Search

Hulp - Deze video gaat over de Beschermde SoortenIndicator (BeSI) en de Vergunningcheck uit het Omgevingsloket van het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO). Hierin wordt uitgelegd hoe BeSI werkt maar ook hoe provincies en gemeenten ‘integraal werken’ aan natuur. Het enige wat BeSI de gebruiker vraagt is om een locatie en de geplande werkzaamheid in te voeren. Vervolgens bepaalt BeSI welke beschermde plant- en diersoorten mogelijk aanwezig zijn en wat de verwachte effecten van de geplande werkzaamheid op deze soorten zijn. Van de uitkomsten ontvangt de gebruiker een rapport met daarin onder andere de mogelijk aanwezige beschermde soorten, een beschrijving van de leefgebieden en een beknopt advies hoe met deze soorten rekening te houden.

Hulp - Deze video geeft uitleg over het gebruik van de Beschermde SoortenIndicator (BeSI). In ons land leven beschermde plant- en diersoorten. Op het moment dat er werkzaamheden plaatsvinden, mogen die niet ten koste gaan van deze soorten. Dit noemen we de zorgplicht en dit is vastgelegd in de Omgevingswet. De Beschermde SoortenIndicator (BeSI) is hierbij een belangrijk hulpmiddel. BeSI is vooral bedoeld voor initiatiefnemers die een werkzaamheid aan of rondom het huis uitvoeren. Ook is BeSI er voor overheden en onderzoekers als ondersteuning bij bijvoorbeeld vergunningverlening en planvorming. Het enige wat BeSI de gebruiker vraagt is om een locatie en de geplande werkzaamheid in te voeren. Vervolgens bepaalt BeSI welke beschermde plant- en diersoorten mogelijk aanwezig zijn en wat de verwachte effecten van de geplande werkzaamheid op deze soorten zijn. Van de uitkomsten ontvangt de gebruiker een rapport met daarin onder andere de mogelijk aanwezige beschermde soorten, een beschrijving van de leefgebieden en een beknopt advies hoe met deze soorten rekening te houden.

Hulp - BIJ12 heeft deze week een video gepubliceerd met uitleg over het gebruik van de Beschermde SoortenIndicator (BeSI). BeSI bepaalt welke beschermde planten- en diersoorten mogelijk aanwezig zijn bij geplande werkzaamheden en wat de verwachte effecten op deze soorten zijn. Hiermee is het een belangrijk hulpmiddel om met deze soorten rekening te houden. (met video 2:57 min.)

De Hogeschool van Amsterdam heeft binnen het RAAK-project ‘Hitte in de woning’ samen met verschillende partners de koelbehoefte onderzocht van woningen in Nederland. Ook hebben ze onderzocht welke energiezuinige maatregelen woningen koel kunnen houden. Daarvoor hebben ze hitte gemeten in 130 woningen en de effecten van vier maatregelen onderzocht: de woning doorluchten, zonwering gebruiken, de woning isoleren en de wijk vergroenen. Ook hebben ze simulaties uitgevoerd op de computer voor drie woningtypen: een rijtjeswoning, portiekwoning en flat. Verder hebben de onderzoekers twee belevingsonderzoeken gedaan bij meer dan 1000 bewoners en vier workshops georganiseerd met professionals op het gebied van wonen, warmte en energie. Het onderzoek heeft een eindpublicatie met factsheets en een infographic opgeleverd. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat de hittenorm, die er nu alleen nog bestaat voor nieuwbouw, in veel situaties wordt overschreden. De vier onderzochte maatregelen kunnen helpen om dat probleem aan te pakken. De factsheets in deze publicatie sluiten inhoudelijk aan op de communicatiecampagne van het Klimaatverbond: Gebied I Gebouw I Gebruiker Ze beschrijven het handelingsperspectief van provincie, gemeente en woningbouwcorporatie.

Brief van Minister van LNV Piet Adema en Minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal-Zeggelink van 18 januari 2024 aan de Tweede Kamer. Het bevat de beantwoording van 371 feitelijke vragen gesteld door Kamerleden bij de begroting 2024 van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en het Diergezondheidsfonds.

