Search

Cilj endodontskog tretmana je da eliminise infekciju iz kanala korena, da prevenira reinfekciju i trodimenzionalnom hermetičkom obturacijom spreči eventualnu pojavu zapaljenja apikalnog parodoncijuma. Nakon adekvatno sprovedenog tretmana, očekuje se zalečenje odnosno zarastanje periapikalne lezije i smanjenje ili iščezavanje rasvetljenja tokom vremena. Najčešći razlozi koji vode neuspehu endodontskog lečenja su komplikovana anatomija kanalnog sistema, neadekvatna kontrola infekcije, komplikacije tokom endodontskog tretmana u vidu perforacije korena ili frakture kanalnih instrumenata, neadekvatna instrumentacija i obturacija kanala, odnosno mikrocurenje privremenih ili definitivnih koronarnih restauracija. Ponekad se neuspeh može javiti i onda kada je endodontska terapija korektno vodjena i sve procedure u potpunosti ispoštovane. Razlog za to je kompleksna anatomija kanalnog sistema i brojne ramifikacije i anastomoze izmedju glavnog i akcesornih kanala koje se ne mogu adekvatno obraditi niti obturisati postijećim instrumentima, materijalima i tahnikama. Neinstrumentirane regije endodontskog prostora mogu sadržati bakterije i nekrotično tkivo čak i onda kada se čini da je opturacija kanala radiografski korektna. Mikrobiološki status endodontski lečenih zuba se značajno razlikuje u odnosu na netretirani inficirani kanal korena. Pronađeno je svega nekoliko bakterijskih vrsta u kanalima zuba sa adekvatnim endodontskim tretmanom i perzistirajućim asimptomatskim zapaljenjem apeksnog parodoncijuma. To su uglavnom Gram-pozitivne koke, bacili i filamenti sa jednakom distribucijom fakultativnih i obligatnim anaeroba. Tehnikama kultivisanja bakterija i PCR-analizom identifikovani su Enterococcus i Streptococus, zatim Actinomyces, Peptostreptococus, Propionibacterium (ranije Arachnia) i Lactobacillus... The aim of endodontic treatment is to eliminate the infection from the root canal, to prevent reinfection and to prevent the possible occurrence of periapical periodontal inflammation by three-dimensional hermetic obturation. After appropriate completion of the treatment, it is expected periapical lesions healing and the reduction or disappearance of the radiolucency over time. The most common reasons that lead to the failure of endodontic treatment are complicated anatomy of the root canal system, inadequate control of infection, complications during endodontic treatment in the form of perforation or fracture of the root canal instruments , inadequate instrumentation and obturation, and microleakage of temporary or definitive coronal restoration. Sometimes failure can occur when the endodontic treatment correctly conducted and all procedures are fully satisfied. The reason for this is the complex anatomy of the canal system and the numerous ramifications and anastomoses between the main and accessory canals that can not be adequately treated nor obturated by contemporary instruments, materials and techniques as well. Region of endodontic space that couldn’t be reached can contain bacteria and necrotic tissue even when it seems that the canal obturation is correct on intraoral X-ray. The microbiological status of endodontically treated teeth is significantly different compared to untreated infected root canal. Only a few bacterial species was found in the canals of teeth with adequate endodontic treatment and persistent asymptomatic apical periodontal inflammation. These are mainly Grampositive cocci, bacilli and filaments with an equal distribution of facultative and obligate anaerobes. Techniques of cultivation of bacteria and PCR analysis identified Enterococcus, and Streptococcus, Actinomyces then, Peptostreptococus, Propionibacterium (previously Arachnia) and Lactobacillus. There are some extraradicular factors that could adversely affect the postoperative healing of periapical lesions...

