Search

Eind december 2021 heeft de Europese Commissie de richtlijn tegen het gebruik van shell companies uitgebracht. In dit artikel bespreken wij de voorgestelde ATAD3-richtlijn en gaan in op de mogelijke gevolgen voor Nederland. We constateren dat de meeste bijzondere financiële instellingen (bfi’s) aan de drie gateway-criteria voldoen, maar dat een groot deel echter voldoende substantie heeft of belastingbesparing niet (meer) als hoofdmotief heeft. Daarmee is de conclusie dat een groot deel van de bfi’s niet door deze richtlijn geraakt wordt, maar wel dat de richtlijn zal bijdragen aan een verdere vermindering van het aantal en de omvang van de bfi’s.

Eind december 2021 heeft de Europese Commissie de richtlijn tegen het gebruik van shell companies uitgebracht. In dit artikel bespreken wij de voorgestelde ATAD3-richtlijn en gaan in op de mogelijke gevolgen voor Nederland. We constateren dat de meeste bijzondere financiële instellingen (bfi’s) aan de drie gateway-criteria voldoen, maar dat een groot deel echter voldoende substantie heeft of belastingbesparing niet (meer) als hoofdmotief heeft. Daarmee is de conclusie dat een groot deel van de bfi’s niet door deze richtlijn geraakt wordt, maar wel dat de richtlijn zal bijdragen aan een verdere vermindering van het aantal en de omvang van de bfi’s.

Eind december 2021 heeft de Europese Commissie de richtlijn tegen het gebruik van shell companies uitgebracht. In dit artikel bespreken wij de voorgestelde ATAD3-richtlijn en gaan in op de mogelijke gevolgen voor Nederland. We constateren dat de meeste bijzondere financiële instellingen (bfi’s) aan de drie gateway-criteria voldoen, maar dat een groot deel echter voldoende substantie heeft of belastingbesparing niet (meer) als hoofdmotief heeft. Daarmee is de conclusie dat een groot deel van de bfi’s niet door deze richtlijn geraakt wordt, maar wel dat de richtlijn zal bijdragen aan een verdere vermindering van het aantal en de omvang van de bfi’s.

Bedrijven en belastingen is op het eerste gezicht geen onderwerp dat op warme belangstelling mag rekenen, tenzij je belegger, fiscalist of accountant bent. Toch haalt dit onderwerp vaak de media. Dit gebeurt al jaren. Het lijkt bijna een nationale sport om internationale bedrijven op de korrel te nemen, waarbij zelfs de traditionele supporters van het bedrijfsleven zich lijken aan te sluiten. Maar niet alleen het bedrijfsleven is de gebeten hond, ook landen die belastingontwijking in de hand lijken te werken. Zo zijn de Europese Commissie en andere Europese instanties kritisch op Nederland. De discussies over belastingontwijking gaan vaak gepaard met emoties en oordelen. Dat maakt het wel smeuïg, maar niet heel wetenschappelijk. Ik vind het zelf een fascinerende discussie en probeer daaraan bij te dragen met feitenmateriaal. Dat is saaier dan emoties, maar de feiten over de omvang van belastingontwijking zijn wel opvallend. De centrale vraag van mijn oratie is: wat is de omvang van belastingontwijking door het bedrijfsleven in en via Nederland? Ik maak daar een inschatting van aan de hand van mijn eigen onderzoek met verschillende auteurs en de internationale literatuur. Maar eerst wil ik iets zeggen over belastingontwijking in het algemeen.

Bedrijven en belastingen is op het eerste gezicht geen onderwerp dat op warme belangstelling mag rekenen, tenzij je belegger, fiscalist of accountant bent. Toch haalt dit onderwerp vaak de media. Dit gebeurt al jaren. Het lijkt bijna een nationale sport om internationale bedrijven op de korrel te nemen, waarbij zelfs de traditionele supporters van het bedrijfsleven zich lijken aan te sluiten. Maar niet alleen het bedrijfsleven is de gebeten hond, ook landen die belastingontwijking in de hand lijken te werken. Zo zijn de Europese Commissie en andere Europese instanties kritisch op Nederland. De discussies over belastingontwijking gaan vaak gepaard met emoties en oordelen. Dat maakt het wel smeuïg, maar niet heel wetenschappelijk. Ik vind het zelf een fascinerende discussie en probeer daaraan bij te dragen met feitenmateriaal. Dat is saaier dan emoties, maar de feiten over de omvang van belastingontwijking zijn wel opvallend. De centrale vraag van mijn oratie is: wat is de omvang van belastingontwijking door het bedrijfsleven in en via Nederland? Ik maak daar een inschatting van aan de hand van mijn eigen onderzoek met verschillende auteurs en de internationale literatuur. Maar eerst wil ik iets zeggen over belastingontwijking in het algemeen.

Drie jaar geleden riepen Arjan Lejour en Maarten van 't Riet op om de Nederlandse aanpak van belastingontwijking door multinationals via Nederland te evalueren aan de hand van de data. Het kabinet-Rutte III had in februari 2018 haar strategie tegen deze vorm van belastingontwijking aangekondigd. Wat is daar inmiddels van terecht gekomen?