Veranderend klimaat en duurzaamheid zijn de dominerende thema's in de huidige stadsontwikkeling. Staat ons langdurige droogte of staan ons juist lange periodes van regenval te wachten en hoe moeten gemeenten daarop anticiperen? Om voorbereid te zijn op de diverse klimaatscenario's is er een concept bedacht dat als hulpmiddel dient om de gezonde stad te creëren.

In Nederland is minimaal 200 vierkante kilometer extra groen nodig om inwoners te beschermen tegen hitte, droogte en wateroverlast. Gemeenten streven natuurlijk naar groenere openbare ruimtes, maar gezien de grote ambities en de verdichting van stedelijke gebieden wordt er ook steeds vaker naar particuliere tuinen gekeken. Het stimuleren van bewoners om te vergroenen is al jaren aan de gang; een andere, meer rigoureuze keuze is - als het echt niet anders kan - het opleggen van verplichtingen. De gemeente Groningen is de eerste die voor deze 'aanpak' kiest.

Advies, hulp - De wolf is terug in Nederland. Sinds 2015 maakt de terugkomst, aanwezigheid en toename van wolven in ons land veel los. Er ontstond een maatschappelijk en politiek debat over of en hoe mocht worden opgetreden bij incidenten met een wolf. Dit vraagstuk bereikte een climax na een incident in de zomer van 2023 in de gemeente Westerveld, waarbij lokale bestuurders werden geconfronteerd met de vraag wanneer en hoe zij kunnen optreden bij nieuwe incidenten als dat leidt tot maatschappelijke onrust. Dit handelingsperspectief voor burgemeesters is bedoeld om inzichten te bieden in de wettelijke rollen en verantwoordelijkheden bij situaties waar vanwege de aanwezigheid van een wolf actie van de lokale overheid gevraagd wordt. Daaropvolgend biedt dit stuk handvatten om te werken aan afspraken en (veiligheids)protocollen in samenwerking met de daarvoor relevante actoren op lokaal niveau. In samenwerking met professionals op gemeentelijk en regionaal niveau is gewerkt aan een eerste versie van dit handelingsperspectief in het voorjaar van 2023. Naar aanleiding van de incident in Wapse is besloten deze eerste versie juridisch te toetsen en herijken. Dit stuk is geen juridisch bindend document, maar (met verwijzingen) gebaseerd op bestaande wet- en regelgeving en best practices in de afgelopen jaren. Voortschrijdend inzicht en aanpassingen in wet- en regelgeving kunnen leiden tot noodzakelijke actualisatie(s) van dit document.

Kennis, hulp - Per 1 september 2024 zijn in de provincie Utrecht activiteiten met negatieve effecten op de haas niet langer vrijgesteld van de verbodsbepalingen genoemd in de Omgevingswet. De aanleiding hiervoor is de plaatsing van de haas op de Rode Lijst en het rapport van de WUR over de zeer ongunstige staat van instandhouding. De provincie Utrecht heeft daarop heroverwogen of het plaatsen van de haas op de vrijstellingslijst gerechtvaardigd is. De provincie is van oordeel dat dit niet gerechtvaardigd is. Concreet betekent dit dat bij alle ruimtelijke activiteiten vooraf onderzoek gedaan moet worden naar de effecten daarvan op hazen en dat bij overtreding van de verbodsbepalingen ook een vergunning moet worden aangevraagd. In dit toetsingskader wordt aangegeven wat de gevolgen zijn van deze beslissing op activiteiten zoals ruimtelijke ingrepen die vanaf 1 september 2024 plaatsvinden. Dit toetsingskader is opgesteld voor ecologische adviesbureaus die initiatiefnemers begeleiden bij hun werkzaamheden. Hiermee wordt inzichtelijk gemaakt hoe moet worden gehandeld bij activiteiten met negatieve effecten op hazen. Zo wordt een protocol gegeven voor het ecologische onderzoek naar de haas. Ook worden mitigerende en compenserende maatregelen voorgesteld waar rekening mee kan worden gehouden bij de vergunningaanvraag. Ook wordt uitgelegd hoe een vergunning van de vergunningplichtige flora- en fauna-activiteiten genoemd in de Omgevingswet kan worden aangevraagd.

