Search

In dit rapport wordt een onderbouwing met aanbevelingen gepresenteerd van het sanitair monitoringsprogramma voor schelpdieren. De analyse is opgesplitst in de Waddenzee, (Zuidelijk) Deltagebied (Oosterschelde, Grevelingenmeer, Veerse Meer en Westerschelde) en Noordzee.

Pests such as insects, mites and nematodes don’t just cause damage, in the case of quarantine pests they can also limit exports. In cooperation with the sector, entomologist Yutong Qiu tested the possibility of using Controlled Atmosphere Temperature Treatment (CATT) in the post harvest phase to control these pests in a non-chemical way. Within the short term this approach is expected to successfully control Tuta absoluta in tomatoes and thrips in chrysanthemums and peppers.

In dit rapport wordt een onderbouwing met aanbevelingen gepresenteerd van het sanitair monitoringsprogramma voor schelpdieren. De analyse is opgesplitst in de Waddenzee, (Zuidelijk) Deltagebied (Oosterschelde, Grevelingenmeer, Veerse Meer en Westerschelde) en Noordzee.

Als vooraanstaand in- en exporteur van plantaardig uitgangsmateriaal en eindproducten heeft Nederland ook de taak om ongewenste organismen die met de handelswaar kunnen meereizen buiten of juist binnen de deur te houden. Wageningen UR ontwikkelt samen met partners in binnen- en buitenland nieuwe diagnose- en screeningsmethoden waarmee inspectie- en keuringsdiensten hun taken beter en efficiënter kunnen vervullen. DNA-analyse op de plaats van inspectie speelt daarin een belangrijke rol.

De samenwerking richt zich op het verder ontwikkelen en toepassen van nieuwe en bestaande technologieën in het land van herkomst waardoor producten fytosanitair veiliger worden. Dit moet leiden tot minder afkeuringen tijdens import van producten in Nederland en minder (intensieve) inspecties in Nederland (EU) mogelijk kunnen worden. Door samenwerking in de gouden driehoek van overheid, bedrijfsleven en onderzoek van zowel Nederland als in het land van herkomst is het doel tot ontwikkeling en acceptatie van nieuwe non- destructieve technieken te komen waardoor de toepassing van deze technieken door het bedrijfsleven in land van herkomst draagvlak bij alle partijen heeft. Er is sprake van een sterke interactie met het project CATT: duurzame aanpak van plagen in de handel”. De CATT methodiek is één van de nieuwe kansrijke technologieën om betere fytosanitaire garanties te krijgen. In dit project wordt vooral aandacht besteed aan fytosanitair veilige exportstromen.

De samenwerking richt zich op het verder ontwikkelen en toepassen van nieuwe en bestaande technologieën in het land van herkomst waardoor producten fytosanitair veiliger worden. Dit moet leiden tot minder afkeuringen tijdens import van producten in Nederland en minder (intensieve) inspecties in Nederland (EU) mogelijk kunnen worden. Door samenwerking in de gouden driehoek van overheid, bedrijfsleven en onderzoek van zowel Nederland als in het land van herkomst is het doel tot ontwikkeling en acceptatie van nieuwe non- destructieve technieken te komen waardoor de toepassing van deze technieken door het bedrijfsleven in land van herkomst draagvlak bij alle partijen heeft. Er is sprake van een sterke interactie met het project CATT: duurzame aanpak van plagen in de handel”. De CATT methodiek is één van de nieuwe kansrijke technologieën om betere fytosanitaire garanties te krijgen. In dit project wordt vooral aandacht besteed aan fytosanitair veilige exportstromen.

Het doel van het onderzoek is het in kaart brengen van: De fytosanitaire kosten in de productie- en handelsketen van de glasgroenteteelt en de mogelijkheden om via een plantgezondheidsfonds een tegemoetkoming te verstrekken bij een eventuele schade als gevolg van fytosanitaire maatregelen gericht op het weren, uitroeien en beheersen van quarantaine (waardige) organismen.

Het doel van het onderzoek is het in kaart brengen van: De fytosanitaire kosten in de productie- en handelsketen van de glasgroenteteelt en de mogelijkheden om via een plantgezondheidsfonds een tegemoetkoming te verstrekken bij een eventuele schade als gevolg van fytosanitaire maatregelen gericht op het weren, uitroeien en beheersen van quarantaine (waardige) organismen.

