Search

Introducción: el abuso sexual, principal maltrato infanto-adolescente, es una problemática mundial de salud pública, con repercusiones a corto y largo plazo en las esferas física, mental, social y sexual, especialmente entre las mujeres, quienes presenta mayor vulnerabilidad. El embarazo, constituye su mayor expresión, tanto por su origen como por las características propias de este periodo. Objetivos: analizar las repercusiones de un embarazo en el periodo adolescente en mujeres que han sufrido abusos sexuales en la infancia, así como de la gestación adolescente a consecuencia de un abuso sexual. Material y métodos: revisión narrativa con metodología sistemática de estudios cualitativos, cuantitativos y documentos oficiales. Se conforma el lenguaje de investigación desde la pregunta “PIO”, para después desarrollar una búsqueda bibliográfica en diversas fuentes documentales. Los artículos son seleccionados atendiendo a los criterios de inclusión y exclusión expuestos. Resultados: el abuso, directa o indirectamente, junto con las características sociodemográficas, condicionan la vivencia normal del embarazo; desde un incremento en el desarrollo de psicopatologías, hasta un deterioro del vínculo estable, disociación del parto como un evento vital estresante o abandono precoz de la práctica de lactancia. El sistema sanitario conforma la principal red de apoyo, siendo su herramienta indispensable las consultas prenatales para fomentar la educación. Conclusiones: la maternidad temprana retrasa el desarrollo biopsicosocial y aplana las perspectivas futuras, afectando así las esferas de salud y la propia gestación. La falta de conocimiento sanitario, recursos y limitación de estudios, hace necesaria la promoción de estrategias que aborden la problemática desde una perspectiva interdisciplinar. Introduction: sexual abuse, considered as the main child-adolescent abuse, is a global public health problem, with short and long-term consequences in the physical, mental, social and sexual spheres, especially among women, who present greater vulnerability. Pregnancy is its greatest expression, both for its origin and for the characteristics of this period. Objectives: to analyze the repercussions of a pregnancy in the adolescent period in women who have suffered sexual abuse in childhood, as well as adolescent pregnancy as a result of sexual abuse. Material and methods: a narrative review with systematic methodology of qualitative and quantitative studies and official documents was conducted. The research language was formed from the "PIO" question, to later develop a bibliographic search in various documentary sources. Articles were selected based on the inclusion and exclusion criteria set forth. Results: abuse, directly or indirectly, together with the sociodemographic characteristics, condition the normal experience of pregnancy; from an increase in the development of psychopathologies, to a deterioration of the stable bond, dissociation of childbirth as a stressful life event or early abandonment of breastfeeding practice. The health system constitutes the main support network, being its indispensable tool the prenatal consultations to promote education. Conclusions: early motherhood delays biopsychosocial development and flattens future prospects, thus affecting the spheres of health and the pregnancy itself. The lack of health knowledge, resources and limited studies, make it necessary to promote strategies that address the problem from an interdisciplinary perspective. Sarrera: sexu-abusuak, haur eta nerabeen tratu txar mota nagusia da, gainera, osasun publikoko arazo bat da mundu osoan. Alor fisiko, psikiko, sozial eta sexualean ondorioak ditu, epe labur baita luzean ere, batez ere emakumeen artean. Nerabeen haurdunaldia da bere adierazpenik handiena, bai jatorriagatik, bai garai honen ezaugarriengatik. Helburuak: haurdunaldi batek nerabezaroan izan duen oihartzuna aztertzea, haurtzaroan sexu abusuak jasan dituzten emakumeengan, bai eta sexu abusuen ondorioz sortu diren haurnaldietan ere. Materiala eta metodoak: azterketa kualitatibo, kuantitatiboen eta dokumentu ofizialen metodologia sistematikoa duen narrazio berrikuspena aurrera eraman da. Lehenengo, ikerketa-galdera (PIO) bat ezartzen da, eta bertatik, ikerketa-hizkuntza eratzen da hainbat iturri dokumentaletan bilaketa bibliografikoa garatzeko. Artikuluak jasotako sartze eta baztertze irizpideen arabera ateratzen eta hautatzen dira. Emaitzak: tratu txarrak, zuzenean edo zeharka, ezaugarri soziodemografikoekin batera, haurdunaldiaren esperientzia normala baldintzatzen dute; psikopatologien garapena areagotzetik, lotura egonkorraren hondatzetik, erditzea bizitza estresagarriago gertaera gisa disoziatuz edo edoskitze-praktika goiz uztera arte. Osasun sistemak laguntza sare nagusia osatzen du, hezkuntza sustatzeko jaio aurreko kontsultak ezinbesteko tresna izanik. Ondorioak: amatasun goiztiarrak garapen biopsikosoziala atzeratzen du eta etorkizuneko aurreikuspenak berdindu egiten ditu, eta horrela osasunaren esparruetan eta haurdunaldi berari eragiten dio. Osasunaren ezagutza, baliabide eta ikasketa mugatu gabeziak, arazoari diziplina arteko ikuspegitik jorratzen duten estrategiak sustatzea beharrezkoa egiten du. Graduado o Graduada en Enfermería por la Universidad Pública de Navarra Erizaintzan Graduatua Nafarroako Unibertsitate Publikoan

