach ruskich państwa polsko-litewskiego w XVI i XVII wieku. Poddano analizie również artykuły, w któ­rych pojawia się problem działalności edukacyjnej bractwa lwowskiego.

Niniejszy artykuł ukazuje problemy związane z próbą systematyzacji współczesnego prawosławnego prawa kościelnego. Wskazuje na rozbieżności związane z przyjętymi w poszczególnych Cerkwiach lokalnych korpusach źródłowych, a także braki lub przemilczenia istniejące w prawie kanonicznym. W części końcowej poruszono także kwestię oceny komplementarności materiałów źródłowych w języku polskim oraz trudności związane z brakiem usystematyzowanej terminologii prawosławnego prawa kościelnego w języku polskim.

W 1940 r. strona brytyjska udzieliła formalnej zgody na utworzenie na swoim terytorium Polskich Sił Zbrojnych. Na poziomie operacyjnym miały być one podporządkowane dowództwu brytyjskiej armii. Wśród tworzonych oddziałów polskich, stacjonujących wówczas na Wyspach Brytyjskich, znajdowali się żołnierze wyznania prawosławnego. Reprezentowali oni mozaikę narodowościową. Wśród wyznawców prawosławia, odbywających służbę w wojsku lądowym i marynarce, znajdowali się m.in. Polacy, Białorusini, Ukraińcy, Rusini i Rosjanie. Początkowo zapewnienie żołnierzom prawosławnym stałej opieki duszpasterskiej było problemem głównie ze względu na brak kapelana tego wyznania. Stan ten utrzymywał się do początku 1941 r. Utworzono wówczas szefostwo duszpasterstwa wojskowego wyznania prawosławnego dla oddziałów Wojska Polskiego w Wielkiej Brytanii. Zamierzeniem tekstu było przedstawienie procesu tworzenia duszpasterstwa, podejmowanych przez duchownych działań i trudności, które musieli pokonać podczas swojej posługi.

Artykuł poświęcony jest historii rozwoju systemu administracji diecezjalnych nieuznanego Białoruskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (BAOC). Powstała w latach 1948–1949 wspomniana organizacja religijna przez kilka następnych dziesięcioleci była wpływowym ośrodkiem konsolidacji powojennej białoruskiej diaspory. Działalność parafii BAOC nie ograniczała się do organizowania nabożeństw, zakładała również prowadzenie działalności społecznej, kulturalnej, oświatowej, wydawniczej i innej. Z kolei kontrola, zarządzanie i koordynacja działalności parafialnej w dużej mierze zależała od organizacji administracji diecezjalnej. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdza się stopniowe zmniejszanie zakresu uprawnień administracyjnych episkopatu i wzmocnienie roli świeckich w administrowaniu diecezjami. Obserwowaną niestabilność struktur diecezjalnych BAOC w badanym okresie tłumaczy się wysokim stopniem zależności przynależności diecezjalnej parafii od relacji z określonym hierarchą.

Słowo „Allah” zazwyczaj utożsamiane jest z islamem. Jednakże ten termin był używany przez arabskich chrześcijan na długo przed powstaniem islamu. Język arabski jest używany na prawosławnych nabożeństwach od blisko 2000 tysięcy lat. Przeto wiele terminów rozwinęło się dawno temu. Wśród najbardziej podstawowych terminów są te nazywające Boga i opisujące Go. Stosowane są one w hymnografii i modlitwach, kazaniach, artykułach i życiu codziennym. Jednakże, w polskie literaturze te terminy wciąż są mało znane. Jako że arabski należy do rodziny języków semickich, to jego charakter bardzo różni się od greckiego, cerkiewnosłowiańskiego czy polskiego. To zaś wpływa na inną perspektywę na poszczególne terminy teologiczne oraz ich różnorodność. To także skutkuje bogactwem terminów odnoszących się do Boga. Głównym powodem tych różnic w porównaniu z językami europejskimi jest specyficzny system języka arabskiego: system rdzeni i tematów. To jest wyjaśnione w części wstępnej. Następne są przedstawione i przeanalizowane najbardziej podstawowe terminy związane z Bogiem. Są one wzięte przede wszystkim z tekstów liturgicznych, a niektóre także z Pisma Świętego i kazań. Każdy termin jest napisany również w języku cerkiewnosłowiańskim, aby czytelnikowi łatwiej było go zrozumieć, jako że polska prawosławna terminologia wciąż nie jest dobrze ugruntowana i jednolita. Każdy termin arabski jest w oryginalnym zapisie oraz transkrypcji ISO używanej przez arabistów w Polsce.

