Search

Enerji, günlük yaşamı devam ettirmek için hayati öneme sahiptir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, özellikle son yıllarda güvenilir ve çevreye duyarlı kaynaklardan enerji elde etmek için ön plana çıkmaktadır. Hızlı büyüyen enerji teknolojilerinden biri olan, güvenilir ve çevre dostu rüzgar enerjisi, önemli yenilenebilir enerji kaynaklarından biridir. Bu çalışmada Denizli’de enerji sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın rüzgar santrali yer seçimi problemi ele alınmıştır. Çalışmada ilk olarak rüzgar santrali yer seçim problemi ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Çalışmada kullanılacak olan kriterler, literatürde en çok kullanılan kriterler arasından uzmanların gerçek hayatta dikkate aldığı kriterlere göre dört ana kriter, 18 alt kriter seçilmiştir. Bu çalışmada enerji karar verme problemlerinde ortaya çıkan belirsizliğin giderilmesi amacıyla üçgensel bulanık sayılarla entegre edilen Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılarak rüzgar santrali yer seçimi problemi ele alınmıştır. Kriterler ağırlıklarının belirlenmesi amacıyla B-SWARA yöntemi kullanılmıştır. Kriter ağırlıklarının elde edilmesi ile alternatiflerin sıralanması için belirlenen B-COPRAS, B-ARAS, B-MAIRCA ve B-RAFSI yöntemlerine başvurulmuş ve yer sıralamaları belirlenmiştir. Çalışma sonucu karar vericilere rapor edilmiş ve karar vericiler tarafından onay alınmıştır. Çalışma sonuçlarının tutarlılığın kontrol edilmesi amacıyla duyarlılık analizi yapılmıştır. Çalışmada kullanılan üçgensel bulanık sayılarla entegre edilen B-SWARA, B-COPRAS, B-ARAS, B-MAIRCA ve B-RAFSI yöntemlerinin rüzgar santrali yer seçimi problemlerinde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Energy is vital to sustaining daily life. The use of renewable energy sources has come to the fore especially in recent years to obtain energy from reliable and environmentally friendly sources. One of the fastest growing energy technologies, reliable and environmentally friendly wind energy is one of the important renewable energy sources. In this study, the wind farm location problem of a company operating in the energy sector in Denizli is discussed. In the study, first, a literature review on the wind farm location selection problem was made. The criteria to be used in the study, four main criteria and 18 sub-criteria were selected according to the criteria that experts consider in real life, among the most used criteria in the literature. In this study, the wind farm site selection problem is discussed by using Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods integrated with triangular fuzzy numbers to eliminate the uncertainty in energy decision making problems. F-SWARA method was used to determine the criteria weights. F-COPRAS, F-ARAS, F-MAIRCA and F-RAFSI methods were used to rank the alternatives by obtaining the criterion weights and place rankings were determined. The results of the study were reported to the decision makers and their approval was obtained. Sensitivity analysis was performed to check the consistency of the study results. It was concluded that the F-SWARA, F-COPRAS, F-ARAS, F-MAIRCA and F-RAFSI methods integrated with triangular fuzzy numbers used in the study can be used in wind farm location problems.