Sarrera: gaur egun asaldura mentalak intzidentzia altua dute gure gizatean, eta frogatu da %75, 18 urte bete aurretik agertzen direla. Asaldura multzo honen inguruko ezjakintasuna handia da nerabeen artean, baita berak dakarren estigma ere. Horregatik, lan honetan, asaldura mentalen nondik norakoak, osasun mentalaren promozioa lortzeko egunerokotasunean egin daitezkeen zenbait ekintza, eta laguntza eskatzearen garrantzia lantzen dira. Hau guztia, Osasun-Hezkuntza (OHEZ) programa bat proposatuz egiten da. Helburua: lan honen helburua Zumaiako Herri Institutuko batxilergoko ikasleei (17-18 urte) asaldura mentalen jakintzetan formatzeko OHEZ programa diseinatzea da. Metodologia: OHEZ progama garatzeko bilaketa bilbliografiko bat egin da datu-base desberdinetan. Horrez gain, web-orri ofizialak eta gidaliburuak zein liburuak kontsultatu dira beharrezko informazioa lortzeko. Hirugarrenik elkarrizketa batzuk egin dira. Plangintza: OHEZ programan, xede-taldeak lortu beharreko helburu espezfiko zein zehatzak planteatu dira, eta haiek erdietsi ditzaten lortu beharreko ezagutza, jarrera eta gaitasunak garatzeko hainbat hezkuntza teknikaz osatutako saioak prestatu dira. Horretarako, landu beharreko gaitegia 10 bloke nagusietan banatu da eta hauek zortzi saiotan landuko dira. Ebaluazioari dagokionez, xede-taldeak programaren amaieran hainbat galdetegi beteko ditu, programaren emaitzak, prozesua bera eta egitura ebaluatzeko. Osasun-agentearentzat, saioetan beteko dituen hainbat errubrika diseinatu dira, bai hezkuntza edukien bai prozesuaren ebaluaziorako, baita egitura eta baliabideak ebaluatzeko programa amaierarako galdetegi bat ere. Ekarpen pertsonala: nerabezaroa eta buru osasuna agerikotasun handiagoa behar duten gaiak dira. Horregatik, nerabeak asaldura mentalen inguruan heziko dituen programa bat diseinatzea izan da xede, normalizazioari bide eginez estigma gutxiagotu, eta horrela laguntza eskatzeko jarrera bat sustatzeko asmoz. Horretarako etengabeko gogoeta kritikoa eta analisi jarrera bultzatu dira, gizarteak inposatuta dituzten ideiak kolokan jarri eta arrazionalki pentsatzera bultzatze asmoz. Programa hau aukeraturiko xede-taldean aplikagarria izan daitekeela uste da, eta etorkizunean hori burutzea proposatzen da, beharrezko hobekuntza eta egokitzapenak eginez