Rapport over de kosten voor groenaanleg en beheer op nationaal niveau, die als gevolg van de EU-verordening Natuurherstel gemaakt moeten worden.

Hierbij bieden de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de minister voor Natuur en Stikstof, de voortgangsbrief Groen in en om de Stad (GIOS) en bijbehorende rapporten aan. Ze geven hierbij gevolg aan de in 2023 toegezegde acties om een handreiking op te stellen en een financiële en juridische verkenning te doen. Met deze brief informeren de Kamer over de resultaten.

Groen in en om de stad is belangrijk voor het welzijn en de gezondheid van mensen en dieren. Daarom hebben minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof een handreiking Groen in en om de Stad gepubliceerd. De handreiking helpt provinciale en gemeentelijke ambtenaren bij het verder vergroenen van de steden.

This doctoral thesis critically examines green space characteristics and their proximity to residents in their ability to help reduce the global disease burden of non-communicable diseases. By dissecting three pivotal pathways of theorized green space health effects through increased physical activity, increased social cohesion, and reduced air pollution, the thesis aims to provide new insights into which green space characteristics drive these relationships and in which distance they occur. To achieve these aims, this thesis develops reporting guidelines for the research field, a QGIS script for automatization of green space indicator development and uses two complementary sources for data collection. It builds on the self-reported data on physical activity, social cohesion, air pollution, health and mental health from the URBiNAT project and its case studies in the four European satellite neighbourhoods Nantes-Nord (France), Porto-Campanhã (Portugal), Sofia-Nadezhda (Bulgaria), and Høje-Taastrup (Denmark) and complements it with a rigorous spatial analysis. This enabled a rigorous sensitivity analysis based on up to 135 structural equation models per pathway. The results of this doctoral research revealed distinct green space characteristics and proximities that drive each pathway, including thresholds where these associations disappear or even change direction. It concludes that interconnected, multi-use green corridors are more beneficial than isolated patches for all analysed health pathways, challenging current municipal green space strategies to shift focus from mere ratios to green mobility infrastructures. Although rooted primarily in European contexts and of a cross-sectional nature, the doctoral research provides new evidence for urban planning and public health. It emphasizes the practical implications of how to design green spaces to address health concerns. The results not only resonate with the WHO's Urban Health Research Agenda but also provide tangi

We krijgen te maken met steeds grotere weersextremen en dat vraagt om een andere manier van omgaan met water. Ook in Twente betekent dit dat water- en bodemsystemen centraal gesteld moeten worden als het gaat om integrale gebieds(her)ontwikkeling, maar ook in het dagelijks beheer. Tijdens dit webinar vertelt Inge Hoekstra, landschapsarchitect bij bureau Land-id u meer over “Twente op waterbasis”, een onderzoek naar een klimaatrobuust watersysteem in Twente en de mogelijkheden die er zijn om dit te combineren met andere grote opgaven in het landelijk gebied. Daarna is het woord aan Rik Meijer, beleidsadviseur klimaatadaptatie van de gemeente Enschede. Hij gaat in op de impact van wateroverlast, droogte en hitte en hoe de gemeente daarmee omgaat. Hoe kunnen we water vasthouden en laten infiltreren in een omgeving die is ingericht op zo snel mogelijk afvoeren? Dat vraagt om een andere manier van denken. Dit en meer hoort u tijdens dit webinar.

