Search

Most people, if not all, will be exposed at least once in their life-time to a certain level of pesticide(s). For non-occupationally exposed groups, a great portion of this exposure can be attributed to dietary intake and the remaining to environmental exposure. In the Netherlands, the application of pesticides on agricultural fields has raised concerns from residents living close to these. In order to understand if a certain disease is related to an exposure to any given chemical, we first need to identify the exposed vs non-exposed population and also understand the levels, duration and frequency of exposure. The aim of my thesis is on investigating residents’ environmental exposure to pesticides by studying drivers of this exposure as well as temporal and spatial variability in different pesticides concentration. Chapter 2 details the methodology used to study residential exposure to pesticides and a list of (practical) lessons learned. Chapter 3 described the spatial and temporal variation of 46 different pesticide concentrations in air outside and inside homes. Here, we saw that most pesticide concentrations were 5–10 times higher in outdoor air during the spraying period when comparing with the non-spraying period. Concentrations were overall higher closer to the fields (

The Greenhouse Emission Model has recently been adopted as a model package for assessing emissions to and concentrations in groundwater and surface water after use of plant protection products in greenhouse crops. Stakeholders advised that the model be tested against experimental data. In October 2014, facilities of WUR Plant Research were used to perform a pilot experiment in which cucumber plants on stone wool substrate were treated with three plant protection products, using a drip irrigation method. Concentrations of the active substances were measured in both the water flowing to and draining from the substrate. GEM was tailored to the experimental conditions and used to predict concentrations in parts of the experimental system. Measured and simulated concentrations of imidacloprid and fluopyram were comparable from approximately 36 hours after the start of the experiment onwards. Prior to this, concentrations in the inflowing water were underestimated and concentrations in the drain water were overestimated, probably because of incomplete mixing. For dimethomorph, agreement between the measured and calculated concentrations was reached after approximately 80 hours. This more lengthy period may be due to exceeding the solubility of the substance, causing precipitation or settling on the tube walls, and redissolving later on; the model does not account for these processes. Degradation of all three substances was found to be negligible over the duration of the experiment. Plant uptake was the major dissipation process. Experimental results show that uptake of substances was lower than uptake of water, thereby supporting the transpiration stream concentration approach proposed by Briggs et al. (1982); this approach is often applied however experimental evidence is scarce. Transpiration stream concentration factors far below one were found to fit experimental results best.

The Greenhouse Emission Model has recently been adopted as a model package for assessing emissions to and concentrations in groundwater and surface water after use of plant protection products in greenhouse crops. Stakeholders advised that the model be tested against experimental data. In October 2014, facilities of WUR Plant Research were used to perform a pilot experiment in which cucumber plants on stone wool substrate were treated with three plant protection products, using a drip irrigation method. Concentrations of the active substances were measured in both the water flowing to and draining from the substrate. GEM was tailored to the experimental conditions and used to predict concentrations in parts of the experimental system. Measured and simulated concentrations of imidacloprid and fluopyram were comparable from approximately 36 hours after the start of the experiment onwards. Prior to this, concentrations in the inflowing water were underestimated and concentrations in the drain water were overestimated, probably because of incomplete mixing. For dimethomorph, agreement between the measured and calculated concentrations was reached after approximately 80 hours. This more lengthy period may be due to exceeding the solubility of the substance, causing precipitation or settling on the tube walls, and redissolving later on; the model does not account for these processes. Degradation of all three substances was found to be negligible over the duration of the experiment. Plant uptake was the major dissipation process. Experimental results show that uptake of substances was lower than uptake of water, thereby supporting the transpiration stream concentration approach proposed by Briggs et al. (1982); this approach is often applied however experimental evidence is scarce. Transpiration stream concentration factors far below one were found to fit experimental results best.

Current risk assessment of plant protection products is performed on a formulated-product-by-formulated-product basis and does not take into account the fact that products may be mixed and/or that different products are used sequentially within a growing season. This report evaluates three possibilities for taking these aspects into account in the future that target the risks for surface water. The investigated methods have been shown to be able to take 'multiple stresses' into consideration. Further investigation is needed to check if these methods are sufficient. In this report, three different methods were used to assess the multiple stresses caused by parallel and sequential applications of plant protection products according to realistic application scenarios during the growing season of a tuber crop and an orchard crop. The methods show the effects of the different products on the organisms living in a ditch at the edge of a field. The first method used is the so-called Toxic Unit method, in which the contributions of the individual substances to the overall toxicity are summed and the maximum in time is calculated. The second method, the mixture toxic pressure method (msPAF), calculates the potentially affected fraction of aquatic organisms, taking into account differences in the sensitivity of the organisms to the various substances. The third method, the MASTEP population model, calculates the time necessary for a sensitive aquatic organism (an aquatic isopod) to recover from its exposure to the various substances. The Toxic Unit method (TU) is the one most comparable to the current authorization assessment. All three methods show that a few substances determine a large part of the calculated total effect. The TU-method and the mixture toxic pressure (msPAF) method are useful in identifying these active substances. These selected substances were then used in the MASTEP calculations. The MASTEP method, using Asellus aquaticus as indicator species, did indicate no or hardly any longer recovery times for the multiple applications in comparison with those calculated for the individual pesticide applications. This result applies to species with a high number of offspring. It is recommended that the MASTEP method is used with water organisms that have other survival strategies. At the moment, EFSA (European Food Safety Authority) undertakes activities to develop tools and guidance to assess the human and ecological risks of combined exposure to multiple active substances. This report can contribute to these activities.

Current risk assessment of plant protection products is performed on a formulated-product-by-formulated-product basis and does not take into account the fact that products may be mixed and/or that different products are used sequentially within a growing season. This report evaluates three possibilities for taking these aspects into account in the future that target the risks for surface water. The investigated methods have been shown to be able to take 'multiple stresses' into consideration. Further investigation is needed to check if these methods are sufficient. In this report, three different methods were used to assess the multiple stresses caused by parallel and sequential applications of plant protection products according to realistic application scenarios during the growing season of a tuber crop and an orchard crop. The methods show the effects of the different products on the organisms living in a ditch at the edge of a field. The first method used is the so-called Toxic Unit method, in which the contributions of the individual substances to the overall toxicity are summed and the maximum in time is calculated. The second method, the mixture toxic pressure method (msPAF), calculates the potentially affected fraction of aquatic organisms, taking into account differences in the sensitivity of the organisms to the various substances. The third method, the MASTEP population model, calculates the time necessary for a sensitive aquatic organism (an aquatic isopod) to recover from its exposure to the various substances. The Toxic Unit method (TU) is the one most comparable to the current authorization assessment. All three methods show that a few substances determine a large part of the calculated total effect. The TU-method and the mixture toxic pressure (msPAF) method are useful in identifying these active substances. These selected substances were then used in the MASTEP calculations. The MASTEP method, using Asellus aquaticus as indicator species, did indicate no or hardly any longer recovery times for the multiple applications in comparison with those calculated for the individual pesticide applications. This result applies to species with a high number of offspring. It is recommended that the MASTEP method is used with water organisms that have other survival strategies. At the moment, EFSA (European Food Safety Authority) undertakes activities to develop tools and guidance to assess the human and ecological risks of combined exposure to multiple active substances. This report can contribute to these activities.

