Search

Diakonat jest powołaniem, które spotykamy w Kościele od początku jego istnienia. Największy jego rozwój przypadał na okres od końca II do końca V wieku. Upadek znaczenia diakonatu, jako powołania, śledzimy od VI wieku. Przywrócenie diakonatu, jako samodzielnego i stałego stopnia hierarchicznego w Kościele związane było z decyzjami podjętymi podczas Soboru Watykańskiego II. W 1968 roku w Kolonii pierwszych pięciu żonatych mężczyzn otrzymało świecenia diakonatu stałego. Liczba diakonów stałych w Kościele katolickim przekracza obecnie 48 tys. Pierwsze święcenia diakonatu stałego w Kościele w Polsce miały miejsce w 2008 roku. W artykule skupiono się na następujących kwestiach: na genezie diakonatu stałego w Polsce, pierwszych święceniach, ośrodkach przygotowujących diakonów stałych oraz na pierwszych doświadczeniach związanych z obecnością i posługą diakonów stałych w Kościele w Polsce.

Nie mamy wątpliwości, że ślady obecności dziedzictwa diakonów w Polsce możemy śledzić od początków chrześcijaństwa w naszym kraju. Działo się tak przede wszystkim za sprawą celebrowanej liturgii, gdyż to przecież w niej wspominano wyniesionych na ołtarze świętych diakonów. Poza tym nad Wisłą pojawili się sami diakoni, czyli duchowni, którzy otrzymali święcenia w stopniu diakonatu. Początkowo przybywali oni z zewnątrz, ale po pewnym czasie były już zapewne rodzime powołania. I nawet jeżeli przyjmowali oni później święcenia kapłańskie, to jednak naturalnie pozostawiali także pewien ślad powołania diakona. Tematem niniejszego artykułu jest ukazanie wybranych przejawów kultu i pamięci o diakonach, które spotykamy na ziemiach polskich. Odwołamy się szczególnie do postaci trzech diakonów: św. Wincentego, św. Wawrzyńca oraz św. Szczepana. Jestem przekonany, że jest to nieodkryte, a jeszcze bardziej nienazwane dziedzictwo. Wydaje się, że obecność diakonów stałych, może stać się, a właściwie już się staje ważnym impulsem w odkrywaniu tego dziedzictwa.

Diakonat jest powołaniem, które spotykamy w Kościele od początku jego istnienia. Największy jego rozwój przypadał na okres od końca II do końca V wieku. Upadek znaczenia diakonatu, jako powołania, śledzimy od VI wieku. Przywrócenie diakonatu, jako samodzielnego i stałego stopnia hierarchicznego w Kościele związane było z decyzjami podjętymi podczas Soboru Watykańskiego II. W 1968 roku w Kolonii pierwszych pięciu żonatych mężczyzn otrzymało świecenia diakonatu stałego. Liczba diakonów stałych w Kościele katolickim przekracza obecnie 46 tys. Pierwsze święcenia diakonatu stałego w Kościele w Polsce miały miejsce w 2008 roku. W artykule skupiono się na następujących kwestiach: na genezie diakonatu stałego w Polsce, pierwszych święceniach, ośrodkach przygotowujących diakonów stałych oraz na pierwszych doświadczeniach związanych z obecnością i posługą diakonów stałych w Kościele w Polsce.

Dienende Männer - Anstifter zur Solidarität - Hauptergebnisse der Studie an Diakonen im deutschsprachigen Raum (2002): Dienst der Diakone

Pastoraltheologische Reflexion zum Thema "Gesellschaftliche Veränderungen als Herausforderung an den Diakonat", Neue Soziale Frage, Soziale Kraft der Kirchen, Diakonie

5 listopada 2011 roku otrzymałem święcenia diakonatu z rąk Biskupa Toruńskiego Andrzeja Suskiego. Tak więc, moja posługa diakońska trwa już kilka lat. Jak ona wygląda? Posiada wiele odsłon, trudno wszystko wymienić i o wszystkim pisać. Odwołam się do kilku przykładów. Mogą być one dla części czytelników niniejszego tekstu pewną oczywistością. Minione lata pokazały mi jednak wyraźnie, że posługa diakona w Kościele w Polsce, z jednej strony wydaje się tak powszechna i oczywista, z drugiej natomiast jest praktycznie nieznana. Z czym kojarzy się nam posługa diakona? Z seminarium? Z oczekiwaniem na święcenia kapłańskie? Z praktykami duszpasterskimi? Z czym jeszcze?