Samen met IPC Groene Ruimte en Stichting Steenbreek heeft Koninklijke Vereniging Stadswerk Nederland afgelopen jaar een reeks van zes sessies van de Roadshow Biodiversiteit georganiseerd in verschillende delen van het land. Het doel van deze Roadshows was om beleidsambtenaren, bestuurders en politici het belang van biodiversiteit te laten inzien, maar ook handvatten te geven om samen te werken aan vergroting van biodiversiteit. Aangezien iedere regio met eigen uitdagingen te maken heeft, is er per regio op een ander onderwerp ingegaan. Margareth Hop vertelde tijdens het webinar over de (totstandkoming van) de geactualiseerde plantenlijst. Vertegenwoordigers van twee Roadshow-gemeenten vertellen vervolgens over hun ervaringen met de Roadshows en hun eigen gemeentelijk beleid met betrekking tot biodiversiteit. Tot slot neemt Stadswerk directeur Maarten Loeffen ons mee over het vervolg van de Roadshows biodiversiteit; welke boodschap kunnen we uit de sessies en het boekje meenemen?

Groen is essentieel voor een leefbare stad en de rol van dat groen bij de klimaatadaptatie van het stedelijk gebied krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht. Goed aangelegd groen kan een belangrijke rol spelen bij de verwerking van neerslagpieken en het beperken van hittestress. Maar hoe doe je dat, groen effectief benutten voor klimaatadaptatie? Welke effecten mag je verwachten en welke processen spelen daarbij een bepalende rol? Deze vragen zijn onderwerp van onderzoek in het dit jaar af te ronden onderzoeksproject ‘Effectief Klimaatgroen’ waarin Stadswerk, diverse partners uit de groene sector en ook de gemeenten Amsterdam en Den Haag participeren. Onderzoeker Jelle Hiemstra vertelt tijdens het webinar wat het onderzoek tot nu toe aan kennis heeft opgeleverd. Ook de relatie met andere baten van groen en de keuze van geschikte (klimaat)bomen als dragers van het groen in de stad komen aan de orde.

In dit webinar zal Hester Walda van gemeente de Fryske Marren vertellen over de Groenvisie en uitdagingen m.b.t. groen en biodiversiteit binnen de gemeente.

Groen in de stad, en meer algemeen in de gebouwde omgeving, is belangrijk. Natuur levert veel voordelen op voor bewoners, zoals een prettige en aantrekkelijke woon- en verblijfsomgeving. Maar er zijn talloze andere voordelen te noemen, zoals het feit dat ‘groen’ de temperatuur in de stad tijdens hete zomers verlaagt, koolstof vastlegt, helpt bij het vasthouden van overtollig regenwater, bijdraagt aan de instandhouding en verbetering van de biodiversiteit, bijdraagt aan een goede gezondheid van mensen, enzovoort. Behalve beleidsmakers, zullen ook burgers al deze voordelen waarderen. De economische theorie voorspelt dan dat dit zichtbaar zou moeten zijn in bijvoorbeeld woningprijzen: daar waar meer gewaardeerde voorzieningen zijn, zoals de nabijheid van ‘groen’, zou de woningprijs hoger moeten zijn. …en wordt – meetbaar in euro’s – ook door mensen gewaardeerd. In deze studie vinden we inderdaad bewijs dat mensen het gemiddeld genomen prettig vinden als er bomen in de nabije omgeving van hun woning staan. Een flinke boom in de buurt leidt toch al gauw tot vijf- tot tienduizend euro extra verkoopwaarde. Dit gemiddelde resultaat lijkt echter niet het hele verhaal te vertellen: we vinden opmerkelijke verschillen in de resultaten. In sommige groene gemeenten wordt ondanks de ruime hoeveelheid groene ruimte een extra boom heel erg gewaardeerd, terwijl dat in andere groene gemeenten juist niet het geval is. Voor versteende gemeenten geldt iets vergelijkbaars: soms leidt meer groen daar tot een hogere huizenprijs, maar soms ook niet. Ook binnen een gemeente kunnen in verschillende buurten verschillen in waardering van groen worden gevonden.

