Search

The municipality of Dordrecht commissioned the RIVM to derive risk limits for perfluorooctanoic acid (PFOA) in soil and groundwater. The local government can determine if the quality of the soil and groundwater can cause risks to humans and the environment, and if measures are needed. The contamination with PFOA is probably caused in the end of the last Century. PFOA was used by Dupont/Chemours in Dordrecht up to 2012 for the production of polymers. This report derives generic risk limits for soil and groundwater according the method for deriving Intervention Values. This approach takes into account exposure of men and the environment from contamination in soil and groundwater. Additionally site-specific (or soil use specific risk limits have been derived for soil and groundwater for different types of land use. It is focusing on residential and industrial areas, taking into account the relevant exposure routes. The municipality can use the derived risk limits to develop a policy depending on the land use and for the reuse of soil in the municipality.

The municipality of Dordrecht commissioned the RIVM to derive risk limits for perfluorooctanoic acid (PFOA) in soil and groundwater. The local government can determine if the quality of the soil and groundwater can cause risks to humans and the environment, and if measures are needed. The contamination with PFOA is probably caused in the end of the last Century. PFOA was used by Dupont/Chemours in Dordrecht up to 2012 for the production of polymers. This report derives generic risk limits for soil and groundwater according the method for deriving Intervention Values. This approach takes into account exposure of men and the environment from contamination in soil and groundwater. Additionally site-specific (or soil use specific risk limits have been derived for soil and groundwater for different types of land use. It is focusing on residential and industrial areas, taking into account the relevant exposure routes. The municipality can use the derived risk limits to develop a policy depending on the land use and for the reuse of soil in the municipality.

PFOS en PFOA zijn chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Deze stoffen behoren tot de groep poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) en zijn door mensen gemaakt. Deze stoffen zijn in veel producten toegepast. Daardoor, en door fabrieksemissies en incidenten, zijn PFAS in het milieu terechtgekomen en zitten nu onder andere in de bodem, in bagger en in het oppervlaktewater. Bagger komt vrij als watergangen worden onderhouden om bijvoorbeeld de bevaarbaarheid en de waterafvoer zeker te stellen. Deze bagger wordt vaak op het aangrenzend perceel gelegd. Op deze manier kunnen PFAS op agrarisch land terecht komen. Het RIVM heeft de risicogrenzen bepaald voor PFAS in grond voor de landbouwvormen akkerbouw en veeteelt. Dit is gedaan omdat er (nog) geen landelijke normen bestaan voor PFAS in grond en bagger voor deze bodemfuncties. Een aantal decentrale overheden, waaronder de provincie Noord-Holland en de gemeente Haarlemmermeer, hebben daarom zelf lokale normen voor grond vastgesteld. Hiervoor zijn risicogrenzen gebruikt die het RIVM eerder heeft bepaald voor niet-agrarische bodemfuncties. In opdracht van het Hoogheemraadschap van Rijnland is onderzocht of deze risicogrenzen ook veilig genoeg zijn voor akkerbouw en veeteelt. Op basis van wat nu bekend is liggen concentraties PFAS in bagger meestal onder de risicogrenzen voor grond als deze op akkerbouwland wordt gebruikt. De risicogrenzen voor veeteelt zijn strenger dan die voor akkerbouw. De verwachting is dat de bagger op de meeste plaatsen ook zal voldoen aan de risicogrenzen voor veeteelt.

PFOS en PFOA zijn chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Deze stoffen behoren tot de groep poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) en zijn door mensen gemaakt. Deze stoffen zijn in veel producten toegepast. Daardoor, en door fabrieksemissies en incidenten, zijn PFAS in het milieu terechtgekomen en zitten nu onder andere in de bodem, in bagger en in het oppervlaktewater. Bagger komt vrij als watergangen worden onderhouden om bijvoorbeeld de bevaarbaarheid en de waterafvoer zeker te stellen. Deze bagger wordt vaak op het aangrenzend perceel gelegd. Op deze manier kunnen PFAS op agrarisch land terecht komen. Het RIVM heeft de risicogrenzen bepaald voor PFAS in grond voor de landbouwvormen akkerbouw en veeteelt. Dit is gedaan omdat er (nog) geen landelijke normen bestaan voor PFAS in grond en bagger voor deze bodemfuncties. Een aantal decentrale overheden, waaronder de provincie Noord-Holland en de gemeente Haarlemmermeer, hebben daarom zelf lokale normen voor grond vastgesteld. Hiervoor zijn risicogrenzen gebruikt die het RIVM eerder heeft bepaald voor niet-agrarische bodemfuncties. In opdracht van het Hoogheemraadschap van Rijnland is onderzocht of deze risicogrenzen ook veilig genoeg zijn voor akkerbouw en veeteelt. Op basis van wat nu bekend is liggen concentraties PFAS in bagger meestal onder de risicogrenzen voor grond als deze op akkerbouwland wordt gebruikt. De risicogrenzen voor veeteelt zijn strenger dan die voor akkerbouw. De verwachting is dat de bagger op de meeste plaatsen ook zal voldoen aan de risicogrenzen voor veeteelt.

De GenX-technologie wordt gebruikt om onder andere coatings te produceren, zoals Teflon. Hierbij komt de stof HFPO-DA (2,3,3,3-tetrafluor-2-(heptafluoropropoxy) propaanzuur, of FRD902/FRD903) vrij. Deze stof is giftig en verspreidt zich naar lucht, oppervlaktewater, bodem en het grondwater. In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft het RIVM risicogrenzen bodem en grondwater voor HFPO-DA bepaald. Op basis van risicogrenzen kunnen overheden bepalen of de kwaliteit van de grond en het grondwater een risico vormt voor mens en milieu, en of maatregelen nodig zijn. Daarnaast kunnen de risicogrenzen worden gebruikt voor beslissingen over hergebruik van grond die vrijkomt bij activiteiten voor de bouw of infrastructuur. De risicogrenzen voor grond en grondwater zijn bepaald volgens de methodiek die ook wordt gebruikt om de normen van de Wet Bodembescherming en het Besluit Bodemkwaliteit af te leiden. Het uitgangspunt is mens, plant en dier te beschermen bij een blootstelling vanuit grond en grondwater. Een van de berekende risicogrenzen geeft een indicatie voor ernstige bodem of grondwaterverontreiniging (INEV). De hoogte van de andere risicogrenzen is afhankelijk van de wijze waarop de bodem wordt gebruikt. Het gaat om de volgende bodemfuncties: wonen met tuin; moestuin en volkstuin; plaatsen waar kinderen spelen; landbouw; natuur; groen met natuurwaarden; overig groen, bebouwing, infrastructuur en industrie. Door een gebrek aan betrouwbare basisgegevens over HFPO-DA zijn de risicogrenzen 'voorlopig'. Voor de beoordeling van nieuwe stoffen zoals HFPO-DA zijn meer gegevens nodig, een beoordelingsmethodiek die toegesneden is op de specifieke eigenschappen van deze stoffen, en een handelingskader om risico's te beperken.