In de landbouw wordt regelmatig met bestrijdingsmiddelen gewerkt. Omwonenden maken zich zorgen of dit een risico vormt voor hun gezondheid. Een consortium van kennisinstituten heeft gemeten in hoeverre omwonenden van bollenvelden in contact komen met bestrijdingsmiddelen. Uit dit Onderzoek Blootstelling Omwonenden (OBO) blijkt dat zij bestrijdingsmiddelen binnenkrijgen. Dit kan het gevolg zijn van het gebruik van deze middelen in de omgeving, maar andere bronnen, zoals voedsel, kunnen daar ook aan bijdragen. Van de onderzochte bestrijdingsmiddelen overschreden de gemeten gehalten in de lucht of urine geen risicogrenzen. Maar volgens het RIVM moeten eventuele gezondheidsrisico's van omwonenden voor alle gebruikte bestrijdingsmiddelen preciezer worden ingeschat. Restanten van bestrijdingsmiddelen die op de onderzochte bollenvelden zijn gebruikt, zijn teruggevonden in de buitenlucht rond woningen in de buurt. Ook in het stof op de deurmat en in het huisstof zaten resten. Daarnaast zijn ze aangetroffen in de urine van omwonenden van bloembollenvelden, zowel bij volwassenen als bij kinderen. Dit was ook het geval in de urine van mensen die op meer dan 500 meter afstand van agrarische velden woonden. Bij bollentelers en hun gezinsleden zijn hogere concentraties bestrijdingsmiddelen gemeten dan bij andere omwonenden. De OBO-resultaten laten zien dat de blootstelling aan de onderzochte middelen niet te laag wordt ingeschat in de huidige toelatingsbeoordeling. Wel kan de beoordelingsmethode worden verbeterd met nieuwe kennis die het OBO heeft opgeleverd. Dit betreft onder andere kennis over de manier waarop bestrijdingsmiddelen zich verspreiden via de verwaaide druppels van spuitvloeistof (drift), via verdamping en via huisstof. Ook moet rekening worden gehouden met de totale blootstelling van meerdere bestrijdingsmiddelen, en moeten dus alle teeltsoorten en bestrijdingsmiddelen in een gebied worden meegenomen. Naar aanleiding van de zorgen van omwonenden is in 2018 een verkenning uitgevoerd naar de gezondheidssituatie van omwonenden van landbouwgrond. Toen is onderzocht of zij vaker dan niet-omwonenden bepaalde gezondheidsproblemen hebben. Er kwamen geen gezondheidsproblemen naar voren die samenhingen met de bollen-teelt. Er waren wel indicaties voor gezondheidsproblemen in andere teelten. Het RIVM vindt het daarom nodig om een brede werkgroep te laten verkennen of en hoe nader gezondheidsonderzoek ingevuld kan worden. Dan zou ook naar andere aandoeningen en klachten moeten worden gekeken, zoals effecten op cognitieve ontwikkeling of autisme, dan in de verkenning mogelijk was. Ook verdient de gezondheid van kwetsbare groepen, zoals kinderen jonger dan 16 weken, speciale aandacht. Het RIVM pleit voor de oprichting van een kennisplatform waar mensen terecht kunnen met vragen over gewasbescherming en gezondheid. Ook ondersteunt het RIVM het streven naar een duurzame landbouw waarbij het gebruik van bestrijdingsmiddelen wordt beperkt.

De normen voor gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater worden nog te vaak overschreden. Het tussentijdse doel dat de normen in 2018 vijftig procent minder vaak worden overschreden dan in 2013, is daardoor niet gehaald. Dit doel is een onderdeel van het kabinetsbeleid om de landbouw duurzamer te maken. Het is echter onduidelijk hoe vaak en voor hoeveel stoffen de normen precies worden overschreden. De schadelijkste gewasbeschermingsmiddelen kunnen namelijk niet nauwkeurig genoeg worden gemeten. De waterschappen hebben gemeten of ruim 200 verschillende gewasbeschermingsmiddelen voorkomen in oppervlaktewateren bij landbouwpercelen. Ten minste tweederde van de meetpunten voldoet niet aan de waterkwaliteitsnormen. Volgens berekeningen veroorzaken slechts 4 stoffen 90 procent van de effecten in het oppervlaktewater. Juist deze stoffen zijn moeilijk meetbaar. Daarom beveelt het RIVM aan de monitoring van de waterkwaliteit te verbeteren. Ook blijken de normen voor de beoordeling of stoffen op de markt mogen worden toegelaten, soms minder streng te zijn dan de normen voor de waterkwaliteit, die gelden als de stof eenmaal op de markt is. Aanbevolen wordt deze normen beter op elkaar af te stemmen. Voor 5 gewassen is berekend dat de waterkwaliteit tot ruim 50 procent kan verbeteren door zogeheten geïntegreerde gewasbescherming. Bij deze werkwijze is chemische bestrijding een laatste stap, als andere manieren van plaagbestrijding niet werken. Eerst moeten preventieve maatregelen worden genomen die de landbouw minder kwetsbaar maken voor grote plagen, zoals de aanleg van bloemrijke akkerranden en meer variëren in de teelt van in landbouwgewassen. Het beleid heeft ook doelen voor grondwater en biodiversiteit opgesteld, al zijn die minder concreet. Volgens berekeningen zijn de concentraties van gewasbeschermingsmiddelen in het grondwater gemiddeld 6 procent lager geworden. Om te kunnen aangeven hoe de concentraties zich ontwikkelen, wordt de provincies aanbevolen het grondwater langere tijd te meten en de metingen beter op elkaar af te stemmen. Om te zien of de ingezette beleidsmaatregelen helpen om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen, zou de biodiversiteit in Nederland langere tijd moeten worden gevolgd.

Mensen kunnen op twee manieren worden blootgesteld aan gewasbeschermingsmiddelen: tijdens of na het gebruik van deze middelen, en via resten van deze middelen die ze via voeding binnenkrijgen. Iedereen wordt blootgesteld via voeding. De blootstelling tijdens of na het gebruik geldt voor vier groepen: degenen die de middelen gebruiken, de mensen die in de gewassenteelt werken, degenen die zich buiten het terrein bevinden (zoals fietsers), en de omwonenden van landbouwgrond. Met modellen wordt voor al deze groepen berekend hoe groot de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen is. Het RIVM heeft een overzicht gemaakt van de rekenmodellen die sinds begin 2000 in Nederland zijn gebruikt. Daaruit blijkt dat de modellen de afgelopen jaren zijn verbeterd en op Europees niveau meer zijn geharmoniseerd. De modellen voor de blootstelling via voeding zijn verder ontwikkeld dan die van de blootstelling tijdens of na het gebruik. Dit komt mede doordat er veel gegevens zijn over de voedselconsumptie en over de concentraties van resten van gewasbeschermingsmiddelen in verschillende voedingsmiddelen. Voor de blootstelling tijdens of na het gebruik zijn veel minder gegevens beschikbaar. Veel van het huidige onderzoek is erop gericht om dat te verbeteren. Voor beide soorten modellen wordt eraan gewerkt om de beoordeling van risico's van blootstelling aan mengsels van stoffen te verbeteren. Hetzelfde geldt voor de risico's van de totale blootstelling aan een stof vanuit verschillende bronnen. Het RIVM onderstreept het belang om beide aspecten zo snel als mogelijk een plek te geven in de risicobeoordeling van gewasbeschermingsmiddelen.