Flevokust Haven is een belangrijke en nieuwe logistieke schakel in Flevoland. De gemeente Lelystad heeft het initiatief genomen om dit binnendijkse, havengebonden bedrijventerrein van ruim 160 hectare te realiseren. Om deze ontwikkeling mogelijk te maken, werkt de gemeente onder andere samen met DAGnl. Lelystad is de hoofdstad van Flevoland én hoofdstad van de nieuwe natuur. Daarom zet Lelystad hoger in dan de minimale eis vanuit de Wet natuurbescherming. Stedenbouwkundig ontwerper Sjoerd Wiltjer, ecoloog Fabiënne Kers en projectleider Hub Pieters van DAGnl vertellen over dit project. Vanuit de gemeente Lelystad haken senior werkvoorbereider Patrick Sakko en stedenbouwkundig ontwerper openbare ruimte Jan van der Meer bij het gesprek aan.

Hoewel gemeenten al veel doen aan vergroening, is er de komende jaren nog veel werk te verzetten om steden klimaatadaptiever en gezonder in te richten. De burger lijkt in dit proces een steeds belangrijkere rol te krijgen. Dit valt alleen al op te maken uit de vele subsidieregelingen die gemeenten beschikbaar stellen voor bewonersinitiatieven. Hoe waardevol is bewonersparticipatie in vergroeningstrajecten? We legden de kwestie voor aan verschillende betrokkenen.

De aandacht voor de natuur in de stad groeit. Steeds meer gemeenten hebben tegenwoordig eigen stadsecologen in dienst. Wat is hun blik op de stad waarin zij werken en wat zijn hun drijfveren en ambities? In dit nummer van Stad + Groen spreken we met Joep van Belkom, stadsecoloog bij de gemeente Nijmegen. Hij wil burgers en bedrijven meer betrekken bij het natuurinclusiever inrichten van de stad. 'Bewustwording en beleving zijn cruciaal.'

Zelf je straat inrichten of je favoriete park beheren? Daag je gemeente uit! Het uitdaagrecht komt nu in de wet. “Knappen inwoners een stukje van hun wijk op, dan is dat ook mooi voor de gemeente”, stelt Frank Speel van de VNG. Iemand die daar ervaring mee heeft, is stadsdokter Rini Biemans. Hij daagde gemeente Rotterdam uit om vier groenparken te genezen en bracht de natuur terug in de stad. Inwoners kunnen hun gemeente uitdagen en een taak overnemen als ze denken dat het beter, slimmer, leuker of goedkoper kan. Nederland nam deze vorm van participatie in 2019 over van Engeland, waar het ‘Right to challenge’ heet. “Nederlanders maakten tot nu toe alleen weinig gebruik van het uitdaagrecht”, vertelt Frank Speel, programmamanager Lokale Democratie bij de VNG (Vereniging van Nederlandse gemeenten). Maar nu komt het uitdaagrecht in de wet. Gemeenten moeten in een officieel document (participatieverordening) uitleggen waarom zij wel of niet meedoen aan het uitdaagrecht. “Het is de meest verstrekkende vorm van inwonersparticipatie”, stelt Frank. “Dit recht vergroot de betrokkenheid en maakt inwoners eigenaar van een klein stukje in hun wijk.”

De biodiversiteit in Nederland staat onder druk. En omdat in de stad veel verschillende soorten leven, draagt het herstellen van de biodiversiteit in de stad bij aan ons algehele biodiversiteitsherstel. Dit kan onder andere door de juiste bomen te planten. Veel soorten profiteren namelijk van bomen. Maar: de ene boom is de andere niet. Op sommige bomen leven veel verschillende soorten, zoals insecten en vogels, en op andere weinig. Ook zijn er bomen die juist schade toebrengen aan de biodiversiteit: invasieve exoten. Gemeenten kunnen, door juiste keuzes te maken in de aanplant van bomen, dus een wezenlijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit. In dit rapport onderzoekt Natuur & Milieu het bomenbestand en aanplantbeleid van 28 grote Nederlandse gemeenten. We bekijken de keuzes die gemeenten hebben gemaakt. En we doen aanbevelingen die gemeenten kunnen helpen de geschikte stadsbomen te kiezen voor herstel van de biodiversiteit. Voor dit onderzoek is gebruikgemaakt van data van 2,5 miljoen bomen in de openbare ruimte van 28 grote Nederlandse gemeenten.