De GenX-technologie wordt gebruikt om onder andere coatings te produceren, zoals Teflon. Hierbij komt de stof HFPO-DA (2,3,3,3-tetrafluor-2-(heptafluoropropoxy) propaanzuur, of FRD902/FRD903) vrij. Deze stof is giftig en verspreidt zich naar lucht, oppervlaktewater, bodem en het grondwater. In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft het RIVM risicogrenzen bodem en grondwater voor HFPO-DA bepaald. Op basis van risicogrenzen kunnen overheden bepalen of de kwaliteit van de grond en het grondwater een risico vormt voor mens en milieu, en of maatregelen nodig zijn. Daarnaast kunnen de risicogrenzen worden gebruikt voor beslissingen over hergebruik van grond die vrijkomt bij activiteiten voor de bouw of infrastructuur. De risicogrenzen voor grond en grondwater zijn bepaald volgens de methodiek die ook wordt gebruikt om de normen van de Wet Bodembescherming en het Besluit Bodemkwaliteit af te leiden. Het uitgangspunt is mens, plant en dier te beschermen bij een blootstelling vanuit grond en grondwater. Een van de berekende risicogrenzen geeft een indicatie voor ernstige bodem of grondwaterverontreiniging (INEV). De hoogte van de andere risicogrenzen is afhankelijk van de wijze waarop de bodem wordt gebruikt. Het gaat om de volgende bodemfuncties: wonen met tuin; moestuin en volkstuin; plaatsen waar kinderen spelen; landbouw; natuur; groen met natuurwaarden; overig groen, bebouwing, infrastructuur en industrie. Door een gebrek aan betrouwbare basisgegevens over HFPO-DA zijn de risicogrenzen 'voorlopig'. Voor de beoordeling van nieuwe stoffen zoals HFPO-DA zijn meer gegevens nodig, een beoordelingsmethodiek die toegesneden is op de specifieke eigenschappen van deze stoffen, en een handelingskader om risico's te beperken.

Staatsbosbeheer heeft in het verleden bij de aanleg van fietspaden in Drenthe materiaal gebruikt om het fietspad te verstevigen, zoals schelpen en bouwmaterialen. De twee gebruikte bouwmaterialen (Koers fietspadenmix (KFP-mix) en Duomix) bevatten het metaal vanadium. Het aanwezige vanadium veroorzaakt geen gezondheidsrisico's voor mensen die de fietspaden gebruiken of in de nabijheid ervan recreëren. Hetzelfde geldt voor grotere (huis)dieren, vogels en drinkwaterwinningen in het gebied. Wel kan het metaal processen verstoren die nodig zijn voor een gezonde bodem, zoals de afbraak van organisch materiaal. Deze effecten zullen gezien de lange en smalle vorm van de fietspaden gering zijn. Dit blijkt uit een risicobeoordeling van het RIVM op basis van onderzoeken van het gebruikte bouwmateriaal, de onderliggende bodem en het grondwater. Naar aanleiding van onderhoudswerkzaamheden aan de fietspaden is bij Staatsbosbeheer de wens ontstaan het verstevigende bouwmateriaal, zogeheten halfverhardingen, te vervangen door een product dat langer meegaat. Om te kunnen afwegen of het materiaal kan worden hergebruikt of moet worden afgevoerd, zijn keuringsonderzoeken uitgevoerd. Het materiaal, de onderliggende bodem en het grondwater zijn vervolgens beoordeeld op gezondheidsrisico's (voor recreanten en werknemers), risico's voor planten en dieren, het risico dat het metaal zich verspreidt naar de bodem en het grondwater, en risico's voor drinkwaterwinning in het gebied. Het RIVM verwacht niet dat het vanadium op korte termijn in de nabije omgeving van de fietspaden naar de bodem en het grondwater zal verspreiden. De concentraties die in het grondwater zijn gemeten, liggen onder de risicogrens voor grondwater en zijn in lijn met concentraties die van nature in Noord-Nederland kunnen worden aangetroffen. Wel zijn de grenswaarden overschreden voor de maximale concentratie die uit het bouwmateriaal mag vrijkomen. Daardoor is het vanadium in de grond terechtgekomen.

Staatsbosbeheer heeft in het verleden bij de aanleg van fietspaden in Drenthe materiaal gebruikt om het fietspad te verstevigen, zoals schelpen en bouwmaterialen. De twee gebruikte bouwmaterialen (Koers fietspadenmix (KFP-mix) en Duomix) bevatten het metaal vanadium. Het aanwezige vanadium veroorzaakt geen gezondheidsrisico's voor mensen die de fietspaden gebruiken of in de nabijheid ervan recreëren. Hetzelfde geldt voor grotere (huis)dieren, vogels en drinkwaterwinningen in het gebied. Wel kan het metaal processen verstoren die nodig zijn voor een gezonde bodem, zoals de afbraak van organisch materiaal. Deze effecten zullen gezien de lange en smalle vorm van de fietspaden gering zijn. Dit blijkt uit een risicobeoordeling van het RIVM op basis van onderzoeken van het gebruikte bouwmateriaal, de onderliggende bodem en het grondwater. Naar aanleiding van onderhoudswerkzaamheden aan de fietspaden is bij Staatsbosbeheer de wens ontstaan het verstevigende bouwmateriaal, zogeheten halfverhardingen, te vervangen door een product dat langer meegaat. Om te kunnen afwegen of het materiaal kan worden hergebruikt of moet worden afgevoerd, zijn keuringsonderzoeken uitgevoerd. Het materiaal, de onderliggende bodem en het grondwater zijn vervolgens beoordeeld op gezondheidsrisico's (voor recreanten en werknemers), risico's voor planten en dieren, het risico dat het metaal zich verspreidt naar de bodem en het grondwater, en risico's voor drinkwaterwinning in het gebied. Het RIVM verwacht niet dat het vanadium op korte termijn in de nabije omgeving van de fietspaden naar de bodem en het grondwater zal verspreiden. De concentraties die in het grondwater zijn gemeten, liggen onder de risicogrens voor grondwater en zijn in lijn met concentraties die van nature in Noord-Nederland kunnen worden aangetroffen. Wel zijn de grenswaarden overschreden voor de maximale concentratie die uit het bouwmateriaal mag vrijkomen. Daardoor is het vanadium in de grond terechtgekomen.

