Search

In the ambiguous period of globalisation, the city of Istanbul has been facing a series of complex and uncertain problems by the emergence of neo-liberal urban policies, the continuing issues of the residential neighbourhoods of former internal migrants, and finally new challenges by the arrival of a massive number of transnational migrants. In this context of emerging urban polarization, urban design needs to develop the ability to communicate with different disciplines interwoven into a whole. A new understanding of the built environment and the ways of modifying urban design is needed. The design studio is the most popular and widespread method for teaching and training students at every level to work together for the emerging complex urban issues, to accept a dialectic exchange with instructors and classmates, and to acculturate students to the “real-world” environment with all of the noises, intrusions and nuisances of the city of Istanbul. To what extent can a graduate programme, and design studio, in particular, give an understanding of complex urban issues, and develop an ability to develop resilient projects and policies for the emerging contemporary urban problems? What are the benefits of using exchanged or integrated methods of landscape architecture, architecture and urban planning regarding resiliency? In the ambiguous globalising context, this paper aims at revealing the challenging milieu of an urban design studio at ITU Interdisciplinary Graduate Urban Design Programme. What makes the design studio extraordinary is not only the participation of three departments in conducting the studio, but also multi-departmental student profile to deal with and respond to complex contemporary urban issues. Consist of three designers (architects, planners and landscape architects); urban design studio aims at giving the students the ability to work in interdisciplinary groups with a high interaction and interdisciplinary dialogue. The studio works also provoke the students to interpret different views, combine and read undergraduate knowledge with new disciplines. In the paper, the methodology of the research is based on a literature review about “urban design education and studio culture.” Following a brief description of the programme, the paper, first of all, focuses on the interdisciplinary design and teaching approach in the studio to respond complex urban issues – evaluating ambiguous events concerning to urban design theories, resilient practices, methods and the process. Focusing on the aim of the studio, it secondly gives a description of the context of the design process. Thirdly, it provides abilities gained during the graduate education as an urban designer. Finally, it reveals concluding remarks on the graduate education of an urban designer under the theme of resiliency. This paper may provide a critical discussion for a broader understanding of the resiliency in the urban design education in Istanbul and Turkey. And it may relocate urban design training in the long journey of the planning history., International Planning History Society Proceedings, Vol. 17 No. 7 (2016): HISTORY URBANISM RESILIENCE: Planning Theories, Pedagogies and Practices

Al fine di descrivere il cambiamento del paesaggio urbano di siti riferiti alla città, gli strumenti moderni di visualizzazione possono essere utilizzati per aumentare le possibilità di rappresentazione, in misura maggiore rispetto ai metodi tradizionali. Studi recenti di conservazione ed interventi effettuati hanno indicato un cambiamento significativo nel paesaggio urbano storico di Zeyrek: questo articolo presenta le possibilità di rappresentazione insite nella tecnica di mappatura bidimensionale e nella realizzazione di un modello tridimensionale del comparto, utilizzati nella definizione del cambiamento del paesaggio urbano. Per valutare l’effettiva capacità di rappresentazione per mezzo di risposte da parte degli utenti dei modelli, è stato sottoposto un questionario agli studenti di laurea specialistica della Facoltà di Architettura, ai professionisti in enti di pianificazione e di conservazione ed agli studenti delle scuole superiori. A conclusione principale dello studio, si è compreso come il cambiamento del paesaggio urbano sia definito meglio nel modello urbano tridimensionale che nella tecnica di mappatura bidimensionale, in termini di rappresentazione dei dettagli architettonici e delle caratteristiche strutturali del luogo., In order to represent change in the townscape of urban sites, innovative visualization tools may enhance more capabilities than conventional ones. While recent conservation studies and interventions indicated a significant change in the Zeyrek Urban Historic Site, the motivation for this paper came from the representative capability of 2D mapping techniques and 3D urban models to define the change in a townscape. A questionnaire was conducted to measure this capability by means of users’ responses from graduate students in the Faculty of Architecture, professionals in planning and conservation institutions, and high school students. It was concluded that the changes in townscape was defined better than when familiar with the 2D mapping technique by the 3D urban model in terms of representation of architectural details and structural characteristics of the site.

Text in Turkish ; Abstract: Turkish and English Includes bibliographical references (leaves 85-90) xiv, 91 leaves Bu araştırma kapsamında ekolojik yaklaşım kavramı, planlamada ekolojik yaklaşımların nasıl ele alındığı ve bir eko-kentin ekolojik yaklaşımlarda hangi kriterler çerçevesinde geliştirildiği incelenmektedir. Bu araştırmada kavramların taraması yapılarak dünyada ve Türkiye’de var olan eko-kent örnekleri irdelenmekte ve bu örneklerin kriterleri incelenmektedir. Başarılı eko-kentlerin kriterleri doğrultusunda “başarılı bir eko-kent için olması gereken kriterler nelerdir?” sorusuna cevap aranmaktadır. Tezin birinci bölümünde araştırmanın konusu kapsamı ve yönetimine yer verilmektedir. Bu bölümde ortaya konulan bir hipotez, temel soru ve alt sorular yer almaktadır. Tüm bu hipotez ve sorular kapsamında ikinci bölümde kavramların tanımlarına yer verilmektedir. Ekolojik planlamanın kavramı, tarihi, hedefleri ve kriterleri üzerine araştırmalar yapılmaktadır. Bu araştırmalar neticesinde ortaya konulan kriterler çerçevesinde oluşturulan dört inceleme stratejisi ile Dünya’dan ve Türkiye’den örnekler incelenmektedir. Bu dört inceleme stratejisi; ulaşım, atık ve geri dönüşüm, ekosistem ve tasarruf ve yenilenebilir enerji kaynaklarıdır. Bu stratejiler çerçevesinde incelenen eko-kent projeleri üzerinde başarı kriterleri beşinci bölümde ortaya konmaktadır. Araştırmanın ikinci bölümünde kavramların araştırmaları yapılarak; “Ekolojik yaklaşımların önemi ve kriterleri nelerdir?” ve “Kent planlamada ekolojik yaklaşımların rolü nedir? Kente, insana, kentin ve insanın sağlığına katkıları nelerdir?” sorularına cevap aranmaktadır. Araştırmanın üçüncü bölümünde Dünya’da var olan eko-kent yaklaşımları ele alınarak başarılı eko-kent projelerinin incelenmesine yer verilmektedir. Bu inceleme neticesinde; “Kent planlamada Dünya’daki ekolojik yaklaşımlar nasıl ele alınıyor?” ve “Eko-kentlerde ne tür alt projeler uygulanıyor?” sorularına cevap aranmaktadır. Araştırmanın dördüncü bölümünde Türkiye’de var olan eko-kent tutumu ve planlanan eko-kent projelerinin incelenmesine yer verilmektedir. Bu inceleme neticesinde, “Kent planlamada Türkiye’deki ekolojik yaklaşımlar nedir? Türkiye’de planlanan eko-kent projeleri nelerdir? sorusuna cevap aranmaktadır. Araştırmanın beşinci bölümünde dünyada ve Türkiye’de incelenmiş olan eko- kentlerin başarı elde ettikleri projelerin; hangi kriterlere bağlı kalarak başarı elde ettikleri anlatılmak istenmektedir. Başarı elde etmiş olan bu eko-kentlerin incelenmesi neticesinde başarıya götüren kriterlerin ortaya konması hedeflenmiştir. Bu hedef ile birlikte tezin hipotezi olan “belirli kriterler çerçevesinde ele alınıp planlanmış olan ekolojik kent planlamalarının elde ettikleri başarı kenti ve doğal kaynakları iyileştirici ve koruyucu bir role sahiptir” tezi savunulmaya çalışılmıştır. Within the scope of this research, the concept of an ecological approach, how ecological approaches are utilized in planning and which criteria an eco-city should consider are examined. In this study, the examples of eco-cities in the world and Turkey are investigated by scanning the concepts and the criteria of eco-cities. In line with the criteria of successful eco-cities, the answer is sought to the question of “What are the criteria for a successful eco-city?”. In the first part of the thesis, the subject, scope and method of the study are given. This section includes a hypothesis, main question and sub-questions. Within the scope of all these hypotheses and questions, the definitions of the concepts are mentioned in the second part. Research has been done on the history, aims and criteria of the concept of ecological planning. In the study, examples from the world and Turkey were examined based on four strategies created within the framework of the criteria set out in the research. These four strategies are; transportation, waste and recycling, ecosystem and austerity and renewable energy sources. The success criteria for eco-city projects analyzed in the context of these strategies are outlined in the fifth chapter. In the second part of the research, by researching the concepts; “What are the importance and criteria of ecological approaches?” and “What is the role of ecological approaches in urban planning? What are the contributions to the city, to the people, to the health of the city and people?” are the questions that sought answers to. In the third part of the thesis, the eco-city approaches that exist in the world are discussed, and the successful eco-city projects are analyzed. As a result of this review, this study sought to answer the following questions; “How are ecological approaches in the world adopted in urban planning?” and “What kind of sub-projects are being implemented in eco-cities?”. In the fourth section of the study, the existing eco-city attitude and the planned eco- city projects in Turkey are examined. Under the review, “What are the ecological approaches in urban planning in Turkey? What are the eco-city projects planned in Turkey? are the questions that sought answers to. The fifth chapter, among the eco-cities that have been examined, it is aimed to explain the criteria that the successful projects in Turkey and the world have achieved success by adhering to. After analysing the successful eco-cities, it aims to reveal the criteria that lead them to success. Along with this goal, the hypothesis of the thesis, "The success of urban ecological planning, which has been adopted and planned based on certain criteria, has a curative and protective role for the city and natural resources", was trying to be defended. GİRİŞ Tezin Amacı Tezin Kapsamı Tezin Yöntemi EKOLOJİK YAKLAŞIM ÇERÇEVESİNDE KENT PLANLAMA Planlamada Ekolojik Yaklaşım ve Tarihsel Gelişimi Ekolojik Yaklaşım Kavramı Kentsel Ekolojik Yaklaşım Ekolojik Yaklaşımın Kente Katkıları Ekolojik Yaklaşımlı Planlamanın Tarihsel Gelişimi Eko-Kent Planlamasında Yaklaşımlar ve Kriterler Eko-Kent Kavramı Eko-Kent Planlamasında Hedefleri Eko-Kent Planlamasında Kriterler Bölüm Değerlendirmesi DÜNYA’DA EKO-KENT ÖRNEKLERİ Vancouver Eko Kenti Vancouver Eko-Kenti Hedefleri Ulaşım Korumalı Bisiklet Yolu Projesi Ulaşım 2040 Planı Doğaya Erişim Atık ve Geri Dönüşüm Ekosistem Ayak İzi Miktarını Azaltmak Temiz Hava Tasarruf ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Enerji Kaynakları Yeşil Binalar Su Tasarrufu Aberdeen Eko-Kenti Aberdeen Eko-Kenti Hedefleri Ulaşım Motorlu Taşıt Kullanımı Bisiklet Kullanımı Toplu Taşıma Kullanımı Atık ve Geri Dönüşüm Ekosistem Tasarruf ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Masdar Eko-Kenti Masdar Eko-Kenti Hedefleri Ulaşım Atık ve Geri Dönüşüm Masdar Eko-Kentinde Ekosistem Tasarruf ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Londra Eko-Kenti Londra Eko-Kenti Hedefleri Londra Eko-Kentinde Ulaşım Yayalaştırma Bisiklet Kullanımı Toplu Taşıma Londra Eko-Kentinde Atık ve Geri Dönüşüm Londra Eko-Kentinde Ekosistem Londra Eko-Kentinde Tasarruf ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Melbourne Eko-Kenti Melbourne Eko-Kenti Hedefleri Melborune Eko-Kenti Ulaşım Toplu Taşıma Kullanımı Bisiklet Kullanımı Yayalaştırma Melbourne Eko-Kenti Atık ve Geri Dönüşüm Melbourne Eko-Kenti Ekosistem Melbourne Eko-Kenti Tasarruf ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları TÜRKİYE’DE EKO-KENT ÖRNEKLERİ Türkiye’de Eko-Kent Yaklaşımı ve Geliştirilen Eko-Kent Projeleri Bursa Nilüfer Eko-Kenti Nilüfer Eko-Kenti Hedefleri Nilüfer Eko-Kentinde Ulaşım Nilüfer Eko-Kentinde Atık ve Geri Dönüşüm Nilüfer Eko-Kentinde Ekosistem Nilüfer Eko-Kentinde Tasarruf ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Eskişehir Kocakır Rezerv Yapı Alanı Projesi Kocakır Rezerv Yapı Alanı Projesi Hedefleri Kocakır Rezerv Yapı Alanı Projesinde Ulaşım Kocakır Rezerv Yapı Alanı Projesinde Atık ve Geri Dönüşüm Kocakır Rezerv Yapı Alanı Projesinde Ekosistem Kocakır Rezerv Yapı Alanı Projesinde Tasarruf ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları SONUÇ VE DEĞERLENDİRME: EKO-KENTLERDE BAŞARI KRİTERLERİ VE EKO-KENTLERİN SOMUT YARARLARI

İstanbul experienced significant changes in its urban pattern as a result of Westernization that took place in the nineteenth century. Galata, a neighbourhood located in the Beyoğlu District, represents the occidental and cosmopolitan face of the city during that time. This study examines the spatial effects of these social and political changesby integrating old city maps of Beyoğlu and Galata with geographic information system programmes (GIS). This methodology affords novel interpretations of historical maps thanks to these new ways of analyzing, displaying, and managing geographical information. The maps of G. d’Ostoya (1858–1860), R. Huber (1887–1891), and Charles E. Goad (1904–1906) have been coordinated with GIS software. Items such as buildings, roads, and empty spaces included as raster data have been transformed into vector data to make comparisons and superpositions possible within the GIS environment. Thus, the transformation of urban space can be revealed, and conclusions about how Galata experienced broader change across the nineteenth century can be perceived. Publisher's Version

1980 sonrası dönemde Türkiye'de yaşanan değişimler İstanbul'da kentsel mekan bağlamında büyük değişimlere yol açmıştır. Ekonomik sistemin yaşadığı dönüşüm, kent yönetimlerinde yaşanan sistem değişimi ile birlikte kentleşme başka bir boyuta evrilmiştir. Bu değişimler geleneksel olarak İstanbul Tarihi Yarımada'da yoğunlaşmış olan toptan ticaret faaliyetini ve mekansal ortamlarınıda etkilemiştir.Değişime uğrayan toptan ticaret faaliyetleri Tarihi Yarımada Merkezi İş Alanı'nda bulunan kendi fiziksel ortamlarında ve çevrelerini etkileyen kentsel mekeanlarda problemler ile karşılaşmaya başlamışlardır. Aynı zaman içerisinde Tarihi Yarımada için yapılan planlamalar bölgeye yoğun bir yük getiren unsurları uzaklaştırmayı hedeflemiştir. Bu bağlamda toptan ticaret faaliyetleri de bölgeden gönderilmesi hedeflenen bir oluşum halini amıştır.Tez çalışmasının amacı 1980 sonrası dönemde İstanbul Tarihi Yarımada Merkezi İş Alanı'nda yaşanan kentsel mekan değişimlerinin toptan ticaret yapan esnafın mekansal çevresi üzerindeki etkisinin incelenmesi ve bu etkinin sebep olduğu kentsel desantralizasyon ile başka bir bölgede oluşturulan yeni bir kentsel mekan olarak İSTOÇ'un değerlendirilmesidir. Bu kapsamda tez çalışması beş bölüm üzerinde kurulmuştur. Birinci bölümde çalışmanın konusu ve genel yaklaşım belirlenmiştir. Buna bağlı olarak genel çerçeve oluşturulmuş, sorun tespiti ve üzerinde yoğunlaşılan sorular oluşturulmuştur. Bu genel yaklaşım içerisinde tezin amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmıştır.İkinci bölümde İstanbul'da 1980 sonrası yapılan planlamaların MİA içerisinde toptan ticaret yapılan alanalar üzerinde etkisi başlığı altında oluşturulmuştur. Ana hedef olarak İstanbul'da 1980 sonrası dönemde yapılan planlamalarda toptan ticaret alanlarının Tarihi Yarımada Eminönü'nden desantralizasyonuna etki eden kararlar araştırılmıştır. Desantralizasyon sürecini etkileyen diğer etmenlerde bu bölüm içerisinde incelenmiştir.Üçüncü bölümde toptan ticaret faaliyetinin kentsel mekana yansımaları başlığının inceleme konularını içermektedir. Bu bölümde toptan ticaret faaliyetinin tanımı, iş yapma biçimi ve bunun kentsel mekana yansıması araştırılmıştır. Bu bilgiler temelinde dünya üzerinde ekonomik olarak başat ülkelerdeki örnekler incelenerek tez çalışmasının ana araştırma konusu İSTOÇ ile bulunan karşılaştırılabilir etmenler ortaya çıkarılmıştır.Dördüncü bölümde toptan ticaret yapılan alanların kentsel desantralizasyon sürecinin bir sonuç örneği olarak İSTOÇ üzerinde bir çalışma yapılmıştır. Bölge mekansal bağlamda incelenmiş, desantralizasyon sürecinin etkilediği toptan ticaret esnafı ve diğer aktörler ile yapılan anket ve görüşmeler ile bölgenin mevcut durumu ortaya çıkarılmıştır.Beşinci ve sonuç bölümünde ise; tüm bölümlerden elde edilen bilgiler ile oluşan, İstanbul MİA'dan desantralize olan toptan ticaret yapan esnafın İSTOÇ'a taşınma ve burada devam ettirdikleri faaliyetleri üzerinden genel çerçeve oluşturulmuş ve bu bağlamda elde edilen sonuçlar ve değerlendirmesi yapılmıştır. Bu bağlamda İSTOÇ ile ilgili görüş ve önerilerde bu bölüm içerisinde belirtilmiştir.Sonuç itibariyle toptan ticaret yapan firmaların İstanbul Tarihi Yarımada MİA'da desantralize edilerek başka bir kentsel mekan olarak İSTOÇ'ta yeniden faaliyetlerine devam edebildikleri ve bu desatralizasyonun iş yapma biçimleri üzerinde hayati bir olumsuz etki yaratmadığı sonucuna ulaşılmıştır. The changes taking place in Turkey in the period after 1980 in the context of urban space has led to major changes in Istanbul. With the transformation of the economic system and the change of the system in the city administrations, urbanization has evolved to another dimension. These changes have traditionally affected the wholesale trade activity and spatial environments concentrated in the Historic Peninsula of Istanbul.The wholesale trade activities that have undergone change have begun to encounter problems in their physical environments in the Historic Peninsula Central Business District (CBD) and in urban areas affecting their environment. At the same time, the plans made for the Historic Peninsula aim to remove the elements that bring a heavy burden to the region. In this context, municipality and decision makers aimed to remove wholesale trade zones from the Historic Peninsula.