Über Diakone in Kirche und Welt von heute, Papst Franziskus, Scheidung und Wiedereirat

Diakone in der Katholischen Kirche heute: Amtsbilder, Tätigkeiten, Kompetenzen, Arbeitsbedingungen, Diakonenehe, Zukunftsentwicklungen

Rekolekcje dla diakonów stałych, które miały miejsce: w 2014 roku w Głuchołazach oraz w 2015 roku w Przysieku koło Torunia , stały się dobrą okazją do refleksji nad obecnością i posługą diakonów stałych w Kościele w Polsce. Poniżej przedstawiamy kilka myśli, które zrodziły się przede wszystkim z doświadczenia posługi diakońskiej, która trwa już blisko cztery lata. Są one także owocem uczestnictwa w różnych spotkaniach, podczas których wymienialiśmy myśli i doświadczenia z innymi diakonami stałymi. Wreszcie to także owoc lektury różnych tekstów poświęconych diakonatowi stałemu .

W trakcie przygotowań do II Soboru Watykańskiego skierowano prośbę do biskupów oraz różnych ośrodków teologicznych na całym świecie o wskazanie zagadnień, którymi powinien zająć się sobór. Komisja Przygotowawcza otrzymała 2150 odpowiedzi, pośród których aż około 600 wniosków dotyczyło kwestii przywrócenia diakonatu stałego w Kościele. Ojcowie soborowi w Konstytucji dogmatycznej o Kościele „Lumen gentium” orzekli: Na niższym szczeblu hierarchii stoją diakoni, na których nakłada się ręce "nie dla kapłaństwa, lecz dla posługi". Umocnieni bowiem łaską sakramentalną, w posłudze liturgii, słowa i miłości służą Ludowi Bożemu w łączności z biskupem i jego kapłanami. Zadaniem diakona, stosownie do tego, co mu wyznaczy kompetentna władza, jest uroczyste udzielanie chrztu, przechowywanie i rozdzielanie Eucharystii, asystowanie i błogosławienie w imieniu Kościoła związkom małżeńskim, udzielanie wiatyku umierającym, czytanie wiernym Pisma świętego, nauczanie i napominanie ludu, przewodniczenie nabożeństwu i modlitwie wiernych, sprawowanie sakramentaliów, przewodniczenie obrzędowi żałobnemu i pogrzebowemu. Poświęcając się powinnościom miłości i posługi, diakoni winni mieć w pamięci upomnienie św. Polikarpa: "Miłosierni, gorliwi, postępujący drogą prawdy tego Pana, który stał się sługą wszystkich". (KK 29). Dwa lata po zakończeniu soboru, dnia 18 VI 1967 roku papież Paweł VI ogłosił ogólne normy przywrócenia w Kościele diakonatu stałego. Dnia 28 VI 1968 roku w katedrze w Kolonii pierwszych pięciu żonatych mężczyzn otrzymało świecenia diakonatu. Historia diakonatu stałego w Polsce jest znacznie krótsza, warto jednak zaznaczyć, że już od lat 70. spotykamy środowiska zainteresowane jego wprowadzeniem. Do prekursorów działalności na rzecz wprowadzenia diakonatu w naszym kraju należy zaliczyć Marka Marczewskiego z Lublina. W 1998 roku Komisja Episkopatu Polski do spraw Duchowieństwa powołała grupę ekspertów, która pod przewodnictwem bpa Teofila Wilskiego zajęła się przygotowaniem raportu dotyczącego możliwości wprowadzenia diakonatu stałego. Przygotowany tekst przedstawiono w czerwcu 2001 roku na 313 zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski w Łowiczu. Episkopat podjął decyzję o wprowadzeniu diakonatu stałego w Polsce. Na początku 2004 roku watykańska Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego zatwierdziła dokument Konferencji Episkopatu Polski pt. Wytyczne dotyczące formacji, życia i posługi diakonów stałych w Polsce, który następnie w marcu tegoż samego roku został przyjęty przez Episkopat Polski.