MArt et Sc (Town- and Regional Planning), North-West University, Potchefstroom Campus, 2019 Land reform policy in South Africa is largely or entirely concerned with redressing issues related to the historic dispossession of land resulting from the policies applied by the previous government. Section 25 of the Constitution (1996) addresses the issue of land in South Africa and the legal and policy framework attempts to achieve redress without jeopardizing the advancement of economic development, food security and improvement of livelihoods. This research investigates land tenure upgrading and its spatial impacts on land development in the OR Tambo District. The research adopts a qualitative methodological approach using the mentioned case study. The findings revealed that a number of planned developments have not reached implementation due to lodged claims and the legal prohibitions negatively affecting development on such land. The study concludes that the identified economic, social and environmental outcomes associated with the manner in which land reform is applied, compromises the sustainability of the discourse in relation to land development in this former Homeland area. The study recommends the implementation of a detailed Land Reform Framework comprising seven key components.Grondhervormingsbeleid in Suid-Afrika is grotendeels of heeltemal bekommerd oor die herstel van kwessies wat verband hou met die historiese verkryging en oordrag van grond as gevolg van die beleid wat deur die vorige regering toegepas word. Artikel 25 van die Grondwet (1996) handel oor kwessie van grond in Suid-Afrika in aggenome en die regs- en beleidsraamwerk poog em om regstelling ten opsigte van grongeinaars te bereik sonder om die vooruitgang van ekonomiese ontwikkeling, voedselsekuriteit en verbetering van lewenskwaliteit in gedrang te bring. Hierdie navorsing handel dus oor die proses van grondbesit opgradering en die ruimtelike impak daarvan op grondontwikkeling in die OR Tambo Distrik. Die narvorsing aanvaar ‘n kwalitatiewe metodologie benadering en deur to genoemde gevallestudie te gebruik Die bevindinge het aan die lig gebring dat 'n aantal beplande ontwikkelings nie die implementering sadium bereik nie as gevolg van gevstige eise en die wettige verbod wat ontwikkeling op die grond negatief beïnvloed. Die studie het tot die gevolgtrekking gekom dat die geïdentifiseerde ekonomiese, maatskaplike en omgewingsuitkomste wat verband hou met die wyse waarop grondhervorming in die Distrik toegepas word, die volhoubaarheid van die diskoers in grondontwikkeling in hierdie voormalige Tuisland kompromiteer en benadeel. Die studie beveel aan die implementering van 'n gedetailleerde grondhervormingsraamwerk wat uit sewe sleutelkomponente bestaan National Research Foundation (South Africa) Masters

This article examines land tenure reform in South Africa with a focus on women in the rural areas of KwaZulu-Natal. Using the case study of UMnini Trust Traditional Area, it critically analyses the extent to which current land reform programmes address gender disparities - especially equal access to land and secure land rights by women. In order to provide an insight into this issue, this study used both secondary and primary data sources. The major findings emanating from this study suggest that land remains an emotive issue in rural South Africa, especially among women who are side-lined by government intervention measures. Previous policies and legislations that purposefully neglected and isolated women as beneficiaries of any developmental initiatives are still very much entrenched in contemporary society. The article concludes by recommending for redesigning as well as implementing policies and legislations that are accommodative of women's plight as far as access to land and security of tenure is concerned. In hierdie artikel word grondhervorming in Suid-Afrika ondersoek met die klem op vroue in die landelike gebiede van KwaZulu-Natal. Die gevallestudie van die tradisionele gebied UMnini Trust word krities ontleed in die mate waarin die huidige grondhervormingsprogramme geslagsverskille aanspreek - veral gelyke toegang tot grond en veilige grondregte vir vroue. Primêre en sekondêre databronne is in die studie gebruik om insig in hierdie kwessie te verkry. Die belangrikste bevindings uit hierdie studie dui daarop dat grond 'n emosionele saak in landelike Suid-Afrika is, veral onder vroue wat deur die regering se ingryping geraak word. Vorige beleid en wetgewing wat vroue doelbewus verwaarloos en geïsoleer het as begunstigdes van enige ontwikkelingsinisiatiewe, is steeds baie verskans in die hedendaagse samelewing. Die artikel bepleit vir die herontwerp, sowel as die implementering van beleide en wetgewing wat vroue akkommodeer ten opsigte van toegang tot grond en veiligheid van verblyfreg. Sengoliloeng sena se hlahloba taba ea ho fetoha hoa land tenure naheng ea Afrika Borwa, haholo-holo mapabi le basali ba lulang mahaeng a Kwa-zulu-Natala. Ka tshebeliso ea boithuto ba mohlala sebakeng sa UMnini Trust Traditonal Area, sengoliloeng sena se lekola kamoo meralo ea kajeno ea thuo ea lefatshe e ananelang liphapang pakeng tsa banna le basali kateng - haholo-holo tekatekano thuong ea lefatshe mmoho le litokelo tsa basali tabeng ena. Ele ho fumana linthla kemo tse pharaletseng, boithuto bona bo entsoe ka tshebeliso ea mehloli ea manthla le e meng thlahisoleseling. Se fumanoeng boithutong bona ke hore mahaeng a Afrika Borwa, taba ea lefatshe le basali e hlokoa ho eloa hloko, haholo hobane meralo ea lefatshe e etsoang ke 'muso ha e ananele basali. Le kajeno, litloaelo tsa melao e fetileng, e sa ananeleleng le hona ho kenyeletsa basali li ntse li iponahatsa ka botebo metseng ea rona. Sengoliloeng sena se phethela ka ho eletsa hore melao e etsoang mabapi le lefatshe e kenyeletse le hona ho ananela lithloko tsa basali.

In opdracht van de gemeente Dordrecht heeft het RIVM risicogrenzen voor perfluoroctaanzuur (PFOA) in grond en grondwater afgeleid. De gemeente kan hiermee bepalen of de kwaliteit van de grond en het grondwater een risico vormt voor mens en milieu, en of maatregelen nodig zijn. De verontreiniging door PFOA is naar verwachting eind vorige eeuw ontstaan. PFOA werd door de Dupont/Chemours fabriek in Dordrecht tot 2012 gebruikt bij de productie van polymeren. In het huidige rapport zijn generieke risicogrenzen afgeleid voor grond en grondwater volgens de interventiewaardenmethodiek, waarbij rekening gehouden wordt met blootstelling van mens en milieu vanuit grond en grondwater. Daarnaast zijn locatiespecifieke of bodemgebruik-specifieke risicogrenzen afgeleid voor grond en grondwater voor verschillende bodemgebruiksvormen. Deze zijn toegespitst op de bestemming wonen en industrie, rekening houdend met de relevante blootstellingsroutes. In deze herziene versie zijn enkele risicogrenzen voor de mens aangepast vanwege nieuwe informatie en een correctie in de doorwerking van plantopname in de risicogrenzen. De gemeente kan de afgeleide risicogrenzen gebruiken om, indien gewenst, gebiedsspecifiek beleid te maken voor het bodemgebruik en grondverzet.