`The aim of this dissertation is to examine how transformations in the Istanbul Historical Peninsula CBD affect the spatial enviorenment of tradesmen. More specifically, it evaluates how such transformations lead to urban decentralization.It considers the case of ISTOC as an example of such new deccentralized urban spaces. In this context, this thesis proceeds in five chapters.In the first chapter, the subject of the study and the general approach were determined. In this context, this chapter lays out the general framework, identifies the problematics and main questions. It also explains the aim, scope, and method of the thesis.The second chapter examines the effects of the post-1980 plans on the wholesale trade areas in the Istanbul CBD. As the main objective, it specifically investigates the decisions that caused the decentralization of wholesale trade areas in Eminonu. Other factors affecting the decentralization process are examined in this section.The creation of decentralized areas in the Istanbul CBD is a reflection of transformations in global economy, and Turkey's efforts to integrate itself into this new economy. For the purpose of wholesale trade, it is aimed to settle in the position of the integration of Istanbul Historical Peninsula with the effects of these radical changes. However, at this point, it is determined by taking into consideration the above mentioned decisions that the urban administration's planning for the region affects the strategy of moving to new regions. At this point, it has been revealed that wholesale trade is big enough to must be organized for a city.When the results of the plans made in 1980, 1995 and 2005 are examined, it was found that each planning was made on the assumption that the previous one could not be applied. In this planning process, it was accepted that the regions where the tradesmen who are engaged in wholesale trade in Istanbul CBD are not suitable to the new functions. Accordingly, intense commercial activities such as wholesale trade are planned to be decentralized from the region.The third chapter reviews scholarly works on wholesale trade activities and their impacts on urban spaces. On the basis of this information, the examples of the economically developed countries are examined in a comparative perspective. Trade is one of the most important forces that shape cities. In general, it refers to the cyclical organization of a physical property within the economy. As a branch of trade, wholesale trade is a regulatory service that constitutes this cycle. Wholesale trade is in a position between manufacturers and retailers. According to this, wholesale trade has less relations comparing to retailers but has a larger volume of goods organization. In addition, the value of wholesale trade is very important and impact in the market.These changes are reflected in the examples of the world in which wholesale trade is carried out. The Yiwu International Trade Center in China constitutes an example of this economic change reflected in urban space through public planning. In addition, the structuring of the organization they have created within the wholesale companies can be observed.The Bologna Centergross Trade Center in Italy is the result of the decentralization they experience due to the concentration created by the wholesale trade places in the old city center. This process is very similar to ISTOC. As a result of the damage to the regions and structures that need to be protected within the historical CBD with the wholesale trade, the city administration has combined the tradesmen who make wholesale trade in a cooperative axis and directed them to a specific urban space. At this point, it is revealed that wholesale trade cannot be integrated into the efforts to promote tourism and it is a heavy trade arm with a large volume in the economies of the country.The Dallas Trade Center of the USA is examined in this section because it is an urban space where wholesale trade companies are together. However, being an example in the United States, it provides a research opportunity for the sustainability and continuity of wholesale trade activity in countries with dominant economic power in the world. In this context, the expansion of economic volume and flexibility in the world in the post-1980 period has led to made the Dallas Trade Center a popular place for domestic and interational customers. ISTOC has an intersection with the Dallas Trade Center as a result of the changing economic order.As a result of the above mentioned literature and case studies, it can be said that wholesale trade activity is a huge activity in a city. This activity is rapidly becoming a part of all changes in the country. Accordingly, wholesale trade activity has undergone major changes in the post-1980 period. It had to move away from the historical city centers and to be located in regions where it could establish faster commercial relations. Wholesale trade zones create their own hinterlands. It has the feature of having large masses together due to large volume of work. It is an organization that needs public planning but reinforced by the private sector in the current economic order.In the fourth chapter, a study was conducted on ISTOC as a result of the urban decentralization process of the wholesale trade areas. The region was examined in the spatial context, and the current situation of the region was revealed through surveys and interviews conducted with the wholesale trade tradesmen and other actors affected by the decentralization process.The thesis focuses on wholesale trade in the context of urban space. In this context, ISTOC has been examined as an urban space formed as a result of decentralization of traditional wholesale trade places of Istanbul Historical Peninsula CBD. ISTOC is a cooperative that has been formed by a group of tradesmen as a result of the changes and problems mentioned above in İstanbul Historical Peninsula. At this point, as mentioned above, the tendency of the tradesmen engaged in wholesale trade is effective on urban, managerial and personal basis. This is because wholesale trade is an activity that depends on competition and creation of the market. This is confirmed by the results of the survey. The most important factor that triggered the process of moving to the region was the formation of the market. In this context, it has been revealed that wholesale trade venues decentralized from CBD to the Historic Peninsula have moved to ISTOC with a pragmatic decision. In this process, it is an indication of the fact that firms continue to operate in a certain area and firms continue to operate in certain and areas, choosing to limit their distribution range to certain regions.The fifth and final section analyzes the results of the survey. It demonsrates the opinions and suggestions of the tradesman on ISTOC. In this context, opinions and suggestions about ISTOC are stated in this section.As a result, it is seen that the biggest factor in determining the place of tradesmen in wholesale trade is the proximity to the market and companies from the same sector. Eminonu is a region where certain memories are present, the tradesman do not inted to return back to Eminonu. According to this, it can be said that it meets the demands of tradesmen who do wholesale trade for ISTOC.ISTOC Eminonu was an effective urban planning effort and could respond to the needs of the time when it was planned. But today it fails to meet the needs of wholesale tradesmen. These inadequacies occurred in the process due to user habits, unpredictable cooperative management and rapid change of city. However, decentralization in Eminonu has been successful thanks to the quality of the wholesale companies. It is necessary to solve the problems and develop the region by taking large-scale decisions, which include the participation of city management actors.ISTOC is an indicator of how the changing dynamics in the post-1980 Period in Turkey affected the urban space. The historical peninsula reveals the conditions under which traditional wholesale trade activities are decentralized from the region under the circumstances, and what kind of reaction is taken from the new situation. ISTOC and similar trade zones formations need to be increased with more contemporary solutions. Accordingly, the influence of large scale economic formations such as wholesale trade on urban space and urbanization and its environment cannot be denied.In the light of all this information, although ISTOC Eminonu responds to the needs at the time it was planned as an urban space in which the wholesale trade spaces are decentralized in the CBD, today it shows insufficiencies in meeting the needs of wholesale tradesmen. These inadequacies were caused by user habits, situations that cooperative management could not foresee and the rapid change of the city. However, thanks to the nature of meeting the tendency of wholesale traders to come together, the result of decentralization from Eminönü region has been successful. Currently, multi-participatory, large-scale decisions including the city management actors should be taken to solve the problems and ensure the development of the region.As a result, it is concluded that the wholesale companies engaged in wholesale trade can be reorganized in the Istanbul Historical Peninsula CBD and resumed their activities in ISTOC. Decentralization has a significant positive impact on their business. 163

Kültürel mirasın korunmasına yönelik farklı seviyede fiziki müdahale tekniklerinin uygulanmasının yanı sıra, ekonomik ve sosyal açıdan sürdürülebilir bir koruma anlayışı geliştirebilmek adına uluslararası iş birlikleri yapılmakta, stratejik planlar hazırlanmakta ve akademik çalışmalar yürütülmektedir.Birçok fiziki müdahaleden daha sürdürülebilir ve ekonomik bir koruma yöntemi olarak, toplumlarda ve genç nesillerde kültürel mirasın koruma bilincinin eğitim ve kültürel farkındalık kazandırılarak oluşturulması gösterilir. Koruma bilincinin oluşturulmasının en etkili koruma yöntemi olduğu akademik açıdan kabul gören bir husus olmakla birlikte, nasıl oluşturulacağına ilişkin çeşitli stratejiler ve politika önerilerinin geliştirilmesi devam etmektedir.Toplumlara sunduğu eğitim hizmeti ve kültürel farkındalık kazandırma işlevleriyle, doğası gereği kültür varlıklarını koruyan en köklü kültürel kurumlarından biri de müzelerdir. Yüzyıllardır var olan müzelerin çok çeşitli örnekleri olmakla birlikte, alan kullanımları ve farklı koruma teknikleriyle oluşturulan sergileriyle, açık hava müzeleri diğer müze türlerinden öne çıkarak dikkat çeken uygulamalardır. Mutlak kapalı alan algısının değişmesini sağlayan açık hava müzeleri, ilk olarak İskandinav ülkelerinde 19. yüzyıl sonlarında, halk kültürü çalışmalarının artışıyla ortaya çıkmıştır. Kapalı mekânların zengin kültürel kompozisyonları sergilemek için yetersiz kaldığını yansıtan bu yeni anlayış, sadece kraliyet tarihinin değil, sıradan bireylerin geçmiş dönem yaşantılarının da sergilenmeye değer görüldüğünü ifade etmesiyle önemlidir.Avrupa'daki sayısı yaklaşık 300'e varan açık hava müzeleri bir coğrafyanın sivil mimarlık örneklerini, günlük halk yaşantısını, rol canlandırılma etkinlikleri, festivaller ve özel interaktif oyunlar düzenleyerek ziyaretçilerine sunar. Açık hava müzesi ziyaretçilerinin, gezilerindeki deneyimleri ve tarafsız bir bilgi birikimi edinmeleri sayesinde kültürel mirasın korunmasına daha duyarlı olabileceği düşünülmektedir. Bu yönüyle açık hava müzelerinin koruma için en önemli araçlar olan, sahiplenme olgusu ile bellek ve kimlik duygularını beslediği fikri tartışılabilir.Kapalı müze mekânlarına göre daha geniş arazi kullanımıyla hem kentsel hem de kırsal alanlarda kendi etki alanlarını yaratan, farklı kuruluş amaçları ve tasarım uygulamalarının görüldüğü açık hava müzelerinin, farkındalık kazandırma işlevi ve kültürel mirasa yönelik eğitim politikaları içinde değerlendirilmesi, koruma planlaması pratiği açısından tartışılması gereken bir konudur.Bu tez çalışmasında amaç, mekânsal kullanımları ve sergileri bakımından açık hava müzelerinin eğitim ve kültür değerlerini irdelemek ve müze ziyareti sonrasında ziyaretçilerin koruma bilinci ve bilgi birikimi edinip edinmediğini sorgulamaktadır. Bu kapsamda, tez dört bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş kısmı olan ilk bölümünde, tezin amacı, kapsamı ve yöntemi sunulmuştur. Tezin temel araştıırma sorusu `açık hava müzelerinin eğitim ve kültür değeri nedir, ziyaretçilerinin koruma bilinci kazanmasına ne ölçüde hizmet ediyor` şeklinde olup, alt araştırma soruları belirlenerek tezin 2. bölümünde bu sorulara yanıtlar aranmıştır. Bu amaçla, tezin ilk adımı olarak, müzeler ve açık hava müzeleriyle ilgili kavramsal, işlevsel ve tarihsel açılardan literatür araştırması yapılmış, yapılan çalışmalar sonucunda `açık hava müzelerinin eğitim ve kültür değeri taşıyarak, kültürel mirasın korunmasına yönelik bilincin gelişmesine katkı sağlamaktadır` hipotezi kurulmuştur. Hipoteze yönelik yapılan alan araştırmasında, İstanbul Miniatürk açık hava müzesi ziyaretçilerine yüzyüze anket yapılmıştır. Anket soruları beş ana bölümde değerlendirilmek üzere hazırlanmıştır. Anketin ilk kısmında, açık hava müzesinin ziyaretçi profili, ikinci kısmında geliş nedeni, üçüncü kısmında müzenin etki alanı, dördüncü kısmında ziyaret sonrası edinilen bilgi ve kültür birikimi, son kısmında da müzeye yönelik kullanıcı görüşleri sorgulanmıştır. Yapılan anket aracılığıyla açık hava müzesi ziyaretçilerinin gezileri sonrası bilgi ve deneyimleri ölçülerek, sonucunda nasıl bir farkındalık kazandıklarını ortaya koymak hedeflenmiştir.Tezin ikinci bölümünde `müzelerin toplumun gelişime ne tür işlevlerle katkı sağlamaktadır`, `açık hava müzelerinin mekânsal kullanımlarının ve sergilerinin kültürel değeri var mıdır`, `açık hava müzelerinin tarihsel gelişimi ve türlerinin oluşumu koruma pratiklerinin gelişimiyle uyumlu mudur`, `açık hava müzelerinin ne tür eğitim fonksiyonları vardır` olarak belirlenen alt araştırma sorularına yanıt aranmıştır. Bu kapsamda, öncelikle müzelere ilişkin kavramsal tartışmalarla giriş yapılmış, müzelerin ne tür işlevlerle topluma hizmet sunduğu ve nasıl çeşitliliği ele alınmıştır. Müzelerin kültür ve eğitim, araştırma, koruma, iletişim ve turizm işlevlerinin incelemesi yapılarak, müzelerin çeşitliliği konusundan özel bir müze örneği olan açık hava müzesi kavramına geçiş yapılmıştır. Kavramsal irdelemenin ardından açık hava müzelerinin, müzelerin ve korumanın tarihsel gelişim süreçlerinden nasıl etkilendiği, hangi küresel akımlarla şekillendiği ortaya konulmuştur. İkinci bölümün devamında açık hava müzelerinin yerinde sergileme, taşıma ve modelleme teknikleri olmak üzere yapım yönünden; turizm ve rekreasyonel, yorumlama ve yaşayan tarih, deneysel arkeoloji ve eğitim temaları olarak kuruluş amaçları yönünden sınıflandırma yapılarak, eğitim işlevleri açıklanmıştır. Bölümde son olarak İsveç, Danimarka, İngiltere, ABD ve Japonya'dan seçilen açık hava müzeleri ile yerinde sergilenen, taşıma yoluyla kurulan ve modellenerek oluşturulan Türkiye örneklerinin incelemelerine yer verilmiştir.Tezin üçüncü bölümünde, ören yerleri dışında Türkiye'de ilk kez açık hava müzesi adıyla, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin bir şirketi olan Kültür A.Ş. tarafından 2003 yılında kurulan Miniatürk Açık Hava Müzesi ele alınmıştır. Çalışma alanı olarak seçilen Miniatürk Açık Hava Müzesi'nin eğitim ve kültür değeri ile koruma bilincine olan katkılarına ilişkin çözümlemeler yapılmıştır. Bu çözümlemelerde araştırmalar, ziyaretçilere yapılan anketten ve Miniatürk personeliyle görüşmelerden elde edilen veriler ile gözlemlerden çıkarılan saptamalar kullanılmıştır. Tüm bu çalışmalardan elde edilen analiz bulgularıyla Miniatürk Açık Hava Müzesi'nin kullanıcı profili ortaya konulmuş, müzenin neden tercih edildiği saptanmış, etki alanı irdelenmiş, kullanıcıların ziyaret sonrası edindiği bilgi ve kültür sorgulanmış, müzenin daha etkin kullanımı için görüşler alınmıştır.Anket sonuçlarından elde edilen bulgulara göre orta yaşlı, orta- yüksek eğitimli, evli, çocuklu, beyaz yakalı çalışanlar tarafından, çocukları ve aileleriyle müze ziyaretine gelen, boş zamanlarını ev dışı kültürel aktivitelerle değerlendiren, yılda en az bir kez müze ziyareti yapan, arkeolojik içerikli müzelere, örenyerlerine ve anıtsal yapılara ilgi duyan, Miniatürk'e ilk kez gelen, gelişte özel araçlarını kullanan ve İstanbul'da ikamet eden bir ziyaretçi profili ortaya çıkmıştır.Miniatürk'e gelen ziyaretçilerin diğer müze ziyaretlerine göre daha uzun süre kaldıkları, aynı gün başka kültürel aktivite planlamadıkları, müzedeki eserlerle ilgili bilgileri incelerken çocuklarıyla ve yakınlarıyla sesli olarak konuyla ilgili sistişare ettikleri, müzeye geliş sebepleri diğer müzelere kıyasla sorulduğundan öğrenmek ve öğretmek ile iyi kaliteli vakit geçirmek olarak tanımladıklarını, müzeye geliş sebepleri diğer müzelere kıyaslanmadan sorulduğunda ise İstanbul'a duyulan ilgi ve eğitim ile kültür değeri olması olarak cevaplandığı görülmüştür.Ziyaretçilerin Miniatürk'e gelmeden önce yapılar hakkında bilgileri olduğu ifade etmekle beraber, ziyaretlerinde özellikle Mimar Sinan eserlerine ilişkin somut bilgiler edindikleri ve diğer anıtları da yerinde görmek istedikleri sonuçları elde edilmiştir. Ziyaretçiler müzenin öğrenciler ve çocuklu aileler için uygun olduğu fikrini belirtmiştir. Ankette son olarak Miniatürk'ün etkin kullanımı için eğlenceli ve eğitici üç boyutlu uygulamaların müzeyi daha çekici hale getireceği, toplu taşıma imkânlarının yetersiz kaldığı ifade edilmiştir.Tezin alan araştırmasının sonucunda, Miniatürk açık hava müzesinin eğitim ve kültür değeri taşıdığı ve kültürel mirasın korunmasına yönelik bilincin gelişmesine katkı verdiği ortaya konarak, müzenin daha etkin kullanımı için alan araştırmasında edinilen görüşlere yer verilmiştir.Tezin sonuç ve değerlendirmelerinin sunulduğu dördüncü bölümünde, araştırma sorularının yanıtları özetlenerek alan araştırmasının bulguları ve dünya örnekleri incelemeleriyle, Türkiye'deki uygulamalar için öneriler geliştirilmiştir. In a broader sense, conservation can be defined as an aim to protect monuments, building groups, urban landscapes and their surroundings with historical and cultural identities for future generations by determining their current problems and improving their current situations.Along with the institutional developments for the conservation of cultural heritage, there are many different levels of physical intervention methods and techniques such as in-situ protection, transportation protection, restoration and reconstruction for the protection of civil and monumental architectural examples. While these intervention methods are being applied in developed societies, it is widely accepted that the most powerful and sustainable heritage conservation tool is to ensure the social awareness by educating the society and young generations. Museums, the most powerful and established non-profit organizations for protecting cultural heritage, have had various types since 19th century with the effect of industrial revolutions. Open air museum is one of the museum types that is formed by these influences, has result a revolution in museology about the perception of absolute indoor space.In the late 19th century, open-air museums such as public parks namely Skansen in Stockholm and Norsk Folkmuseum in Oslo were established, reflecting pastoral life style of their ancestors. This new understanding in Scandinavian countries not only reflected that indoor spaces were insufficient to exhibit rich cultural compositions, but also that the past lives' stories of ordinary people were as worthy as royal history.Establishment date ranging from the 1890s to the 2000s, the number of open-air museums has reached nearly 300 in Europe. While offering day trips as well as accommodation services, these museums present the examples of civil architecture of any geography; organize festivals, special interactive games with role-playing activities showing daily folk life.Since the first open air museum Skansen was established in 1891, open air museums have been a space for cultural tourism, recreation activities alongside with education and scientific research. Compared to traditional museums, creating their own hinterlands in both urban and rural areas with large land using, open air museums are important urban spaces having various objectives and design practices. Moreover, carrying out awareness-raising function and educational heritage for cultural heritage, open air museums can be considered as an important subject to discuss in terms of conservation planning practice. In addition, evaluation study of open-air museums would be a contribution of academic studies in Turkey as the history of open-air museums doesn't go back too far; as well as open air museums and their projects are at different stages. The aim of this thesis is to examine the educational and cultural values of open-air museums in terms of spatial uses and exhibitions while questioning whether the visitors have acquired awareness of conservation or any knowledge about heritage sites after visiting the museum. The hypothesis of the thesis study is that open air museums contribute to the development of consciousness towards cultural heritage by carrying educational and cultural values. In this context, the main research question of the study is `What is the educational and cultural value of open-air museums?`.With this aim, sub-research questions are formed as `Which functions of the museums contribute to the development of society?`, `Do the spatial uses and exhibitions of open-air museums have cultural value? `Did open-air museums developed parallel to development of conservation practices and museums?