Sarrera: 1. motako diabetes mellitusa gaixotasun kronikoa da, eta kasuak eta prebalentzia ikusita, areagotzen ari da. Nerabezaroan ematen diren aldaketaz gain, gaixotasun hau gaizki kontrolatzeak dakarren konplikazio akutu eta kronikoak gehitu behar zaizkio. Hori dela eta, Osasun Heziketa Programa bat garatzea erabaki da, nerabeen bizi-kalitatea eta ongizatea hobetzeko, erizaintzaren laguntzarekin. Helburua: 1.motako diabetes mellitusa duten nerabeei bideratutako osasun-heziketa programa bat diseinatzea. Metodologia: atal honetan 2 azpiatal deskribatu dira. Batetik, datu-iturriak zeintzuk izan diren adierazi da, hau da, bilaketaren metodologia eta bestetik, programan parte hartuko duten talde dianaren kaptazioa. Plangintza: programa honen helburu pedagogikoa 1. motako diabetes mellitusa pairatzen duten nerabeek bizi-kalitatea hobetzeko eta ongizatea lortzeko behar dituzten jarrerak, ezagutzak eta gaitasunak bereganatzea da. Helburu orokor honetarako, helburu zehatzak formulatu dira. Bost gai ezberdinez osaturiko unitate didaktiko bat proposatu da, bost saioetan metodología eta teknika aktibo desberdinak erabiliz. Programarako aurreikusten diren baliabideak (osasun-agenteak, denborak, lekuak, materialak) ere planteatu dira. Ebaluazioa: osasun heziketa programa ebaluatzeko hainbat tresna diseinatu dira. Horretarako, tresna desberdinak aplikatuz, emaitzen, prozesuaren eta egitura eta errekurtsoen ebaluazioa egingo da informazio kualitatiboa eta kuantitatiboa lortzeko. Ekarpen pertsonala: 1. motako diabetes mellitusa pairatzen duten nerabeen ongizatea eta bizi-kalitatea sustatzeko beharrezkoak ikusten dira osasun heziketa programak eratzea eta martxan jartzea.

La educación sexual en edades tempranas se sitúa en mitad de una gran controversia, hay quienes opinan que las cuestiones referidas a la sexualidad competen a edades adultas y quienes opinan que su educación es necesaria desde edades prematuras. Como consecuencia, nos encontramos ante una sociedad sin oferta de educación sexual, que trata al sexualidad bajo el tabú y que sin embargo, propaga la sexualidad mediante la mercantilización de los cuerpos de las mujeres. En este sentido, la pornografía se configura como fuente de información principal mediante la que se educa en la sexualidad el colectivo adolescente, lo que da lugar a una promoción de desigualdades de género. En la búsqueda de espacios idóneos para educar en la sexualidad, las intervenciones comunitarias, como se verá a continuación, se configuran como estrategias educativas beneficiosas para el colectivo adolescente. Por ello, las intervenciones comunitarias en relación a la educación sexual con adolescentes es el objeto de estudio de la presente investigación. Siendo el enfoque de género con comprensión binarista el eje transversal en la investigación, a partir de una metodología cualitativa deductiva basada en búsqueda bibliográfica, grupo focal, dinámica de indagación y entrevistas semiestructuradas, se recopila la información necesaria para este trabajo. Gaur egun, adin goiztiarretako heziketa sexuala eztabaida sozial baten barna aurkitzen da, zalantzarik gabe. Sexualitatearekin zerikusia duten arloak helduko adinenei dagokiela pentsatzen dutenak daude eta aldi berean, hasieratik gauzatu behar den heziketa dela deritzonak. Egoera honen emaitza, heziketa sexualik eskaintzen ez duen gizarte batean aurkitzea da, zeinetan sexualitatea tabu gaitzat hartzen den eta aldi berean, emakumezkoen gorputzen salerosketaren bitartez sexualitatea bera zabaltzen den. Modu honetan, nerabeen informazio iturri nagusia pornografia bilakatzen da, genero desberdintasuna areagotuz. Nerabeak sexualitatean hezitzeko gune egoki baten bilaketan, laster ikusiko denez, esku-hartze komunitarioa hezitze-estrategia egokitzat hartzen da. Hori dela eta, lan honen aztergaiak, eskuhartze komunitarioa eta heziketa sexuala dira. Esku artean dugun lan honen ardatza genero ikuspegia izanda ulertzeko modu binaristarekin, metodologia kualitatibodeduktibo baten bitartez zeinetan bibliografia bilaketa, talde fokala, aztertze dinamika eta elkarrizketa semiestrukturatuak burutu diren, lan hau egiteko beharrezkoa izan den informazioa lortu da. Graduado o Graduada en Trabajo Social por la Universidad Pública de Navarra Gizarte Lanean Graduatua Nafarroako Unibertsitate Publikoan