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) temel faaliyetlerinden birisi olan risk analizi; işyerlerinde bulunan tehlikelerin ve bu tehlikelerin neden olacağı potansiyel risklerin tespiti ve bu riskler için alınacak önlemlerin belirlenmesindeki en önemli aşamadır. Bu aşamada yapılan bir hata işyerlerinde geri dönüşü olmayan ve istenmeyen iş kazalarının yaşanmasına neden olabilir. Bu sebeple işyerlerindeki İSG ekipleri bu süreci çok dikkatli ve hassas bir şekilde yönetmelidir. Özellikle kullanacakları risk analizi yöntemi mevcut işyerine uygun olmalıdır. Bu çalışma kapsamında yeni hibrit bir risk analizi yöntemi önerilerek daha anlaşılır, sade ve hassasiyeti yüksek bir yöntem geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ülkemizde boya endüstrisinde yer alan bir işletme örneklem olarak seçilmiştir. Bu işletmenin boya üretim prosesinin gerçekleştirildiği kısımda bulunan tehlikeler ve bu tehlikelerden kaynaklanacak risklerin tespiti yapılarak üç farklı yöntemle karşılaştırılmalı olarak analiz edilmiştir. Önerilen yöntem, f-SC olarak adlandırdığımız, bulanık mantık tabanlı çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemlerinden f-SWARA ve f-COPRAS yöntemlerinin geleneksel Fine-Kinney yöntemine entegrasyonundan oluşmaktadır. Fine-Kinney yöntemi ülkemizde KOBİ’lerden büyük kurumsal şirketlere kadar birçok işyerinde yaygın olarak kullanıldığı için bu çalışma kapsamında tercih edilmiştir. Öncelikle çalışma kapsamında risklerin değerlendirilmesi için seçilen Fine-Kinney yöntemi kriterleri, olasılık (O), frekans (F) ve şiddet (Ş), f-SWARA yöntemi yardımıyla ağırlıklandırılmıştır. Mevcut yöntemde kriterler eşit ağırlıklara sahip olduğu için risk öncelik sıralarının belirlenmesinde çeşitli hatalar ortaya çıkmaktadır. Bu hataları minimize etmek için kriterler ilgili yöntemle ağırlıklandırılmış olup O, F ve Ş kriterleri için sırasıyla 0.196, 0.285 ve 0.518 değerleri elde edilmiştir. Daha sonra elde edilen kriter ağırlık değerleri f-COPRAS yöntemine entegre edilerek analiz gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda tehlikelerin öncelik sıralamaları yapılmış ve risk grupları belirlenmiştir. Ayrıca çalışmanın geçerliliğini göstermek için kullandığımız f-SWARA yöntemi literatürde daha önce risk analizi için kullanılan VIKOR ÇKKV yöntemine entegre edilerek analizler tekrarlanmıştır. Böylece geleneksel Fine-Kinney, f-SWARA&f-VIKOR vevönerilen f-SC yöntemi ile risk analizleri yapılarak üçlü karşılaştırma yapılmıştır. Çalışma sonucunda literatüre tespit edilen şu katkılar sunulmuştur: (1) risk analizi uygulamalarında kriterler ağırlıklandırılmalıdır, (2) risk skoru belirlenirken yapılan kriter değerlendirilmesinde sözel terimlerin kullanılması analizi daha duyarlı ve uygun hale getirmektedir, (3) risk analizlerinde geleneksel yöntemler yerine ÇKKV yöntemlerinin kullanılması mevcut belirsizliklerin giderilmesine yardımcı olmaktadır. Risk analysis, which is one of the basic activities of Occupational Health and Safety (OHS) is the most important step in determining the hazards and the potential risks occurring from them in the workplace and determining the measures to be taken for these risks. A mistake made at this stage can cause irreversible and unwanted work accidents in the workplace. For this reason, the OHS teams in the workplaces have to manage this process very carefully and sensitively. Especially, the chosen risk analysis method should be suitable for the current workplace. In this study, it is aimed to develop a more understandable, simple and sensitive method by proposing a new hybrid risk analysis method. For this purpose, a company in the paint industry in our country has been selected. The hazards in the environment where the paint production process of this enterprise is carried out and the risks that may arise from these hazards were determined and analyzed comparatively with three different methods. The proposed method consists of the integration of f-SWARA and f-COPRAS methods, which are fuzzy logic based multi-criteria decision making (MCDM) methods, which we call the f-SC method, into the traditional Fine-Kinney method. The Fine-Kinney method was preferred within the scope of this study as it is widely used in many workplaces from SMEs to large corporate companies in our country. First of all, the Fine-Kinney method criteria, probability (O), exposure (F) and severity (Ş), were selected for the evaluation of risks within the scope of the study. Then, they were weighted with the help of f-SWARA method. In the current method, since the criteria have equal weights, various errors occur in the determination of risk priority orders. In order to minimize these errors, the criteria were weighted with the relevant method and the values of 0.196, 0.285 and 0.518 were obtained for the O, F and Ş criteria, respectively. Then, the obtained criterion weight values were integrated into the f-COPRAS method and the analysis was performed. As a result of the analysis, priority rankings of the hazards were made and risk groups were determined. In addition, the f-SWARA method used for the criteria weighting was integrated with the VIKOR MCDM method which was used for risk analysis in the literature to show the validation of the study, and theviianalyzes were repeated. Thus, a triple comparison was made by performing risk analyzes with the traditional Fine-Kinney, f-SWARA&f-VIKOR and the proposed f-SC method. As a result of the study, the following contributions were made to the literature: (1) the criteria should be weighted in risk analysis applications, (2) while determining the risk score, using of linguistic terms in the evaluation of the criteria makes the analysis more sensitive and convenient, (3) the use of MCDM methods instead of traditional methods in risk analysis helps to eliminate existing uncertainties.

Occupational health and safety (OHS) activities aim to ensure the full mental and physical well-being of employees in the workplace. For this reason, it is essential to determine the precautions to be taken and the suitability of risk assessments. In this study, f-SC, a novel hybrid risk analysis method using Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis (SWARA) and Complex Proportional Assessment (COPRAS) multi-criteria decision making methods (MCDM) based on fuzzy logic, was developed to perform a classical Fine–Kinney risk analysis method. There are few studies in the literature about the Fine–Kinney method compared to other risk analysis methods such as FMEA and FTA. Therefore, this work aimed to integrate this classical method with the proposed method to obtain more accurate and sensitive results in risk analyses. First, the criteria used in determining the risk score were weighted with the help of 10 OHS experts. As the criteria used in the classical method are evaluated with equal importance, this situation can cause serious errors in the risk scores obtained with the relevant calculations and in the risk priorities based on these calculations. We aimed to minimize the occurrence of such errors by determining the weights of the criteria with the proposed method. f-SWARA was used for this process. The weights of probability, exposure, and severity criteria were obtained as 0.196, 0.285, and 0.518, respectively. Thus, it was determined that severity is an important and effective criterion for calculating the risk score. In the proposed method, after the criterion weights were determined, an analysis of the hazards was conducted with the f-COPRAS method instead of the classical Fine–Kinney method. Contrary to the numerical values used in the classical method, in this method, decision makers use linguistic terms that are more intuitive than numerical values. These linguistic terms were converted into numerical values using this method based on fuzzy logic, and a ranking of hazards was obtained. As a result of the analyses, it was seen that the case study, H7, which had a 0.557 Ni value, was the most dangerous scenario and that H11, which had a 1.000 Ni value, was the least dangerous. In addition, for the same data, analyses were conducted using the fuzzy Vise Kriterijumska Optimizacija I Kompromisno Resenje (VIKOR) method, which has been previously used in the literature, and a comparison was made with the f-SC method to demonstrate the validity of the study. The results of the f-VIKOR and classical Fine–Kinney methods were similar to the developed f-SC method. This research provides three contributions: (1) criteria must be weighted to determine risk scores, (2) using intuitive linguistic terms in scoring criteria made the risk analysis method more sensitive and appropriate, and (3) using MCDM methods instead of classical methods for the risk analyses in the OHS field removes uncertainties.