`, `What are the educational functions of open-air museums` that constitute part 2 of the thesis. Within the scope of the thesis study, answers were sought and put forward for these questions.Miniaturk, which is a part of cultural corridor Project of Halic (Golden Horn) region constitutes important cultural heritage element of İstanbul, has been chosen as the study area. Field research has been conducted in Miniaturk about the education and cultural value of open-air museums. With the findings of the field research, the hypothesis that the open-air museums contribute to the development of consciousness towards the preservation of cultural heritage by carrying educational and cultural value has been determined.In the first chapter of the study, the aim, scope and method of the thesis are presented. The main research question of the thesis is `What is the educational and cultural value of the open air museums, how do open air museums serve the visitors to gain awareness of conservation`. The sub-research questions are determined the answers to these questions are sought, that constitute the second part of the thesis. For this purpose, as a first step of the thesis, conceptual, functional and historical literature studies about museums and open air museums have been conducted. As a result of the studies carried out, `open-air museums have educational and cultural value by contributing raising awareness on the preservation of cultural heritage in societies` the hypothesis was proposed.In the field research conducted for hypothesis, the visitors of Istanbul Miniaturk open-air museum were surveyed face to face. The survey questions are prepared in five main sections. In the first part of the survey the open air museum's visitor profile and in the second part the reason for their arrival were questioned. In the third part the area of influence of the museum was evaluated as well as the information and culture acquired after the visit was reviewed in the fourth part of the survey. Finally the user opinions for the museum in the last part of survey were gathered. The aim of the survey was to measure if they gained any knowledge and experiences of the visitors of the open-air museum after their trips and to show how they gained awareness.In the second chapter of the study, the conceptual debates on museums were introduced and what kind of functions the museums provide to the society and variety of museums are discussed. As a special example of museum, the concept of an open-air museum is explained. After the conceptual analysis, the historical development processes of open-air museums, museums and conservation philosophy were affected by global trends are revealed. Afterwards, the examination of samples of domestic and Turkey is given followed by classification of open-air museum in accordance with the construction technique and main theme.First step of second chapter, a literature study was made on conceptual, functional and historical aspects of museums and open-air museums. Within the scope of this literature study, the contribution of museums to their societies with culture, education, research, conservation and communication functions were examined. It's understood that museums and open-air museums and concept of conservation had been affected by main global trends simultaneously. After examination of different themes and examples of open-air museums, It was understood that open-air museums were established with 3 main basic techniques; on-site display, moving and modelling as well as formed in 3 main themes; `tourism and recreation`, `interpretation and living history`, `experimental archeology and education`.In the third chapter Miniaturk Open Air Museum, first of its example with `open- air museum` name except archeological sites in Turkey, established by Istanbul Metropolitan Municipality Culture Inc. has been discussed as a case study. In this chapter, analysis of the educational and cultural value of the Miniaturk Open Air Museum and its contributions to conservation awareness were made. In these analyses, the data obtained from the literature research, the visitors surveys, the interviews of the Miniatürk staff and the observations were used.During the field research at Miniatürk open air museum, it is aimed to determine if the visitors gained any the awareness by measuring their knowledge and experiences after the trips. In this context, a questionnaire was prepared in five main headings in order to apply to face to face to the visitors of Miniaturk Open Air Museums on the weekends between January 19 and February 3, 2019. The visitor profile, the reason of choosing Miniaturk, hinterland, educational and cultural value of the museum and finally the user's opinions for the effective use of the museums are main headings that were questioned.At the first step of field research to get a visitor profile, personal data such as age, gender, marital status, number of children, education status, occupation, residence address, time of day museum visit, leisure activities and preferred museums in general were asked. In order to compare the traditional museum habits and the Miniatürk experience, the frequency of visits, the time spent, with who they visited and the usage of audio guide services were asked.At the second step of field research, to find out the reason of visit, two-way questions were asked to be chosen and compared by the answers given to the general museum habits. Afterwards, questions were phrased whether they visited before and asked to explain what was most interested in the museum.In the third phase of the questionnaire, which was prepared to measure the impact area of Miniaturk, information sources, transportation times, methods and distances of Miniaturk were collected by the visitors.In the fourth stage of the questionnaire, it was asked to express the information in mind after the visit with the open-ended question, to get the user opinions about the educational and cultural value of Miniaturk. Followingly, the visitors were asked to answer whether they decided to visit a place after they saw its model in Miniaturk and whether they wanted to visit Miniaturk in 12 month again or not.In the final stage of the survey, to get the views on the effective use of the Miniaturk open air museum, visitors were asked to give score the facilities, and in order to improve the overall experience and to find out what the visitors were missing most in the museum.According to the findings of the survey, Miniaturk open-air museum's visitors are middle-aged, middle-high educated, married with children, white-collar employee. They come to museum with children and their families, making use their leisure time out of home cultural activities, visit museums at least once a year, prefer archaeological sites and monumental buildings, arrive at Miniaturk by their own car and live in Istanbul.The visitors of Miniaturk prefered staying longer than their other museum visits and did not plan any other cultural activities on the same day; they enjoyed talking with their children and family while examining the models in park. When they evalauted the reason of visit according to general museum visits, they chose mostly learning and teaching and having good time among the choices in the questionnaire. Whereas they evalauted the reason of visit notwithstanding the general museum habits, they chose mostly `interest to Istanbul` and `museum has education and cultural value`.Although the visitors had information about the monuments before coming to Miniaturk, they obtained concrete information especially about the works of Architect Sinan and they wanted to see other monuments on the spot. Visitors stated that the museum was mostly suitable for `students` and `families with children`. In the survey, it was stated that three-dimensional applications for the fun and educational uses of Miniaturk would make the museum more attractive and the public transport facilities were inadequate.As a result of the research of the thesis, it is revealed that Miniaturk open-air museum carries educational and cultural value and contributes to the development of awareness about the preservation of cultural heritage. The hypothesis was proven as Miniatürk open-air museum carries educational and cultural value and contributes to the development of awareness of the protection of cultural heritage. Suggestions have been made with the views gained for the more effective use of such museums.Finally, in the fourth chapter of the study, evaluation of field reserach and examination of abroad samples, proposals have been developed for open air museums in Turkey. 239

Kentler tarih içerisinde birçok değişimden geçmiş, farklı dönemlerde farklı formlar kazanarak, kültürel katmanlar oluşturarak günümüze gelmiştir. 1960'lı yıllarda Avrupa'da başlayan bir akımla birlikte kentlerin tarihi özelliklerinin ve kültürel mirasının korunması anlayışı günümüzde tüm dünyada kabul görmüştür. Aynı yıllarda turizm bir sektör olarak filizlenmeye başlamış ve 1990'larda sürdürülebilir turizm kavramıyla birlikte yeni bir boyut kazanmıştır. Turizmin bir alt başlığı olan tarih turizmi veya kültür turizminin aktivite alanlarından biri tarihi kentlerdir. Turistik tarihi kent olarak literatürde yer bulan bu kavramla birlikte tarihi kentlerle turizm ilişkisi incelenmeye başlanmış ve turizmin tarihi kentlerdeki koruma ve kullanıma etkisi bir araştırma konusu haline gelmiştir. Bu tezin temel amacı, tarihi kentlerde turizm sektörünün zararlı etkilerinin azaltılması ve tarihi kentlerin korunmasına katkı sağlaması adına turizm yönetim planlarının incelenmesi ve seçilen bir alanda hazırlanmasıdır. Tez kapsamında turizm ve tarihi kentlerin korunmasının ilişkisi ortaya konarak, koruma alanlarında yürütülen turistik faaliyetlerin, şehir planlama disiplininde koruma kavramıyla olan bütünlüğünün nasıl sağlanabileceği sorusuna yanıt aranmıştır. Bu bağlamda, Turizm Yönetim Planları hem kentin korunmasına katkı sağlamakta hem de turistik aktivitelerle kenti canlı tutmaktadır. Yöntem olarak öncelikle literatür araştırması yapılmıştır. Sonrasında dünyada uygulanan Turizm Yönetim Planları incelenmiştir. Türkiye'de henüz uygulaması görülmemiş olan turizm yönetim planının hazırlandığı alan olarak Tirilye seçilmiştir. Alanda saha çalışması yapılmış ve mevcut durum analiz edilmiştir. Tirilye turistik akslara olan yakınlığı, turizm sektörünün zararlı etkilerinin görüldüğü, alanın turizm yönetim organizasyonunun olmadığı, ziyaretçilere yönelik politikalarının olmadığı, tarihi yapılar ve kent dokusuna alternatif potansiyeli olan kıyı ve zeytin konusunda zayıf kalındığı, erişilebilirlik ve hareketliliğin sadece lastikli araçla sınırlı olduğu, son olarak da kentin bir marka değerinin oluşturulmadığı nedenlerle seçilmiş olup, hazırlanan Tirilye Turizm Yönetim Planında öncelikle yapılan analizler doğrultusunda vizyon ve hedefler belirlenmiştir. Ardından uygulama aracı olarak proje paketleri oluşturularak ve paydaşlar belirlenerek plan tamamlanmıştır. Tirilye Turizm Yönetim Planıyla birlikte, bölgede turizmin zararlı etkileri azaltılması, kentin tarihi dokusunun korunması ve turizmin bölgede sürdürülebilir bir sektör haline gelmesi beklenmektedir. The cities have undergone many changes in history, have gained different forms in different periods, and have reached the present day by creating cultural layers. That historic cities are part of a cultural heritage. According to UNESCO, cultural heritage is the legacy of physical artefacts and intangible attributes of a group or society that are inherited from past generations, maintained in the present and bestowed for the benefit of future generations. Cultural heritage has to preserve for he posterity which means preservation. Main idea of preservation is about keep cultural heritage artefacts cultural or historical value and form. The idea of preservation was seen in Hammurabi Laws which was one of the oldest civilization' laws. That means even at 1700 B.C., preservation and cultural heritage was important for civilizations. On the other hand, meaning of preservation was changed in time and called conservation. Conservation means, keep cultural heritage artifacts alive, make them useful for community while protect their value. Idea of conservation started with a trend in Europe in the 1960s and the understanding of preserving the historical features and cultural heritage of the cities has been accepted all over the world today. In the same years, tourism started to grow as a sector and gained a new dimension in the 1990s with the concept of sustainable tourism.One of the activity areas of historical tourism or cultural tourism, which is a sub-title of tourism, is historical cities. With this concept which is included in the literature as a touristic historical city, the relationship between tourism and historical cities has started to be examined and the effect of tourism on protection and use in historical cities has become a research topic. The main purpose of this thesis is to examine the tourism management plans and to prepare them in a chosen area in order to reduce the harmful effects of the tourism sector in the historical cities and to contribute to the protection of historical cities.Within the scope of the thesis, the relationship between the protection of tourism and historical cities has been put forward, and the answer to the question of how to ensure the integrity of the touristic activities carried out in the protected areas. In this context, Tourism Management Plans contribute to the protection of the city as well as keep the city alive with tourist activities.First of all, a literature review was made. Relationship between conservation and tourism, tourism management plans which focused on conservation and world examples of tourism management plans searched and discussed as a literature review. historical towns are part of cultural heritage and conservation of that areas are important and accepted from countries all over the world. Conservation has an economic burden for both the government of the area and landowners. Tourism sector help out this economic burden and create new jobs and new potentials in the area. Therefore, tourism and conservation idea are connected each other. Beside that positive effect of tourism, there are some other negative and positive effects of tourism. These effects separated as; economic, environmental, social, cultural and spatial. Tourism also has a relationship with urban planning due to effects on city and citizens. Tourism planning could be visitor oriented, city oriented and both large and small scales (Ashworth and Tunbridge, 2000). Near that, there is a tourism management plan which focused on tourism implementations. Vision, goals, strategies, actions, stakeholders and management of the plan are main components of the tourism management plans. Charleston, Bath, and Durham cities accepted as an examples of the tourism management plans and reviewed. After that, modal of tourism management plan suggestion prepared and Tirilye been selected for that modal. The field of tourism management plan is prepared with unprecedented applications in Turkey which made this thesis seminal. Tirilye selected as a study area because area has cultural and historical artifacts yet does not have proper tourism management. Tirilye is an area in Bursa which in South Marmara area. History of Tirilye is rich due to many civilizations conducted in the area. There are historical city form, artifacts and cultural features can be seen in Tirilye. Due to that features, Tirilye is an attractive city for tourists but because of lack of the infrastructures for the tourism and lack of branding, tourist count is not enough. So that Tirilye needs a tourism management plan. Then, field work was done in the field and the current situation was analyzed. The proximity of the Tirilye tourist axles, the harmful effects of the tourism sector, the lack of tourism management organization of the area, the lack of policies for the visitors, the weakness of the coastal and olive with historical structures and the alternative potential of the urban texture, the accessibility and mobility are limited to the vehicle with tires. Thereafter, Tirilye Tourism Management Plan was prepared. In the Tirilye Tourism Management Plan, vision and targets have been determined in line with the analyzes. The vision of plan is: `For a Tirilye who preserves and produces her original and rich historical accumulation and transfers her identity to future generations, with the folding of those around and there; a management plan that continues all tourism, visits all aspects of the city, continues our experience, enhances the future in the tourism market with touristic products and structures, ensuring that all actors work together.`. Tirilye Tourism Management Plan is prepared due to make that vision real. Finally, project packages were made for implementation of the plan. In project packages, strategies from the plan detailed as identifying stakeholders, determining time and actions for the made strategies applicable. There are 12 project packages which together with the Tirilye Tourism Management Plan, it is expected that the harmful effects of tourism in the region will be reduced, the historical fabric of the city will be protected and tourism will become a sustainable sector in the region. To sum up, conservation of historical cities is an important for cultural heritage. Tirilye has so many unique artifacts from different civilizations and cultural background of area is special. Due to that, tourism has started in Tirilye as a sector. So that, Tirilye needs a tourism management plan for make city alive while conserve artifacts and culture of the city. Tirilye Tourism Management Plan prepared with Project Packages for making strategies in the plan real. Actions, stakeholders and timing detailed in project packages for better implementation of the plan. All around the world, tourism raising and negative effects of tourism can be harmful for the historical areas which are vulnerable than modern cities. Starting point of this thesis is developed tourism in selected area and use potentials of the area while decrease negative effects of tourism and protect historical city with conservation idea. 201

Depremden etkilenen insanların yaşantılarına devam etmeleri için uygun ortam ve koşulların sağlanması gerekmekte bunun içinde en temel ihtiyaçlardan birisi olan barınma mekanlarının ve yerleşimlerinin uygun nitelik ve yapıda oluşturulması gerekmektedir. Bu yerleşmeler ve yapılar oluşturulurken yerleşmelerin kendisine has olan fiziksel, ekonomik ve sosyal yapılarının yani bir topluluğu var eden değerlerinin göz önüne alınarak tasarlanması gerekmektedir. Ancak deprem sonrası yapılan kalıcı konut yerleşmeleri ve kalıcı konut uygulamaları yerleşmelerin fiziksel ve ekonomik yapılarını özellikle de toplulukların sosyal yapılarını göz ardı eden uygulamalar olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplulukların ve yerleşmelerin kendilerine has olan fiziksel, ekonomik özellikle sosyal ve kültürel kimliklerini korumaları ve gelecek nesillere aktarmaları gerekmektedir. Bu yüzden bunları koruyacak ve devamlılığını sağlayacak bir süreç ve aracı olan sosyal sürdürülebilirliğin sağlanması gerekmektedir. Deprem sonrası kalıcı konut yerleşmelerinde sosyal sürdürülebilirliği inceleyen bu tez çalışmasının Birinci Bölümünde deprem sonrası kalıcı konut yerleşmeleri için sosyal sürdürülebilirliğin neden sağlanması gerektiği ve öneminin ne olduğu ile ilgili giriş yapılmış ve tezin amacı, kapsamı ve yöntemi tariflenmiştir.Çalışmanın İkinci Bölümünde deprem sonrası kalıcı konut yerleşmelerinde ortaya çıkan sosyal sürdürülebilirlik probleminin çözümü için literatür araştırması yapılmış ve Dünya'dan ve Türkiye'den uygulama örnekleri incelenmiştir. Bu bölümde öncelikle sürdürülebilirlik, sosyal sürdürülebilirlik ve deprem sonrası yeniden yapılanmada sosyal sürdürülebilirlik kavramları açıklanmış daha sonra bu kavramların ortaya çıkışı, nasıl sağlanabildiği, parametrelerinin neler olduğu ve neler olması gerektiği yapılan araştırmalar çerçevesinde açıklanmıştır. Yapılan bu araştırmalar ışığında Dünya örnekleri için belirlenen Mexico City, Sumatra ve Keşmir depremleri ve Türkiye örnekleri için belirlenen Gediz, Erzincan ve Düzce depremleri sonrası uygulanan kalıcı konut yerleşimleri incelenmiştir. Çalışmanın Üçüncü Bölümünde deprem sonrası kalıcı konut yerleşmelerinde sosyal sürdürülebilirliğin incelenmesi için 2011 Van Depremleri sonrası uygulanan Erciş kalıcı konut yerleşmeleri çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Bu bölümde ilk olarak Erciş ilçesinin genel özellikleri, mevcut yerleşmenin fiziksel, ekonomik ve sosyal yapısı incelemiştir. Daha sonra deprem sonrası yapılan kalıcı konut yerleşimleri yapıları literatür araştırması, yerel kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler, dökümanlar ve belgeler ve kullanıcı katılımı çerçevesinde araştırılıp incelenmiştir. Çalışma alanı için araştırma yöntemi olarak 2011 yılında yaşanmış olan depremler sonucunda uygulanan kalıcı deprem konutlarında barınmaya başlayan afetzedelerle yüz yüze 109 anket çalışması yapılmıştır. Kullanıcıların katılımıyla elde edilen veriler daha önce yapılan araştırmalardan ve incelenen örneklerden bunların yanında yerleşmenin bir bireyi olmanın verdiği deneyim ve bilgiden yola çıkarak deprem sonrası yapılan uygulamalar sosyal sürdürülebilirlik çerçevesinde irdelenip değerlendirilmiştir.Çalışmanın Son Bölümünde sosyal sürdürülebilirliğin deprem sonrası uygulanan kalıcı konut yerleşmeleri açısından öneminin vurgulandığı ve yapılan bütün araştırma ve incelemeler ışığında ele alınan örneklerin özetle sosyal sürdürülebilirlik çerçevesinde değerlendirip karşılaştırıldığı bölümdür. Bunlara ek olarak deprem sonrası kalıcı konut yerleşmelerinde sosyal sürdürülebilirliğin neden sağlanması gerektiği üzerine önerilerin yer aldığı kısımdır.Sonuç olarak literatürde yeni bir kavram olarak karşımıza çıkan sosyal sürdürülebilirlik kavramı toplumların ve toplulukların yaşadığı yerleşmelerin fiziksel, ekonomik ve özellikle sosyal açıdan sürdürülebilir olması için en önemli araçlardan birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Yeni yerleşmeler oluşturulurken toplulukların sahip olduğu yaşam şekilleri, kültürleri, gelenek ve görenekleri, psikolojileri, yaşadıkları yerleşmelerin fiziksel, ekonomik ve sosyal yapıları göz önünde bulundurularak tasarlanmalıdır. Deprem sonrası uygulanan kalıcı konut yerleşmelerinde de sosyal sürdürülebilirliğin sağlanması için bu özellik ve kriterlerin ele alınması ve bunlara yönelik çözümler üretilmesi gerekmektedir.