Antsietatea mehatxu baten aurrean aktibatzen den sentimendua da, arriskuari aurre egiteko edo ihes egiteko erantzunak ahalbidetzen dituena, eta pertsonaren egokitze-gaitasuna gainditzen duenean patologikoa bihurtzen dena, antsietate-asaldura izena jasoz. Antsietate-asaldurak nerabezaroan ezartzen dira, desgaitasun- eta komorbilitate-tasa handiak dituzte atxikita, kronifikatzeko joera dute eta, behin agertuta, beren kabuz desagertzeko probabilitatea txikia da. Helburuak: antsietate-asalduren prebentziorako nerabeei zuzendutako osasun heziketa programa baten diseinua burutzea. Metodologia: osasun heziketa programaren helburu nagusiari erantzuteko bilaketa bibliografikoa iturri desberdinetan egin da: datu-baseetan (Cuiden, BVS, PubMed…), osasun-profesionalei zuzendutako webguneetan (Osakidetza), estatistika-institutuetan eta Euskal Herriko Unibertsitateko Medikuntza eta Erizaintza Fakultateko biblioteka birtualean. Proiektuaren egitura eta programazioa egiteko, aldiz, osasun hezkuntzarako eskuliburu eta eredu desberdinak hartu dira erreferentziatzat. Plangintza: xede-taldetzat hartzen diren nerabeek antsietate-asalduren prebentziorako beharrezkoak diren ezagutzak, jarrerak eta gaitasunak lantzeko sortu da osasun heziketa programa hau. Hezkuntza-edukiak bi ordu eta erdi inguru iraungo duten 6 saiotan banatutako zortzi gai-multzotan sailkatu dira, eta baliabide pedagogiko desberdinak erabiliko dira aurrera eraman ahal izateko. Ebaluazioa: osasun heziketa programa ebaluatzeko tresnak diseinatu dira, programa ikaskuntza errealera moldatu ahal izateko. Emaitzak, egitura eta baliabideak, eta prozesua ebaluatuko dira, teknika desberdinak erabiliz, datu kualitatibo zein kuantitatiboak lortu eta, horrela, programaren ikuspegi orokorra aztertzeko. Ekarpen pertsonala: buru-nahasteak abisatu gabe agertzen dira, edonori eragin diezaiokete eta, zoritxarrez, estigma handia dute atxikita. Lan honek antsietate-asaldurei ikusgarritasuna eman eta hauen inguruko aurreiritziei aurre egin nahi die, bai eta nork bere autozainketarako erabili ahal dituen tresnak eskaini, nahaste hauen prebentziorako ekarpen positiboa eginez.