Mensen kunnen op twee manieren worden blootgesteld aan gewasbeschermingsmiddelen: tijdens of na het gebruik van deze middelen, en via resten van deze middelen die ze via voeding binnenkrijgen. Iedereen wordt blootgesteld via voeding. De blootstelling tijdens of na het gebruik geldt voor vier groepen: degenen die de middelen gebruiken, de mensen die in de gewassenteelt werken, degenen die zich buiten het terrein bevinden (zoals fietsers), en de omwonenden van landbouwgrond. Met modellen wordt voor al deze groepen berekend hoe groot de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen is. Het RIVM heeft een overzicht gemaakt van de rekenmodellen die sinds begin 2000 in Nederland zijn gebruikt. Daaruit blijkt dat de modellen de afgelopen jaren zijn verbeterd en op Europees niveau meer zijn geharmoniseerd. De modellen voor de blootstelling via voeding zijn verder ontwikkeld dan die van de blootstelling tijdens of na het gebruik. Dit komt mede doordat er veel gegevens zijn over de voedselconsumptie en over de concentraties van resten van gewasbeschermingsmiddelen in verschillende voedingsmiddelen. Voor de blootstelling tijdens of na het gebruik zijn veel minder gegevens beschikbaar. Veel van het huidige onderzoek is erop gericht om dat te verbeteren. Voor beide soorten modellen wordt eraan gewerkt om de beoordeling van risico's van blootstelling aan mengsels van stoffen te verbeteren. Hetzelfde geldt voor de risico's van de totale blootstelling aan een stof vanuit verschillende bronnen. Het RIVM onderstreept het belang om beide aspecten zo snel als mogelijk een plek te geven in de risicobeoordeling van gewasbeschermingsmiddelen.

De normen voor gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater worden nog te vaak overschreden. Het tussentijdse doel dat de normen in 2018 vijftig procent minder vaak worden overschreden dan in 2013, is daardoor niet gehaald. Dit doel is een onderdeel van het kabinetsbeleid om de landbouw duurzamer te maken. Het is echter onduidelijk hoe vaak en voor hoeveel stoffen de normen precies worden overschreden. De schadelijkste gewasbeschermingsmiddelen kunnen namelijk niet nauwkeurig genoeg worden gemeten. De waterschappen hebben gemeten of ruim 200 verschillende gewasbeschermingsmiddelen voorkomen in oppervlaktewateren bij landbouwpercelen. Ten minste tweederde van de meetpunten voldoet niet aan de waterkwaliteitsnormen. Volgens berekeningen veroorzaken slechts 4 stoffen 90 procent van de effecten in het oppervlaktewater. Juist deze stoffen zijn moeilijk meetbaar. Daarom beveelt het RIVM aan de monitoring van de waterkwaliteit te verbeteren. Ook blijken de normen voor de beoordeling of stoffen op de markt mogen worden toegelaten, soms minder streng te zijn dan de normen voor de waterkwaliteit, die gelden als de stof eenmaal op de markt is. Aanbevolen wordt deze normen beter op elkaar af te stemmen. Voor 5 gewassen is berekend dat de waterkwaliteit tot ruim 50 procent kan verbeteren door zogeheten geïntegreerde gewasbescherming. Bij deze werkwijze is chemische bestrijding een laatste stap, als andere manieren van plaagbestrijding niet werken. Eerst moeten preventieve maatregelen worden genomen die de landbouw minder kwetsbaar maken voor grote plagen, zoals de aanleg van bloemrijke akkerranden en meer variëren in de teelt van in landbouwgewassen. Het beleid heeft ook doelen voor grondwater en biodiversiteit opgesteld, al zijn die minder concreet. Volgens berekeningen zijn de concentraties van gewasbeschermingsmiddelen in het grondwater gemiddeld 6 procent lager geworden. Om te kunnen aangeven hoe de concentraties zich ontwikkelen, wordt de provincies aanbevolen het grondwater langere tijd te meten en de metingen beter op elkaar af te stemmen. Om te zien of de ingezette beleidsmaatregelen helpen om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen, zou de biodiversiteit in Nederland langere tijd moeten worden gevolgd.

In de landbouw wordt regelmatig met bestrijdingsmiddelen gewerkt. Omwonenden maken zich zorgen of dit een risico vormt voor hun gezondheid. Een consortium van kennisinstituten heeft gemeten in hoeverre omwonenden van bollenvelden in contact komen met bestrijdingsmiddelen. Uit dit Onderzoek Blootstelling Omwonenden (OBO) blijkt dat zij bestrijdingsmiddelen binnenkrijgen. Dit kan het gevolg zijn van het gebruik van deze middelen in de omgeving, maar andere bronnen, zoals voedsel, kunnen daar ook aan bijdragen. Van de onderzochte bestrijdingsmiddelen overschreden de gemeten gehalten in de lucht of urine geen risicogrenzen. Maar volgens het RIVM moeten eventuele gezondheidsrisico's van omwonenden voor alle gebruikte bestrijdingsmiddelen preciezer worden ingeschat. Restanten van bestrijdingsmiddelen die op de onderzochte bollenvelden zijn gebruikt, zijn teruggevonden in de buitenlucht rond woningen in de buurt. Ook in het stof op de deurmat en in het huisstof zaten resten. Daarnaast zijn ze aangetroffen in de urine van omwonenden van bloembollenvelden, zowel bij volwassenen als bij kinderen. Dit was ook het geval in de urine van mensen die op meer dan 500 meter afstand van agrarische velden woonden. Bij bollentelers en hun gezinsleden zijn hogere concentraties bestrijdingsmiddelen gemeten dan bij andere omwonenden. De OBO-resultaten laten zien dat de blootstelling aan de onderzochte middelen niet te laag wordt ingeschat in de huidige toelatingsbeoordeling. Wel kan de beoordelingsmethode worden verbeterd met nieuwe kennis die het OBO heeft opgeleverd. Dit betreft onder andere kennis over de manier waarop bestrijdingsmiddelen zich verspreiden via de verwaaide druppels van spuitvloeistof (drift), via verdamping en via huisstof. Ook moet rekening worden gehouden met de totale blootstelling van meerdere bestrijdingsmiddelen, en moeten dus alle teeltsoorten en bestrijdingsmiddelen in een gebied worden meegenomen. Naar aanleiding van de zorgen van omwonenden is in 2018 een verkenning uitgevoerd naar de gezondheidssituatie van omwonenden van landbouwgrond. Toen is onderzocht of zij vaker dan niet-omwonenden bepaalde gezondheidsproblemen hebben. Er kwamen geen gezondheidsproblemen naar voren die samenhingen met de bollen-teelt. Er waren wel indicaties voor gezondheidsproblemen in andere teelten. Het RIVM vindt het daarom nodig om een brede werkgroep te laten verkennen of en hoe nader gezondheidsonderzoek ingevuld kan worden. Dan zou ook naar andere aandoeningen en klachten moeten worden gekeken, zoals effecten op cognitieve ontwikkeling of autisme, dan in de verkenning mogelijk was. Ook verdient de gezondheid van kwetsbare groepen, zoals kinderen jonger dan 16 weken, speciale aandacht. Het RIVM pleit voor de oprichting van een kennisplatform waar mensen terecht kunnen met vragen over gewasbescherming en gezondheid. Ook ondersteunt het RIVM het streven naar een duurzame landbouw waarbij het gebruik van bestrijdingsmiddelen wordt beperkt.