In opdracht van de gemeente Dordrecht heeft het RIVM risicogrenzen voor perfluoroctaanzuur (PFOA) in grond en grondwater afgeleid. De gemeente kan hiermee bepalen of de kwaliteit van de grond en het grondwater een risico vormt voor mens en milieu, en of maatregelen nodig zijn. De verontreiniging door PFOA is naar verwachting eind vorige eeuw ontstaan. PFOA werd door de Dupont/Chemours fabriek in Dordrecht tot 2012 gebruikt bij de productie van polymeren. In het huidige rapport zijn generieke risicogrenzen afgeleid voor grond en grondwater volgens de interventiewaardenmethodiek, waarbij rekening gehouden wordt met blootstelling van mens en milieu vanuit grond en grondwater. Daarnaast zijn locatiespecifieke of bodemgebruik-specifieke risicogrenzen afgeleid voor grond en grondwater voor verschillende bodemgebruiksvormen. Deze zijn toegespitst op de bestemming wonen en industrie, rekening houdend met de relevante blootstellingsroutes. In deze herziene versie zijn enkele risicogrenzen voor de mens aangepast vanwege nieuwe informatie en een correctie in de doorwerking van plantopname in de risicogrenzen. De gemeente kan de afgeleide risicogrenzen gebruiken om, indien gewenst, gebiedsspecifiek beleid te maken voor het bodemgebruik en grondverzet.

Werknemers in de bouw die in aanraking komen met verontreinigde grond kunnen daardoor worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Dit kan een risico voor hun gezondheid vormen. Deze situatie kan zich ook voordoen als grond hergebruikte bouwstoffen bevat. Dergelijke bouwstoffen ontstaan als bijproduct bij productieprocessen of bij de bewerking van afvalstoffen en kunnen verontreinigende stoffen bevatten. Uit een quick scan van het RIVM blijkt dat er weinig bekend is over de aard en omvang van gezondheidsschade als werknemers werken met grond waarin dergelijke hergebruikte bouwstoffen aanwezig zijn. Vooralsnog lijkt het risico op gezondheidseffecten vooral hoog bij werkzaamheden waarbij er veel deeltjes, zoals stof, in de lucht worden verspreid, of waarbij de grond direct in contact komt met de huid. Nader onderzoek nodig naar maatregelen Of en in welke mate gezondheidseffecten daadwerkelijk optreden, is afhankelijk van de mate waarin de bouwstof verontreinigd is, de hoogte van de blootstelling en de maatregelen die worden ingezet om de blootstelling te beperken. Een voorbeeld van zo'n maatregel is de grond vochtig houden zodat de deeltjes niet verstuiven. Het is daarom belangrijk dat werkgevers weten in welke situaties en met welke maatregelen de blootstelling van werknemers kan worden beperkt. Nader onderzoek hiernaar is gewenst. Zes belangrijkste hergebruikte bouwstoffen De quick scan geeft een overzicht van de zes belangrijkste hergebruikte bouwstoffen en de daarin aanwezige verontreinigingen. Het betreft asfaltkorrels, AVIbodemas en -slakken (restproducten van afvalverbrandingsinstallaties), baggerspecie, mengkorrels (van beton en puin), breker- en zeefzand (restproducten als puin wordt vergruisd), licht verontreinigde grond en E-vliegas (restproduct van poederkool gestookte elektriciteitscentrales). Werkzaamheden met hoog risico Daarnaast is geïnventariseerd bij welke werkzaamheden het risico op gezondheidsschade het hoogst is. Dit lijkt het geval te zijn als er onvoldoende beheersmaatregelen worden getroffen als E-vliegas, breker- of zeefzand worden opgepakt, geladen en gestort. Een vergelijkbare situatie kan zich voordoen als land met baggerspecie wordt opgespoten. Ten slotte lijkt het risico hoog wanneer onvoldoende beheersmaatregelen worden getroffen bij handmatige graafwerkzaamheden met AVI-bodemas, baggerspecie, E-vliegas of verontreinigde grond.

Het RIVM heeft voor de perfluorverbinding PFOS milieurisicogrenzen afgeleid in grond en grondwater. Deze waarden zijn nodig om de meetresultaten bij een bodemsaneringsproject in Nederland te kunnen interpreteren. PFOS is een stof die giftig is voor mens en milieu, zeer slecht afbreekt, en zich bovendien ophoopt via de voedselketen. Productie en gebruik, zoals in blusschuim, van de stof zijn inmiddels sterk aan banden gelegd via diverse (inter)nationale beleidskaders. Het RIVM doet voorstellen voor het maximaal toelaatbaar risiconiveau (MTR), ernstig risiconiveau (ER) en verwaarloosbaar risiconiveau (VR). De berekeningen zijn uitgevoerd met beperkt beschikbare informatie. Milieurisicogrenzen richten zich op verschillende beschermingsdoelen c.q. blootstellingsroutes: (grond)water-/bodemorganismen, doorvergiftiging en mens. Als algemeen uitgangspunt geldt dat de laagste waarde de uiteindelijke milieurisicogrens bepaalt. Voor grondwater is dat de directe PFOS-blootstelling van (grond)waterorganismen (MTR: 23 nanogram per liter). Voor grond is dit de route doorvergiftiging via voedsel: vogels en zoogdieren die bodemorganismen eten (MTR: 3,2 microgram per kilogram grond). Met de huidige gegevens kon geen risicogrens voor grond worden afgeleid die risico's van de consumptie van groente, melk en vlees voor de mens uitsluit. Mogelijke risico's voor de mens door het gebruik van grondwater voor de drinkwatervoorziening konden wel worden meegenomen.

Op 5 januari 2011 heeft bij het bedrijf Chemie-Pack in Moerdijk een grote brand gewoed. Het is aannemelijk dat als gevolg hiervan grote hoeveelheden chemicaliën uit het bedrijf in de bodem en in het oppervlaktewater zijn terechtgekomen. Dat komt mede doordat stoffen tijdens de bluswerkzaamheden via het verontreinigd geraakte bluswater in de omgeving van het bedrijf zijn verspreid. De aangetroffen stoffen komen van nature niet voor in het milieu en worden veelal voor specifieke doelen gebruikt. Het gaat bijvoorbeeld om brandstofadditieven en (industriële) oplosmiddelen. Dit blijkt uit verkennend onderzoek van het RIVM, dat in opdracht van de provincie Noord-Brabant is uitgevoerd. Voor het onderzoek is gebruikgemaakt van de metingen van stoffen die de provincie Brabant inmiddels in de grond en in het grondwater heeft uitgevoerd. De aangetroffen stoffen zijn daarna gekoppeld aan de stoffen die volgens de inventarislijst bij Chemie-Pack aanwezig waren. Deze koppeling is bemoeilijkt doordat deze lijst vooral handelsnamen bevat van producten waarvan de samenstelling niet of lastig is te achterhalen. Het behoorde niet tot de opdracht van het onderzoek om dit nader uit te zoeken. Enkele van de aangetroffen stoffen in het diepe grondwater, zoals bestrijdingsmiddelen, zijn zeer waarschijnlijk niet afkomstig van het incident.