Belastingontwijking door multinationale ondernemingen haalt regelmatig de voorpagina’s van de media. Veel bekende multinationals komen in het nieuws met ingewikkelde financiële structuren waardoor ze minder of in sommige gevallen geen winstbelasting hoeven te betalen. Maar hoeveel winstbelasting wordt er nu ontweken. De centrale vraag van de oratie is: wat is de omvang van belastingontwijking door het bedrijfsleven in en via Nederland? Daar wordt een inschatting van gemaakt aan de hand van mijn eigen onderzoek met verschillende co-auteurs, de internationale literatuur, statistisch cijfermateriaal en economische theorie. De belangrijkste boodschap is dat Nederland waarschijnlijk 1 tot 2,5 mld euro jaarlijks misloopt aan inkomsten van de vennootschapsbelasting. Dat is vooral gebaseerd op schattingen in de internationale literatuur waarin is aangetoond dat bedrijven winsten verschuiven naar landen met lagere belastingtarieven. Behalve dat Nederland zelf belastinginkomsten misloopt, wordt Nederland vaak gebruikt door internationale bedrijven om financiële stromen van het ene land naar het andere te sluizen. Om die reden wordt Nederland weleens een belastingparadijs genoemd, hoewel doorsluisland een betere benaming is. Nederland wordt als doorsluis gebruikt vanwege een aantal unieke kenmerken van ons belastingsysteem voor bedrijfswinsten. Als gevolg daarvan zijn er zo’n 15 duizend bijzondere financiële instellingen in Nederland, ook wel brievenbusmaatschappijen genoemd die 100 tot 200 miljard euro per jaar door Nederland geleiden. De multinationals kunnen daar zo’n 25 miljard euro per jaar aan belastingen ontwijken. Dat bedrag is een grove schatting die vooral een orde van grootte weergeeft en geen precies getal. Die ondernemingen ontwijken deze belastingen niet alleen vanwege het Nederlandse belastingsysteem, maar het is de combinatie van nationale belastingsystemen, die niet op elkaar afgestemd zijn, die daartoe bijdragen.Hoewel Nederland zelf maatregelen kan nemen om deze doorsluis door Nederland te beperken is internationale samenwerking wenselijk. Nationaal beleid leidt vooral tot een verlegging van deze financiële stromen en niet tot een vermindering van belastingontwijking. Daarnaast is er het risico dat nationale maatregelen ook het vestigingsklimaat kunnen raken. Internationaal zijn er meer maatregelen mogelijk zonder grote impact op ondernemen.In de oratie komt ook het oppotten van winsten door directeur-grootaandeelhouders in hun bedrijven aan de orde. Dat is een gevolg van de belasting in box 2 van de inkomstenbelasting. De beslissingen van deze ondernemers om hun winsten uit te keren blijken fiscaal gedreven te zijn en er worden een aantal oplossingen voorgesteld om de winstuitkering minder afhankelijk van het fiscaal stelsel te maken.

Op 1 januari 2019 is de eerste EU-antibelastingontwijkingsrichtlijn, kortweg ATAD1, in werking getreden. Deze richtlijn heeft drie nieuwe regelingen in de Nederlandse belastingwetgeving geïntroduceerd, te weten: 1. een regeling in de VPB betreffende de zogenoemd controlled foreign company, kortweg CFC genoemd; 2. een algemene renteaftrekmaatregel in de VPB in de vorm van een earningsstrippingbepaling; en 3. een nieuwe uitstelregeling in de Invorderingswet 1990 voor de exitheffing in de VPB. Met name de eerste twee regelingen zijn uniek in de Nederlandse vennootschapsbelasting. In dit boek bespreken de auteurs de genoemde drie regelingen.

Op 1 januari 2019 is de eerste EU-antibelastingontwijkingsrichtlijn, kortweg ATAD1, in werking getreden. Deze richtlijn heeft drie nieuwe regelingen in de Nederlandse belastingwetgeving geïntroduceerd, te weten: 1. een regeling in de VPB betreffende de zogenoemd controlled foreign company, kortweg CFC genoemd; 2. een algemene renteaftrekmaatregel in de VPB in de vorm van een earningsstrippingbepaling; en 3. een nieuwe uitstelregeling in de Invorderingswet 1990 voor de exitheffing in de VPB. Met name de eerste twee regelingen zijn uniek in de Nederlandse vennootschapsbelasting. In dit boek bespreken de auteurs de genoemde drie regelingen.

Op 1 januari 2019 is de eerste EU-antibelastingontwijkingsrichtlijn, kortweg ATAD1, in werking getreden. Deze richtlijn heeft drie nieuwe regelingen in de Nederlandse belastingwetgeving geïntroduceerd, te weten:1. een regeling in de VPB betreffende de zogenoemd controlled foreign company, kortweg CFC genoemd;2. een algemene renteaftrekmaatregel in de VPB in de vorm van een earningsstrippingbepaling; en 3. een nieuwe uitstelregeling in de Invorderingswet 1990 voor de exitheffing in de VPB.Met name de eerste twee regelingen zijn uniek in de Nederlandse vennootschapsbelasting. In dit boek bespreken de auteurs de genoemde drie regelingen.

De noot gaat in op de antwoorden op de kamervragen over de Wet bronbelasting 2020.

De noot gaat in op de antwoorden van de staatssecretaris van financiën over het afgeven van rulings

De annotatie gaat in op de plannen van het kabinet om belastingontwijking en -ontduiking aan te pakken.

Ontwikkelingen inzake internationale fiscaliteit

Het artikel behandelt de rechtsvraag in welke mate een handgift al dan niet onder de toepassing van de nieuwe algemene anti-misbruikbepaling valt.

Het artikel behandelt de rechtsvraag in welke mate een vruchtgebruik, met toepassing van de algemene anti-misbruikbepaling, geherkwalificeerd kan worden als een recht van opstal.

We verdedigen het standpunt, ingenomen door het Hof van Cassatie, dat de toepassing van art. 344,§1 W.I.B. niet leidt tot het besluit dat een wet overtreden werd. ispartof: Tijdschrift voor Fiscaal Recht issue:324 pages:558-561 status: published