Workers are exposed to plant protection products (PPPs) when they enter treated crops for crop treatment, harvest or crop inspections. Before a plant protection product is authorized for sell and use, a safety assessment has to be performed. Commissioned by the ministry of SZW (Dutch Ministry of Social Affairs and Employment) RIVM has provided information to answer three itself independent questions which all relate to worker PPPs safety assessment. RIVM developed a methodology to calculate product-specific personal protective equipment required interval for workers entering pesticide-sprayed crops. Currently for workers gloves can be prescribed on the label of a PPP. However there is no information on the label about the duration of the obligatory use of gloves. In most cases a general period of twee weeks is used, the new methodology provides a way to refine the two week period. RIVM recommends to include the period into the EU harmonised method for worker exposure estimation, the period can then be set on the label of national authorised PPP. RIVM proposes a protocol to investigate the dermal absorption of dried residue which was available in the scientific literature. To assess if crops can be handled safely, dermal absorption absorption of dried residue is required. Currently dermal absorption is investigated with fluids. Before the protocol can be used internationally, it should be approved by the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). RIVM therefore recommends to further investigate whether this protocol can be submitted for OECD approval. Chemical substances can be classified based on their properties: for example a notification for health hazard. A substance can cause irritation of the skin or eyes or can cause allergic reactions. This is also applicable substances in PPPs. PPPs are used and sprayed diluted. For safety of workers it is therefore of importance to know the hazardous properties of the diluted PPP and it's dried foliar residue. RIVM recommends to test the hazardous properties of some diluted PPPs and it's dried foliar residue.

Workers are exposed to plant protection products (PPPs) when they enter treated crops for crop treatment, harvest or crop inspections. Before a plant protection product is authorized for sell and use, a safety assessment has to be performed. Commissioned by the ministry of SZW (Dutch Ministry of Social Affairs and Employment) RIVM has provided information to answer three itself independent questions which all relate to worker PPPs safety assessment. RIVM developed a methodology to calculate product-specific personal protective equipment required interval for workers entering pesticide-sprayed crops. Currently for workers gloves can be prescribed on the label of a PPP. However there is no information on the label about the duration of the obligatory use of gloves. In most cases a general period of twee weeks is used, the new methodology provides a way to refine the two week period. RIVM recommends to include the period into the EU harmonised method for worker exposure estimation, the period can then be set on the label of national authorised PPP. RIVM proposes a protocol to investigate the dermal absorption of dried residue which was available in the scientific literature. To assess if crops can be handled safely, dermal absorption absorption of dried residue is required. Currently dermal absorption is investigated with fluids. Before the protocol can be used internationally, it should be approved by the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). RIVM therefore recommends to further investigate whether this protocol can be submitted for OECD approval. Chemical substances can be classified based on their properties: for example a notification for health hazard. A substance can cause irritation of the skin or eyes or can cause allergic reactions. This is also applicable substances in PPPs. PPPs are used and sprayed diluted. For safety of workers it is therefore of importance to know the hazardous properties of the diluted PPP and it's dried foliar residue. RIVM recommends to test the hazardous properties of some diluted PPPs and it's dried foliar residue.

Als door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in kassen restanten van deze middelen in het nabijgelegen oppervlaktewater terechtkomen, kan dat het waterleven aantasten. Hiermee wordt te weinig rekening gehouden bij de huidige risicobeoordeling van het gebruik van een gewasbeschermingsmiddel voor gewassen die in kassen op substraat, bijvoorbeeld steenwol, worden geteeld. Daarom zijn voor deze toepassingen nieuwe methoden voor de risicobeoordeling ontwikkeld waarin dat wel is ingecalculeerd. Bij de meeste substraatteelten wordt water zoveel mogelijk opnieuw gebruikt. Gedurende dit proces neemt de concentratie van zouten en andere stoffen toe, waardoor zo nu en dan 'vervuild' water moet worden geloosd en vers water moet worden toegevoegd. Ook moeten filters worden schoongespoeld. De nieuwe methoden omvatten scenario's voor vier groepen gewassen (vertegenwoordigd door roos, ficus, tomaat en paprika) waarmee de lozingen en resulterende concentraties in oppervlaktewater door het jaar heen kunnen worden berekend. De indeling in de gewasgroepen is gemaakt op basis van de mate waarin gewassen behoefte aan water hebben en zout verdragen. De mate waarin restanten van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater komen is onder andere afhankelijk van het teeltsysteem, de wijze van toediening van het gewasbeschermingsmiddel, de mate waarin planten het middel opnemen en de snelheid waarmee het middel in water wordt afgebroken. De methoden zijn ontwikkeld door het RIVM, de onderzoeksinstituten Alterra en Wageningen UR Glastuinbouw en het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb).

Als door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in kassen restanten van deze middelen in het nabijgelegen oppervlaktewater terechtkomen, kan dat het waterleven aantasten. Hiermee wordt te weinig rekening gehouden bij de huidige risicobeoordeling van het gebruik van een gewasbeschermingsmiddel voor gewassen die in kassen op substraat, bijvoorbeeld steenwol, worden geteeld. Daarom zijn voor deze toepassingen nieuwe methoden voor de risicobeoordeling ontwikkeld waarin dat wel is ingecalculeerd. Bij de meeste substraatteelten wordt water zoveel mogelijk opnieuw gebruikt. Gedurende dit proces neemt de concentratie van zouten en andere stoffen toe, waardoor zo nu en dan 'vervuild' water moet worden geloosd en vers water moet worden toegevoegd. Ook moeten filters worden schoongespoeld. De nieuwe methoden omvatten scenario's voor vier groepen gewassen (vertegenwoordigd door roos, ficus, tomaat en paprika) waarmee de lozingen en resulterende concentraties in oppervlaktewater door het jaar heen kunnen worden berekend. De indeling in de gewasgroepen is gemaakt op basis van de mate waarin gewassen behoefte aan water hebben en zout verdragen. De mate waarin restanten van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater komen is onder andere afhankelijk van het teeltsysteem, de wijze van toediening van het gewasbeschermingsmiddel, de mate waarin planten het middel opnemen en de snelheid waarmee het middel in water wordt afgebroken. De methoden zijn ontwikkeld door het RIVM, de onderzoeksinstituten Alterra en Wageningen UR Glastuinbouw en het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb).