Soil is an important but complex natural resource which is increasingly used as sink for chemicals. The monitoring of soil quality and the assessment of risks posed by contaminants have become crucial. This study deals with the potential use of biomarkers in the monitoring of soils and the assessment of risk resulting from contamination. Apart from an overview of the existing literature on biomarkers, the results of various of our field experiments in South African soils are discussed. Biomarkers may have potential in the assessment of risk because they can indicate at an early stage that exposure has taken place and that a toxic response has been initiated. It is therefore expected that early biomarkers will play an increasing role as diagnostic tools for determining exposure to chemicals and the resulting effects. They may have predictive value that can assist in the prevention or minimising of risks. The aim of this study was to investigate the possibilities of using our results on biomarker responses of soil dwelling organisms to predict changes at higher organisational levels (which may have ecological implications). Our recent experimental results on the evaluation of various biomarkers in both the laboratory and the field are interpreted and placed in perspective within the broader framework of response biology. The aim was further to contribute to the development and application of biomarkers in regulatory risk assessment schemes of soils. This critical review of our own and recent literature on biomarkers in ecotoxicology leads to the conclusion that biomarkers can, under certain conditions, be useful tools in risk assessment. Clear relationships between contamination loads in soil organisms and certain biomarker responses were determined in woodlice, earthworms and terrestrial snails. Clear correlations were also established in field experiments between biomarker responses and changes at the population level. This indicated that, in spite of the fact that direct mechanistic links are still not clarified, biomarkers may have the potential to provide early indications of forthcoming changes at higher organisational levels. Ways are proposed in which biomarkers could be used in the future in risk assessment schemes of soils and future research directions are suggested.

Op grond van de verrichte milieu-onderzoeken (luchtkwaliteit in woningen, grond, grondwater) en het onderzoek van het drinkwater wordt geconcludeerd dat blootstelling van bewoners in een tweetal huizen mogelijk is door inhalatie van verontreinigde binnenlucht. Op grond van de metingen in kruipruimte en woonruimte is de verontreiniging in de woonruimte te verklaren uit de gevonden concentratie in de kruipruimte. Het betreft hier in een huis een verontreiniging met naftaleen en in een ander huis een verontreiniging met n-hexaan. Op grond van beschikbare toxicologische gegevens in de literatuur over deze stoffen kan echter geconcludeerd worden dat bij de gevonden concentraties in de woonruimte er geen nadelige effecten op de gezondheid van de bewoners te verwachten zijn.

Dit rapport beschrijft het RIVM-aandeel in een onderzoek naar de fytotoxiciteit van 80 prioritaire stoffen, dat is uitgevoerd door TNO en het RIVM. Effecten van een 45-tal organische verbindingen op de kieming groei en overleving voor sla (Lactuca sativa) zijn bepaald in grond (14 dagen) en in voedingsoplossing (21 dagen). De kieming wordt pas bij hoge concentraties volledig geremd, terwijl al bij veel lagere concentraties vertraging van de kieming optreedt. Vooral bij vluchtige en goed afbreekbare verbindingen is de groei bij 1000 mg/kg grond weinig geremd (minder dan 50% ; gebaseerd op toegevoegde waarden). De nominale EC50-waarden zijn voor een aantal stoffen teruggerekend naar concentraties waaraan de planten gemiddeld zijn blootgesteld gedurende 7 en 14 dagen (EC50-gemiddeld). Wanneer de halfwaardetijde van de teststoffen kleiner is dan 3 dagen dan is de EC50-gemiddeld een factor 10-50 lager dan de EC50-nominaal. De meeste stoffen die in grond EC50-waarden hebben > 1000mg/kg blijken bij continue blootstelling in voedingsoplossing al bij lage concentraties tot effecten te leiden. De effecten van teststoffen op planten gekweekt op voedingoplossing kunnen echter niet direct geextrapoleerd worden naar effecten in het veld. Bij lage concentraties teststof werd de groei soms gestimuleerd. De ecologische betekenis van het effect is nog onbekend. Voor de geteste stoffen is een klassering gemaakt naar de mate van fytotoxiciteit. Er lijkt sprake te zijn van een relatie tussen giftigheid en bepaalde fysisch-chemische eigenschappen van stoffen.

Voor de implementatie van het Bouwstoffenbesluit werd een onderzoek uitgevoerd naar extraheerbare gehalten bromide, chloride, fluoride, sulfaat en sulfide in grond en bouwmaterialen met verschillende waterige extractiemiddelen en de relatie van deze gehalten met de corresponderende totaalgehalten.Er blijkt een substantieel verschil te bestaan in extraheerbaarheid van de anionen bromide, chloride, fluoride en sulfaat uit de matrix grond en de matrix bouwmateriaal. Voor grond is de extractie voor geen van deze ionen kwantitatief, voor bouwstoffen alleen voor bromide en chloride. In geval van niet-kwantitatieve extractie neemt de extraheerbaarheid toe met stijgende pH (4.3 < pH < 14). Bij waterige extractie wordt bij een hoge pH voor alle anionen de hoogste opbrengst bereikt. Uit de literatuur is bekend dat de opbrengst van sulfide middels de toegepaste sterk zure extractie (pH 0) vrijwel volledig is, behalve voor pyriet (FeS2). Voor de bepaling van deze zwavelspecies is een extreme ontsluitingsmethode noodzakelijk. Ionchromatografie (IC) is veelal toepasbaar als analysemethode. Problemen ontstaan bij hoge ionsterkte (hoge pH extractiemiddel), met name voor fluoride en chloride. Voor fluoride is IC daarnaast ook minder geschikt vanwege de storingsgevoeligheid (organische zuren) en het niet detecteren van mogelijk complex gebonden fluoride.