Introduction Endodontic retreatment is a complex intervention that requires detailed analysis of possible reasons for failure, and flawless practical execution of the procedure. Objective The aim of the study was to assess the outcome of endodontic retreatment based on clinical and radiographic criteria after a two-year observation period. Methods Clinical study included 49 teeth indicated for endodontic retreatment based on periapical index (PAI). All teeth were divided into two groups. Group I comprised teeth without any periapical lesion (PAI score of 1 and 2) while Group II consisted of teeth with visible periapical radiolucency (PAI score of 3, 4, and 5). Endodontic retreatment was completed in two visits with inter-appointment medication of 2% chlorhexidine and calcium hydroxide for two weeks. Outcome of endodontic retreatment was evaluated 12-24 months after final obturation. Results Endodontic retreatment was successful in 93.3% in Group I after 24 months. In Group II, successful treatment and complete healing was found in 52.9% of teeth, whereas 14.7% of teeth showed only partial healing. However, clinical symptomatology was not present in any of the cases. Considering the absence of clinical signs and subjective symptoms, retreatment was successful in 67.6% of cases where chronic periapical inflammation was present. Conclusion Endodontic retreatment was successful in high percentage in teeth with and without periapical lesions., Uvod Endodontski retretman je kompleksna intervencija koja zahteva detaljnu analizu indikacija, odnosno perfektnu praktičnu realizaciju ovakvog zahvata. Cilj rada Cilj ovog rada je bio da se na osnovu kliničkih i radiografskih kriterijuma proceni ishod ponovljene endodontske terapije nakon perioda od dve godine kod pacijenata sa različitim endodontskim indikacijama. Metode rada Klinička studija je obuhvatila 49 zuba indikovanih za ponovljeni endodontski tretman, koji su na osnovu PAI (periapikalni indeks) skora podeljeni u dve grupe. U prvu grupu su svrstani zubi bez periapikalnih promena (PAI skor 1 i 2), dok su drugu grupu činili zubi sa vidljivim znacima oštećenja apeksnog parodoncijuma (PAI skor 3, 4 i 5). Ponovljeno endodontsko lečenje podrazumevalo je medikaciju 2% rastvorom hlor-heksidina i suspenzijom kalcijum-hidroksidom u trajanju od dve nedelje u obe grupe zuba. Ishod preduzete terapije procenjivan je na kliničkim i radiografskim kontrolama 12-24 meseca nakon definitivne opturacije. Rezultati Ponovljena endodontska terapija u grupi zuba sa zdravim parodontalnim tkivima nakon 24 meseca bila je upešna u 93,3% slučajeva. U grupi sa periapikalnim promenama radiografski delimično poboljšanje zabeleženo je u 14,7%, a potpuno izlečenje u 52,9% slučajeva. S obzirom na odsustvo kliničkih znakova i subjektivnih simptoma, ponovljena terapija smatrana je uspešnom u oba slučaja, dakle u ukupno 67,6% zuba kod kojih su postojale hronične periapikalne lezije. Zaključak Ponovljena endodontska terapija je bila uspešna u visokom procentu i kod zuba bez izraženih kliničkih i radiografskih simptoma i sa njima.

The aim of endodontic treatment is to eliminate the infection from the root canal, to prevent reinfection and to prevent the possible occurrence of periapical periodontal inflammation by three-dimensional hermetic obturation. After appropriate completion of the treatment, it is expected periapical lesions healing and the reduction or disappearance of the radiolucency over time. The most common reasons that lead to the failure of endodontic treatment are complicated anatomy of the root canal system, inadequate control of infection, complications during endodontic treatment in the form of perforation or fracture of the root canal instruments , inadequate instrumentation and obturation, and microleakage of temporary or definitive coronal restoration. Sometimes failure can occur when the endodontic treatment correctly conducted and all procedures are fully satisfied. The reason for this is the complex anatomy of the canal system and the numerous ramifications and anastomoses between the