Çalışma alanında afetzedelerin katılımıyla ve alanı deneyimlemenin ve bilmenin verdiği tecrübeyle yapılan uygulamanın mevcut fiziksel, ekonomik ve sosyal yapıya ne denli uygun olmadığını özellikle sosyal yapıyı ne denli zedelediğini gözler önüne sermektedir. Bu nedenle toplumlukları ve toplumların yerleşmelerini devamlı kılacak bir aracı olan sosyal sürdürülebilirliğin parametre ve kriterleri olan, yerel ağları, aidiyeti, ve toplumsal kimliği destekleyecek ortak alanların, ortak faaliyetlerin ve mimari yapıların sağlanması, daha önceki yerleşme ve yaşamlarında olan sosyal tesis birimleri, eğitim birimleri, sosyal ve kültürel alanlar, dernek ve sivil toplum kuruluşu gibi tesislerin ve sosyal altyapının sağlanması, her türlü karar alma mekanizmasında katılımcılığın sağlanması, gelecek nesillere miras bırakacakları yaşam alanlarının korunması, kamusal alanların, sosyal ve teknik altyapı tesislerin ve alanlarının ve barınılan yapıların bir arada kullanımının sağlanması, esnek ve çağa ayak uyduran planlama anlayışının oluşturulması, yerel ekonomiye erişimin sağlanması, yenilikçi ve yeşil çevre ve yapıların sağlanması gerekmektedir.Anahtar Kelimeler: Deprem, Kalıcı Konut Yerleşmeleri, Sosyal Sürdürülebilirlik, Erciş Mankind has been faced and continue to encounter with natural disasters since their existence to the present day. The most effective of these natural disasters is earthquake. Earthquakes occur as a result of shifts in earth's crust, causing significant loss of life and damage in economic, social and physical terms in many parts of the world. According to the CRED & UNISDR (2018) report, between 1998 and 2013, in the countries affected by natural disasters, besides a direct economic loss of US $2,908 billion, 1.3 million people lost their lives, 4.4 billion people were injured, homeless, relocated or in need of immediate help.In the world, there are certain regions where the devastations caused by earthquakes are concentrated. Especially in developing countries, rapid population growth and its shift towards cities, dense and irregular settlements, the emergence of low quality non-engineered structures and the implementation of wrong or inadequate policies before and after the earthquake increases the intensity of the losses and damages. Turkey, a developing country, is located in an earthquake region with almost all of its population, where the most crucial and destructive fault lines run through and has survived many devastating earthquakes in the past.It is necessary to provide an appropriate environment and conditions for the people affected by the earthquake and for this purpose, shelter, which is one of the most basic needs, should be constructed with sufficient quality. While the new settlements are constructed, they should be designed according to the physical and economic structures of the region and social values of the local community. However, permanent housing settlements built after the earthquake and permanent housing implementations in general turn out to be disregarding all. It is essential for a community to protect their original physical, economic, social and cultural identity and pass on to the next generation. Therefore, it is necessary to deliver social sustainability with a process and tool that will protect and ensure its continuity.In the first section of this thesis, which examines social sustainability in post-earthquake permanent housing settlements, the importance of ensuring social sustainability is explained as an introduction and afterwards the aim, scope and method of the thesis are described.In the second section, literature review is performed for the solution of social sustainability problems occurring in post-earthquake permanent housing settlements and examples from the world and Turkey are examined. In this section, foremost, the concepts of sustainability, social sustainability and social sustainability in post-earthquake restructuring process are explained. Then, the emergence of these concepts, how they could be provided and what and how the parameters should be are demonstrated within the framework of the literature review. In the light of the review, for world and Turkey examples, Mexico City, Sumatra and Kashmir earthquakes and, Gediz, Erzincan and Düzce earthquakes are determined, respectively. Each example is analyzed by the implementation of post-earthquake permanent housing settlements.As a result of surveys, the parameters and criteria to be applied in order to ensure social sustainability while establishing post-earthquake settlements; providing social infrastructure and facilities in the previous experiences of communities, creating common spaces and structures that will nourish and support local identity, belonging, creation of accessible social and cultural facilities, supporting the local economy, establishing the mechanism that participates in all segments, housing, infrastructure that keeps up with the times of flexible planning. and the provision of services, the production of non-decentralized local solutions, the creation of a variety of venues to address all segments of society and responding to needs, the promotion of community supporting organizations and the creation of areas to be inherited to future generations.With the examination of the examples of the Mexico City, Sumatra and Kashmir in the context of permanent residential settlements made after earthquakes within the framework of these researches, it is observed that in all three applications, participant, locale-specific solutions, and earthquake-resistant and safety-oriented, egalitarian and protectionist policies are observed. Together with this, it is seen that there is a common use design and user oriented approach in the case of Mexico, whereas it is understood that there are fair principles in Sumatra's case and in Kashmir there are policies that respond to specificity and need. In addition to these applications, the permanent housing applications made after the Gediz, Erzincan and Düzce earthquakes show that there are political and physical applications that are not participatory, are not local solutions, do not develop solutions in place, are non-conservative, social, cultural, traditional and psychologically weak. When the Gediz application is considered, it is seen that the solutions developed outside of the center bring economic, accessibility and transportation problems, the application to the new settlement does not conform to the local texture, the users cannot adapt and do not break the relations from the old settlement. When the earthquake application to Erzincan is examined, it is seen as a successful example because it is the first of the earthquake resistant and strengthening works carried out within the framework of public, university and private sector cooperation. However, In the Düzce example, it is seen that there are some negative aspects such as making plans without the settlement of settlements, choosing the place without the participation of expert teams and cadres, not developing solutions at the local level, keeping the local administrations and organizations passive, settling them in places that are not suitable for settlement.In the third section, permanent housing settlements in Erciş built after the earthquake in Van (2011) were determined as the study area in order to investigate the social sustainability. First of all, general characteristics of Erciş districts and the physical, economic and social structure of the existing settlement are analyzed. Then, the permanent housing settlements are investigated and evaluated within the framework of literature review, documents and opinions acquired from local institutions and organizations, and user participation. As the research method for the study area, 109 surveys were conducted face to face with the disaster victims who started to live in the permanent housing settlements constructed after the earthquake in 2011. The applications made after the earthquake have been examined and evaluated in the context of social sustainability with the help of the data obtained from the participation of the users, the literature review and the examples studied, along with the experience and knowledge obtained by being a member of the settlement in subject.As a result of the studies carried out in the field of research, it was determined that the facilities and social infrastructure areas in the previous life of disaster victims were not provided in permanent residences and settlements after the disaster. Besides this, it is seen that the common areas of activity and architectural structures that promote the local identity and belonging are not provided, opinions and decisions mechanisms, flexible planning approach and flexibility and diversity in buildings or structures are not ensured. Next to all this, services, accessibility, transportation, neighborhood relations and satisfaction of users about all other issues are weaker compared to the pre-disaster experience.As a result of all these, it is seen that individuals want to return to their experiences before the earthquake. From this point of view, it is understood that the application made after the earthquake is an application that ignores the social structure, identity, culture, tradition, custom, social life. Therefore, the applications made after the earthquake should be physical economic social dissemination and the applications that allow individuals to continue their lives as before. Last of all, In another embodiment of the turkey as we face the Erciş applications to be more emphasis on the importance of the physical structure than social structure indicates sustainability parameters and criteria should be applied in permanent residential settlements after the earthquake.In the last section, the importance of social sustainability in permanent housing settlements built after an earthquake is emphasized, and earthquake examples examined in previous sections are compared within the framework of social sustainability. In addition, several suggestions are made on why social sustainability should be provided in post-earthquake permanent housing settlementsConsequently, social sustainability, which is a new concept in the literature, is one of the most important tools for maintaining the sustainability of communities and their settlements in terms of physical, economic and most importantly social aspects. While designing new settlements, the life styles, cultures, traditions, customs and psychology of the community, and the physical, economic and social structure of the settlement should be taken into consideration. In order to ensure social sustainability in permanent residential settlements implemented after the earthquake, these properties and criteria should be addressed and solutions should be developed for them.With help of the participation of the disaster victims and the individual experience and the knowledge of the study area, it is revealed the extent to which the implementations in the study area were not suitable to the existing physical, economic and social structure, and in particular how severely they have harmed the social structure. Therefore, it is necessary to execute the parameters and criteria of social sustainability, which is a tool that will make communities and their settlements enduring, such as providing common spaces, activities and architectural structures to support local networks, sense of belonging and social identity, constructing social, educational and cultural facilities, associations and non-governmental organizations similar to before the earthquake, ensuring participation in all kinds of decision-making mechanisms, preserving the living spaces to be inherited to future generations, delivering a compact settlement plan to encourage social interaction between housing areas and facilities, establishing a flexible and up-to-date planning approach, ensuring access to the local economy, providing innovative and green environments and structures.Keywords: Earthquake, Permanent Housing Settlements, Social Sustainability, Erciş 157

Son yıllarda yapılan afet planlarında kentsel alanlar için yapılan planların içerisinde, kentsel arkeolojik alanları içeren bir düzenlemenin olmaması önemli bir planlama eksikliğini olarak görülmektedir. Oysa günümüz kentlerinin geçmiş katmalarını oluşturan kentsel arkeolojik alanlar, geçmiş uyarlılıkların eski yaşam tarzlarını, kültürlerini, sosyal yapılarını, teknolojilerini ve mimari özelliklerini izleyebildiğimiz alanlardır. Bu alanlar her geçen gün değişen doğal koşullar ve insan etkilerinden kaynaklı olarak tehlikelere maruz kalmaktadırlar. Kentsel arkeolojik alanların maruz kaldıkları bu tehlikelerin önlenememesi durumunda afetler görülmekte ve bu alanlarda riskli durumlar oluşmaktadır. Kentsel arkeolojik alanların bulundukları konum nedeniyle, gerek diğer kültürel miras alanlarından gerekse aynı türde olmalarına rağmen kent dışında kalan arkeolojik miras alanlarından daha farklı olarak afet durumlarında oluşan risklerden etkilendiği görülmektedir. Tez çalışmasının amacı, kentsel arkeolojik alanlar için kendi iç özelliklerini ve bulundukları çevrenin de özeliklerini kapsayan, olası afet risklerine karşı afet risk yönetim planı kapsamındaki hazırlık süreçlerinin tanımlanmasıdır. Ayrıca afet öncesi, afet sırası ve afet sonrasında yapılması gereken hazırlık işlemlerinin kentsel arkeolojik alanlar özelinde nasıl olması gerektiğinin Küçükyalı Arkeopark alanı için örnek bir süreç modeli üzerinden açıklamaya çalışılmasıdır. Birinci bölümde, çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi, soruları ve hipotezlerine yer verilmiştir. Çalışmanın hangi amaçla, hangi sorulara cevap vermek için, hangi kapsamda ele alındığı ve çalışmanın yönteminin ne olduğu açıklanmıştır. Bu çalışmada yöntem olarak, kavramsal altyapının oluşturulması amacıyla kapsamlı ve geniş bir literatür taraması yapılmıştır. Daha sonra ise çalışılan konunun, özellikle uluslararası platformlarda dikkat çeken ve çalışılan bir konu olmasından kaynaklı olarak UNESCO, ICCROM, ICOMOS'nun araştırma, izleme ve değerlendirme raporları incelenmiştir. Ayrıca Heritage @ Risk gibi organizasyonların raporlarından ve çalışmalarından da arkeolojik alanların ve kent içinde kalan arkeolojik alanların ele alınış biçimlerinin değerlendirilmesi yapılmıştır. İkinci bölümde çalışmanın temel kavramları olan kentsel arkeolojik alan, afet, tehlike ve risk kavramlarının tanımı yapılmıştır. Ayrıca bu kavramlar arasındaki ilişkinin ne olduğu anlaşılmaya çalışılmıştır. Kavramların tanımlanmasından sonra ikinci bölümde kentsel arkeolojik alanları etkileyen afetler ve tehlikelerin neler olduklarının açıklaması yapılmıştır. Bu kapsamda, Kentsel arkeolojik miras alanlarında görülen afetler iki ana başlık altında incelenmiştir. Bu afetlerin önlenememesi durumlarında gelecekte oluşabilecek olan durumlarda kentsel arkeolojik alanlarda görülebilecek olan riskler ise; yerinde (in situ) arkeolojik mirasın kaybı, tanımlanamayan (toprak altındaki) arkeolojik mirasın kaybı, arkeolojik potansiyelin kaybı, arkeolojik mirasın çeşitliliğinin kaybı ve arkeolojik mirasın yerel mülkiyetinin kaybedilmesi olarak ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, kültürel ve doğal miras alanlarında oluşabilecek olan bu risklere karşı önceden hazırlıklı olunmasını sağlamak ve alanların olası bir durumdan en az etkilenip korunabilmesini sağlamak amacıyla bu alanlar için afet risk yönetimi planlarının ve hazırlık süreçlerinin nasıl ele alınması gerektiği incelenmiştir. Bu kapsamda, afet risk yönetimi, tarihi bir alanın önemi üzerindeki kayıpları ve etkileri yönetmek, onları azaltmak, kazanılan ve kaybedilen fırsatlar arasında denge kurarak kaynakların ve aktörlerin verimli kullanılmasını sağlayan bir süreç olarak ele alınmıştır. Ayrıca, bu sürecin afet öncesi, afet sırası ve afet sonrasında yapılacak olan müdahaleleri içerdiğine dikkat çekilmiştir. Bu süreçlerin uygulama aşamasında nasıl ele alındığının anlaşılması için ise afet risklerine karşı hazırlanan afet risk yönetim planı örnek çalışmaları `Kültürel Mirasın Afet Risk Yönetimi Konusunda Uluslararası Eğitim Kursu (ITC - International Training Course on disaster risk management of cultural heritage)` kapsamında yapılan çalışmalardan 6 alan seçilmiştir. Ayrıca bu alanlarda yapılan çalışmalarda risk azaltma faaliyetlerinin, hazırlık ve müdahale süreçlerinin, kurtarma planı süreçlerinin nasıl oluşturulduğu ve ortak olarak hangi değerlendirmelerin yapıldığı da incelenmeye çalışılmıştır. Bu incelemenin sonucunda ise sürecin kentsel arkeolojik alanlar özelinde nasıl ele alınması gerektiği aşamasında dikkat edilmesi gereken adımlar tanımlanmaya çalışılmıştır. Kentlerin geçirmiş oldukları büyük dönüşümler ve yaşamış oldukları afetler, kent içinde kalan sınırlı sayıdaki arkeolojik kaynaklar üzerinde geri dönüşü olmayacak talepler yaratmış ve bozulma süreçlerini hızlandırıcı etki göstermiştir. Dördüncü bölümde bu afet risklerine karşı oluşturulması gereken sürecin basamaklarının ve uygulamada görülen sonuçların değerlendirilmesi ile kentsel arkeolojik alanlar için afet risklerine karşı bir hazırlık süreci modeli geliştirilmeye çalışmıştır. Bu sürecin kentsel arkeolojik alanın yapısal, alansal ve çevresel özelliklerine göre değerlendirmeleri kapsayan ve teknik, teknolojik ve politik çerçevede kararların alınmasını içeren bir model olmasına dikkat edilmiştir. Ayrıca modelin inceleme alt başlıklarında Afet Risk Yönetimi Planı Şablonunda yer alan basamaklar temel alınmış ve yedi başlık altında incelenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünün son kısmında çalışmanın örnek alanı olarak seçilen İstanbul ili, Anadolu Yakası, Maltepe ilçesi, Çınar Mahallesinde yer alan ve Orta Bizans Dönemi'ne ait, günümüzde kentle bütünleşmiş bir kentsel arkeolojik alan olan Küçükyalı Arkeopark alanı incelenmiş ve süreç alana uygulanmaya çalışılmıştır. Alan, tarihi kaynaklara göre ilk öne Satyros Manastırı adıyla, daha sonra ise Bryas Sarayı adı ile anılmıştır. Alanın tuğla malzeme ile örülmüş dış duvarı ve sarnıç yapısına ait kalıntıları günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışma kapsamında kentsel arkeolojik alanlar için oluşturulan afet risklerine karşı hazırlık süreci modeli kentsel arkeolojik alan özelliklerine göre üç düzeyde ele alınmıştır. Yapılan risk değerlendirmeleri, azaltma önlemleri, hazırlık ve müdahale planları, ayrıca kurtarma planı aşamaları hem yapısal, hem alansal, hem de çevresel özellikleri göz önüne alınarak, teknik (yapısal) açıdan, teknolojik açıdan ve politik açıdan önlemlerin alınmasını içerecek bir altyapıda hazırlanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda risk değerlendirme çalışmaları, müdahale ve hazırlık süreçleri için kentsel arkeolojik alanların özelliklerine göre kullanılabilecek olan sistematik olarak bilgilerin toplanmasını sağlayacak olan kontrol listelerinin kullanılması önerilmiştir. Ayrıca oluşturulacak olan acil durum ekibinde yer alması gereken kurumların sınıflaması yapılmış ve görevleri açıkça belirlenmeye çalışılmıştır. Böylelikle hangi ekibin hangi işten sorumlu olduğunun tam olarak belirlenmesi ile afet sırasında ve sonrasında yaşanacak olan kaosun önüne geçilebilmesi planlanmıştır. Çalışma alanı için ilk önce kentsel arkeolojik alanların özelliklerine göre oluşturulmuş olan risk değerlendirmesi kontrol listesinin uygulanması ile ön değerlendirmesi yapılmış ve alan hakkında toplanması gereken bilgilerin eksiksiz bir şekilde toplanması sağlanmıştır. Daha sonra, Küçükyalı Arkeopark alanının doğal nedenlerden kaynaklı olarak oluşan deprem ve yangın tehlikelerine maruz kaldığı, alanın çevresel, alansal ve yapısal özelliklerden kaynaklı olarak bu olayları riske dönüştürebilecek güvenlik açıklarının olduğu tespit edilmiştir. Bu güvenlik açıkları, alanda kurulmuş deprem ve yangın sensörlerinin olmaması, ayrıca alanda yangın söndürme tüpü veya musluğunun olmaması, alanın İstanbul gibi büyük bir deprem bölgesinde yer alıyor olması, yapıyı oluşturan malzemelerin artık belirli bir zamanın geçmiş olmasından kaynaklı olarak yıpranmış ve eskimiş olması vb. durumlar saptanmıştır. Alanın içinde ve çevresinde bakımsızlık nedeniyle otların büyümüş olması da, otların kuruması ile yangınlara sebep olabilecek olan bir başka güvenlik açığı yaratan faktör olarak belirlenmiştir. Alandaki insan kaynaklı nedenlerden dolayı oluşan afetlerin, alanı, yapıyı ve çevresini en fazla tehdit eden sorunları oluşturduğu görülmüştür. Bu tehlikelerin; yapılaşma, vandalizm, yangın, mülkiyet gibi sorunlardan kaynaklı olarak oluştuğu saptanmıştır. Bu sorunların risklere dönüşmesine neden olacak güvenlik açıkları ise, alanın çevresinin yoğun yapılaşma ile çevrili olması, alanın etrafındaki yollara araç park edilmesi ile daraltılması durumları gözlemlenmiştir. Bu durumların alana acil durumlarda ulaşımı engelleyici bir etki yaratabileceği düşünülmüştür. Ayırca, alandaki 1987 yılında yapımına izin verilen şu an avlu bahçesi ile yapının dış duvarlarının üst üste geldiği bir caminin bulunması ise olası bir deprem anında caminin alanın üzerine yıkılması ile alana zarar verilebilecek bir başka etken olarak görülmüştür. Bütün bu durumların yanında alan hakkında hem bulunduğu mahallede yaşayan halk hem de diğer insanların olumsuz görüşlerinin olduğu tespit edilmiştir. Bu durum alanın sahiplenilmemesi, daha ilerdeki zamanlarda tahrip edilmesini, yağmalanmasını vb. durumların oluşmasını sağlayabilecek olan bir başka sorunu oluşturmaktadır. Bütün bu afetlerin etkileri olarak ise, alandaki arkeolojik miras ve kimlik kaybı gibi risklerin oluşmasının yanı sıra olası bir durumda alanın çevresindeki veya içindeki ziyaretçilerin yaşamlarını kaybetmeleri gibi bir sorunun da oluşabileceği düşünülmüştür.Bu çalışma kapsamında önerilen süreç modeli ile Küçükyalı Arkeopark alanında hazırlık ve müdahale aşamasında görev yapacak olan acil durum ekibinde yer alması gereken aktör ve paydaşlar da belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun için, alanda hazırlanmakta olan Alan Yönetimi Planı için belirlenen aktör ve paydaşlarla koordineli olabilecek şekilde aynı kurumları içererek bir ekip oluşturulmasına dikkat edilmiştir.. Afet sonrası yapılacak olan çalışmalarda ise aynı kurumların koordineli çalışması ile alan için iyileştirme ve