Niniejszy artykuł stanowi przyczynek do historii polskiego Prawosławia, a dotyczy problematyki relacji pomiędzy rozwojem diecezjalnym a kształtowaniem się monastycyzmu na terenie diecezji chełmskiej i bełskiej. Pomimo braku pełnej gamy źródeł archiwalnych i niedostatecznej ilości opracowań naukowych, poniższy zarys potwierdza, iż relacje te bywały niekiedy burzliwe (procesy sądowe), lecz zawsze potwierdzały ten szczególny aspekt historii polskiej, któremu na imię polskie Prawosławie.

Artykuł prezentuje ogólne zasady przypisywania wyrazom hasłowym Słownika polskiej terminologii prawosławnej ich greckich, cerkiewnosłowiańskich i angielskich odpowiedników, wskazuje na problemy wynikające z różnic w zakresach terminologii w poszczególnych kategoriach wyrazów hasłowych i ich obcojęzycznych odpowiedników, analizuje zaistniałe problemy i prezentuje ustalane w toku prac nad Słownikiem sposoby ich rozwiązywania przy użyciu obcojęzycznych odpowiedników synonimów wyrazów hasłowych. Artykuł wskazuje na zróżnicowane źródła i brak źródeł niektórych obcojęzycznych odpowiedników terminów prezentowanych w Słowniku polskiej terminologii prawosławnej.

Copyright of Seminare Learned Investigations / Seminare. Poszukiwania naukowe is the property of Francis de Sales Scientific Society / Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Annals of Theology / Roczniki Teologiczne is the property of Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Celem artykułu jest prezentacja projektu mikrostruktury „Słownika polskiej terminologii prawosławnej”, realizowanego w ramach grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki (Moduł; dziedzictwo narodowe, I/2016). Autorzy przedstawiają schemat artykułu, obejmujący 10 segmentów: 1. Wyraz hasłowy, 2. Wymowa, 3. Warianty wyrazu hasłowego, 4. Odpowiedniki obcojęzyczne, 5. Kwalifikator, 6. Definicja, 7. Skrót, 8. Połączenia wyrazowe, 9. Synonimy, 10. Uwagi poprawnościowe. Następnie omawia się każdy z bloków, przedstawiając jego koncepcję, wybrane uzasadnienia, praktyczne rozwiązania i szczegółowe zasady zapisu danych.

Niniejszy artykuł stanowi przyczynek do prac nad opracowaniem struktury słownika polskiej terminologii prawosławnej. Przygotowania mikro- i makrostruktury słownika muszą uwzględniać aktualny stan słownictwa oparty na analizie dotychczasowych słowników „cząstkowych” w języku polskim, ze szczególnym uwzględnieniem problemów terminologicznych. Przeprowadzona analiza wyznaczy sfery do dalszych prac nad prawosławną terminologią, wskazując na dotychczasowe przemilczenia i trudności językowe, tym samym wyznacza kierunek dalszych prac badawczych.

Przedstawiony artykuł, stanowiący część rozprawy dysertacyjnej, porusza szczegółowe, acz bardzo istotne dla prezentacji procesu chrystianizacyjnego Bułgarii zagadnienie: świadomości narodowej jako fundamentu percepcji chrześcijaństwa. Autor wskazuje, iż mieszkańcy Pierwszego Carstwa nie byli Słowianami, sugeruje też, iż proces slawizacji mógł się zakończyć nawet po roku 1018. Przeto początki chrześcijańskiego wymiaru życia jednego z najważniejszych w swojej epoce państw Ortodoksji to de facto proces zderzenia mentalności ałtajskiej z tradycją świętych Cyryla i Metodego oraz kontaktami z papieżem Mikołajem I.

Artykuł analizuje strategię przetrwania prawosławnych chrześcijan i członków religijnej organizacji „Świadkowie Jehowy” podczas prześladowań reżimu stalinowskiego i nazistowskiego.

Anna Iwanowna była carycą w latach 1730-1740. Proces demontażu autorytetu kościoła, który rozpoczął się za Piotra I w 1700 r. był kontynuowany podczas panowania Anny. Duchowni byli traktowani jako urzędnicy służący interesowi państwa poprzez ich duchową służbę, jako urzędnicy rządowi, których najwyższym obowiązkiem była służba carycy. Życie kościelne zostało zakłócone, jego rola duchowa uległa zmniejszeniu, a duchowieństwo było karane surowymi środkami. Prawosławie była obowiązkową religią. Nawrócenie się na inne wyznania było karalne. Kontynuowana była polityka dyskryminacyjna Piotra I wobec starowierców. Anna poświęcała się głównie rozrywce i zabawom, a wszystko inne zeszło na dalszy plan w tym jej zaangażowanie w sprawy państwa, a także jej osobiste życie duchowe.