Inspirerende voorbeelden - Doel van het in dit rapport beschreven project is: Het uitwerken, uittesten en op de kaart zetten van een praktische benadering voor het begrip basiskwaliteit natuur door middel van een aantal pilots met gemeenten, vrijwilligers en andere betrokkenen.

Vergroening en biodiversiteit, opslag en infiltratie van overtollig regenwater en vermindering van hittestress. Dit zijn allemaal belangrijke aspecten die zich verenigen in het concept aquaParker. De bijzondere oplossing verandert een kale parkeerplaats in een kleine groene oase. En dit op een manier die geen grootschalige ingrepen vereist en relatief lage investeringen vergt. De gemeente Alkmaar werd, mede door het toepassen van klimaatadaptieve parkeerplaatsen door middel van aquaParkers, op het Urkplein uitgeroepen tot groenste stad van Europa in 2022. Rob van Asperen, designmanager bij Morssinkhof Groep, legt het geheim van de smid uit.

Een thuiswedstrijd voor Lageschaar Vaste Planten: de leverancier heeft 2.517 m2 Prairie Garden op maat gemaakt voor de klimaatadaptieve en groenere herinrichting van de Admiraal de Ruyterstraat en Dijkstraat in de gemeente Aalten. Met dit project scoort de gemeente op het gebied van meerdere zogeheten Sustainable Development Goals, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen. Hoe heeft de gemeente Aalten deze doelstellingen in de praktijk gebracht? En wat leveren ze op?

De aandacht voor een groene gezonde leefomgeving groeit. De bewijzen voor het positieve effect van een groene woonomgeving op gezondheidsproblemen zijn overtuigend, vooral op het voorkomen ervan. Zo voelen bewoners zich in een groene wijk gezonder, ervaren ze minder stress, bezoeken ze minder vaak de huisarts voor onder andere stemmingsklachten en hebben ze minder vaak diabetes mellitus1. En dat zijn nog maar enkele van de gezonde effecten van natuur. Welke groene elementen dragen bij aan de gezondheid van de bewoners? Welke gezondheidseffecten kun je daar van verwachten? Dat is voor gemeenten, opdrachtgevers, beleidsmakers, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, projectontwikkelaars en bouwbedrijven belangrijke kennis. Deze handreiking somt de 10 meest relevante groene maatregelen op en de daarbij verschillende positieve effecten op gezondheid. Per element wordt beschreven welke gezondheidseffecten dat zijn. Ook worden de knelpunten besproken. Deze Top-10 is primair toepasbaar bij de aanleg of herinrichting van woonwijken. De meeste maatregelen zijn ook te gebruiken waar mensen werken, zoals kantoor- en industrieterreinen en voor bijvoorbeeld terreinen van zorginstellingen.

Beheer van stadswateren is een vak apart. Sportvisserij Groningen Drenthe helpt door middel van een cursus, ambtenaren van de gemeente Groningen bij het schoon en gevarieerd houden van de wateren in hun stad: “Ik had niet veel met vissen. Dat is nu wel veranderd.” Vijvers, grachten en andere wateren vervullen een belangrijke functie in een stad. Ze hebben belevingswaarde, bieden ruimte voor recreatie en het leggen van sociale contacten, geven kansen voor biodiversiteit en brengen de natuur de stad in. Soms kunnen ze zich zelfs ontwikkelen tot een ‘vispareltje’; een goed toegankelijk viswater waar je ook nog wat leuks kunt vangen. Dat vereist goed beheer en daar wil het nog wel eens aan schorten.

'De wadi doet zijn werk prima', zegt een tevreden Thijs Schoenmakers, salesmanager bij DSV zaden Nederland. In de jaren negentig werden de allereerste wadi's in Nederland geïntroduceerd, met als doel regenwater op te vangen, te laten infiltreren en te zuiveren. Nu, na een periode van 25 jaar, beschikt vrijwel elke gemeente in Nederland over één tot soms wel honderden wadi's. Maar ook bij bedrijven zie je de wadi's steeds vaker aangelegd worden. Bij de bouw van het nieuwe magazijn van DSV zaden in Ven-Zelderheide is in 2022 een wadi ingezaaid.