Pests such as insects, mites and nematodes don’t just cause damage, in the case of quarantine pests they can also limit exports. In cooperation with the sector, entomologist Yutong Qiu tested the possibility of using Controlled Atmosphere Temperature Treatment (CATT) in the post harvest phase to control these pests in a non-chemical way. Within the short term this approach is expected to successfully control Tuta absoluta in tomatoes and thrips in chrysanthemums and peppers.

Als vooraanstaand in- en exporteur van plantaardig uitgangsmateriaal en eindproducten heeft Nederland ook de taak om ongewenste organismen die met de handelswaar kunnen meereizen buiten of juist binnen de deur te houden. Wageningen UR ontwikkelt samen met partners in binnen- en buitenland nieuwe diagnose- en screeningsmethoden waarmee inspectie- en keuringsdiensten hun taken beter en efficiënter kunnen vervullen. DNA-analyse op de plaats van inspectie speelt daarin een belangrijke rol.

Fytosanitaire autoriteiten trachten internationaal de verspreiding van het aardappelcysteaaltje (ACA) naar andere landen zoveel mogelijk tegen te gaan. Daartoe zijn er in de gegevensbladen over aardappelcysteaaltjes (EPPO/CABI datasheets Globodera spp.) diverse maatregelen opgenomen zoals: 1. Grond bemonstering 2. Partij bemonstering; sorteergrond of horgrond 3. Wassen van aardappelen voor verwijderen van grond 4. Ontsmetting van aardappels met natrium hypochloriet. Deze brochure geeft een overzicht van het effect van deze maatregelen.

Fytosanitaire autoriteiten trachten internationaal de verspreiding van het aardappelcysteaaltje (ACA) naar andere landen zoveel mogelijk tegen te gaan. Daartoe zijn er in de gegevensbladen over aardappelcysteaaltjes (EPPO/CABI datasheets Globodera spp.) diverse maatregelen opgenomen zoals: 1. Grond bemonstering 2. Partij bemonstering; sorteergrond of horgrond 3. Wassen van aardappelen voor verwijderen van grond 4. Ontsmetting van aardappels met natrium hypochloriet. Deze brochure geeft een overzicht van het effect van deze maatregelen.

De aanwezigheid van schadelijke organismen, waaronder quarantaineorganismen, in de bodem vormt een groeiend probleem voor de teelt van bepaalde gewassen. De vraag is of er in de toekomst nog voldoende gezonde percelen beschikbaar zijn om de Nederlandse handelspositie voor deze gewassen te behouden. Het ministerie van EZ en ondernemersorganisatie LTO maken zich daar ernstig zorgen over. Dit rapport gaat daarom over het belang van duurzaam fytosanitair bodembeheer. Hoe nijpend is de situatie in de praktijk? Wat is good practice in fytosanitair bodembeheer, in hoeverre handelen ondernemers daarnaar, en waarom? In vervolg hierop wordt ingegaan op mogelijkheden tot sturing op de manier waar ondernemers met hun percelen omgaan.

Om bacterieziekten in Prunus effectief te kunnen aanpakken heeft PPO uitgebreid onderzocht waar Xanthomonas en Pseudomonas aanwezig zijn in besmette Prunus laurocerasus. De bacteriën blijken jaarrond aanwezig, vaak zonder uiterlijke symptomen en in lage aantallen. Er is dus altijd kans op verspreiding via stekken, ook als er geen symptomen aanwezig zijn.

Doel van dit onderzoek was om infectiebronnen en verspreidingsrisico’s van Erwinia vruchtrot op te sporen, praktijkervaringen te inventariseren en biologische bestrijdingsmethoden te toetsen. Uit de literatuurstudie blijkt dat een hoge RV (> 90%) noodzakelijk is voor het infectieproces. Op een besmet bedrijf werd Erwinia aangetroffen in grond, drain- en condenswater, plantenstengels, wortelresten in de druppelaar, fruitvliegen en teruggevonden in de sorteerlijn. De praktijkinventarisatie gaf ook een relatie aan met veel vocht in het kasklimaat. Effectieve maatregelen waren gericht op vermindering van vocht, versterking van de plantweerstand, ontsmetting van uitgangswater en navolging van het hygiëneprotocol. Twee experimentele antagonisten die in het vaatweefsel meegroeien met jonge planten, bleken in een kasproef nog niet in staat om infectie te kunnen voorkomen bij een hoge ziektedruk. Ook uit de klimaatkasttesten met losse vruchten blijkt dat een hoge RV belangrijker is voor een infectie dan de aanwezigheid van besmette fruitvliegjes of wondvlakken. De hygiënemaatregelen die uit dit onderzoek naar voren zijn gekomen, zijn verwerkt in het Hygiëneprotocol en in 2012 naar alle telers doorgestuurd.