W dzisiejszych czasach bardzo ważne jest pamiętanie o swojej historii, tym bardziej historii kościelnej. Zwołanie Lokalnego Soboru PAKP było dla późniejszego istnienia Prawosławia w Polsce wydarzeniem kluczowym. Niestety, początek dwudziestego stulecia jest w historii Polski związany z uciskiem prawosławnych. Kłopotliwość położenia, w którym znalazł się na przełomie lat 20. i 30. Kościół Prawosławny w Polsce, dawała podstawę ku temu, by wysłuchać głosu prawosławnego społeczeństwa i pozwolić mu wypowiadać się o problemach Kościoła Prawosławnego w Polsce na Wszechpolskim Lokalnym Soborze. Dodatkowo, wyższa władza kościelna w Polsce wymuszona była odwołać się w tej trudnej, lecz historycznie ważnej chwili do głosu wierzącego prawosławnego narodu i zadać pytanie o zwoływanie Wszechpolskiego Lokalnego Soboru.

Polska terminologia prawosławna nie doczekała się dotychczas gruntownego opracowania ani też przejrzystej definicji. Pragnąc wypełnić tę lukę grupa prawosławnych teologów i językoznawców podjęła się trudu opracowania „Słownik polskiej terminologii prawosławnej”. Pierwszym praktycznym etapem tej pracy (poza wstępnym określeniem zakresu słownictwa) stało się sporządzenie możliwie pełnej listy podstawowych źródeł, z których ekscerpowane będzie słownictwo, które zostanie zdefiniowane w słowniku. W celu przygotowania siatki haseł do słownika wyodrębniono dwa obszary źródeł związanych z leksyką dotyczącą prawosławia: źródła niewyspecjalizowane i źródła wyspecjalizowane. W pierwszej grupie znalazły się źródła słownikowe i leksykograficzne, a tym: słowniki ogólne, słowniki i leksykony dwujęzyczne oraz słowniki i leksykony specjalistyczne, tj. dotyczące konkretnie prawosławia. W drugiej grupie znalazły się pozycje bibliograficzne dotyczące rozmaitych aspektów z zakresu nauczania, szeroko rozumianego życia, organizacji i działalności Cerkwi prawosławnej, które zostały pogrupowane w trzy działy: doktryna, prawo i praktyka. Artykuł stanowi omówienie procesu wyodrębniania tych źródeł, które zostały uznane przez ww. grupę badaczy za podstawowe. Zostały on w ramach artykułu pokrótce omówione i przedstawione w układzie chronologicznym. Ponadto zespół badawczy uznał za niezbędne sporządzenie „Bibliografii” innych źródeł, które, w miarę możliwości, zostaną wykorzystane w trakcie opracowania artykułów hasłowych. Wykaz wybranych podstawowych źródeł niewyspecjalizowanych i wyspecjalizowanych wydaje się być na tyle kompletny, że w oparciu o niego ma szanse zostać wyekscerpowany w miarę kompletny wykaz haseł, które zostaną zaprezentowane w „Słowniku polskiej terminologii prawosławnej”.

Artykuł traktuje o losie ks. protoprezbitera płk Bazylim Martyszu, kapelanie wojskowym, organizatorze duszpasterstwa wojskowego wyznania prawosławnego w odrodzonym Wojsku Polskim. Duchowny znakomicie zapisał się w dziejach Kościoła prawosławnego i sił zbrojnych II Rzeczypospolitej. W oparciu o źródła archiwalne Autor omawia kolejne etapy jego służby duszpasterskiej w wojsku. Szlaki żołnierski i kapłański duchownego zostały ukazane na tle wydarzeń politycznych, które wówczas się dokonywały w kraju.

Zachowane do dziś łemkowskie cerkwie są jednymi z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu kulturowego północnych Karpat oraz dowodem na wielonarodową i wielowyznaniową przeszłość Beskidów. Dramatyczna i skomplikowana historia oraz współczesna sytuacja tego regionu pokazuje bezpośredni wpływ wydarzeń politycznych na dzieje Łemków, ich kulturę duchową i materialną. Głównym celem artykułu jest pokazanie na przykładzie Łemkowszczyzny nadrzędnego wpływu uwarunkowań politycznych na strukturę wyznaniową. Przekształcenia i decyzje polityczne, zapadające bez udziału najbardziej zainteresowanych (w tym przypadku Łemków), skutecznie determinowały tak bardzo prywatną sferę życia jak wiara religijna. Miało to miejsce zarówno w XX w., jak i kilkaset lat wcześniej, jest tak również współcześnie.