Diecezja toruńska wpisała się wyjątkowo w historię wprowadzania diakonatu stałego w Kościele w Polsce. 6 VI 2008 r. bp Andrzej Suski udzielił pierwszych w naszym kraju święceń diakonatu stałego żonatemu mężczyźnie, Tomaszowi Chmielewskiemu z Torunia. Święcenia miały miejsce w ważnym dla diecezji toruńskiej miejscu, mianowicie w diecezjalnym Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Toruniu. Minione 10 lat skłania do refleksji nad powołaniem i posługą diakonów stałych w Kościele w Polsce, w tym także w naszej diecezji. Obecność diakonów stałych w kilku diecezjach w Polsce ożywiła i przyspieszyła, a przede wszystkim urealniła, dyskusję o tym powołaniu w Kościele w Polsce. Od 10 lat poznajemy i uczymy się tego powołania. Diakoni stali posługują obecnie w ośmiu diecezjach w naszym kraju. Nie mam wątpliwości, że posiadamy już wiele bezcennych doświadczeń, które są niezwykle ważnym kapitałem na przyszłość. Zauważmy, że do 2008 r. mieliśmy w tym względzie marginalną wiedzę, wynikającą bowiem głównie ze spotkań z diakonami stałymi w Kościele poza granicami naszego kraju.

W dniu 24 maja 2018 roku w Toruniu w Centrum Dialogu im. Jana Pawła II miała miejsce Debata pastoralna zatytułowana: Diakonat stały w Kościele w Polsce: historia- teologia- wyzwania. Organizatorami Debaty były: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Wydział Duszpasterski Kurii Diecezjalnej Toruńskiej. Komitet organizacyjny Debaty tworzyli: ks. prof. Dariusz Kotecki, dk. prof. Waldemar Rozynkowski, ks. dr hab. Dariusz Iwański. Debata zgromadziła 11 diakonów stałych z Polski oraz jednego posługującego we Francji, poza tym kilkadziesiąt osób z całej Polski, zainteresowanych powołaniem oraz posługą diakona stałego. Debata została zorganizowana w 10 rocznicę pierwszych święceń diakonatu stałego w Kościele w Polsce. Przypomnijmy, że 6 czerwca 2008 roku, Biskup Toruński Andrzej Suski udzielił w Toruniu święceń diakonatu stałego żonatemu mężczyźnie Tomaszowi Chmielewskiemu. Obecnie w naszym kraju posługuje 27 diakonów stałych inkardynowanych do diecezji. Spotykamy ich w następujących archidiecezjach oraz diecezjach w Polsce: archidiecezja katowicka, archidiecezja szczecińsko-kamieńska, archidiecezja warszawska, diecezja ełcka, diecezja gliwicka, diecezja opolska, diecezja pelplińska oraz diecezja toruńska. Jeden z diakonów stałych żyje w stanie bezżennym, pozostali są żonaci. Obecnie do przyjęcia święceń diakonatu stałego przygotowuje się, w kilku ośrodkach diecezjalnych w Polsce, między innymi w Elblągu, kilkunastu kandydatów.