De virusarme teelt van vaste planten lijkt een reële mogelijkheid, mits er aandacht is voor virusvrij uitgangsmateriaal, (kennis van) virusvectoren en de rol van onkruiden. Dat is de hoopvolle uitkomst van het vierjarig door het Produktschap Tuinbouw en Rabobank gefinancierde project 'Virusarme teelt vaste planten'dat binnenkort wordt afgerond.

De aanwezigheid van schadelijke organismen, waaronder quarantaineorganismen, in de bodem vormt een groeiend probleem voor de teelt van bepaalde gewassen. De vraag is of er in de toekomst nog voldoende gezonde percelen beschikbaar zijn om de Nederlandse handelspositie voor deze gewassen te behouden. Het ministerie van EZ en ondernemersorganisatie LTO maken zich daar ernstig zorgen over. Dit rapport gaat daarom over het belang van duurzaam fytosanitair bodembeheer. Hoe nijpend is de situatie in de praktijk? Wat is good practice in fytosanitair bodembeheer, in hoeverre handelen ondernemers daarnaar, en waarom? In vervolg hierop wordt ingegaan op mogelijkheden tot sturing op de manier waar ondernemers met hun percelen omgaan.

Doel van dit onderzoek was om infectiebronnen en verspreidingsrisico’s van Erwinia vruchtrot op te sporen, praktijkervaringen te inventariseren en biologische bestrijdingsmethoden te toetsen. Uit de literatuurstudie blijkt dat een hoge RV (> 90%) noodzakelijk is voor het infectieproces. Op een besmet bedrijf werd Erwinia aangetroffen in grond, drain- en condenswater, plantenstengels, wortelresten in de druppelaar, fruitvliegen en teruggevonden in de sorteerlijn. De praktijkinventarisatie gaf ook een relatie aan met veel vocht in het kasklimaat. Effectieve maatregelen waren gericht op vermindering van vocht, versterking van de plantweerstand, ontsmetting van uitgangswater en navolging van het hygiëneprotocol. Twee experimentele antagonisten die in het vaatweefsel meegroeien met jonge planten, bleken in een kasproef nog niet in staat om infectie te kunnen voorkomen bij een hoge ziektedruk. Ook uit de klimaatkasttesten met losse vruchten blijkt dat een hoge RV belangrijker is voor een infectie dan de aanwezigheid van besmette fruitvliegjes of wondvlakken. De hygiënemaatregelen die uit dit onderzoek naar voren zijn gekomen, zijn verwerkt in het Hygiëneprotocol en in 2012 naar alle telers doorgestuurd.

Springstaarten komen vrijwel altijd in de bodem voor en worden in het algemeen als niet schadelijke of zelfs nuttige organismen beschouwd. Ze voeden zich met schimmels, algen, mossen en dood organische materiaal en vormen voedsel voor bodemrovers, bijv. nuttige bodemroofmijten. In landbouwgewassen zoals katoen, aardappel en kool is aangetoond dat springstaarten de infectie door Rhizoctonia verminderen. In potplanten zijn springstaarten echter een toenemend probleem, zowel in de opkweek als bij de export. In eerste instantie gaat het om directe gewasschade. De schade door springstaarten is vrijwel altijd beperkt tot de teelt van uitgangsmateriaal, met name zaaigoed. In het zeer jonge groeistadium zijn de wortels gevoelig voor vraat door springstaarten. Secundair speelt daarbij mee dat bij grote plaagdruk springstaarten de bovenste laag grond omwoelen, waardoor (haar)worteltjes bloot komen te liggen en de kiemplantjes bedekt raken onder gronddeeltjes, waardoor ze achterblijven in groei of zelfs zover van de wortel afraken dat ze dood gaan.