In de Nederlandse toelatingsbeoordeling voor gewasbeschermingsmiddelen wordt de blootstelling van waterorganismen te eenzijdig berekend. In de huidige beoordeling wordt namelijk geen rekening gehouden met belasting van het oppervlaktewater via drainagesystemen in de bodem van landbouwpercelen. Het RIVM heeft daarom in samenwerking met Wageningen UR een scenario ontwikkeld waarin wel rekening wordt gehouden met deze drainage. Dat is nodig om de toelatingsbeoordeling beter overeen te laten komen met Europese toelatingsprocedures voor dergelijke stoffen, waarin drainage al langer wordt meegenomen. Drainage via scheuren in kleigronden Drainage vindt vooral plaats via scheuren in kleigronden. Dergelijke scheuren ontstaan als de bodem uitdroogt en vervolgens krimpt. Het Nederlandse model PEARL, dat in de Nederlandse toelating van gewasbeschermingsmiddelen wordt gebruikt, hield nog geen rekening met drainage via scheuren. Het model is daarom uitgebreid met een module om stroming via kleischeuren te berekenen. Het nieuwe model is getoetst aan metingen. Hierbij bleek het model de stroming via kleischeuren goed te berekenen. Stofeigenschappen blijven belangrijk Net als in de oude versie van het model is de drainage van gewasbeschermingsmiddelen afhankelijk van de eigenschappen van het middel. Stoffen die langzaam afbreken en stoffen die slecht binden aan de bodem spoelen het meest uit. Omdat bij stroming via kleischeuren de bodem gepasseerd wordt, is de afhankelijkheid van stofeigenschappen in het nieuwe model echter minder groot.

De Gezondheidsraad heeft recent geadviseerd om te onderzoeken in welke mate mensen die in Nederland rond velden met bollen- of fruitteelt wonen, blootstaan aan gewasbeschermingsmiddelen. De huidige toelatingsprocedure bevat geen aparte beoordeling van de gezondheidsrisico's voor omwonenden en hun kinderen. In Nederland wonen ongeveer negentigduizend mensen binnen 50 meter van een bollen- of fruitperceel. De gezondheidsrisico's van omwonenden kunnen pas worden beoordeeld nadat eerst een grootschalig onderzoek naar de blootstelling is gedaan. Hiervoor zijn meerdere meetrondes nodig bij omwonenden en bij bollen- en fruittelers en hun leefomgeving. Dit blijkt uit een studie van het RIVM. Het RIVM adviseert om metingen in urine, (binnen)lucht, huisstof en op moestuingewassen en gazons te verrichten. Door die gegevens te combineren, kan een beeld worden verkregen van de mate waarin mensen zijn blootgesteld en welk aandeel de diverse bronnen daarin hebben. De te onderzoeken regio's worden bepaald met behulp van registers voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen waaraan kan worden ontleend waar veel wordt gespoten. Daarnaast wordt met behulp van Geografische Informatie Systemen gelokaliseerd waar veel mensen dicht bij percelen wonen. De RIVM-studie beschrijft verder hoe de te meten middelen kunnen worden geselecteerd en welke gegevens en meetmethoden beschikbaar zijn. Een pilotstudie op kleine schaal is nodig om inzicht te krijgen in de praktische uitvoerbaarheid en de kosten. Vanwege het complexe karakter van dit onderzoek en de uiteenlopende benodigde expertise, adviseert het RIVM om er een consortium van onderzoeksinstituten voor te vormen. Daarnaast wordt aanbevolen bewoners en belangenbehartigende organisaties bij het onderzoek te betrekken. Het onderzoek moet bovendien aansluiten bij activiteiten die inmiddels zijn ingezet voor duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

In dit rapport zijn richtlijnen gegeven voor het beoordelen van persistentie (verblijftijd) van gewasbeschermingsmiddelen in de bodem. Deze richtlijnen geven een nadere invulling aan de Europese regelgeving. Aanleiding voor het rapport was de Nederlandse uitwerking van de beoordeling van persistentie van gewasbeschermingsmiddelen bij, in EU regelgeving vastgelegde, signaleringswaarden. Hoewel deze waarden zonder volledige uitwerking van de beoordeling staan beschreven, oordeelde het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) dat het hanteren van de Nederlandse systematiek niet in overeenstemming was met de Europese regelgeving. Dit rapport beoogt een oplossing voor het gesignaleerde probleem aan te reiken. Het rapport onderscheidt drie beschermdoelen voor de bodem: 1) behoud van landbouwkundige bodemfuncties, 2) behoud van structuur van levensgemeenschappen van agro-ecosystemen en 3) bescherming van de structuur van bodemlevensgemeenschappen in het algemeen. Voor elk van deze beschermdoelen wordt een beslisboom voorgesteld waarin zowel aan de blootstellingskant als aan de ecotoxicologische kant met een getrapt systeem wordt gewerkt. De beslisbomen worden gehanteerd bij achtereenvolgens persistenties van 30, 90 en 180 dagen. Voor elke stof wordt gekeken of het beschermdoel in de 90% kwetsbare situatie wordt gehaald. Voor de afleiding van ecotoxicologische eindpunten is kennis over de werkelijke blootstellingsconcentratie essentieel. Slechts zelden zijn deze concentraties gemeten of is directe informatie beschikbaar om ze voor het testsysteem te berekenen. Het rapport geeft richtlijnen om voor die gevallen conservatieve blootstellingsconcentraties af te leiden.

Gewasbeschermingsmiddelen kunnen schadelijke effecten hebben op organismen waarvoor ze niet zijn bedoeld. Er is een richtsnoer ontwikkeld om testresultaten voor de toelatingsprocedure voor gewasbeschermingsmiddelen eenvormig en transparant aan te reiken. Het richtsnoer geldt specifiek voor veldstudies met niet-doelwit arthropoden (geleedpotigen) die boven de grond en op planten leven, bijvoorbeeld in akkers of boomgaarden. Het richtsnoer is ontwikkeld door het Nederlandse Platform voor de Beoordeling van Higher Tier Studies, waarvan het RIVM het secretariaat voert. Veldstudies kunnen een onderdeel zijn van het dossier met gegevens voor gewasbeschermingsmiddelen. Ze worden uitgevoerd als een laboratoriumstudie een risico voor het gebruik van een gewasbeschermingsmiddel aangeeft. Bij de toelatingsprocedure voor gewasbeschermingsmiddelen leveren aanvragers (meestal de bestrijdingsmiddelenfabrikanten) informatie aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Aan de hand hiervan beoordeelt het Ctgb of een specifiek gebruik van een middel toelaatbaar is in Nederland. De geleverde informatie betreft onder andere complexe en vaak omvangrijke informatie over niet-doelwit arthropoden. Het Ctgb laat deze studies vervolgens door verschillende externe partijen samenvatten en evalueren. Door verschillen in werkwijze kunnen de vorm van deze samenvattingen en evaluaties, en soms zelfs de conclusies, verschillen. Vandaar de wens van het Ctgb om de evaluaties en samenvattingen van veldstudies met niet-doelwit arthropoden te standaardiseren. Behalve de handleiding bevat dit rapport twee uitgewerkte voorbeelden en aanbevelingen voor het gebruik van de resultaten bij de risicobeoordeling. De risicobeoordeling houdt rekening met omstandigheden, zoals het klimaat en het gewas, die van invloed kunnen zijn op het resultaat.