rehabilitasyon süreçlerinde yapılacak olan işlemlerin listesi hazırlanmıştır. Ayrıca tüm bu sürecin sorunsuz çalışabilmesi için oluşturulması gereken düzenli izleme ve güncelleme sistemlerinin olması gerektiği üzerinde duruluştur.Sonuç bölümünde kentsel arkeolojik alanların afet risklerine karşı hazırlıklı olunmasının sağlanması ile korunması süreçlerinin daha başarılı yönetilebileceği ve gelecek nesillere aktarılması süreçlerinin başarıya ulaşacağı üzerinde durulmuştur. Ayrıca geliştirilen model önerisinin diğer kentsel arkeolojik alan örneklerine de uygulanabilir olduğu ve gerekliliği vurgulanmıştır. In the disaster plans made in recent years, the lack of an arrangement involving urban archaeological sites in the plans made for urban areas constitutes an important lack of planning. However, the urban archaeological sites that make up the past layers of today's cities are the areas where we can examine the old lifestyles, cultures, social structures, technologies and architectural features of the past harmonies. These areas are exposed to hazards due to changing natural conditions and human effects. If these hazards to be exposed to urban archaeological sites cannot be prevented, disasters occur and risky situations occur in these areas. Due to the location of the archaeological sites, it can be seen that, apart from the other cultural heritage sites and the archaeological heritage sites outside the city, although they are of the same type, they are affected by the risks occurring in disaster situations. The aim of the thesis is to define the preparatory processes in the context of disaster risk management plan for possible disaster risks, including their own internal features and characteristics of their environment for urban archaeological sites. In addition, the pre-disaster, during disaster and post-disaster preparatory procedures should be done in the case of urban archaeological sites should be explained in terms of an exemplary process model for the Küçükyalı Archaeological Park.In the first part, the aim, scope, method, questions and hypthesis of the study are given. The purpose of the study, which questions to answer, in which context was discussed and the method of the study is explained. In this study, as a method, a comprehensive and extensive literature review has been conducted in order to establish the conceptual background. Afterwards, the research, monitoring and evaluation reports of UNESCO, ICCROM, ICOMOS were examined due to the fact that the subject matter is a subject that is considered and studied in international platforms. In addition, reports and studies of organizations such as Heritage @ Risk have also evaluated the ways in which archaeological sites and archaeological sites within the city are handled.In the second part, the basic concepts of urban archaeological area, disaster, danger and risk are defined. In addition, the relationship between these concepts is tried to be understood.After defining the concepts, in the second part, disasters and hazards affecting urban archaeological sites are explained. In this context, disasters seen in the urban archaeological heritage areas are evaluated under two main headings. The first is disasters caused by natural causes. These are considered as natural disasters such as earthquakes, floods, erosion, tsunamis, fire, and vegetative and animal formations that occur during the neglect of areas or structures (growth of trees and weeds in the area or structure, nesting of animals and building materials). insect infestation etc. The second is disasters caused by people. These include development pressures, reasons for use (pollution, wear, tear, demolition, etc.), looting, illegal excavations, tourism activities, social unrest (wars, internal conflicts, terrorism, etc.), lack of adequate legislation to protect, appropriate non-existent and inadequate practices.Risks that can be seen in urban archaeological areas in the future situations that can be prevented in case of these disasters; loss of in situ archaeological heritage, loss of unidentified archaeological heritage, loss of archaeological potential, loss of diversity of archaeological heritage and loss of local property of archaeological heritageIn the third chapter, disaster risk management plans and preparedness processes for cultural and natural heritage areas should be discussed in order to be prepared in advance for these risks and to ensure that the areas are least affected and protected from a possible situation. In this context, disaster risk management is dealt with as a process that enables the efficient use of resources and actors by managing losses and impacts on the importance of a historical area, reducing them, balancing the gained and lost opportunities. In addition, it was noted that this process includes pre-disaster, during disaster and post-disaster interventions. Among the things to be done before the disaster, documentation, assessment of risks and determination of security deficits, taking mitigation measures, preparation of emergency preparedness and response plans are among the things to be done in case of disaster, emergency procedures determined during the disaster and the implementation of the emergency after the disaster. and how the first risk assessment, repair, restoration, rehabilitation and rescue works to be carried out in the medium and long term should be discussedIn order to understand how these processes are handled during the implementation phase, 6 case studies of disaster risk management plan prepared for disaster risks are carried out within the scope of Uluslararası International Training Course on Disaster Risk Management of Cultural Heritage (ITC) disaster field is selected. The first of the selected examples is the Jordanian Petra Archaeological Park, located near the city and with Hellenistic remains. The second example, BC. It is the archaeological site of Agrigento in the Valley of the Temples of Italy, which includes remains from the 6th century, Hellenistic, Roman and Early Byzantine settlements. The third example is the Volubilis archaeological site in Morocco with Roman characteristics. The fourth example is the Tajin archaeological site near Mexico City. The fifth example is the Boundhanth Stupa, one of the remaining Buddhist temples in Nepal. The last example is the Chan Chan Archaeological Site, which is located near the city of Peru and contains the remains of Inca civilization. At the end of the evaluations, common disasters, dangers and risks seen in these archaeological and urban archaeological sites and the factors that create common security gap were tried to be determined. In addition, in the studies conducted in these areas, it has been tried to examine how risk reduction activities, preparation and response processes, rescue plan processes are formed and which evaluations are made jointly. As a result of this study, the steps that should be taken into consideration in the stage of how the process should be handled in the context of urban archaeological sites were tried to be established.The great transformations of the cities and the disasters they experienced have created irreversible demands on the limited number of archaeological resources within the city and accelerated the degradation processes. In the fourth chapter, a preparatory process model against disaster risks has been developed for urban archaeological sites by evaluating the steps of the process to be established against these disaster risks and the results observed in practice. This process is considered to be a model that includes evaluations according to the structural, spatial and environmental characteristics of the urban archaeological area and includes making decisions in technical, technological and political framework. In addition, the sub-headings of the model are based on the steps in the Disaster Risk Management Plan Template and are examined under 7 headings.In the last part of the fourth part of the study, the Küçükyalı Archaeological Site, which is an urban archaeological area of the Middle Byzantine Period, which is located in the Çınar Quarter of the Anatolian Side, Maltepe District of İstanbul, which is selected as the sample area of the study, is examined and applied to the process area. According to historical sources, the area was first known as Satyros Monastery and later as Bryas Palace. The outer wall of the area built with brick material and the remains of the cistern structure have survived to the present day.Within the scope of this study, the disaster preparedness model for the Küçükyalı Archaeological Site was handled at three levels according to the characteristics of urban archaeological sites. The risk assessments, mitigation measures, preparation and response plans, as well as the rescue plan phases have been tried to be prepared in an infrastructure that includes technical (structural), technological and political measures, considering both structural, spatial and environmental characteristics. In this context, it is proposed to use checklists for systematic collection of information that can be used according to the characteristics of urban archaeological sites for risk assessment studies, intervention and preparation processes. In addition, the institutions that should be included in the emergency team to be formed were classified and their duties were clearly determined. Thus, it is planned to prevent the chaos that will be experienced during and after the disaster by determining exactly which team is responsible for which work.For the study area, first of all, the risk assessment checklist, which was created according to the characteristics of urban archaeological sites, was pre-evaluated by applying the checklist and the information required to be collected about the site was collected completely. Later, it was found that the Küçükyalı Archeopark area was exposed to earthquakes and fire hazards due to natural causes, and that the area had security gaps that could turn these events into risk due to environmental, spatial and structural characteristics. These security gaps, the absence of earthquake and fire sensors installed in the area, the absence of fire extinguishing tubes or faucets in the area, the area is located in a large earthquake zone such as Istanbul, the materials that make up the structure of the building is no longer due to the fact that a certain period of time has been worn out. In addition, there are two monumental trees that are deemed necessary to be protected within the area. These trees cannot be cut because they need to be protected and they damage the area and walls due to their roots. The growing of grasses due to neglect in and around the area has been identified as another security-causing factor that could cause fires with drying of the grasses.Disasters caused by human-caused causes in the area are the most threatening problems for the area, structure and environment. These hazards; construction, vandalism, fire, property. The security gaps that would cause these problems to become risks were observed as the area was surrounded by dense construction, and the roads around the area were narrowed by parking. It is thought that these situations may have an impact preventing access to the area in emergencies. In addition, the fact that the courtyard garden and a mosque where the outer walls of the building overlap in 1987 was seen as another factor that could be damaged by the collapse of the mosque on the area during a possible earthquake. Besides all these situations, it was found that both the people living in the neighborhood and the other people had negative opinions about the area. In this case, the area is not owned, destroyed in the future, looting and so on. Another problem can lead to the occurrence of situations. The impacts of all these disasters, on the other hand, are considered to be risks such as archaeological heritage and loss of identity, as well as the loss of visitors' lives in or around the site.With the proposed process model, the actors and stakeholders that will be involved in the emergency team in the preparation and intervention phase of the Küçükyalı Archaeological Park were also identified. For this, attention was paid to the formation of a team including the same institutions in a coordinated manner with the actors and stakeholders identified for the Site Management plan being prepared in the field. In this way, it is aimed to prevent the lack of coordination between institutions and integration problem between plans that will be experienced during the protection of the area. In the studies to be carried out after the disaster, a list of the processes to be carried out in the rehabilitation and rehabilitation processes of the area was prepared with the coordination of the same institutions. In addition, it was emphasized that there should be regular monitoring and updating systems that should be established in order to ensure the smooth operation of the whole process. Continuous updating of the plans with this system was seen as a factor that could increase the chances of the area to be prepared for disaster risks.In the conclusion part, it is emphasized that urban archaeological sites will be prepared for disaster risks and their protection processes will be managed more successfully and transferring to future generations will be successful. It is also emphasized that the proposed model is applicable to other urban archaeological sites and necessity 178

Dünyada yaşanan hızlı kentleşme olgusu, değişen yaşam şartları, değişen toplum yapısı ve teknolojideki gelişmeler, kentlerin gelişimlerini ve değişimlerini etkilemektedir. Kentler bu gelişimin ve değişimin dışında kalmamak için gerek yönetimsel gerekse de vatandaşının ihtiyaçlarına yönelik yeni hizmetler ve uygulamalar yapmaktadır. ''Kamusal mekanların akıllı kent mobilyaları kullanılarak düzenlenmesi üzerine bir öneri'' isimli bu tezde; bu konunun Dünya genelindeki ve Türkiye'deki önemi, gelişmeleri ve bu gelişmelerin kamusal mekana yansıdığı örnekler incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı; tüm Dünya'da son yıllarda bilgi teknolojileri etkisiyle gelişen akıllı kent yaşamında, kentte yaşayanların sosyal yaşamlarının belirlenmesinde etkin rol oynayan kamusal mekanların en önemli elemanlarından olan akıllı kent mobilyalarının kullanılabilirliğini irdelemektir. Bu çalışma kapsamında Dünya'daki ve Türkiye'deki akıllı kent mobilyası uygulamalarının mevcut durumlarını araştırmak ve değerlendirmelerini yapmak; bu değerlendirmelere göre de Türkiye'deki kamusal mekanlar için teknolojik değişim ve gelişim ürünü olan yeni akıllı kent mobilyası uygulama önerileri geliştirmek amaçlanmıştır.Bu anlamda tez kapsamında; kentsel mekan ve kent mobilyası ilişkisi, kent mobilyalarının oluşum ve gelişim süreçleri, akıllı kent kavramı, Dünya'da ve Türkiye'de uygulanan ve planlanan akıllı kent çalışmaları, akıllı kentlerin etkisiyle oluşan akıllı kent mobilyası kavramı ve uygulamaları, kamusal mekan projelerinde akıllı kent mobilyalarının kullanımına ait Dünya'dan örnek projeler, kamusal mekan projelerinde akıllı kent mobilyalarının kullanımına yönelik bir düzenleme önerisi olarak Maltepe dolgu alanı Orhangazi Şehir Parkı incelemesi, sonuç ve öneriler kısmı yer almaktadır.Günümüzde; kentleşme ve sosyal çevre üzerinde etkisi tartışılmaz olan akıllı kent mobilyalarının, Dünya'daki mevcut durumunu, yapılan uygulamaları ve örnekleri inceleyip, Türkiye'deki mevcut durumun analizinin yapılması, bu konuda yapılacak çalışmalarda da kullanılabilecek literatür araştırmalarıyla beraber, Türkiye'deki kamusal alanlarda kullanılabilecek akıllı kent mobilyaları ile kent içerisinde daha canlı, yaşayan, ihtiyaçlara cevap veren mekanlar kazandırmak ve Türkiye'deki akıllı şehirleşme çalışmalarına katkı sağlamak hedeflenmektedir.Tez çalışmasının birinci bölümü olan giriş bölümünde; kentlerimizde değişen yaşam koşulları ve gelişen teknolojik etkiyle oluşan değişimden, bu değişimin insanların yaşamlarındaki etkilerinden ve oluşan ''akıllı kent''ve ''akıllı kent mobilyası'' kavramlarının öneminden bahsedilmiştir. Bu bölümde ayrıca araştırmanın kapsamı ve çalışma süresince izlenecek yöntemler anlatılmıştır.İkinci bölümde kent mobilyaları kavramı üzerinde literatür çalışması yapılmış; kentsel mekan ve kent mobilyası ilişkisi, kent mobilyalarının oluşum ve gelişim süreçleri, tanımı, tarihçesi, kullanım alanları ele alınmıştır.Üçüncü bölümde; gelişen teknoloji ve bilimsel değişimler sonucu oluşan akıllı kentler ve bu kavramın insanların yaşamlarındaki etkisi olan akıllı kent mobilyası kavramları ele alınmıştır. Akıllı kentler incelenirken; geleneksel kentlerin ve akıllı kentlerin karşılaştırılması, akıllı kenti oluşturan birimler, akıllı kentin yapı taşları, temel özellikleri ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Akıllı kent mobilyaları kavramı incelenirken; oluşum süreci, ihtiyaçlar ve kullanım alanları da ele alınmıştır.Dördüncü bölümde; akıllı kent kavramının kamusal mekanlara yansıması sonucu oluşan akıllı kent uygulamaları ele alınmış, Dünya'daki ve Türkiye'deki örnek uygulamalar incelenmiştir.Beşinci bölümde ise; İstanbul'un kamusal alanlarından olan Maltepe dolgu alanında yer alan Orhangazi Şehir Parkı'nın mevcut projesinin tasarımı, kullanım alanları, kullanılan kent mobilyaları belirtilmiş, akıllı kent mobilyaları kullanılarak parkın gelişimi ve değişimi üzerine belirlenen alanda akıllı park önerisi getirilmiş ve akıllı şehirleşme çalışmalarının önem kazandığı İstanbul ve Türkiye üzerindeki olası etkileri açıklanmıştır. Sonuç ve öneriler bölümü ile tez tamamlanmıştır. The need for human nature and creation always felt a need for protection from external threats. This need is primarily the physical space created by the human being, a private space of his own, and the environment that he or she later created. Physical or urban spaces have never been separated from this particular place, they have always been a part of it. Urban space was affected by the change in the needs of people who used that place, their life, changed shape, but never lost. When we look at the formation of cities; when the first closed cities for defense and protection purposes were established; with the Industrial Revolution, we see that the Industrial Cities, which have larger, more economical structures and migrations from the villages, have been established. Since those days when the foundations of today's urbanization have been laid, cities have been the places where human beings live, socialize and work. In the environment where human beings are communicating with themselves and their surroundings, the need for socialization, cultural, social and physical necessities is needed and the concept of urban furniture, which can become a symbol, has been formed. In this sense, the right approaches are important in the design, positioning and interaction of the urban furniture, which are effective and decisive elements in the development and planning of the cities.The concept of city is changing day by day from history; the evolution is keeping pace with citizens's efforts to lead a better for more comfortable life. With the integration of information technologies in all areas of life, this technology has entered into all the common areas, services and services of the city and the concept of `Smart City` and the concept of `Smart City Furniture` which is the effect of this technology on the living spaces of people have been formed. The concept of smart city is often used in the world in recent years. The smart cities that emerged in the late '90s and especially in America, Europe and Japan are increasing their numbers day by day thanks to their financial support. The increase in the population growth in the cities from the beginning of the 20th century to the end of the century is also a problem in the use of limited resources and the use of space. Despite the current population in the cities, there are problems in the areas of socialization and accommodation. For this purpose, alternative solutions are sought and the growth in population growth is being tried to be managed in an intelligent way.Societies that can not adapt to this change, which is the age of information and technology, will fall behind the times. For this reason, smart urbanization strategies are being developed both in the world and in our country.Many countries in the world are looking for projects that will enter into competition to bring intelligent city management to their cities and create awareness. In this sense, every country that follows the innovations and technology and brings it to the city in line with the needs of its citizens will gain advantages in the economy of the country, alternative resource production, cost reduction.The phenomenon of rapid urbanization experienced in the world, changing living conditions, changing society structure and developments in technology, affect the development and changes of cities. In order not to be excluded from this development and change, the cities are making new services and applications for both administrative and citizen needs. In this sense, following the services and innovations made in the world today, which is the digital era, it has been a major task for all the municipalities and city administration units to present the innovations that will make progress for the country. In recent