Acht nieuwe groene icoonprojecten maken Gelderland groener en beter bestand tegen extreem weer. Op 23 juni 2023 werden de winnaars bekendgemaakt. De eerste plaats ging naar het project de 'Vergroeningsgolf in Tiel'. Wethouder Frank Groen vertelt hoe gemeente Tiel erin slaagde om samen met de inwoners op te trekken.

Met Agenda Natuurinclusief 2.0 zetten we de koers richting een natuurinclusieve samenleving in 2050. Een samenleving waar steeds meer partijen natuurinclusief gaan werken, denken en doen. Met de Agenda verbinden, betrekken en activeren we publieke en private partijen zodat we uiteindelijk in al onze sociale, economische en ruimtelijke keuzes natuur integraal meenemen. De Agenda 2.0 geeft inzicht in wat er al gebeurt en helpt prioriteiten te stellen voor de jaren 2024-2026. Vanuit tien publiek-private domeinen zijn er visies en strategieën ontwikkeld met inspirerende voorbeelden en actiepunten. Ook komen mogelijke investeringen aan bod. Op die manier laten groene koplopers uit de tien domeinen zien wat er allemaal mogelijk is om in korte tijd grote ambities te realiseren.

Lucy Bathgate (1958) was 23 jaar ondernemer en werkte daarna 20 jaar bij de gemeente Tilburg. Voor in de laatste jaren van haar werkzame leven begon ze weer een eigen bedrijf en verhuisde ze naar de burgerij, om van daaruit de stedelijke vergroening aan te jagen. Bathgate is er stellig van overtuigd dat er pas een versnelling van de versnelling kan ontstaat als burgers, overheden en bedrijven samenwerken.

Het ‘HittePlein’ van The Green Village in Delft ondergaat een metamorfose. De ruimte wordt opnieuw ingericht. Beton maakt plaats voor groen, zodat er een ‘klimaatadaptief en verkoelend plein’ ontstaat. Met onderzoek wil The Green Village, een initiatief van TU Delft en Stichting Green Village, een plein ontwikkelen, waaraan gemeenten, ontwerpbureaus, waterschappen en andere partijen ideeën en ontwerprichtlijnen kunnen ontlenen voor hun eigen klimaatadaptatieplannen.

Op welke manier kan de gemeente bijdragen aan een verbeterd bijenlandschap en daarmee verbetering van biodiversiteit? Dat is de vraag die centraal staat in dit actieplan.

Kennis - Rapportage afstudeerstage van de master Forest and Nature Conservation van Floor Edixhoven, (WUR student). In dit rapport wordt gekeken naar de huidige stand van zaken, knelpunten en behoeften van gemeenten op het gebied van biodiversiteit. De resultaten zullen worden gebruikt om invulling te geven aan de rol van Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel met betrekking tot biodiversiteitsvraagstukken in de openbare ruimte.

Tool.

Wet- en regelgeving, beleid - Minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), minister Harbers (IenW) en minister Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) sturen de Tweede Kamer de 'Landelijke maatlat voor een groene, klimaatadaptieve gebouwde omgeving' met het achterliggende bouwstenenrapport. Met deze brief informeren ministers De Jonge en Van der Wal-Zeggelink de Tweede Kamer ook over de resultaten van het onderzoek naar een landelijke groennorm.