Er is een richtsnoer ontwikkeld om testresultaten voor de toelatingsprocedure voor gewasbeschermingsmiddelen eenvormig en transparant aan te reiken. Het richtsnoer geldt specifiek voor experimenten in nagebootste ecosystemen in oppervlaktewater (zogenoemde micro- en mesocosm studies). Het richtsnoer is ontwikkeld door het Nederlandse Platform voor de Beoordeling van Higher Tier Studies, waarvan het RIVM het secretariaat voert. Bij de toelatingsprocedure voor gewasbeschermingsmiddelen leveren aanvragers (bijvoorbeeld de bestrijdingsmiddelenfabrikanten) informatie aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Aan de hand hiervan beoordeelt het Ctgb of een bepaald gebruik van een middel toelaatbaar is in Nederland. De geleverde informatie betreft onder andere complexe en vaak omvangrijke informatie over micro- en mesocosm studies. Het Ctgb laat deze studies vervolgens door verschillende externe partijen samenvatten en evalueren. Door verschillen in werkwijze kunnen de vorm van deze samenvattingen en evaluaties, en soms zelfs de conclusies, verschillen. Vandaar de wens van het Ctgb om de evaluaties en samenvattingen van ecosystemen in oppervlaktewater te standaardiseren. Een aanverwant doel is hiermee het beoordelingsproces transparanter maken.

Het percentage groente- en fruitmonsters waarop in Nederland te veel resten van gewasbeschermingsmiddelen zijn aangetroffen, is tussen 2003 en 2010 met 70% gedaald. Daarnaast is de absolute hoeveelheid resten van gewasbeschermingsmiddelen op dit type voedsel verminderd. De meeste producten waarop resten zijn aangetroffen, zijn afkomstig uit het buitenland. Verder is de voedselveiligheid sinds 2003 verbeterd. Dit blijkt uit een evaluatie van het beleidsdoel voor voedselveiligheid, zoals geformuleerd in de nota Duurzame gewasbescherming van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (nu Economische Zaken, Landbouw en Innovatie). Het doel hiervan is het aantal overschrijdingen met 50% te verminderen. Redenen daling resten gewasbeschermingsmiddelen in voedsel: De verlaging is toe te schrijven aan zorgvuldiger gebruik van gewasbeschermingsmiddelen door telers. Dit komt onder andere door de strengere eisen van supermarkten voor de aanwezigheid van resten van gewasbeschermingsmiddelen op groente en fruit en door de verbeterde kennis over de bestrijding van ziekten en plagen bij telers. Voedselveiligheid verbeterd: Voor dit onderzoek zijn de aangetroffen resten van gewasbeschermingsmiddelen vergeleken met de maximale hoeveelheid die hiervoor is toegestaan (Maximale Residu Limiet). Aangezien een overschrijding van deze maximale hoeveelheid niet direct kan worden gerelateerd aan de voedselveiligheid is deze apart getoetst. Hiervoor zijn gegevens over de hoeveelheid groente en fruit die mensen consumeren (voedselconsumptiepeiling) gecombineerd met de gevonden hoeveelheden resten van gewasbeschermingsmiddelen voor de berekening van de inname van deze middelen. Vervolgens zijn deze innamen vergeleken met de gezondheidsnorm. Vooral het verbod op bepaalde stoffen waarvan frequent overschrijdingen van de gezondheidsnorm waren aangetroffen, zoals carbaryl, carbendazim, procymidone en stoffen behorende tot de groep organofosfaten, heeft de voedselveiligheid in de onderzochte periode verbeterd.

Het RIVM heeft onderzocht of de Europese en nationale toelatingskaders van stoffen en producten aansluiten op de kwaliteitseisen voor drinkwater in Nederland. Dit blijkt vaak niet het geval. Het gevolg is dat stoffen kunnen worden toegelaten die problemen veroorzaken voor de drinkwaterbereiding. Bovendien kunnen waterbeheerders en drinkwaterproducenten niet altijd over vertrouwelijke informatie beschikken die nodig is om probleemstoffen in een vroeg stadium te signaleren. Mogelijkheden om registratieprocedures aan te passen zijn soms beperkt, omdat Nederland gebonden is aan Europese regelgeving. Het RIVM adviseert om bij de toelatingsprocedure voor chemische stoffen een prioriteringssysteem op basis van de stofeigenschappen te introduceren. Daarmee kan snel worden gescreend worden welke stoffen relevant zijn voor de drinkwaterkwaliteit. Vervolgens kunnen de concentraties in drinkwater worden berekend of gemeten, om ze vervolgens te vergelijken met drinkwatercriteria. Voor zover de wetgeving het toelaat zou door betere communicatie tussen de registratieautoriteiten, waterbeheerders en drinkwaterproducenten potentikle probleemstoffen eerder kunnen worden gesignaleerd. Wanneer gegevens vertrouwelijk moeten blijven, kan de overheid de taak op zich nemen effecten op de drinkwaterkwaliteit te beoordelen. Indien zij een probleem signaleert, kan de waterbeheerder de desbetreffende stoffen in het water meten en eventueel vervolgstappen ondernemen.

De Nationale MilieuIndicator (NMI) voor gewasbeschermingsmiddelen is een softwarepakket dat wordt gebruikt voor de berekening van emissies en milieubelasting van deze middelen. Het pakket kan worden ingezet voor berekeningen op regionale en nationale schaal, voor onder andere de MilieuBalans en de EmissieRegistratie. Een uitgebreide toepassing van het pakket is voorzien in de evaluatie van het gewasbeschermingsbeleid voor de periode 2001 - 2010. Dit rapport geeft een beschrijving van benodigde invoergegevens van het softwarepakket en de concepten van de gebruikte berekeningswijzen.

Het RIVM heeft een handleiding opgesteld om studies voor het beoordelen van milieurisico's van gewasbeschermingsmiddelen samen te vatten. De handleiding geeft vervolgens aanwijzingen om de betrouwbaarheid te kunnen beoordelen van verschillende soorten (standaard)toetsen over de afbraak, verspreiding en effecten van deze stoffen in het milieu. Ook geeft het rapport aan hoe het onderzoeksresultaat voor de uiteindelijke risicobeoordeling kan worden gebruikt. Deze handleiding vergroot de eenduidigheid tussen beoordelingen van verschillende organisaties. De eerste versie van deze handleiding heeft het RIVM in 1995 uitgebracht. Nadien is de inhoud in interne tussenrapportages verschillende malen aangepast. Met het huidige rapport is wederom een openbare versie beschikbaar.

Om te voorkomen dat op percelen gebruikte gewasbeschermingsmiddelen en mest in nabijgelegen oppervlaktewater terechtkomen, zijn zogeheten teeltvrije zones ingesteld. Het is echter moeilijk aan te geven wat de optimale breedte van deze zones is. Dat komt doordat informatie ontbreekt over de wijze waarop gewasbeschermingsmiddelen en mest (nutriënten) indirect in het oppervlaktewater terechtkomen. Dit blijkt uit een verkennende literatuurstudie van het RIVM. Opdrachtgever is het ministerie van VROM dat de breedte van de teeltvrije zone wil optimaliseren. Dit onderzoek geeft eveneens bij benadering aan welk oppervlak uit productie moet worden genomen bij verschillende breedten van de teeltvrije zones. Gewasbeschermingsmiddelen en mest kunnen direct in het oppervlaktewater naast percelen terechtkomen. In deze situaties is het mogelijk om aan te geven hoeveel minder er bij bepaalde breedte van de teeltvrije zone in de sloten terechtkomt. Bij indirecte emissies, zoals af- en uitspoeling, is het moeilijk te zeggen wat de invloed van de breedte van de teeltvrije zone is. Plaats- en tijdafhankelijke omstandigheden, zoals de vochttoestand van de bodem, kunnen de belasting sterk beïnvloeden. Internationaal onderzoek naar het belang van de breedte van de teeltvrije zone is niet of nauwelijks bruikbaar voor de Nederlandse situatie. Dat komt doordat de landen verschillende breedtes voor die zone hanteren en doordat internationaal onderzoek voornamelijk in niet-vlakke gebieden is uitgevoerd. De internationale term voor de teeltvrije zone, bufferstrook, is overigens een betere benaming omdat het niet om onbewerkte grond gaat. Juist door deze strook te bewerken en te beplanten worden de emissies beperkt.