Nerabezaroa pertsonaren garapenerako eta buru osasunerako etapa erabakigarria da. COVID-19 pandemia dela eta araututako konfinamenduaren ondorioz sare sozialekiko adikzioa eta depresioa areagotu da biztanleria talde horretan. Teknologia eskuragarri den lehenengo konfinamendua izanik, pairatutako egoeratik ikastea beharrezkoa da momentuko konfinamendua eta etorkizuneko koarentena posibleei aurre egin ahal izateko. Helburua: Konfinamendu egoeran, nerabeen sare sozialekiko adikzioa eta haren ondorioak murrizteko erizaintza esku hartzeak identifikatu eta aztertzea da errebisio honen helburu orokorra. Metodologia: Patient-Intervention-Outcome egitura jarraituz, bilaketa bibliografikoa 2020ko urritik 2021eko urtarrilera arte egin da Biblioteca Virtual de la Salud, Cochrane, Dialnet eta Pubmed datu baseetan. Iragazki eta barneratze zein kanporatze irizpideetan oinarrituz 26 artikulu hautatu dira lana egiteko. Fenomeno berria izanik, beste adikzio motetan erabiltzen diren erizaintza zainketak ere bilatu dira ad hoc. Emaitzak: Depresioa eta sare sozialekiko adikzioa estuki lotuta daude. Erizainak arrisku faktore aldagarriak murriztu eta babesleak indartu behar ditu, horien artean familiak tratamenduan duen eginkizunari garrantzia emanez. Horretarako, erizainak 5A estrategia jarraitu dezake familiaren eta nerabearekin batera emandako zainketen continuum-aren bidez. Eztabaida: Gaurkotasun handiko eta berria den gaia izanik informazio gutxi dago eta artikuluen artean kontraesanak daude. Hala ere, beste adikzioen erizaintza interbentzioak baliatuz North American Nursing Diagnosis Association-en metodologian oinarritutako jarduerak proposatzen dira. Ondorioak: Sare sozialen adikzioaren eta depresioaren arteko erlazioa bi noranzkokoa da. Arazo hau tratatzeko erizaintza esku hartzeak eskasak badira ere beste adikzioetakoak aplika daitezke betiere familiaren inplikazioa sustatuz.

28 p. : il. -- Bibliogr.: p. 27-28 Sarrera: Elikadura nahasmenak portaeraren nahasmenduak dira, elikadura-portaera, pentsaera eta emozioetan ematen diren alterazio larri eta iraunkorrekin ezaugarritzen direnak. Prozesu konplexuak dira eta ez dira erraz antzematen. Herrialde garatuetan maiz ematen diren nahasmenak dira, bereziki nerabezaroan agertu eta osasun ondorio larriak ekar ditzaketenak. Neskek prebalentzia altuagoa aurkezten badute ere, azken urteotan mutilen kasuak gora egiten ari dira. Prebalentzia handia izan eta horiek jasaten dituzten pertsonentzat ondorio negatiboak izan baditzakete ere, orain arte ez da euskarazko esku-hartze programa inklusibo bat garatu, hortaz, euskarazko programa proposatu da, aurrekoak izan dituzten muga batzuk gainditu nahi dituena. Helburuak: Sentsibilizazio eta prebentzio esku-hartze programa inklusibo bat diseinatzea eta programaren eraginkortasuna ebaluatzeko neurriak garatzea, elikadurari buruzko ezagutza eta jarrera egokiak eskuratzean oinarritzen dena. Metodoa: Lehendabizi gaiaren inguruko errebisio bibliografikoa egin da, ikerketa berriak aztertzea lehenetsi dela, bereziki, elikadura nahasmenak sexu eta genero-identitate desberdinetan lantzen dutenak. Horrez gain, arrakasta izan duten programak landu dira. Emaitzak: 8 saioko esku-hartze programa diseinatu da, 13 orduko iraupena duena. Programan zehar elikadura, ohitura osasuntsuak, etiketatua, elikadura nahasmenak, edertasun kanonak eta sexualitatea landuko dira, besteak beste. Programaren emaitzak hiru galdetegiren bitartez ebaluatuko dira, EAT-40, BMSRQ eta Elikadura ohitura galdetegia. Eraginkortasuna aurkeztuz gero kontrol taldeari aplikatuko zaio. Ondorioak: Nerabezaroan elikadura nahasmenen lehen mailako prebentzioa egitea garrantzia handikoa da, hezkuntza nutrizionala eta alderdi psikologikoak lantzea eraginkorra izanik. Hori dela eta, egindako proposamena sentsibilizazioa gauzatu eta nahasmenen agerpena ekiditeko aukera interesgarria izan daiteke.