The thesis aims to contribute to the theoretical grounding of diakonia as the Christian-oriented practice of helping in modern society. Methodologically the author works with the social systems theory developed by Niklas Luhmann, which enables a differentiated description of the multidimensional reality of Christian helping action in its historical development and present situation. In the first part, the topic is theologically grounded ? biblically, historically and dogmatically. Then the main features of social systems theory are presented. Emphasis is placed on the dual ? primary (functional) and secondary (social) ? differentiation in society and its consequences for understanding diakonia. In this context diakonia is observed as the structural coupling of the systems of social help and Christianity and subsequently defined as helping in gospel perspective, which can be observed at micro-, meso- and macro-levels, i.e., in the context of interaction, organization and society ? and at the same time different theories must be developed for Christian helping at the individual levels. In the second part, the sociological description of the differentiation of diakonia is first confronted with theologically-oriented descriptions of differentiation in the context of Christianity and, following especially Wichern?s division of diakonia into civic, free and ecclesial, attention is focused on the ?tripod of diakonia? in the Evangelical Church of Czech Brethren in the form of Diaconia of ECCB, Christian service and diaconate. This multi-focus view of diakonia makes it possible to reflect on its mutually irreducible layers and search for adequate theories for each of them. In the formation of the Christian dimension of the organization emphasis is placed on cultivating an adequate organization culture. Interaction has to do with the mutual ?neighborly? help within a community. The specific function of diaconate is identified in constructing bridges between the ecclesial level of Christianity and its connection with the system of social help, as well as other partial systems in society ? and in this sense it is perceived as again highly relevant. In the concluding chapter, the communication-based approach of social systems theory is correlated with the practical-theological paradigm of gospel communication. In this context diakonia is understood as an inseparable part of ?gospel communication?.

This pastoral theological work is focused on clarification of the identity of deacon service and the permanent deacons' placement in the Czech and Moravian parishes, regarding to the Catholic Church at the beginning of the 21st century. The starting point of this work is the historical development of the diaconate and its theological reflection. The current situation of the Czech Particular Churches is, with all the respect, very specific and not sufficiently described yet. That is why I've partly focused on the empirical research (2011 and 2012) where I was searching for answers to the fundamental questions concerning the identity of the diaconate as a connection to the historical and theological part of my work. The target group of respondents was consisted of parishioners, priests, bishops, and deacons who had been active in parish pastoral work. The empirical research has revealed some positive and negative aspects associated with this sacramental service and helped to suggest some changes to the pastoral involvement of the permanent deacons in the Czech Republic. As a result of this research, the deacon service is truly an important part of the sacramental life in the Church and it is indispensable. However, concerning its true identity, surely it is more than important to seek and create specific space for the role of permanent deacons in such a way that their positions don't play only a vicarious role, as we experience these days. The theses that have come out of this work might help partialy to solve this problem.

Varför händer det ingenting? Diakonerna är kompetenta och har ideer och ändå är det svårigheter att utveckla nya diakonala arbetsformer. Men i några församlingar händer det att innovativa verksamheter startas. Jag har genom intervjuer undersökt den process som lett fram till två innovativa projekt. För att kunna möta människor där de är behöver diakonin ständigt utvecklas. Kyrkans diakonala handlande bland människor är beroende av hur omvärlden ser ut för tillfället och måste tänkas som kontextuellt. Innovation handlar om att hitta nya lösningar genom nya arbetsformer, nya sätt att samarbeta och nya sätt att organisera. Nya idéer och metoder för hur människor kan upprättas behöver ha ett gott klimat för att kunna växa och bli verklighet. Hur de personer tänker och agerar som är ansvariga för att leda det diakonala arbetet är avgörande för om det finns ett klimat där nytänkande och idéer välkomnas. Kyrkoherdar, församlingsherdar och diakoner har en särskilt viktig roll. Kyrkorådets ordförande och ideella medarbetare kan också ha betydedande roller för att ideer kan förverkligas och leva vidare i församlingen. Värderingar skapar förväntningar både på kyrkan som organisation, på våra medmänniskor/medarbetare och förväntan på vår egen roll i detta utvecklingsarbete. Intervjuerna visar att det krävts ett ledarskap som bejakat och uppmuntrat idén, och dessutom varit en aktiv del i arbetet att föra processen framåt. Kyrkoherden har tillsammans med kyrkoråd vågat satsa och fattat beslut för att göra resurser tillgängliga i det diakonala utvecklingsarbetet. Diakonerna som varit med i precessen har en arbetsledande ställning och lång erfarenhet av församlingarbete. De projektledare som anställts är båda diakoner som arbetat utanför kyrkan en tid och sidan sökt sig tillbaka just för denna nya utmaning. De båda projektet har övergått till att bli verksamheter som inlemmats i församlingens ordinarie arbete. Ett värdebaserat, tjänande och delat ledarskap med tillit till medarbetare som därmed får mandat att fatta beslut, samt tid för samtal om värderingar, mål och gränssättning är några av de faktorer som främjar ett innovativt arbete. Det som stödjer nytänkande i diakonal utveckling behöver lyftas upp för att strukturer ska förändras och Svenska kyrkans diakonala insatser ska kunna bli mer innovativa.