main and accessory canals that can not be adequately treated nor obturated by contemporary instruments, materials and techniques as well. Region of endodontic space that couldn’t be reached can contain bacteria and necrotic tissue even when it seems that the canal obturation is correct on intraoral X-ray. The microbiological status of endodontically treated teeth is significantly different compared to untreated infected root canal. Only a few bacterial species was found in the canals of teeth with adequate endodontic treatment and persistent asymptomatic apical periodontal inflammation. These are mainly Grampositive cocci, bacilli and filaments with an equal distribution of facultative and obligate anaerobes. Techniques of cultivation of bacteria and PCR analysis identified Enterococcus, and Streptococcus, Actinomyces then, Peptostreptococus, Propionibacterium (previously Arachnia) and Lactobacillus. There are some extraradicular factors that could adversely affect the postoperative healing of periapical lesions..., Cilj endodontskog tretmana je da eliminise infekciju iz kanala korena, da prevenira reinfekciju i trodimenzionalnom hermetičkom obturacijom spreči eventualnu pojavu zapaljenja apikalnog parodoncijuma. Nakon adekvatno sprovedenog tretmana, očekuje se zalečenje odnosno zarastanje periapikalne lezije i smanjenje ili iščezavanje rasvetljenja tokom vremena. Najčešći razlozi koji vode neuspehu endodontskog lečenja su komplikovana anatomija kanalnog sistema, neadekvatna kontrola infekcije, komplikacije tokom endodontskog tretmana u vidu perforacije korena ili frakture kanalnih instrumenata, neadekvatna instrumentacija i obturacija kanala, odnosno mikrocurenje privremenih ili definitivnih koronarnih restauracija. Ponekad se neuspeh može javiti i onda kada je endodontska terapija korektno vodjena i sve procedure u potpunosti ispoštovane. Razlog za to je kompleksna anatomija kanalnog sistema i brojne ramifikacije i anastomoze izmedju glavnog i akcesornih kanala koje se ne mogu adekvatno obraditi niti obturisati postijećim instrumentima, materijalima i tahnikama. Neinstrumentirane regije endodontskog prostora mogu sadržati bakterije i nekrotično tkivo čak i onda kada se čini da je opturacija kanala radiografski korektna. Mikrobiološki status endodontski lečenih zuba se značajno razlikuje u odnosu na netretirani inficirani kanal korena. Pronađeno je svega nekoliko bakterijskih vrsta u kanalima zuba sa adekvatnim endodontskim tretmanom i perzistirajućim asimptomatskim zapaljenjem apeksnog parodoncijuma. To su uglavnom Gram-pozitivne koke, bacili i filamenti sa jednakom distribucijom fakultativnih i obligatnim anaeroba. Tehnikama kultivisanja bakterija i PCR-analizom identifikovani su Enterococcus i Streptococus, zatim Actinomyces, Peptostreptococus, Propionibacterium (ranije Arachnia) i Lactobacillus...

Želja za očuvanjem prirodne denticije, dovela je do sve veće potrebe za endodontskim retretmanom kao terapijskom procedurom. Sa usavršavanjem endodontske terapije, razvijaju se instrumenti specijalno dizjanirani za retretman. Nameće se potreba za istraživanjem bezbednosti i efikasnosti ovih instrumenata u uklanjanju konvencionalnih opturacionih materijala, koji su već decenijama u upotrebi, kao i novih savremenih opturacionih sistema. Osnovni cilj ovog istraživanja je utvrđivanje efikasnosti različitih kanalnih instrumenata prilikom retretmana kanala korena zuba opturiranih konvencionalnim opturacionim materijalom, gutaperkom sa AH Plus silerom, i novim opturacionim sistemom na bazi metakrilata, RealSeal SE sistemom. Istraživanje je obavljeno u in vitro uslovima na 120 sveže ekstrahiranih intaktnih humanih donjih jednokanalnih zuba. Nakon preparacije kanala korena uzorci su podeljeni u dve grupe i opturirani AH Plus® silerom i gutaperkom (1.grupa) i RealSeal sistemom (2.grupa), tehnikom hladne lateralne kondenzacije. Svaka od dve grupe zuba podeljena je na još 5 podgrupa od po 12 uzoraka u zavisnosti od metoda dezopturacije: I grupa: Gates-Glidden svrdla + K ručne turpije, II grupa: Gates-Glidden svrdla + Headström