Het RIVM heeft een handleiding opgesteld om studies voor het beoordelen van milieurisico's van gewasbeschermingsmiddelen samen te vatten. De handleiding geeft vervolgens aanwijzingen om de betrouwbaarheid te kunnen beoordelen van verschillende soorten (standaard)toetsen over de afbraak, verspreiding en effecten van deze stoffen in het milieu. Ook geeft het rapport aan hoe het onderzoeksresultaat voor de uiteindelijke risicobeoordeling kan worden gebruikt. Deze handleiding vergroot de eenduidigheid tussen beoordelingen van verschillende organisaties. De eerste versie van deze handleiding heeft het RIVM in 1995 uitgebracht. Nadien is de inhoud in interne tussenrapportages verschillende malen aangepast. Met het huidige rapport is wederom een openbare versie beschikbaar.

Bij de evaluatie van de toelaatbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen spelen gegevens uit laboratorium- en veldexperimenten een belangrijke rol. Ook gegevens uit monitoring programma's kunnen bij de registratie van gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. Bij de beoordeling van uitspoeling worden gegevens van monitoring programma's in de laatste stadia van de beoordeling gebruikt. Het CTB gaat bij de toelatingsbeoordeling uit van het voorzorgsprincipe. Dat wil zeggen dat een toelating pas wordt verstrekt als uit de evaluatie blijkt dat een stof voldoet aan wettelijke gestelde normen. Om bruikbaar te zijn in het evaluatieproces dienen monitoring gegevens dan ook een antwoord te geven op de vraag of een stof aan de wettelijke normen voldoet. Gezien de plaats in het evaluatieproces dienen aan opzet, uitvoering, interpretatie en evaluatie hoge eisen te worden gesteld. Dit rapport geeft richtlijnen voor elk van deze aspecten van monitoring studies. Tevens wordt een richtlijn gegeven voor het samenvatten van dergelijke studies.

In oppervlaktewater is de aanwezigheid van actieve stoffen van gewasbeschermingsmiddelen in concentraties boven acceptabele drinkwaterniveaus vastgesteld. Daarom zijn de Nederlandse registratie- autoriteiten door de rechter gedwongen deze situatie nadrukkelijk in de toelatingsbeslissing te betrekken. Om de drinkwatervoorziening te beschermen is een instrument ontwikkeld om de concentraties van gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater te schatten na de toepassing op verhardingen. Tot nu toe bestond een dergelijke methodiek nog niet in het Nederlandse beoordelingsinstrumentarium voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen op basis van de EU-Richtlijn 91/414/EC. Het voorstel beschreven in dit rapport behelst een beslisboom met een getrapte benadering. De basis vormt de veronderstelling dat er een relatie bestaat tussen de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen en de gevonden concentratie in ontvangende oppervlaktewateren. De methodiek kan worden gebruikt om te beoordelen of drinkwater bereid uit dit oppervlaktewater een te hoge concentratie residuen van deze middelen bevat. De ervaringen met een bestaande actieve stof, glyfosaat, zijn gebruikt om te anticiperen op evaluaties voor nieuwe stoffen. Om uiteindelijk te komen tot een goede schatting van de waterconcentratie van een actieve stof zijn verscheidene veronderstellingen gedaan voor onder andere: - de toepassingstechniek van het middel geschiedt volgens vastgesteld protocol; - de dosering op verhardingen is correct; - de totale oppervlakte in Nederland waarop de stof wordt toegepast wordt gebaseerd op gegevens in Nederland; - het ontvangende stroomgebied voor een bepaald drinkwateronttrekkingspunt voor de drinkwatervoorziening wordt gebaseerd op gemeentelijke gegevens in Nederland. Deze veronderstellingen zijn gecontroleerd aan de hand van de resultaten verkregen met de voorbeeldstof glyfosaat. In de komende tijd moet ervaring worden opgebouwd met de nieuwe methodologie door het system toe te passen op nieuwe stoffen die in Nederland gebruikt kunnen worden op verhardingen. Een van de aanbevolen potentiele verbeteringen is om het gebruik van specifieke eigenschappen van een bepaalde stof, zoals adsorptie en afbraakgegevens, in de beoordeling te betrekken. Ook wordt aanbevolen een EU-methodiek te ontwikkelen, vergelijkbaar met dit Nederlandse voorstel.

In oppervlaktewater is de aanwezigheid van actieve stoffen van gewasbeschermingsmiddelen in concentraties boven acceptabele drinkwaterniveaus vastgesteld. Daarom zijn de Nederlandse registratie- autoriteiten door de rechter gedwongen deze situatie nadrukkelijk in de toelatingsbeslissing te betrekken. Om de drinkwatervoorziening te beschermen is een instrument ontwikkeld om de concentraties van gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater te schatten na de toepassing op verhardingen. Tot nu toe bestond een dergelijke methodiek nog niet in het Nederlandse beoordelingsinstrumentarium voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen op basis van de EU-Richtlijn 91/414/EC. Het voorstel beschreven in dit rapport behelst een beslisboom met een getrapte benadering. De basis vormt de veronderstelling dat er een relatie bestaat tussen de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen en de gevonden concentratie in ontvangende oppervlaktewateren. De methodiek kan worden gebruikt om te beoordelen of drinkwater bereid uit dit oppervlaktewater een te hoge concentratie residuen van deze middelen bevat. De ervaringen met een bestaande actieve stof, glyfosaat, zijn gebruikt om te anticiperen op evaluaties voor nieuwe stoffen. Om uiteindelijk te komen tot een goede schatting van de waterconcentratie van een actieve stof zijn verscheidene veronderstellingen gedaan voor onder andere: - de toepassingstechniek van het middel geschiedt volgens vastgesteld protocol; - de dosering op verhardingen is correct; - de totale oppervlakte in Nederland waarop de stof wordt toegepast wordt gebaseerd op gegevens in Nederland; - het ontvangende stroomgebied voor een bepaald drinkwateronttrekkingspunt voor de drinkwatervoorziening wordt gebaseerd op gemeentelijke gegevens in Nederland. Deze veronderstellingen zijn gecontroleerd aan de hand van de resultaten verkregen met de voorbeeldstof glyfosaat. In de komende tijd moet ervaring worden opgebouwd met de nieuwe methodologie door het system toe te passen op nieuwe stoffen die in Nederland gebruikt kunnen worden op verhardingen. Een van de aanbevolen potentiele verbeteringen is om het gebruik van specifieke eigenschappen van een bepaalde stof, zoals adsorptie en afbraakgegevens, in de beoordeling te betrekken. Ook wordt aanbevolen een EU-methodiek te ontwikkelen, vergelijkbaar met dit Nederlandse voorstel.