[EU] Gizarte Hezkuntzaren jardun-eremuak zabaltzea eta hezkuntza ez arautuko zenbait eremu aisialdi hezitzailearen norantzan kokatzea beharrezko dugu. Ikerketa honen ardatza Euskal Herriko bertso-eskolak dira, eta hauek nerabezaroan gizarte hezkuntzarako lanabes izan ote daitezkeen aztertu nahi da. Horretarako metodologia kualitatiboa erabili da eta galdera-sorta izan da erabilitako tresna. Ateratako emaitzek bertso-eskolen balio hezitzailea baieztatu dute, hauek, aisialdi hezitzailearen baitan, nerabeen identitatearen garagune gisa eta plano psikosozialean eragina duen espazio gisa nabarmenduz. [ES] Es necesario abrir el marco de intervención de la Educación Social y situar algunos ámbitos de la educación no formal en la dirección del tiempo libre educativo. El eje de esta investigación son las escuelas de verso de Euskal Herria, y se trata de analizar si pueden ser una herramienta para la educación social en la adolescencia. Para ello se ha utilizado una metodología cualitativa, y el cuestionario como instrumento. Los resultados afirman el valor educativo de las escuelas de verso, como espacios de desarrollo de la identidad y de influencia en el plano psicosocial del adolescente, dentro del tiempo libre educativo. [EN] It is necessary to expand the fields of activity of Social Education and to align some fields of non-normative education on the direction of educative leisure. The basis of this investigation are the verse-making schools in the Basque Country, and its aim is to analyse if they can be an educational tool in adolescence. To do so, qualitative methodology has been used, as well as a questionnaire. The outcomes of the analysis have confirmed the educative value of verse-making schools, as developers of the teenagers' identity and as important agents on a psychosocial level in the field of educative leisure.

Ikerketa lan honetan generoa eta hizkuntza lotzeko ahalegina egin dut, sozializazio sexistak euskararen praktika sozialean duen eragina aztertuz. Pasai Donibane eta Lezoko 13 eta 16 urte bitarteko nerabeekin egindako ikerketa etnografikoa izan da, euren perspektiba erdigunean jarriz. Antropologian ohikoak diren teknikak erabiliz haur eta nerabeen hizkuntza sozializazioan ematen diren prozesuetara hurbilketa egin dut, nerabeen praktiken azterketa eginez eta nerabeen hausnarketetatik abiatuz. Modu horretan ondorioztatu dut, batetik, Pasai Donibane eta Lezoko nerabeen artean euskararen erabileran sexuen araberako ezberdintasuna ematen dela, neskek euskara gehiago erabiltzeko joera dutela berretsiz. Bestetik, hizkuntza erabiltzeko moduetan ezberdintasun argiak ematen direla jaso ahal izan dut. Azken finean, hizkuntza-praktiken inguruan genero perspektibarekin egindako ibilbide etnografiko honen bidez, emakume eta gizonen arteko desberdinkeria azalarazi dela esan daiteke.

Euskara. EAEko hezkuntza zentroetan ikasle haurdunak saioetatik eskluituak izan ez daitezen, Gorputz Hezkuntzako saioetarako inklusibotasun programa proposamen bat. Horretarako aurrena errebisio bibliografikoa egin da, eta jarraian proposamenaren garapena.

El periodo de la adolescencia se caracteriza por la ambigüedad en todos los nive- les: con respecto a las conductas, a las normas sociales, a la relación con los demás y con uno mismo... en general todo está marcado por la contradicción y la divergencia. La realidad de esta etapa es tan evidente que, a veces, nos dejamos cegar por su proxi- midad. Nos olvidamos de que el concepto “adolescencia” es relativamente reciente, y aun queda mucho por estudiar y aprender de una existencia tan cambiante, sometida a continuos ajustes sociales, técnicos y económicos. Es difícil ser objetivo con los ado- lescentes, pero no debemos olvidar que los jóvenes que nos rodean han sido formados en un entorno en el que nosotros hemos participado en mayor o menor medida y que, además, ellos son los destinados a reemplazarnos progresivamente.