Voor de implementatie van het Bouwstoffenbesluit werd een onderzoek uitgevoerd naar extraheerbare gehalten bromide, chloride, fluoride, sulfaat en sulfide in grond en bouwmaterialen met verschillende waterige extractiemiddelen en de relatie van deze gehalten met de corresponderende totaalgehalten.Er blijkt een substantieel verschil te bestaan in extraheerbaarheid van de anionen bromide, chloride, fluoride en sulfaat uit de matrix grond en de matrix bouwmateriaal. Voor grond is de extractie voor geen van deze ionen kwantitatief, voor bouwstoffen alleen voor bromide en chloride. In geval van niet-kwantitatieve extractie neemt de extraheerbaarheid toe met stijgende pH (4.3 < pH < 14). Bij waterige extractie wordt bij een hoge pH voor alle anionen de hoogste opbrengst bereikt. Uit de literatuur is bekend dat de opbrengst van sulfide middels de toegepaste sterk zure extractie (pH 0) vrijwel volledig is, behalve voor pyriet (FeS2). Voor de bepaling van deze zwavelspecies is een extreme ontsluitingsmethode noodzakelijk. Ionchromatografie (IC) is veelal toepasbaar als analysemethode. Problemen ontstaan bij hoge ionsterkte (hoge pH extractiemiddel), met name voor fluoride en chloride. Voor fluoride is IC daarnaast ook minder geschikt vanwege de storingsgevoeligheid (organische zuren) en het niet detecteren van mogelijk complex gebonden fluoride.

niet beschikbaar

niet beschikbaar

Grond en die sogenaamde "grondvraagstuk" is 'n welbekende tema in die Suid-Afrikaanse politieke diskoers. Heelwat is reeds hieroor geskryf in die hedendaagse tydsgewrig, maar ook in die historiese verloop van die Suid-Afrikaanse politiek. Hierdie artikel artikuleer gedagtes rondom die betekenis van grond as politieke stryd (en ook binne die konteks van 'n bepaalde begrip van politiek) in Suid-Afrika, maar plaas dit ook teen 'n wyer internasionale doek. Moontlik kan so 'n benadering bydra om die saak te kontekstualiseer en te ontdaan van die emosionele bagasie wat dikwels daarmee gepaardgaan. Die benadering van die artikel is dat grond as politieke stryd hanteer word, waarna aandag geskenk word aan hoe politieke akteurs hulself posisioneer binne hierdie stryd. Daar word ook kortliks verwys na ander faktore wat 'n rol speel in hierdie politieke stryd. Die artikel sluit af met 'n gevolgtrekking ten opsigte van die grondvraagstuk, wanneer dit vanuit die perspektief van politieke stryd, soos in hierdie artikel omskryf, beskou word en die moontlike uitkoms van die grondvraagstuk oorweeg word. The so-called "land question" is a well known theme in South African political discourse. Much has been written on the subject in recent times, but also in the historical development of South African politics. This article articulates thoughts concerning the political meaning of land by way of framing the land question as a space of political contestation in South Africa, simultaneously discussing it against a wider international background, acknowledging that the land question is not unique to South Africa and that it also relates to many historical and contemporary political struggles. It is suggested that such an approach possibly may contribute to contextualise the matter and to shed some of the emotional baggage that often pertains to it. The article contextualises land as political contestation while suggesting an interpretation of what politics is. Attention is afforded to the understanding of politics as conflict, but also as reconciliation and compromise against an underlying context of power and its purposes. The latter determining in what kind of country political actors would want to live and relating to interests and values that political actors hold in common. The possibility exists that if reconciliation and compromise are not possible, politics will come to an end, which will not contribute to a sustainable democracy or a solution to the land question. The broader conflicting nature of positions and understandings of the land question in South Africa is further highlighted within the context of political contestation, after which attention is afforded to the positioning of political actors within this contestation.The position of the government and political parties is highlighted within this conflict based framework, noting the different understandings of the land question as well as the commonalities that parties share. Reference is briefly made to non party political actors formal and informal) which represents the same conflictual positions, but which also alludes to other factors relevant to the land question whereafter these factors are highlighted. These include the broader social and economical issues (which are also understood as political), as well as an agricultural and rural bias in the land question, while it is also a matter of political and socio-economic rights within an urban context. The question is also asked whether solutions to the land question should not be found in a forward looking manner, rather than a romanticised understanding of land. The article concludes with a discussion in regard to the land question, when it is viewed from the perspective of political contestation, as defined in this article, as well as considering the possible outcome of the land question. A suggestion is made that consideration could be given to a re-negotiation of this space of political contestation, as land reform will remain unsuccessful if the politics thereof is not addressed; although this would also entail its own dangers for a democratic South Africa where democracy is not yet fully consolidated.

Grond bly 'n omstrede kwessie in Suid-Afrika. Die gebeure in Zimbabwe en die beoogde onteieningswetgewing het onrustigheid oor grondhervorming by kommersiële boere en die georganiseerde landbou veroorsaak. 'n Teiken van 30% van Suid-Afrika se grond in swart besit teen 2014 is deur die ANC-regering gestel. Hierdie artikel ondersoek die historiese proses van 'n ongelyke verdeling van grond op 'n rassegrondslag in Suid-Afrika, wat teen die einde van die apartheidsera grondhervorming genoodsaak het ten einde inkomste, sosiale status en politieke mag meer eweredig te versprei. 'n Oorsig van grondhervorming tussen 1994 en 2010, bestaande uit restitusie van grondregte, 'n herverdeling van grond en wysigings aan die grondbesitstelsel, word verskaf. Grondeise is nog nie afgehandel nie en dit is onmoontlik om die uiteindelike uitkomste van die proses te voorspel. Grondhervorming tans, net soos gebiedskeiding en tuislandkonsolidasie in die verlede, is op 'n rasgedrewe ideologie gebaseer, wat 'n algemeen aanvaarbare oplossing van die grondkwessie belemmer. Rolspelers moet egter nie die ideaal van 'n billike, nie-rassige en produktiewe stelsel van grondregte uit die oog verloor nie. Land reform is a topical issue in South Africa. The ANC government has set a target of 30 per cent black land ownership by 2014. In the light of the manner in which land reform in Zimbabwe has been handled and the expropriation bill that was tabled in Parliament and then withdrawn, there is unease about the future of land reform among commercial farmers and agricultural unions. The first section of this article investigates the historical process of the allocation of land in South Africa, which resulted in gross inequalities on the basis of race. The consequences of the 1913 and 1936 land acts are discussed. Approximately 13 per cent of the land surface of South Africa was reserved for blacks, who constituted 70 per cent of the total population in 1936. Despite the findings of commissions of enquiry that more land was needed for the proper socio-economic development of rural blacks, the homelands policy in the apartheid period (1948-1994) was still based on the 1936 act (the Native Trust and Land Act). The approximately 17 million hectares of land allocated to the ten homelands, on which the different black ethnic groups were meant to develop into fully-fledged nations in independent states, were consolidated into 24 blocks of land. Despite sharp criticism the Vorster government in the 1970s refused to increase the size of the homelands. During the Botha government in the 1980s only minor additions were made to the land area of the homelands. The unwillingness of the apartheid governments to reopen the land issue and redistribute land on a more equitable basis destroyed the potential of the homelands to become economically viable and politically independent territories. This jeopardised the credibility of the idea of separate but equal development. In the second section of the article the urgent need for proper land reform by 1994 is expounded. Without land reform a more equitable distribution of income, social status and political power in South Africa would not be achievable. Therefore land reform was an integral component of the negotiations for a new political dispensation in the early 1990s. A firm commitment to a process of land reform, based on the restitution of land rights that had been alienated since the 1913 land act, was included in the Interim Constitution. An outline of the process of land reform from 1994 to 2010 is given in section three. Different options were available, but the new government decided to steer a middle course. The formulation of the land issue in the 1996 Constitution amounted to an ideal of a balance between existing property rights and the guarantee of land reform. The 1994 Restitution of Land Rights Act provided for the restitution of land rights and the establishment of a Commission on Restitution of Land Rights and a Land Claims Court. A land reform programme, consisting of restitution, redistribution of land, and the reform of the land tenure system, was launched. More than 79,000 land claims were submitted, of which about 75,000, involving more than a million people, had been resolved by the end of 2010. Land reform is a continuing process of which the final outcomes are unpredictable. The final section deals with the prospects of a generally acceptable solution to the land issue. A major challenge is to transform the occupation, ownership and use of land without destroying the environment and agricultural productivity. Land reform today, just like territorial segregation and homeland consolidation in the past, is still driven by an ideology based on race. As long as the race card is deemed necessary to get political support the race factor will impede land reform. Despite all stumbling blocks stakeholders should not lose sight of the ideal of a system of land rights which is equitable, non-racial and productive.