Veredelaars, lelietelers, broeiers, handelaren, exporteurs, voorlichters, toetslaboratoria, keuringsdienst en onderzoek hebben vanwege PlAMV nu 2,5 jaar een intensieve interactie met elkaar. Het is de ervaring dat een lichte besmetting met PlAMV vroeg of laat oncontroleerbaar binnen een partij verspreidt en grote risico’s voor andere virusvrije partijen oplevert. PlAMV leidt uiteindelijk tot schade tijdens teelt, export en broei. Hierbij adviezen opgesteld om PlAMV-infecties te voorkomen en verdere verspreiding van het virus tegen te gaan.

Het Nieuwe Telen is ontwikkeld om energie te besparen. Deze manier van telen verandert het teeltklimaat én daardoor zijn er meer mogelijkheden om te sturen. Dit heeft gevolgen voor de plant en de ziekteverwekkers. Jantineke Hofland- Zijlstra van Wageningen UR Glastuinbouw neemt drie belangrijke met vocht gerelateerde schimmels onder de loep: Botrytis, meeldauw en Mycosphaerella.

Een bom waarvan het lontje al brandt. Zo typeerde spreker Hans van der Heijden van Stichting Regionaal Onderzoek Lelie (ROL) in Noordoost Nederland de situatie rond het PIAMV-virus. Niet iedereen was zo uitgesproken op een bijeenkomst voor lelietelers in Julianadorp. De situatie is zorgelijk, dat onderkent iedereen.

Springstaarten komen vrijwel altijd in de bodem voor en worden in het algemeen als niet schadelijke of zelfs nuttige organismen beschouwd. Ze voeden zich met schimmels, algen, mossen en dood organische materiaal en vormen voedsel voor bodemrovers, bijv. nuttige bodemroofmijten. In landbouwgewassen zoals katoen, aardappel en kool is aangetoond dat springstaarten de infectie door Rhizoctonia verminderen. In potplanten zijn springstaarten echter een toenemend probleem, zowel in de opkweek als bij de export. In eerste instantie gaat het om directe gewasschade. De schade door springstaarten is vrijwel altijd beperkt tot de teelt van uitgangsmateriaal, met name zaaigoed. In het zeer jonge groeistadium zijn de wortels gevoelig voor vraat door springstaarten. Secundair speelt daarbij mee dat bij grote plaagdruk springstaarten de bovenste laag grond omwoelen, waardoor (haar)worteltjes bloot komen te liggen en de kiemplantjes bedekt raken onder gronddeeltjes, waardoor ze achterblijven in groei of zelfs zover van de wortel afraken dat ze dood gaan.

In accordance with international agreements, phytosanitary regulations from standard setting to conformity assessment and monitoring have been assigned a public task which is carried out by government authorities. The private sector needs to comply with these phytosanitary requirements, and it is usually the private sector that is actively involved in handling phytosanitary risk within the chain. This report provides insights into possible options to give more responsibilities to the private sector and how such possibilities could be accommodated in the existing International Plant Protection Convention (IPPC) and the EU regulations for plant health.

Veredelaars, lelietelers, broeiers, handelaren, exporteurs, voorlichters, toetslaboratoria, keuringsdienst en onderzoek hebben vanwege PlAMV nu 2,5 jaar een intensieve interactie met elkaar. Het is de ervaring dat een lichte besmetting met PlAMV vroeg of laat oncontroleerbaar binnen een partij verspreidt en grote risico’s voor andere virusvrije partijen oplevert. PlAMV leidt uiteindelijk tot schade tijdens teelt, export en broei. Hierbij adviezen opgesteld om PlAMV-infecties te voorkomen en verdere verspreiding van het virus tegen te gaan.

In accordance with international agreements, phytosanitary regulations from standard setting to conformity assessment and monitoring have been assigned a public task which is carried out by government authorities. The private sector needs to comply with these phytosanitary requirements, and it is usually the private sector that is actively involved in handling phytosanitary risk within the chain. This report provides insights into possible options to give more responsibilities to the private sector and how such possibilities could be accommodated in the existing International Plant Protection Convention (IPPC) and the EU regulations for plant health.