turpije, III grupa: ProFile rotirajući instrumenti, IV grupa: ProTaper Universal Reatreatment System – rotirajući instrumenti, V grupa: D-RaCe rotirajući instrumenti. U prvom delu istraživanja mereno je vreme potrebno za izvođenje retretmana za svaki uzorak: vreme potrebno za dostizanje radne dužine (T1) i vreme neophodno za potpuno uklanjanje opturacionog sredstva (T2). Takođe je mereno ukupno realno vreme retretmana (T3) koje uključuje, osim same instrumentacije, i vreme neophodno za irigaciju, odmeravanje radne dužine, nanošenje lubrikanta i promenu instrumenata. U toku istraživanja beležene su proceduralne greške za svaki uzorak ponaosob, u cilju utvrđivanja bezbednosti instrumenata. U drugom delu studije obavljena je kvantitativna evaluacija apikalno ekstrudiranog debrisa. Apikalno transportovan kanalni sadržaj je prikupljan pomoću aparature modifikovane u odnosu na eksperiment obavljen od strane Myers i Montgomery-a i meren primenom mikrogramske vage. Ispitivanje efikasnosti ispitivanih instrumenata u čišćenju kanala korena zuba u tećem delu studije, obavljeno je primenom skening elektronske mikroskopije (SEM). Pripremljeni uzorci posmatrani su pod mikroskopom sa uveličanjem od 10x, 200x, 500x, 1000x i 2000 puta, i to svaka trećina kanala korena (koronarna, srednja i apikalna) pojedinačno. U procesu evaluacije efikasnosti instrumenata ispitivano je prisustvo razmaznog sloja, prisustvo debrija i zaostalog opturacionog materijala i delovanje instrumenata na površinu dentina kanala korena zuba (prisustvo žljebova, neravnina i polja predentina). Rezultati su statistički analizirani i prikazani tabelarno i grafički. Značajno manje vremena bilo je potrebno za uklanjanje RealSeal opturacionog sistema, u odnosu na gutaperku i AH Plus siler. D-RaCe instrumentima postignuto je najkraće vreme za dostizanje radne dužine (T1) i za ukupno vreme retretmana (T3), a ProTaper instrumentima je trebalo najmanje vremena za uklanjanje opturacionog materijala (T2). Izmerena količina apikalno ekstrudiranog materijala je bila manja prilikom uklanjanja RealSeal sistema iz kanala korena zuba u odnosu na količinu dobijenu pri uklanjanju gutaperke i AH Plus silera, sa statistički značajnom razlikom. Primenom D-RaCe instrumenata u retretmanu uzoraka, kod oba ispitivana opturaciona materijala, dobijena je najmanja količina apikalno ekstrudiranog debrisa, dok je najveća količina izmerena kod primene Hedström instrumenata. Od ukupno 192 korišćena instrumenta, kod samo 4 instrumenta (2.08%) došlo do frakture istih. Nijednom od ispitivanih tehnika endodontskog retretmana nije obezebeđeno apsolutno uklanjanje opturacionog materijala iz kanala korena zuba. Rotirajući instrumenti su se pokazali statistički značajno efikasnijim od ručnih u uklanjanju debrija i zaostalog opturacionog materijala, i superiornijim u delovanju na površinu dentina. Tip instrumenta nije imao uticaj na efikasnost uklanjanja razmaznog sloja. D-RaCe sistem je bio najefikasiji u uklanjanju debrija, a ProTaper sistem u delovanju na površinu dentina. Utvrđene su statistički značajne razlike u efikasnosti instrumenata u uklanjanju debrija i gutaperke, i to u apikalnoj trećini gde su D-RaCe instrumenti bili najefikasniji. U RealSeal grupi nisu uočene statistički značajne razlike u efikasnosti instrumenata u uklanjanju razmaznog sloja i debrija. Statistički značajno više zaostalog opturacionog materijala i debrija, nezavisno od njegove vrste, uočeno je u apikalnoj trećini kanala korena zuba. U koronarnoj trećini kanala korena, efikasnost uklanjanja razmaznog sloja i debrija je bila statistički značajno bolja na uzorcima opturiranih RealSeal sistemom u odnosu na gutaperku i AH Plus siler. U ovom istraživanju je potvrđena superiornost instrumenata posebno dizajniranih za retretman, u odnosu na ProFile i ručne instrumente, analizirajući vreme rada primenom ovih instrumenata i njihovu sposobnost čišćenja kanalnog prostora. Novi materijal na bazi metakrilata se pokazao kao jednostavan materijal za uklanjanje iz kanala korena, i kao takav mogao bi da parira decenijama primenjivanoj gutaperki.