Bij de evaluatie van de toelaatbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen spelen gegevens uit laboratorium- en veldexperimenten een belangrijke rol. Ook gegevens uit monitoring programma's kunnen bij de registratie van gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. Bij de beoordeling van uitspoeling worden gegevens van monitoring programma's in de laatste stadia van de beoordeling gebruikt. Het CTB gaat bij de toelatingsbeoordeling uit van het voorzorgsprincipe. Dat wil zeggen dat een toelating pas wordt verstrekt als uit de evaluatie blijkt dat een stof voldoet aan wettelijke gestelde normen. Om bruikbaar te zijn in het evaluatieproces dienen monitoring gegevens dan ook een antwoord te geven op de vraag of een stof aan de wettelijke normen voldoet. Gezien de plaats in het evaluatieproces dienen aan opzet, uitvoering, interpretatie en evaluatie hoge eisen te worden gesteld. Dit rapport geeft richtlijnen voor elk van deze aspecten van monitoring studies. Tevens wordt een richtlijn gegeven voor het samenvatten van dergelijke studies.

Om te voorkomen dat op percelen gebruikte gewasbeschermingsmiddelen en mest in nabijgelegen oppervlaktewater terechtkomen, zijn zogeheten teeltvrije zones ingesteld. Het is echter moeilijk aan te geven wat de optimale breedte van deze zones is. Dat komt doordat informatie ontbreekt over de wijze waarop gewasbeschermingsmiddelen en mest (nutriënten) indirect in het oppervlaktewater terechtkomen. Dit blijkt uit een verkennende literatuurstudie van het RIVM. Opdrachtgever is het ministerie van VROM dat de breedte van de teeltvrije zone wil optimaliseren. Dit onderzoek geeft eveneens bij benadering aan welk oppervlak uit productie moet worden genomen bij verschillende breedten van de teeltvrije zones. Gewasbeschermingsmiddelen en mest kunnen direct in het oppervlaktewater naast percelen terechtkomen. In deze situaties is het mogelijk om aan te geven hoeveel minder er bij bepaalde breedte van de teeltvrije zone in de sloten terechtkomt. Bij indirecte emissies, zoals af- en uitspoeling, is het moeilijk te zeggen wat de invloed van de breedte van de teeltvrije zone is. Plaats- en tijdafhankelijke omstandigheden, zoals de vochttoestand van de bodem, kunnen de belasting sterk beïnvloeden. Internationaal onderzoek naar het belang van de breedte van de teeltvrije zone is niet of nauwelijks bruikbaar voor de Nederlandse situatie. Dat komt doordat de landen verschillende breedtes voor die zone hanteren en doordat internationaal onderzoek voornamelijk in niet-vlakke gebieden is uitgevoerd. De internationale term voor de teeltvrije zone, bufferstrook, is overigens een betere benaming omdat het niet om onbewerkte grond gaat. Juist door deze strook te bewerken en te beplanten worden de emissies beperkt.

The long-term crop protection programme (MJP-G) of the Netherlands aimed for the period 1990 - 2000 a.o. at 50 to 90 % reduction of emissions of plant protection products to the environment. The success of the emission reduction part of this plan was evaluated by calculating emissions to air, surface water, soil and groundwater for the reference period and the year 2000. Reductions were estimated to be 79 % (aim: at least 75 %) for emissions to soil and groundwater, 54 % (aim: at least 50 %) for emissions to air and 79 % (aim: at least 90 %) for emissions to surface water. The emissions to air constitute over 95% of total emitted amounts. This report presents technical backgrounds, boundary conditions and calculation methods. As compared to the interim evaluation in 1995, several calculations methods have changed significantly. For the calculation of emissions to air, new information has become available so that it is now possible to account for direct emission of droplets to air and interactions of the plant protection products with soil and crop. The leaching and drainage is calculated directly for the most important substances, while in the interim evaluation an overall distribution was calculated. Drift to surface water and non-target areas is now based on an extended database on drift measurements and includes drift reduction measures. Emissions for the reference period and for 1995 have been recalculated with the new calculation procedures to make a proper evaluation of the reduction percentages possible.

The long-term crop protection programme (MJP-G) of the Netherlands aimed for the period 1990 - 2000 a.o. at 50 to 90 % reduction of emissions of plant protection products to the environment. The success of the emission reduction part of this plan was evaluated by calculating emissions to air, surface water, soil and groundwater for the reference period and the year 2000. Reductions were estimated to be 79 % (aim: at least 75 %) for emissions to soil and groundwater, 54 % (aim: at least 50 %) for emissions to air and 79 % (aim: at least 90 %) for emissions to surface water. The emissions to air constitute over 95% of total emitted amounts. This report presents technical backgrounds, boundary conditions and calculation methods. As compared to the interim evaluation in 1995, several calculations methods have changed significantly. For the calculation of emissions to air, new information has become available so that it is now possible to account for direct emission of droplets to air and interactions of the plant protection products with soil and crop. The leaching and drainage is calculated directly for the most important substances, while in the interim evaluation an overall distribution was calculated. Drift to surface water and non-target areas is now based on an extended database on drift measurements and includes drift reduction measures. Emissions for the reference period and for 1995 have been recalculated with the new calculation procedures to make a proper evaluation of the reduction percentages possible.

The Dutch working group for the "Revision of the decision tree leaching" commissioned by the Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment, has worked on the improvement of the decision tree leaching, including triggers, safety factors, scenarios, models, field- en lysimeter studies and monitoring. The guidelines developed by the working group enable a more consistent and comprehensive registration process for pesticide admission. This report deals with monitoring in the decision tree. In the registration process in the Netherlands the precautionary principle will always be followed which implies that a pesticide is not registered until it has been demonstrated that it complies with legal criteria. Monitoring results will be introduced in the final phase of registration. A prerequisite is that the monitoring data comply with generally accepted quality standards and, if applicable, international Good Laboratory Practice protocols. Furthermore the monitoring programmes should be dedicated to the question whether the substance of interest will leach when it is applied according to Good Agricultural Practice. This report gives guidelines for the set-up of monitoring studies and interpretation and evaluation of monitoring data to be used in the registration process. Furthermore guidance for summarising and evaluation of monitoring results is provided.

The Dutch Environmental Indicator for plant protection products (NMI) is a software package used for calculating the potential environmental impact of plant protection products, which are used in agriculture. The software package can be used for calculations at the regional and national scale, amongst other for calculations for the Environmental Balance of the Netherlands and the Emission Registration. It is foreseen that the software package will be used in the evaluation of the current policy on plant protection products. This report gives an overview of input data and calculation procedures used to estimate the emissions and potential impacts of these products.

The Dutch Environmental Indicator for plant protection products (NMI) is a software package used for calculating the potential environmental impact of plant protection products, which are used in agriculture. The software package can be used for calculations at the regional and national scale, amongst other for calculations for the Environmental Balance of the Netherlands and the Emission Registration. It is foreseen that the software package will be used in the evaluation of the current policy on plant protection products. This report gives an overview of input data and calculation procedures used to estimate the emissions and potential impacts of these products.