Artykuł stanowi relację z dnia skupienia, który przeżywali 1 grudnia 2018 roku na Jasnej Górze diakoni stali posługujący w kilku diecezjach w Kościele w Polsce.

Obecność diakonatu stałego w Kościele w Polsce sięga 2008 roku. Historia jego wprowadzania, a przede wszystkim refleksja nad możliwością zaistnienia tego powołania w naszym kraju, jest jednak odleglejsza. Przyjmuje się, że w Polsce temat wprowadzenia diakonatu stałego po raz pierwszy został podjęty przez ks. prof. Mariana Rechowicza już w 1962 roku. W tymże roku opublikował on artykuł w pracy zbiorowej, który poświęcił możliwości zaistnienia tego stopnia hierarchicznego w Polsce. Duchowny ten nie widział potrzeby wprowadzania diakonatu stałego, jako powołania dla żonatych mężczyzn, pozytywnie natomiast zapatrywał się w kwestii ewentualnego wprowadzenia diakonatu kobiet. Widział w tej posłudze zakonnice . Do osób niezmiernie zasłużonych na rzecz promocji i wprowadzenia diakonatu stałego w naszym kraju należy zaliczyć prof. Marka Marczewskiego z Lublina. Jest on autorem licznych prac poświęconych zagadnieniu diakonatu stałego w Kościele, a także starań o jego zaistnienie w Kościele w Polsce. W 1979 roku obronił on pracę doktorską pt. Problem diakonatu stałego w teologii i praktyce pastoralnej. W latach 1982-1993 roku w Suwałkach, a następnie w latach 1996-2005 w Lublinie (wspólnie z Andrzejem Michniewiczem) organizował spotkania zainteresowanych diakonatem stałym w tzw. kręgach diakonackich. Wyraźne ożywienie dyskusji wokół potrzeby i możliwości wprowadzenia diakonatu stałego w Kościele w Polsce można śledzić od lat dziewięćdziesiątych . W październiku 1998 roku Komisja Episkopatu Polski ds. Duchowieństwa powołała grupę ekspertów (bp Stefan Cichy, ks. prof. Romuald Rak, dr Marek Marczewski), która pod przewodnictwem bpa Teofila Wilskiego zajęła się przygotowaniem materiałów dotyczących kwestii wprowadzenia diakonatu stałego w Kościele w Polsce. Grupa ta zakończyła pracę w marcu 1999 roku, przekazując bp. T. Wilskiemu materiały, które miały ułatwić biskupom podjęcie decyzji w sprawie diakonatu stałego w Polsce. Dnia 20 czerwca 2001 roku podczas 313 zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Łowiczu księża biskupi przyjęli uchwałę, aby zwrócić się do Stolicy Apostolskiej z prośbą o pozwolenie na wprowadzenie w Kościele w Polsce diakonatu stałego.