Land and transformation: historical context and outline of the process of land reform, 1994-2010 Land reform is a topical issue in South Africa. The ANC government has set a target of 30 per cent black land ownership by 2014. In the light of the manner in which land reform in Zimbabwe has been handled and the expropriation bill that was tabled in Parliament and then withdrawn, there is unease about the future of land reform among commercial farmers and agricultural unions. The first section of this article investigates the historical process of the allocation of land in South Africa, which resulted in gross inequalities on the basis of race. The consequences of the 1913 and 1936 land acts are discussed. Approximately 13 per cent of the land surface of South Africa was reserved for blacks, who constituted 70 per cent of the total population in 1936. Despite the findings of commissions of enquiry that more land was needed for the proper socio-economic development of rural blacks, the homelands policy in the apartheid period (1948-1994) was still based on the 1936 act (the Native Trust and Land Act). The approximately 17 million hectares of land allocated to the ten homelands, on which the different black ethnic groups were meant to develop into fully-fledged nations in independent states, were consolidated into 24 blocks of land. Despite sharp criticism the Vorster government in the 1970s refused to increase the size of the homelands. During the Botha government in the 1980s only minor additions were made to the land area of the homelands. The unwillingness of the apartheid governments to reopen the land issue and redistribute land on a more equitable basis destroyed the potential of the homelands to become economically viable and politically independent territories. This jeopardised the credibility of the idea of separate but equal development. In the second section of the article the urgent need for proper land reform by 1994 is expounded. Without land reform a more equitable distribution of income, social status and political power in South Africa would not be achievable. Therefore land reform was an integral component of the negotiations for a new political dispensation in the early 1990s. A firm commitment to a process of land reform, based on the restitution of land rights that had been alienated since the 1913 land act, was included in the Interim Constitution. An outline of the process of land reform from 1994 to 2010 is given in section three. Different options were available, but the new government decided to steer a middle course. The formulation of the land issue in the 1996 Constitution amounted to an ideal of a balance between existing property rights and the guarantee of land reform. The 1994 Restitution of Land Rights Act provided for the restitution of land rights and the establishment of a Commission on Restitution of Land Rights and a Land Claims Court. A land reform programme, consisting of restitution, redistribution of land, and the reform of the land tenure system, was launched. More than 79,000 land claims were submitted, of which about 75,000, involving more than a million people, had been resolved by the end of 2010. Land reform is a continuing process of which the final outcomes are unpredictable. The final section deals with the prospects of a generally acceptable solution to the land issue. A major challenge is to transform the occupation, ownership and use of land without destroying the environment and agricultural productivity. Land reform today, just like territorial segregation and homeland consolidation in the past, is still driven by an ideology based on race. As long as the race card is deemed necessary to get political support the race factor will impede land reform. Despite all stumbling blocks stakeholders should not lose sight of the ideal of a system of land rights which is equitable, non-racial and productive. Grond en transformasie: historiese konteks en oorsig van die proses van grondhervorming, 1994-2010 Grond bly 'n omstrede kwessie in Suid-Afrika. Die gebeure in Zimbabwe en die beoogde onteieningswetgewing het onrustigheid oor grondhervorming by kommersiële boere en die georganiseerde landbou veroorsaak. 'n Teiken van 30% van Suid-Afrika se grond in swart besit teen 2014 is deur die ANC-regering gestel. Hierdie artikel ondersoek die historiese proses van 'n ongelyke verdeling van grond op 'n rassegrondslag in Suid-Afrika, wat teen die einde van die apartheidsera grondhervorming genoodsaak het ten einde inkomste, sosiale status en politieke mag meer eweredig te versprei. 'n Oorsig van grondhervorming tussen 1994 en 2010, bestaande uit restitusie van grondregte, 'n herverdeling van grond en wysigings aan die grondbesitstelsel, word verskaf. Grondeise is nog nie afgehandel nie en dit is onmoontlik om die uiteindelike uitkomste van die proses te voorspel. Grondhervorming tans, net soos gebiedskeiding en tuislandkonsolidasie in die verlede, is op 'n rasgedrewe ideologie gebaseer, wat 'n algemeen aanvaarbare oplossing van die grondkwessie belemmer. Rolspelers moet egter nie die ideaal van 'n billike, nie-rassige en produktiewe stelsel van grondregte uit die oog verloor nie.

Thesis (M.Sc. (Environmental Science and Management))--North-West University, Potchefstroom Campus, 2011. The study attempted to quantify the elemental concentrations and possible accumulation levels in the antelope's organ tissue at Rheinmetal Denel Munitions (RDM), as well as to correlate the findings with the surrounding environment. To achieve this, the elemental concentrations within the kidney, liver and lung tissue of the antelope, and environmental factors such as the soil, vegetation and waterholes were quantified. STATISTICA was used to determine meaningful differences between variables and Canoco to determine the relationship between the different datasets. PCA analyses of the vegetation confirmed that the natural slope at RDM could have contributed to the distribution and variation of the elemental concentration. It became apparent that positive associations existed between the liver tissue and the K, the kidney tissue and Ni and Cd, and the lung tissue had a positive association with Mg, Mn, V, Rb and Co elemental concentrations. It became evident in this study that the elemental concentrations of Al and Ni were higher in the liver and kidney tissue of the antelope than the recommended concentration for livestock (Puls, 1994). The elemental concentration of Al, Ca, Fe and Mn also exceeded the recommended elemental concentration for livestock, in the water sampled at RDM (Puls, 1994). Four distinct areas were identified within the study area, the area above the factory, the area under the factory, the testing area and the area under the factory. Significant differences between the testing area and the area under the factory were found regarding the Tl, Ag, Hg and B elemental concentrations in the vegetation. Furthermore, it became apparent that the amount of precipitation could have contributed to the variation of the elemental concentrations and distribution in the study area as well as in the organ tissue of the antelope. Masters