Kennis, advies - Nederland staat voor een immense woningbouwopgave. Tot 2050 zullen er meer dan 900.000 woningen bijgebouwd worden. Naast de woningbouwopgave zullen klimaatadaptatie, biodiversiteitsherstel, de energietransitie en de transitie naar natuurinclusieve(re) landbouwvormen ook een grote ruimtevraag hebben. Dit zorgt voor een ongekende druk op de alsmaar schaarser wordende ruimte. Het is belangrijk om dit niet ten koste te laten gaan van het groen om ons heen, want groen is een waardevol onderdeel van onze leefomgeving. Een groene omgeving is onder andere goed voor de mentale en lichamelijke gezondheid, het vermindert hittestress en draagt bij aan klimaatadaptieve en natuurinclusieve leefomgeving. De woningbouwopgave waar Nederland voor staat, betekent daarmee ook een groene opgave. In de groene verstedelijkingsstrategie groeit groen mee met de bebouwing van open ruimte en bij inbreiding. Hoe zorgen we voor gezonde groei, waar groen in samenhang met de verstedelijkingsopgave wordt gerealiseerd? Zijn er verschillen tussen steden en tussen provincies? En wat zijn de kosten voor deze groenopgave? Kortom: Wat is de ruimtelijke en financiële impact van de buitenstedelijke groenopgave van verstedelijking tot 2050? Dit rapport biedt inzicht in de buitenstedelijke groenopgave in relatie tot woningbouw. Het onderzoek baseert zich op de eerder uitgevoerde 30-stedenstudie en groencriteria uit literatuuronderzoek en richt zich op de ontwikkeling van het buitenstedelijk groen tussen 2022 en 2050. In het onderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen vier groentypen; de ontwikkeling van nieuw uitloopgebied, het versterken van bestaande natuur- en recreatiegebieden, natuur- en recreatie-inclusieve landbouw, en de ontwikkeling van groenblauwe verbindingen.

Beleid - De landelijke maatlat is de basis voor het klimaatadaptief bouwen, waaraan voldaan moet worden om toekomstbestendig te ontwikkelen.

Tool.

Kennis, advies - Deel 2 van het onderzoek naar de ruimtelijke en financiële impact van buitenstedelijk groen. In dit hoofdstuk worden conclusies op een rij gezet en enkele aanbevelingen gegeven.

Beleid - Nota bij Kamerbrief over Landelijke maatlat en groennorm.

Dit handboek is gemaakt als hulpmiddel voor met name de gemeenten, projectontwikkelaars, adviesbureaus, de provincies Utrecht en Zuid- Holland en Rijkswaterstaat. Het bevat richtlijnen en vertaalt het bestaande waterbeleid naar ruimtelijke ontwikkelingen. Alle uitgangspunten, normen en randvoorwaarden zijn afkomstig van, of afgeleid van bestaand beleid en bestaande wetgeving. Voorbeelden van projecten waarbij dit handboek gebruikt kan worden zijn: zijn de realisatie van zonnevelden, natuurontwikkeling, delfstoffenwinning, het aanleggen van wegen, het transformeren van wijken en buurten, de ontwikkelingen van bedrijventerreinen, in- en uitbreidingslocaties voor woningbouw, recreatiebestemmingen, het uitvoeren van een nieuwe activiteit (in strijd met omgevingsplan) en landbouwinitiatieven.

Van stenig, verwaarloosd en onaantrekkelijk naar kleurrijk en biodivers. Dat is de transformatie die 30.000 m2 aan openbare ruimte in de gemeente Alkmaar in drie jaar heeft ondergaan. En het einde is nog lang niet in zicht. Op verzoek van vele gemeenten organiseerde Stadswerk072 onlangs een rondleiding langs de verschillende projecten. De redactie van Stad + Groen liep mee.

De rechtbank in Den Haag moest de vraag beantwoorden of de gemeente Den Haag verplicht was een kapvergunning te verlenen voor de kap van een hemelboom (Ailanthus altissima). De hemelboom is een uitheemse invasieve exoot. De rechtbank vond dat de gemeente daartoe niet verplicht was.

Gemeenten zijn niet snel aansprakelijk voor een - in de ogen van hun inwoners - gebrekkige aanpak van invasieve exoten. Niettemin worden de verplichtingen uit de Exotenverordening door lokale overheden niet altijd en overal voortvarend opgepakt. Hierdoor kunnen wel aansprakelijkheidsrisico's ontstaan. Deze waarschuwing gaf Rico Ligtvoet, advocaat bij Hekkelman, tijdens een webinar van Stadswerk en het Kennisnetwerk Invasieve Exoten. Hij gaf tips waarmee overheden aansprakelijkheidsrisico's rondom de aanpak van invasieve exoten kunnen beperken.