years, conferences, panels and fairs for smart cities and smart city applications both in our country and around the world have been organized frequently and the prominence and awareness of this subject has been revealed.Smart cities with a new concept of urbanism; city planning, energy conservation, transportation health, energy management and energy monitoring to make life easier for citizens, new approaches in traffic management, energy saving lighting applications. As urban furniture until the industrial revolution; street lamps, hand-made plaques carrying street names and classic benches; After the second half of the 19th century, the industrialization that started with the industrial revolution and the urbanization that became more and more dependent on it, made the urban furniture more important. City furniture; this change and development is keeping pace with the changing life styles and needs. Among the most influential elements in the formation of the social circle are the types of urban furniture; while some needs were lost due to changes in lifestyle, new product groups emerged due to the different needs.By using today's technology and taking into consideration the changing living conditions, the types of intelligent urban furniture we encounter in many urban areas in the world are listed below:charge units for smart benches and smart devices, smart lighting elements and smart poles, smart bicycle and car rental service, smart bike charging & parking items, intelligent waste collection systems, smart bus stops, smart phone clubs, smart water fountains.In this thesis, which is named smart cities and smart city furniture; to talk about the importance of this issue in the world-wide and to make suggestions for our country to better reflect on its citizens in these improvements and exchange services. Within the scope of this thesis; concepts of urban space and urban furniture and the relations between these concepts, intelligent city concept and the concept of intelligent urban furniture, examples from the world have been discussed; held in Istanbul in Turkey and has been mentioned study into the smart city applications. In the Orhangazi City Park, Maltepe filling area selected as an application proposal area, an area to be used for intelligent city furniture was identified and such an approach was listed on the way to Istanbul becoming a smart city. Research in the thesis, evaluated and sample applications for smart cities in Turkey and Istanbul will be useful in the overall evaluation studies were conducted. The thesis has been completed with the results and suggestions of these evaluations.Today; smart urban furniture that can be used in the public spaces of our country and the literature that can be used in the studies to be done in this country and with the smart city furniture which are indisputable on urbanization and the social environment will be examined both in the city, more lively, living, responding to needs and to contribute to smart urbanization studies in our country is targeted.Similar applications can have a positive impact on our cities when applied to the country, based on impact analyzes made in the context of good practice examples around the world. For example; smart cities to be among the country's gross domestic product to contribute to the annual 25-30 billion, when considered examples of good practice in our country for 30 of the largest city in smart cities can be 20% in Turkey energy saving potential, the average daily the implementation of similar solutions to smart traffic applications in the internationally successful example. It is envisaged to recover the time that people spend in traffic in a city with a population of more than 10 million, where 100 minutes is spent in traffic. Smart intersection applications, there is a potential reduction of 35-45% a day on intersection stops.In the introduction section, which is the first part of the thesis study; we talked about the effects of this change on the lives of people and the importance of the concepts of 'smart city' and 'smart city furniture' which are formed from the change due to changing living conditions and developing technological effect in our cities. This section also explains the scope of the research and the methods to be followed during the study. In the second part, a literature study was made on the concept of urban furniture; the relationship between urban space and urban furniture, the stages of formation and development of urban furniture, its definition, history, usage areas and factors affecting its design are discussed. In the third chapter; Smart Cities which are the result of developing technology and scientific changes and the concept of Smart City Furniture which is the effect of this concept in people's lives are discussed. While smart cities are being examined; the comparison of traditional cities and smart cities, the units forming intelligent cities, the benefits they provide, the building blocks of the smart city, the basic features and the innovations brought by these cities have been dealt with in detail. While the concept of Smart City Furnitures is examined; formation process, needs and usage areas are discussed.In the fourth chapter; The results reflected the urban spaces of the smart city concept consisting dealt smart city applications, sample applications in the world and in Turkey were examined. In this scope; the examples of the reintegration of public spaces, which lost their vitality or function in the world, back to the city with smart urban furniture and applications have been examined.In the fifth chapter; The design of the present project of Orhangazi City Park located in the Maltepe filling area of Istanbul, which is an important public park of Istanbul, has been specified in the design, usage areas, used city furniture, smart urban proposals on the development and change of the park using intelligent urban furniture were introduced and importance of smart urbanization studies the possible impacts on Istanbul and Turkey were explained.The thesis has been completed with the conclusion and suggestions part. 217

Toplumsal yaşam biçimi ve yeme içme alışkanlıkları ile kentsel mekânın değişimine bağlı olarak hem nicelik hem de nitelik bakımından küreselleşme ile birlikte hızlı bir gelişme gösteren uluslararası hızlı servis restoranlarının yer seçimi kararları büyük bir önem kazanmıştır. Günümüzde kentsel gelişmeler hem mekânsal etmenler hem de mekâna doğrudan etkileri olmayan sosyal, ekonomik ve kültürel etmenler çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu araştırmada kente dair beklentilere ve hızlı yaşam biçimlerine cevap verebilme kapasitesine sahip olan uluslararası hızlı servis restoranlarının kentlerde önemli bir kullanım haline gelmesi sonucunda, yer seçiminde ticari alan analizinin bir araç olarak kullanılmasına ve bu kapsamda ticari alan özelliklerinin irdelenmesine odaklanılmaktadır. Uluslararası hızlı servis restoranlarının yer seçimi kararlarının alınmasında günümüze uygun yöntemler doğru tespit edilemediği için sorunlar yaşanmakta ayrıca ticari alanlar ile ekonomik ve mekânsal ilişkilerin kurulamaması yer seçiminde ticari alan özelliklerinin etkisinin bilinmemesine neden olmaktadır. Bu sorundan yola çıkılarak, tez çalışmasında `Uluslararası hızlı servis restoranlarının yer seçimi kapsamında ekonomik hacimleri ile ticari alan özellikleri arasında nasıl bir bağımlılık düzeyi bulunmaktadır?` temel sorusuna yanıt aranmaktadır. Bu bağlamda, araştırmanın amacı; uluslararası hızlı servis restoranlarının ekonomik hacmi ile ticari alanlarına ait kentsel, demografik ve sosyo-ekonomik verileri arasındaki bağımlılık düzeyini Türkiye ölçeğinde yer seçimi kapsamında analiz ederek bir yer seçimi modeli ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda belirlenen araştırma hedeflerinden ilki; literatürde yer alan ticari alan modelleri ve analiz yöntemleri ile ilgili bir değerlendirme yaparak bu değerlendirme sonucunda günümüz koşullarına uygun yer seçimi yöntemine karar vermektir. Türkiye'deki uluslararası hızlı servis restoran sektörünün yayılma stratejilerini iller ve ticari alanlar düzeyinde kavramak, gayrimenkul geliştirme kriterlerini anlamak, hızlı servis restoranlarının lokasyonları ile ticari alan özellikleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarıp potansiyel pazarları belirlemek ise araştırma hedeflerinden ikincisidir. Bu kapsamda, uluslararası hızlı servis sektörü yer seçimi kararlarında ticari alan özelliklerinin etkisinin bilinmemesi problemi, oluşturulan metodolojik çerçevenin uygulaması ile sınanmakta ve Türkiye'de yer alan uluslararası hızlı servis restoranları için ticari alan analizine dayalı bir yer seçimi modeli önerisi geliştirilmektedir. Beş bölümden oluşan araştırmanın giriş bölümünde; geçmişten günümüze yer seçimi kavramı, uluslararası hızlı servis restoranlarının bu araştırma için özgünlüğü ve literatürde yer seçimi üzerine yapılan çalışmalar incelenmekte ve araştırma konusu kavramsal çerçeve belirlenerek açıklanmaktadır. Araştırma probleminin tanımlanması, araştırma sorularının belirlenmesi, araştırmanın amaç ve kapsamı açıklandıktan sonra araştırma yöntemi de birinci bölümde sunulmaktadır.Araştırmanın `Uluslararası Hızlı Servis Restoranları ile Ticari Alan Kavramlarının Tanımlanması ve İrdelenmesi` başlıklı ikinci bölümünde; araştırmanın temel konu alanını oluşturan uluslararası hızlı servis restoranlarına ve ticari alana ait bileşenlerin tanımlandığı kuramsal ve kavramsal altyapı sunulmaktadır. Literatür taraması sonucunda ev dışında yemek yeme olgusunun yeme içme endüstrisine olan etkileri irdelenmekte, yeme içme sektörü ve hızlı servis restoranlarına yönelik genel tanımlar ve temel bilgiler açıklanmakta ve hızlı servis restoranlarının dünyada ve Türkiye'deki gelişim süreci ve günümüzdeki durumu tartışılmaktadır. Uluslararası hızlı servis restoranlarına ilişkin temel bilgiler kavrandıktan sonra araştırmanın ikinci temel konusu olan ticari alan ve ticari alan analizi tanımı yapılmaktadır. Ticari alanlar üzerinden coğrafi verilere ulaşıldığı ve yer seçimi modelindeki mekânsal ilişki bu alanlar ile kurulduğu için ticari alan sınırlarını belirleyen yöntemler ve ticari alan tipleri değerlendirilmektedir. Ticari alan özelliklerinin irdelenmesi kapsamında demografik verilerden nüfusun, sosyo-ekonomik verilerden gelirin, kentsel verilerden ticari fonksiyonların ve ulaşımın perakende satış ile ilişkisi araştırılmaktadır. İkinci bölümde son olarak; hızlı servis restoranlarının ticari alan özellikleri ile yer seçiminde dikkate alınması gereken lokasyon kriterleri irdelenmektedir. Araştırmanın `Uluslararası Hızlı Servis Restoranlarının Yer Seçimi İçin Ticari Alan Modelleri ile Analiz Yöntemlerinin Değerlendirilmesi` başlıklı üçüncü bölümünde ticari alan modellerini kapsayan birinci araştırma sorusuna yönelik, geçmişten günümüze literatürde yer alan ticari alan modelleri ve analiz yöntemleri analitik olarak uluslararası hızlı servis restoranları açısından ele alınmakta ticari alanın pazar potansiyelinin günümüz dinamiklerine göre nasıl ölçülmesi gerektiği irdelenmektedir. Ticari alan modellerinden Yakın Alan Modeli, Reilly'nin Perakende Çekim Modeli, Merkezi Yer Teorisi, Huff Modeli, Analog Model ve Coğrafi Bağımlılık Modeli'nin uluslararası hızlı servis restoranları yer seçimi açısından günümüz koşullarına göre yetersizlikleri tespit edilmektedir. Böylece bu yetersizliklerin günümüz koşullarında uygulanabilir olan CBS ve Regresyon Analiz Yöntemleri'nin birlikte kullanıldığı bütünleşik bir yöntem önerisi ile aşılabileceği sonucuna varılmaktadır.Araştırmanın özgün kısmı; `Uluslararası Hızlı Servis Restoranlarının İller Düzeyinde Değerlendirilmesi ve Ticari Alan Analizine Dayalı Bir Yer Seçimi Modeli Önerisi` başlığını taşıyan dördüncü bölümünde sunulmaktadır. Öncelikle, tezin ikinci araştırma sorusuna yönelik uluslararası hızlı servis restoranları iller ölçeğinde değerlendirilmektedir. Türkiye'de yer alan uluslararası hızlı servis restoranlarının sayısının iller düzeyinde demografik ve sosyo-ekonomik değişkenlerle ilişkisinin Korelasyon Analizi ile değerlendirilmesi yapılırken, analizin doğru yorumlanabilmesi için 2016 yılına kadar olan 5 yıllık süreç irdelenmektedir. Uluslararası hızlı servis restoranlarının Türkiye'de yıllara göre sayılarının ağırlıklı olarak giderek arttığı ve illere göre konumlanmalarının küçük illerden büyük illere, doğudan batıya doğru olduğu görülmektedir. İllere yönelik genel değerlendirmenin ardından uluslararası hızlı servis restoranlarına ve illere ait veriler ve veri kaynakları sunulmakta, bu verilerin uluslararası hızlı servis restoranlarının sayıları ile ilişkisi Korelasyon Analizi ile açıklanmaktadır. Korelasyon Analizi sonucuna göre Türkiye'de bulunan uluslararası hızlı servis restoran sayısı ile; kullanılan verilerden il gelişmişlik endeksi, SES verisi, il nüfusu verisi arasında çok yüksek, pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu hane halkı geliri verisi ile restoran sayısının zayıf düzeyde ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Buna göre, uluslararası hızlı servis restoranları için Türkiye illerine yönelik yapılacak olan bir yer seçimi kararında; il gelişmişlik endeksinin, SES verisinin ve il nüfusunun değerlendirilmesi önerilmektedir. Tezin üçüncü ve dördüncü araştırma sorusuna yönelik, uluslararası hızlı servis restoranlarının ticaret hacmi ile ticari alanının kentsel, demografik, sosyo-ekonomik verileriyle olan ilişkisinin ölçülerek modellenmesi yapılmaktadır. Bu doğrultuda öncelikle geliştirilen ticari alan analizine dayalı yer seçimi model önerisine yönelik metodolojik çerçeve sunulmaktadır. Daha sonra uluslararası hızlı servis restoranlarının ticari alan analizine dayalı yer seçimi model önerisinde kullanılan veriler ve veri kaynakları incelenmektedir. Türkiye'de yer alan restoranlar arasından seçilen 146 adet uluslararası hızlı servis restoranının Restoran İçi Satış ve Paket Servis Satışı toplamından oluşan Toplam Satış Verisi bağımlı değişken olarak; restoran verileri, demografik, sosyo-ekonomik veriler ile kentsel veriler olmak üzere üç ana başlık altında oluşturulan veri seti de bağımsız değişken olarak analizde kullanılmaktadır. Ticari alan analizine dayalı yer seçimi modeli, bu verilerin Çoklu Regresyon Analizi ile sınanmasıyla kurulmakta, ortaya konulan model sonucu model değerleri paylaşılmaktadır. Model bulguları doğrultusunda; Toplam Restoran Satış Verisi ile Paket Servis Satışı, Arazi Kullanım Tipi – Konut & Ticaret, Uluslararası Hızlı Servis Restoran Sayısı, 1. Derece Rakip Restoran Sayısı, Park Edebilme Kolaylığı, Yaya Yoğunluğu Endeksi, Okul Sayısı, Hanehalkı Geliri, SES ABC1C2 – Yaş Aralığı 19-34 verilerinin sırasıyla istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki içerisinde olduğu tespit edilmektedir. Buna göre; bağımlı değişken olan restoran satış verisinin modelde yer alan bağımsız değişkenler tarafından açıklanabildiği, elde edilen rakamlar bakımından bu ilişkilerin yüksek olduğu ve modelde kullanılan değişkenlerin hepsinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmektedir. Böylece tezin hipotezi olan `Uluslararası hızlı servis restoranlarının yer seçimi kapsamında ekonomik hacimleri ile ticari alanlarındaki kentsel, demografik ve sosyo-ekonomik veriler arasında güçlü bir ilişki vardır.` ifadesi istatistiksel olarak doğrulanmaktadır. Bu araştırma ile; geliştirilen ticari alan analizine dayalı yer seçimi modeli kapsamında, ekonomik hacim üzerinde etkisi olan ticari alan verileriyle yer seçimi kararı verilebileceği ve bu modeldeki değişkenler ile değişken katsayılarının herhangi bir lokasyona uygulanması sonucu hesaplanan satış tahminine göre yer seçimi yapılabileceği önerilmektedir.Araştırmanın beşinci ve son bölümünde, elde edilen model bulguları araştırma kapsamı çerçevesinde tezin temel sorusu ve alt araştırma sorularını cevaplamaya yönelik değerlendirilmekte, araştırmanın literatüre katkısı ve geleceğe yönelik çıkarımlar sunulmaktadır. Sonuç olarak, bu araştırmada Türkiye'de bulunan uluslararası hızlı servis restoranları için il gelişmişlik endeksinin, SES'nin ve il nüfusunun yüksek olduğu illerin potansiyel pazar olduğu tespit edilmektedir. Ticari alan analizine yönelik yer seçimi kapsamında ise; ticari alandaki paket servis satışı miktarı, uluslararası hızlı servis restoran sayısı, okul sayısı, park edebilme kolaylığı, yaya trafiği, hanehalkı geliri, arazi kullanım türünün konut ve ticaret birlikteliği, sosyo-ekonomik seviyesi A,B,C1 ve C2 olan kişilerden yaş aralığı 19-34 arası olan kişilerin sayısı arttıkça ve birinci derece rakip restoran sayısı azaldıkça ticari alanın ekonomik hacminin arttığı görülmekte ve bu verilerle potansiyel ticari alanlar belirlenebileceği ortaya konulmaktadır. Araştırmada; dünya çapında rekabetin, sosyal, kültürel ve politik özelliklerin göz önüne alınmasıyla günümüze uygun bir yer seçimi yaklaşımında bulunulmakta ve geliştirilen ticari alan analizine dayalı yer seçimi model önerisi ile ekonomi ve coğrafyanın ilişkisi kurulmaktadır. Bu doğrultuda ülke ekonomisi için önem taşıyan bu araştırma; hem şehircilik ilkeleri doğrultusunda verilen yer seçimi kararları ile arazi kullanım planlamasına katkı sağlayacak hem de ekonomik faaliyetlerin mekânsal olarak doğru lokasyonda bulunması sonucunda planlı ve yaşanabilir kentlerin gelişmesinde faydalı olacaktır. Site selection decisions of international quick service restaurants, which have developed both qualitatively and quantitatively with the emergence of globalization, have gained great prominence in parallel with the changes in lifestyles, urban spaces and eating-drinking habits. Today urban development is discussed not only in spatial terms but also in social, economic and cultural terms that indirectly affect urban environments.International quick service restaurants, which have the capacity to respond to urban expectations and fast lifestyles, have lately become more significant for cities. This research focuses on the use of trade area analysis as a tool in site selection decisions of international quick service restaurants; in this context, it also focuses on the analysis of trade area characteristics.Problems arise when quick service restaurants fail to apply contemporary methods to site selection decisions or when economic and spatial relationships are not established properly with trade areas, giving rise to further complications about the unknown extent to which trade area characteristics influence site selection decisions. At this junction, the main question this thesis attempts to answer is: `What is the level of dependence between the economic volume and trade area characteristics concerning site selection decisions of international quick service restaurants?