The study attempted to quantify the elemental concentrations and possible accumulation levels in the antelope's organ tissue at Rheinmetal Denel Munitions (RDM), as well as to correlate the findings with the surrounding environment. To achieve this, the elemental concentrations within the kidney, liver and lung tissue of the antelope, and environmental factors such as the soil, vegetation and waterholes were quantified. STATISTICA was used to determine meaningful differences between variables and Canoco to determine the relationship between the different datasets. PCA analyses of the vegetation confirmed that the natural slope at RDM could have contributed to the distribution and variation of the elemental concentration. It became apparent that positive associations existed between the liver tissue and the K, the kidney tissue and Ni and Cd, and the lung tissue had a positive association with Mg, Mn, V, Rb and Co elemental concentrations. It became evident in this study that the elemental concentrations of Al and Ni were higher in the liver and kidney tissue of the antelope than the recommended concentration for livestock (Puls, 1994). The elemental concentration of Al, Ca, Fe and Mn also exceeded the recommended elemental concentration for livestock, in the water sampled at RDM (Puls, 1994). Four distinct areas were identified within the study area, the area above the factory, the area under the factory, the testing area and the area under the factory. Significant differences between the testing area and the area under the factory were found regarding the Tl, Ag, Hg and B elemental concentrations in the vegetation. Furthermore, it became apparent that the amount of precipitation could have contributed to the variation of the elemental concentrations and distribution in the study area as well as in the organ tissue of the antelope. Thesis (M.Sc. (Environmental Science and Management))--North-West University, Potchefstroom Campus, 2011.

In dit rapport zijn de cases opgenomen met betrekking tot validatie van bestaande modellen voor het bepalen van de horizontale grondvervorming. Het betreft de case NO-RECESS waaraan 2 afstudeerders, afzonderlijk, bij Fugro Ingenieursbureau hebben gewerkt. Het gaat om het afstudeerwerk van I. Cherqaoui en R. Servais. Naar aanleiding van beide afstudeerwerken is een aanvullende analyse opgesteld en gegeven in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 tenslotte is de samenvatting gegeven van de NORECESS-case in een zodanige vorm dat deze opgenomen kan worden in de CURaanbeveling. De in hoofdstuk 2 beschreven rekenmodellen zijn gevalideerd aan de hand van de praktijkproef, die in het kader van het No-Recess onderzoek is uitgevoerd. De No-Recess “New Options for Rapid and Easy Construction of Embankments on Soft Soils” proeftuin betreft een (demonstratie-) onderzoek naar, voor Nederlandse begrippen, niet conventionele funderingswijzen voor aardebanen voor rail- en weginfrastructuur. In deze proef zijn geen palen geïnstalleerd. In het programma van eisen zijn grenzen gesteld aan de bouwtijd en de restzetting: - Korte bouwtijden: minder dan 1,5 jaar. - Kleine restzettingen: minder dan 3 cm. - Minimalisatie bouwrisico’s - Minimalisatie van het overschot op de grondbalans. - Voldoende stijf gedrag van de baan bij dynamische belastingen. - Minimalisatie schade bij aanleg van (spoor)wegverbredingen. In januari 1998 is gestart met het bouwrijp maken van het No-Recess proefterrein in de Hoeksche Waard. Negen maanden later waren er 5 testbanen gerealiseerd: - Verticale drains met aardebaan (HW1 conventioneel, bedoeld als referentie) - Gestabiliseerde grondkolommen met aardebaan (HW2). - Gestabiliseerde grondwanden met aardebaan (HW3). - Geotextiel ommantelde zandkolommen met aardebaan (HW4). - Houten palen en AuGeo palen met een baan van gestabiliseerde vrijkomende grond(HW5). Bij de No-Recess proef zijn uitgebreid metingen uitgevoerd van zettingen, verticale en horizontale verplaatsingen in de ondergrond, waterspanningsmetingen en gronddrukmetingen. De metingen zijn in juni 2000 beëindigd.

In dit rapport zijn de cases opgenomen met betrekking tot validatie van bestaande modellen voor het bepalen van de horizontale grondvervorming. Het betreft de case NO-RECESS waaraan 2 afstudeerders, afzonderlijk, bij Fugro Ingenieursbureau hebben gewerkt. Het gaat om het afstudeerwerk van I. Cherqaoui en R. Servais. Naar aanleiding van beide afstudeerwerken is een aanvullende analyse opgesteld en gegeven in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 tenslotte is de samenvatting gegeven van de NORECESS-case in een zodanige vorm dat deze opgenomen kan worden in de CURaanbeveling. De in hoofdstuk 2 beschreven rekenmodellen zijn gevalideerd aan de hand van de praktijkproef, die in het kader van het No-Recess onderzoek is uitgevoerd. De No-Recess “New Options for Rapid and Easy Construction of Embankments on Soft Soils” proeftuin betreft een (demonstratie-) onderzoek naar, voor Nederlandse begrippen, niet conventionele funderingswijzen voor aardebanen voor rail- en weginfrastructuur. In deze proef zijn geen palen geïnstalleerd. In het programma van eisen zijn grenzen gesteld aan de bouwtijd en de restzetting: - Korte bouwtijden: minder dan 1,5 jaar. - Kleine restzettingen: minder dan 3 cm. - Minimalisatie bouwrisico’s - Minimalisatie van het overschot op de grondbalans. - Voldoende stijf gedrag van de baan bij dynamische belastingen. - Minimalisatie schade bij aanleg van (spoor)wegverbredingen. In januari 1998 is gestart met het bouwrijp maken van het No-Recess proefterrein in de Hoeksche Waard. Negen maanden later waren er 5 testbanen gerealiseerd: - Verticale drains met aardebaan (HW1 conventioneel, bedoeld als referentie) - Gestabiliseerde grondkolommen met aardebaan (HW2). - Gestabiliseerde grondwanden met aardebaan (HW3). - Geotextiel ommantelde zandkolommen met aardebaan (HW4). - Houten palen en AuGeo palen met een baan van gestabiliseerde vrijkomende grond(HW5). Bij de No-Recess proef zijn uitgebreid metingen uitgevoerd van zettingen, verticale en horizontale verplaatsingen in de ondergrond, waterspanningsmetingen en gronddrukmetingen. De metingen zijn in juni 2000 beëindigd.