`Against this backdrop, the aim of this research is to analyse and measure the dependence level between the economic volumes of quick service restaurants, and the urban, demographic and socioeconomic data of their trade areas within the context of these restaurants' site selection decisions in Turkey. Following this aim, this research has two objectives. First, it aims to analytically examine the trade area models and analysis methods in literature, and then it aims to determine a contemporary method based on this evaluation. The second objective consists of understanding better the expansion strategies of the quick service restaurant sector in Turkey in the scope of cities and trade areas; identifying the real estate development criteria; revealing the interlinkages between the trade area characteristics and the location of quick service restaurants, and finally determining more accurately the potential markets for quick service restaurants. As such, this research tackles the problem of not knowing the effects of trade area characteristics on international quick service sector's site selection decisions by applying the developed methodological framework. Then, a site selection model based on trade area analysis is proposed for quick service restaurants in Turkey. This research consists of five chapters. The first chapter examines the concept of site selection from past to present, presents the authenticity of this research for international quick service restaurants and the state-of-art of literature on site selection, and establishes the theoretical framework for research. This part also includes the definition of research problem, the determination of research questions, the explanations of research aims and objectives, and finally the research method to be employed in this research.The second chapter of the research titled `Identifying and Examining the Concepts of International Quick Service Restaurants and Trade Areas` presents a theoretical and conceptual background that defines the components of international quick service restaurants and the components of trade areas that constitute the basic subject matter of this research. It primarily examines the effects of people's eating out habits on the food and beverage industry; makes general definitions and provides principal information about the food and beverage sector and quick service restaurants. In this context, it is seen that the principal reason why food and beverage operations exist is people's desire to eat outside of home. Changes in lifestyles, urbanization, increasing levels of disposable household income, the enjoyment of the food and the environment in addition to the need for eating and an increase in the diversity of the eating and drinking experience are used in the site selection model proposed in this study, as the primary factors influencing the preferences for eating in the quick services restaurants, a branch of food and beverage operations. Literature review is carried out to examine the development trends, development processes and the current state of quick service restaurants in the world and in Turkey. Following the replacement of physical shopping with social shopping, food and beverage industry has undergone a more rapid development than any other industry. The rapidly growing food and beverage industry is expected to grow further in the coming years not only in the saturated markets of America and Europe, but also in Asia Pacific, the Middle East and Africa. The growth of international quick service restaurants in Turkey shows a similar trend. The fact that quick service restaurants in Turkey take up the largest share of out-of-home consumption expenditures is directly related to the increase in household income, increase in overall education level, urbanisation and the increase in the number of quick service restaurants due to high demand. In this study, these factors are taken into account in the framework of site selection criteria of quick service restaurants.After principal information on international quick service restaurants is presented, the second main topic of the research, that is trade area and trade area analysis definitions are made, and the methods that determine trade area boundaries are analysed. The concept of trade area, which has various definitions, is considered in this research as the area where the target consumer mass is located, unlike the commonly used definition in spatial planning that it is an urban area on which commercial activity takes place. Since time is a very important asset today, trade areas are formed by drawing circles around restaurant locations based on the criterion of time-related pedestrian and vehicle distance. Geographical data is obtained through these areas and the spatial relation in the site selection model is established by these fields.While discussing the trade area types and trade area characteristics, this study investigates the relationships between retail sales and population (from demographic data), income (from socioeconomic data), and commercial functions and transportation (from urban data). In order to get an accurate trade area market potential, all data related to population is included in the analysis and income data is included as average household income. Competition status is analysed both in the subheadings of international quick service restaurants and local restaurants, and transportation is considered to include metro stops, bus stops, and main meeting points in trade areas.Finally, the second chapter analyses trade area characteristics of quick service restaurants and location criteria that should be taken into account in accurate site selection decisions. Prominent location criteria for proper site selection are: the location of the restaurant, visibility, ease of accessibility (for pedestrians and vehicles), the location of rivals, the existence of houses, shopping malls, offices, schools, amusement centres and other similar urban equipment, the existence of transportation equipment such as metro stations, parking lots, and overpasses. On the other hand, the requirements to accurately identify trade area boundaries for quick service restaurants are: the identification of the customer profile, knowing the number of customers living within the trade area, measuring to what extent the competition within trade area affects the attraction power of the equipment in the trade area, and measuring the accessibility level within the trade area. All these requirements are taken into consideration in the analysis. The third chapter of the research titled `Evaluation of Analysis Methods by Trade Area Models for Site Selection of International Quick Service Restaurants` aims to answer the first research question concerning the trade area models. To this end it scrutinizes the question of how trade area market potential should be measured to reflect the contemporary dynamics of our day and age, by examining trade area models and analysis methods from past to present. Trade area models and analysis methods are evaluated analytically in the context of international quick service restaurants. The shortcomings of the Proximal Area Model, Reilly's Law of Retail Gravitation, the Central Place Theory, the Huff Model, the Analogue Model and the Geographical Interdependence Models are discussed with regard to the contemporary site selection decisions of international quick service restaurants.In line with the information and findings obtained in this section, a model that integrates GIS and Regression Analysis is offered for making accurate site selection decisions. Unlike the Proximal Area Model, this model allows the addition of multiple criteria in the model. Unlike Reilly's Model, the population is considered to be heterogeneous and can be included in different categories, and travel distance and duration can also be individually modelled. The proposed site selection model is not theoretical like Central Place Theory but applicable, and can be used in different production/demand conditions. Compared to Huff Model, this model allows many more criteria to be included in addition to store variety; unlike Analog Model which is subjective, it is a statistical and objective model; and unlike Geographical Interdependence Model, it proposes potential markets based on the calculation of sales forecasts. As such, it can be considered as a contemporary model proposal in which GIS and Regression Analysis Methods are integrated to overcome the shortcomings of the traditional trade area models (encountered in literature review and analysed in this research) in the site selection decisions of international quick service restaurants. In the fourth chapter, titled `Provincial Level Evaluation of International Quick Service Restaurants and a Site Selection Model Proposal Based on Trade Area Analysis`, the novel part of the research is presented. To answer the second research question of the thesis, this part first evaluates quick service restaurants on the provincial level. While analysing the relationship between the number of international quick service restaurants and the provincial level demographic and socio-economic variables in Turkey using Correlation Analysis, the 5-year process up to 2016 is taken into consideration so that the analysis can be interpreted correctly. It is seen that the number of international quick service restaurants in Turkey has steadily increased over the years and that they have been positioned from small cities to big ones and from the eastern to western regions in Turkey. By determining the number of the designated international quick service restaurant locations in Turkey, the characteristics of cities are obtained, data and data sources are provided and the relationship between this data and the number of international quick service restaurants is explained using Correlation Analysis. The results of Correlation Analysis indicate that there is a significant and positive correlation between the number of quick service restaurants in Turkey and Turkish provincial development index, Socio Economic Status (SES) data and city population data. On the other hand, the results point to a weak correlation between the number of restaurants and household income data. Accordingly, the international quick service restaurants should take into consideration the provincial development index, SES data and province population in site selection decisions for restaurants in Turkey. To answer the third and the fourth research questions of the thesis, the relationship between the trade volume of international quick service restaurants and urban, demographic and socio-economic data of the trade area is measured and modelled. In this respect, a methodological framework for proposing a site selection model based on trade area analysis is presented. Then, data and data sources used in the proposal of site selection model based on trade area analysis of international quick service restaurants are examined. In this analysis, Total Sales Data, which consists of a total of instore sales and delivery service sales of 146 selected international quick service restaurants in Turkey, is used as the dependent variable; and the threefold data set that consists of restaurant data, demographic &socio-economic and urban data is used as the independent variable. The site selection model based on trade area analysis is established by testing these data with Multiple Regression Analysis, and the resulting values of this new model are shared. In the light of the findings, a statistically significant relationship is found between data that includes respectively Total Restaurants Sales Data and Take-Away Service Sales, Land Use Type – Residential & Commercial, Number of International Quick Service Restaurants, Number of 1st degree Competitor Restaurants, Ease of Parking, Pedestrian Intensity Index, Number of Schools, Household Income, SES ABC1C2 – Age Range 19-34. This result indicates that the dependent variable of the restaurant sales data can be explained by the independent variables in the model; it also suggests that, based on the numbers obtained, these correlations are high and that all the variables used in the model are statistically significant. Accordingly, the hypothesis of this thesis, that `In terms of site selection, there is a strong relationship between the economic volumes of international quick service restaurants, and the urban, demographic and socio-economic data of trade areas`, is statistically verified.This research proposes that in the frame of the suggested site selection model based on trade area analysis, correct locations can be chosen owing to the trade area data that has an impact on economic volume. It also indicates that correct locations can also be chosen through the calculation of sales estimation that results from the application of the variables and variable coefficients in the model to a given location.The fifth and final chapter of the research evaluates the findings of the model within the framework of the research scope and presents the implications for the future. The relationship between the answers of the main thesis question and sub-research questions is established, the conceptual model put forward by this thesis and the findings of application product are discussed, and the original value of this research is mentioned. The feasibility of the integrated model, established using the GIS and Regression Analysis method, is discussed in terms of international quick service restaurants' site selection decisions. The contribution of the applicable model to literature is presented and topics for future research are suggested.In conclusion, this research reveals that the potential markets for international quick service restaurants in Turkey are the provinces with high ranks in development index, SES and provincial population, and that these provinces are predominantly located in the western region, southern and western coastal region and mid-Anatolian region of Turkey. As for site selection decisions based on trade area analysis; the higher the amount of delivery service sales in a given trade area, the number of international quick service restaurants, the number of schools, ease of parking, pedestrian traffic, household income, the co-existence of housing and trade zones in land use, the number of people from A, B, C1 and C2 socioeconomic levels with ages ranging between 19-34; and the lower the number of first degree competitor restaurants; the higher the economic volume of a trade area will be. It is put forward that, using the abovementioned data, potential trade areas can be determined correctly for international quick service restaurants.In this study, the social, cultural and political aspects of worldwide competition are taken into consideration to offer a contemporary site selection approach, and the proposed site selection model based on trade area analysis establishes properly the relationship between economics and geography. As such, it is argued that site selection decisions made in alignment with urban planning principles will contribute to land use planning, and that correct spatial locations for economic activities will contribute to the development of better planned and more liveable cities.The applicable site selection model put forward in this thesis will guide the project developers, architects, urban planners, sociologists, and retailers in diverse fields such as site selection, spatial planning, and determination of urban policies and commercial zoning policies. This research will contribute to the country's economy by guiding profitable investments made with the right investment decisions. It will also offer guidance to the international quick restaurant chains that consider entering Turkey the first time as well as retail sectors from different categories by offering a framework that identifies, in the city and regional planning system, the forces behind the correct expansion strategies and investments. 182

Kentsel korumada kullanıcıların yaşadıkları mekan ile kendilerini bağdaştırmaları bu mekan ile aralarında bir bağ kurmaları, yer ile kurulacak bağda ise o yerin ruhunun olması oldukça önemlidir. Küreselleşme ve küreselleşmenin neden olduğu kentsel rekabet sonucu kentin ruhunu yaratan mekânların kaybedilmesi, işlev değiştirmesi ve kimliksizleştirilmesine neden olan küresel ticari baskılar sonucunda aidiyet ve kent kimliği arasındaki ilişki daha büyük bir önem kazanmıştır. İşlev değişikliği ile bağlantılı olarak, tarihi alanlarda yapıların sık kullanıcı değiştirmesi, kullanıcının alana duyduğu aidiyet ile birlikte yapıyı ve alanı sahiplenme hissinin de azaltmaktadır. Bu durum tarihi yapıların zarar görmesine, alan bütünündeki sosyal, kültürel ilişkilerin zayıflamasına neden olmakta ve koruma sürecinde bir sorun teşkil etmektedir. Bu sorundan yola çıkarak, araştırmada aidiyet ve kent kimliği etkileşimine kentsel korumanın da dahil edilmesi gerektiği ve konunun yaşama süresi ile ilişkili olarak ele alınması gerektiğine odaklanılmaktadır. Bu bağlamda tez çalışmasında 'Aidiyet, kentsel kimlik ve koruma arasındaki etkileşim nasıl şekillenmektedir?' temel sorusuna yanıt aranmaktadır. Araştırmanın amacı, alandaki kullanıcının yaşama süresinin, bir diğer ifade ile alandaki kullanıcının sürekliliğinin sağlanması konusunda bireylerin yer ile kurdukları bağ ile gelişen aidiyet duygusunun ve kentsel kimlik etkileşiminin, kentsel korumayı nasıl şekillendirildiğini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda belirlenen araştırma hedeflerinden ilki; literatürde yer alan aidiyet kent kimliği etkileşimi modelleri ve analiz yöntemleri ile ilgili bir değerlendirme yaparak bu değerlendirme sonucunda kentsel korumanın da dahil edildiği öneri bir model geliştirmektir. Kullanıcı sürekliliğinin alana özgü sınıflandırılması ve tanımlanması, kullanıcı sürekliliğinin aidiyet duygusu, kent kimliği ve kentsel koruma üzerindeki etkisini tanımlamak ise araştırma hedeflerinden ikincisidir. Bu kapsamda her iki hedefi de kapsayan bir öneri model geliştirilmektedir. Beş bölümden oluşan araştırmanın giriş bölümünde; geçmişten günümüze aidiyet kavramı ve kent kimliği kavramının nasıl bir gelişim gösterdiği incelenmekte ve araştırma konusu kuramsal çerçeve belirlenerek açıklanmaktadır. Araştırma probleminin tanımlanması, araştırmanın hipotezinin kurgulanması, araştırma sorularının belirlenmesi, araştırmanın amaç ve kapsamı da açıklandıktan sonra araştırma yöntemi de birinci bölümde sunulmaktadır. Araştırmanın ' Kentsel Korumada Aidiyet Duygusu ve Kent Kimliği Etkileşimi' başlıklı ikinci bölümde; araştırmanın temel konu alanı olan geçmişten günümüze aidiyet kavramının gelişimi, bireysel aidiyetten toplumsal aidiyete evrilmesinde fizik mekânın katkısı incelenmektedir. Literatür taraması sonucunda aidiyet duygusunu oluşturan yerin ruhu, yere bağımlılık, yere bağlılık ve yer kimliğinden oluşan alt bileşenler tanımlanmaktadır. Aidiyet kurulumunun fiziksel ayağını oluşturan kentsel kimlik kavramı ve çevresel ve toplumsal kimlikten oluşan alt bileşenleri kentsel koruma çerçevesinde ele alınmaktadır. Araştırmanın 'Aidiyet, Kent Kimliği ve Kentsel Koruma Etkileşimin Değerlendirilmesine İlişkin Bir Model Önerisi' başlıklı üçüncü bölümünde, Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma arasındaki etkileşim nasıl şekillenmektedir? ve Sürekliliği sağlanmış kullanıcı profilinin, aidiyet, kent kimliği ve kentsel korumaya katkısı ne boyuttadır? Soruları kapsamında, geçmişten günümüze literatürde yer alan aidiyet kent kimliği etkileşimini ortaya koyan modeller ve araştırma yöntemleri ele alınmaktadır. Kimlik süreç kuramı ve yer bağlılığı kuramlarının aidiyet ve kent kimliği etkileşimini ortaya koyarken kentsel koruma etkileşimini açısından yetersizlikleri tespit edilmektedir. Bu bağlamda literatürde tanıma sahip aidiyet kent kimliği etkileşimine kentsel koruma etkileşimin nasıl dahil edileceğini ortaya koyan bir öneri model geliştirilmektedir.Araştırmanın özgün kısmı; 'Aidiyet, Kent Kimliği ve Kentsel Koruma Etkileşimi Kadıköy-Moda Örneği' başlığını taşıyan dördüncü bölümde sunulmaktadır. Bu bölümde öncelikle Moda'nın mevcut kimliğini şekillendiren tarihsel süreç incelemesi yapılmıştır. Araştırma kapsamında Moda'nın tarihsel süreç içinde hazırlanmış en eski tarihli haritalarına ulaşılmaya çalışılmış ve 1688 tarihli haritadan başlanarak Moda'nın yıllar içerisindeki fiziki değişimi değerlendirilmiştir. Literatür taraması ile de Moda'nın sosyal yapısına ilişkin veriler elde edilmiş, sosyal ve fiziksel veriler bir arada yorumlanarak tarihsel süreçteki kent kimliği değişimi incelenmiştir. Üçüncü bölümde önerilen model kapsamında alan çalışmasının yöntemi kurgulanmış ve Moda'da yaşayan kullanıcılar ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket çalışmasında sürekliliği sağlanmasının önemi vurgulanan mevcut kullanıcı profilinin ortay konması ilk hedeftir. Bu bağlamda hazırlanan sorular ile mevcut kullanıcıların yaşı, cinsiyeti, medeni durumu, eğitim seviyesi, çalış sektör, işyerinin konumu, işyerine ulaşım süresi ve işyerine ulaşım aracı gibi temel hane halkı özellikleri elde edilmiştir. Mevcut kullanıcını alandaki yaşama süresinin belirlenmesi ise anket çalışmasının bir diğer hedefidir. Bu kapsamda yaşama süresi Türkiye, İstanbul, Moda ve mevcut konut olmak üzere dört ölçekte sorulmuş, veriler 0-5 yıl, 6-20 yıl, 21-50 yıl ve 50+ yıl olmak üzere dört grupta değerlendirilmiştir. Her ölçekteki veriler incelenmiş ve en kapsamlı deşerlendirmenin Moda'daki yaşama süresi ile elde edileceği anlaşıldığı için araştırma kapsamında yaşama süresi Moda'daki yaşama süresi üzerinden kurgulanmıştır. Mevcut kullanıcıların profillerinin ortaya konması ve yaşama alanlarında sürekliliklerinin sağlanması bireylerin yaşadıkları yer ile hem fiziksel hem de sosyal bağ kurmasını sağlamakta, bireyler bu bağ sayesinde yaşama alanlarına karşı daha duyarlı bir korumaya sahip olmaktadırlar. Bu nedende model kapsamında öncelikle aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma etkileşimin incelemiş daha sonra bu etkileşimin alandaki kullanıcı sürekliliği yani alandaki yaşama süresi ile nasıl şekillendiğini, ANOVA ve uyum analizleri ile araştırılmıştır. Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma başlıklarında anket kapsamında hazırlanan soru niteliğindeki ifadelerin kendi içinde anlamlı ilişkiler kurup kurmadığına bakmak için alınan yanıtlar üzerinde faktör analizi uygulanmış ve benzer yaklaşıma sahip ifadelerin aynı faktör içerisinde yer aldığı görülmüştür. Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma çerçevesinde yapılan değerlendirmeler bu faktörler üzerinden şekillendirilmiştir.Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma kapsamında sorulan ifadelerin 5'li likert yöntemine göre aldıkları değerler üzerinden genel bir inceleme yapılmış ve aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma değerleri sayısal olarak ortaya konulmuştur. Aidiyet, kent kimliği ve kentsel korumanın kendi içerisinde anlamlı kaç gruba ayrıldığına ortaya koymak için kümelenme analizi uygulanmış aidiyet, kentsel kimlik ve koruma arasındaki etkileşimin nasıl şekillendiğine cevap aranmıştır. Bu tespitin ardından aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma etkileşimi kullanıcının alandaki yaşama süresi ile ilişkisini ortaya koymak için her ifadenin en yüksek değeri hangi yaşama süresi grubunda aldığı incelenmiştir. Bu inceleme her faktör için de ayrıca yapılmıştır. Son olarak aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma ilişkisi korelasyon analizi ile sayısal olarak yaşama süresinin de dahil edildiği path model uygulaması ile de ilişki şemaları olarak ortaya konulmuş ve çalışmanın hipotezi test edilmiştir. Araştırmanın beşinci ve son bölümünde, elde edilen model bulguları araştırma kapsamı çerçevesinde tezin temel soruları ve alt araştırma sorularını cevaplamaya yönelik değerlendirilmekte, araştırmanın literatüre katkısı ve geleceğe yönelik çıkarımlar sunulmaktadır. Sonuç olarak, bu araştırmada kullanıcının mekânı yaşama süresi yani orada yaşama süresi ne kadar fazla ise mekâna duyacağı aidiyet de o derece fazla olacağı, kullanıcının mekânsal aidiyet duygusu ne kadar yüksekse, kent kimliği algısı ve paralelinde gelecek olan kent kimliği sürekliliği o derece yüksek olacağı, kent kimliğinin sürekliliği ne kadar sağlanmışsa kentsel koruma da o derece yüksek olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Yaşama süresi Aidiyeti doğrudan etkilerken, aidiyet de kent kimliğini doğrudan etkilemekte, ancak aidiyet, kentsel korumadaki etkisini kentsel kimlik üzerinden dolaylı olarak sağlayabilmektedir. Çalışmanın özgünlüğü literatürde net bir şekilde kurulmuş olan aidiyet ve kent kimliği etkileşimine kentsel koruma etkileşiminin de dâhil edilmesi, aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma etkileşiminin yaşama süresine göre nasıl şekillendiğini ortaya koyması ve sayısal yöntemlerle ölçmesi, bu ölçümlerin aidiyet, kent kimliği ve kentsel korumayı oluşturan tüm alt bileşenleri kapsar bir şekilde gerçekleştirilmesidir. Araştırmada; aidiyet, kent kimliği, kentsel koruma ve yaşama süresi etkileşimini tüm alt bileşenler kapsamında ele alan, sayısal yöntemlerle bu etkileşimi ölçen bir model önerisi ile kentsel korumada sosyal yapı, fiziksel yapı ve bireysel algının ilişkisi kurulmaktadır. Bu doğrultuda çalışma, şehir planlama uygulamalarında birey temelli ve bireyin mevcut konut alanında sürekliliğini hedefleyen yaklaşımların ile hem kent kimliğinin sürekliliğinin sağlanması hem de kentsel korumanın bireyden başlayan bir kapsamda gerçekleşmesi sağlayacak olması açısından yön göstericidir. In urban conservation, it is very important for users to relate themselves to place they live in and to establish a connection with that space. The places that have spirit are also very significant when establishing this connection. Because of global competition caused by globalization and urbanization associated with globalization, the relationship between belonging and urban identity has become more important as a result of global commercial pressures that have caused loss of places with spirit, changes in functions, and loss of identity of the city. Related to the changes in functions, frequent user substitution in historical areas reduces the feeling of ownership and sense belonging of both the building and the space. This situation causes damage to historical buildings, weakens social and cultural relations in the settlement and constitutes a problem in the conservation process of the area.Based on this problem, the research focuses on the need to include the perception of urban conservation to the interaction of sense of belonging and urban identity; and need to address the issue in relation with life time. In this context, this thesis tries to find the answers to the basic questions which are `What is the contribution of continuity of the user profile in a settlement to the sense of belonging, urban identity and urban conservation perception?` and `How is the interaction between sense of belonging, urban identity and urban conservation shaped?`The aim of this study is to determine how the interaction between urban identity and the life time of the user in the area; in other words continuity of the user in the area related with the sense of belonging, which is improved by the connection between user, and space is shaped. First, one of the research objectives determined for this purpose is to evaluate the sense of belonging and urban identity interaction models in the literature and to develop a new model with including urban conservation. The second aim of this study is to define the field-specific classification and definition of user continuity and defining the effect of user continuity on the perception of sense of belonging, urban identity and urban conservation. In this context, a proposal model that includes both objectives is being developed.In the introduction of this five-part research; the concept of belonging and urban identity are examined from the past to the present and the subject of research is defined and explained within a theoretical framework. The research method is presented in the first part after defining the research problem, constructing the hypothesis of the research, determining the research questions and explaining the purpose and the scope of the research.In the second part of the study which is titled as `Interaction between sense of belonging and urban identity in urban conservation`, the development of the concept of belonging from the past to the present, as a basic subject of the research, the contribution of the physical space in the evolution of individual belonging to social belonging is examined. As a result of the literature review, the sub-components of the place that constitute the sense of belonging, the spirit of place, dependence to the place, and place identity are defined.In the third part of the study which is titled as `A Model Proposal for the Evaluation of the Interaction between Urban Identity and Urban Conservation`, the models and research methods in the literature from the past to the present that reveal the sense of belonging and urban identity are discussed in the context of these questions: `How the interaction between sense of belonging, urban identity and urban conservation is shaped?` and `What is the contribution of continuity of the user profile in a settlement to the sense of belonging, urban identity and urban conservation perception?` While defining the identity process identity and the identity of urban identity, the deficiencies in terms of urban conservation interaction are determined. Deficiencies in terms of urban conservation interaction are determined in the context of the interaction between sense of belonging and urban identity while putting forward the theory of identity process and location dependency.The unique part of the research is presented in the fourth chapter entitled as `Interaction between Urban Identity and Urban Conservation, Kadıköy-Moda Case`. In this section, the historical process, which shapes the existing identity of Moda, is examined. Within the scope of the research, the oldest dated maps of Moda prepared within the historical process are tried to be reached and the physical changes of Moda over the years are evaluated through the map date 1688. The data about the social structure of Moda is obtained by the literature review and social and physical data were interpreted together and the urban identity change in the historical process is examined. The method of the field study is designed as framed in the third part of the study and a survey study is conducted with the users living in the neighborhood of Caferağa. It is the first objective to present the current user profile, which emphasizes the importance of ensuring continuity in the survey. In this context, questions such as the age, gender, marital status, education level, working sector, location of the workplace, the duration of transportation to the workplace and the means of transportation to the workplace have been obtained. Determining the life expectancy of the current user is another target of the survey study. In this context, life expectancy is asked in three scales including Turkey, İstanbul, Moda and existing housing; and the data is evaluated in four groups including 0-5 years, 6-20 years, 21-50 years and 50+ years. The data from different scales is examined and as it is accepted that the most comprehensive data about lifetime is the one in Moda, the lifetime of the research is based on the lifetime of users in Moda. Determining the profiles of the current users and ensuring their continuity in their living spaces enables individuals to establish both physical and social relations with the place they live and individuals have a more sensitive perception of conservation against living spaces through this link. For this reason, within the scope of the model, first of all, it examined that the interaction in the sense of belonging, urban identity and urban conservation; and then the continuity of this interaction in the space, in other words, how it is shaped by the life time in the area are investigated by applying the ANOVA and harmony analyzes. Factor analysis are applied to the questionnaires prepared in the scope of survey analysis with the titles of sense of belonging, urban identity and urban conservation to examine whether they have meaningful relations or not and it has been seen that the expressions with similar approach are included in the same factor.According to the 5-point Likert method, a general examination has been made on the statements in terms of sense of belonging, urban identity and urban conservation, and the perception of sense belonging, urban identity and urban conservation tried to be classified quantitatively.In the fifth and last part of the study, the obtained model findings are evaluated in order to answer the basic questions and sub-research questions of the thesis within the scope of the research; the contribution of the research to the literature and the future implications are presented. As a result, in this research, the more time of the user spend in the space, in other words more lifetime of user in a settlement, the greater sense of belonging to the space is revealed. It means the higher the sense of spatial belonging of the user, the higher the urban identity perception and the continuity of the city identity in the parallel. If the continuity of identity is provided, it is concluded that the perception of urban conservation will be higher. While the time of use directly affects the urban identity; sense of belonging also affects the urban identity of the city, but the sense of belonging can provide its effect on urban conservation through urban identity; seeks how the interaction between sense of belonging, urban identity and urban conservation is shaped according to the life time and measured by quantitative methods.The unique part of this study is including urban conservation to the interaction of urban identity and sense of belonging which are clearly established in the literature, measuring the interaction between sense of belonging, urban identity and urban conservation which are shaped according to the life time and these measurements are carried out in a way that covers all sub-components that constitute sense of belonging, urban identity and urban conservation.In the study; the relationship between social structure, physical structure and individual perception is established through a model proposal that measures this interaction with quantitative methods, which deals with the interaction of sense belonging, urban identity, urban conservation and lifetime. In this direction, the study is guiding the scope of the both providing the continuity of urban identity and providing urban conservation starting from individuals to the society with the approaches aiming the continuity of the individual in the existing housing area in the city planning applications. 148

Endüstri devrimi ile kırsal alanlardan kentsel alanlara doğru olan göç hareketleri büyük şehirlerde hızlı nüfus artışına sebep olmuştur. Kentlerin büyümesi plansız yapılaşmalarla devam etmiş ve bu da günümüz de dahil olmak üzere engellenemeyen bir problem olmuştur. UNWUP (2014) verilerine göre dünya nüfusunun yaklaşık %54'ü kasaba ve şehirlerde yaşamaktadır ve bu oranın 2050'li yıllarda %70'e çıkacağı öngörülmektedir.Türkiye'de 1950li yıllarda yaşanan ekonomik gelişmeler ile gerçekleşen göç sonrası büyük şehirlerde nüfus artışı yaşanmıştır. The World Bank verilerine göre ülkemizde 1990 yılında %59 olan kentleşme oranı 2015 yılında %73 olmuştur. Yaşanan bu nüfus artışları ile kişi başına düşen yeşil alan oranları azalmakta, imar planlarında ve çeşitli literatürlerde söz konusu olan normlar sağlanamamaktadır. Türkiye kentleri için 14.06.2014 Resmî Gazete'de yayımlanan 'Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'ne göre hizmet etki alanı 500 m. olan Sosyal Açık ve Yeşil Alanların kişi başına 10m² olarak belirlenmesine rağmen İstanbul'da bu oran Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 2010-2011 İstanbul Çevre Durum Raporu'na göre 6,05 m²'dir.Kentleşme ile beraber şehirlerdeki mevcut yeşil alanlar her geçen gün tahribata uğramakta, yeşil alanların maddi ve manevi değeri artmakta fakat miktarı azalmakta, yeşil alana erişim giderek daha güç olmaktadır. Kentsel yeşil alanlar kentlilerin günlük rekreasyon ihtiyacını karşılarken, insan ve doğa arasında bozulan ilişkiyi onarmaktadır. Yoğun yapılaşmaya maruz kalan kentlerde büyük ölçekli yeni yeşil alanların oluşturulması güçleşirken birbirinden bağımsız çok sayıda küçük ölçekli yeşil alan bulunabilmektedir. Bu küçük ölçekli yeşil alanlar kentlilerin dinlenme amacıyla kullandığı, çocuklarının oynadığı, salıncakta sallandığı veya geçerken fark etmediği alanlar olabilmektedir. Kentlilerin kolaylıkla erişebileceği bu yeşil alanlar büyük ölçekli parkların uygulamaya konulamadığı alanlarda hizmet verebilmektedir.Küçük ölçekli parkların hizmet etki alanına kattığı değerlerin ve kullanım potansiyellerinin incelendiği bu tez çalışmasının birinci bölümde küçük ölçekli parkların kent ve kentliler için önemine dair bir giriş yapılmış, tezin amacı belirlenmiş, kapsamı ve yöntemi tarif edilmiştir.İkinci bölümde kentsel yeşil alan ve park kavramının tanımları yapılmış, farklı ülkelerde yapılan park sınıflandırmaları incelenmiştir. Parkların hizmet etki alanlarına kattıkları sosyo-ekonomik, ekolojik ve sağlık işlevlere değinilmiştir.Çalışmanın üçüncü bölümünde küçük ölçekli parkların etki alanına kattığı değerlerin ve kullanım potansiyellerinin incelenmesi için Beşiktaş İlçesi çalışma alanı olarak seçilmiştir. İlk olarak Beşiktaş İlçesi'nin genel özellikleri, kentsel gelişimi araştırılmıştır. Beşiktaş'ta yer alan parklar incelenmiş, hizmet etki alanları ölçülmüştür. Tezde araştırma yöntemi olarak 1.000 m²'nin altında park bulunan her mahalleden bir park seçilerek 15 parkta toplam 375 adet kişi ile yüz yüze anket yapılmıştır. Elde edilen veriler ile küçük ölçekli parkların kullanıcı profilleri, kullanım amaçları, hizmet etki alanı ve çevresine kattıkları değerler saptanmıştır.Çalışmanın son bölümünde küçük ölçekli yeşil alanların kullanıcıları, kulanım şekilleri, kullanım amaçları hakkında yapılan değerlendirmelere yer verilmiştir. Bu parkların çevresine kattıkları sosyo-ekonomik, ekolojik ve fiziksel işlevlere değinilmiştir. Yapılan gözlemler ve anket sonuçlarına göre küçük ölçekli parkların geliştirilmesi ile ilgili hem genel ve hem de Beşiktaş özelinde önerilerde bulunulmuştur.Sonuç olarak akademik literatürde yer almayan fakat yerel yönetimler tarafından yapılan sınıflandırmalarda yer alan küçük ölçekli parklar hizmet etki alanlarına sosyo-ekonomik, ekolojik, fiziksel ve sağlık yönünden çok sayıda fayda sağlamaktadır. Alan çalışmasının verileri Kopenhag'da yapılan benzer araştırmayla kıyaslanınca kullanıcıların yaş aralıkları, parkı kullanım saatleri, günleri ve sıklığı, parkta geçirdikleri süre, parka ulaşım şekilleri ve mesafeleri, parkı kullanım türleri ile ilgili benzer sonuçlar ortaya çıktığı görülmektedir. Küçük ölçekli parklar tüm yaş gruplarına hitap etmesine rağmen daha çok 25-44 yaş grubu tarafından kullanılmaktadır. Parklar hafta içleri tercih edilirken, kullanım saatleri genelde öğleden sonralarıdır. Kullanıcılar parka ortalama 300 m. mesafeden yürüyerek gelmektedir. Parklarda çeşitli kullanımlar yer almasına rağmen kullanıcılar daha çok dinlenme ve sosyalleşme amacıyla bu alanları kullanmaktadır.Araştırma sonucunda, kentlerde artan yapılaşmaya karşı küçük ölçekli yeşil alanların daha etkin kullanılması önerilmektedir. Bu kapsamda yapılacak planlamaların kullanıcıların ve kentin ihtiyacına yönelik olması gerekmektedir. Küçük ölçekli parklar kullanıcıların 300m. içerisinde ulaşabildiği dinlenme ve sosyalleşme alanlarıdır. Yeni yapılacak olan uygulamaların parkların hizmet etki alanında yer almayan bölgelerde olması ve çok çeşitli fonksiyonlar yerine yeşil alan dokusunun ortaya çıkarılması önerilmektedir. Parkların ekolojik faydalarını arttırmak için uzmanlar ile iş birliği yapılmalıdır. Yol kenarında yer alan parklarda araç gürültüsünü ve egzozunu absorbe edecek bitkilendirmeler tasarlanmalıdır. Kentlilerin artan yeşil alan ihtiyacını karşılamak için, kullanılmayan ve terk edilmiş alanların küçük ölçekli parklara dönüştürülmesi kentlerin yaşam kalitesini arttırmak için önemli bir rol oynayacaktır. Migration activities, which have been from rural areas to urban areas with the industrial revolution, have caused a rapid increase in population in the big cities. The growth of the cities has continued with unplanned settlements, and this has been an unpreventable problem until now. According to UNWUP (2014) data, about 54% of the world's population live in towns and cities, and it is predicted that this ratio will increase to 70% in 2050's.In the 1950s population growth was observed in big cities due to the migration that took place as a result of the economic growth experienced in Turkey. According to the World Bank data, the urbanization rate, which was 59% in our country in 1990, has become 73% in 2015. With these population increases, the proportion of green areas per capita is decreasing.Istanbul is a mega-metropolitan city with the highest population density in Turkey. It is observed that the need for green areas as defined by the existent by-laws in this city cannot be realized. Despite the increasing need for more green areas, there is a continuous decline in the size of such areas because of both the unplanned urbanization and the violation of the existing regulations.Norms that are mentioned in development plans and various literature cannot be achieved. Although 'Spatial Plans published in the Official Gazette on 14.06.2014 for the provinces of Turkey state that the Social Open and Green Areas with a service area of 500 m should be 10 m² per person according to the Construction Regulations, in Istanbul this ratio has been determined as 6.05 m² according to the 2010-2011 İstanbul Environmental Status Report of the Ministry of Environment and Urbanization.There is a dense development in the present-day urban district of Besiktas. Although it has a relatively low population density, Besiktas is heavily utilized daily because of its central location at the intersection of important routes and of its commercial and business centers. Hence, with all these features, there is an ever-increasing need for green recreational areas in Besiktas.With the urbanization, the existing green areas in the cities are undergoing destruction day by day; the material and spiritual values of the green areas are increasing; however, its amount is decreasing, access to green space is becoming increasingly difficult. While the urban green spaces meet the daily recreation needs of the urbanites, they repair the relationship between human and nature.Final declaration of Habitat 3 Urban Agenda 2016 states: We commit ourselves to promoting safe, inclusive, accessible, green and quality public spaces, including streets, sidewalks and cycling lanes, squares, waterfront areas, gardens and parks, that are multifunctional areas for social interaction and inclusion, human health and well-being, economic exchange and cultural expression and dialogue among a wide diversity of people and cultures, and that are designed and managed to ensure human development and build peaceful, inclusive and participatory societies, as well as to promote living together, connectivity and social inclusion.In cities exposed to intensive construction, while the creation of new large-scale green areas becomes difficult, a large number of independent small green areas can be found. These small-scale areas may be green areas where urbanites rest, children play, swing and maybe not noticeable while passing by. These green areas, which can be easily accessed by urbanites may serve in the areas where large-scale parks cannot be put into practice.In the first part of this thesis study in which the values the small-scale parks add to the service areas, and their potential for usage are reviewed, an introduction has been made on the importance of small-scale parks for the city and urbanites, the purpose of the thesis has been determined, its scope and method have been described.This study aims to propose recommendations for obtaining maximum benefits from small-scale city parks and for their improvement to the expected level. It is hoped that these recommendations will contribute to the optimal use of the green areas with their economical, ecological, social and physical values, and to help in planning and creation of cities with a good quality of life.In the second part, definitions of urban green space and park concept have been made, park classifications in different countries have been examined. The socio-economic, ecological and health functions that parks bring into service areas have been addressed.This study addresses the importance of parks, a type of urban green areas developed in empty quarters within the cities, for the city and its settlers. Using the past to present definitions of park, it is emphasized that besides being green areas, parks are social areas open to the use of public at large, with an important function to develop the sense of community among the users. It is therefore important to focus on the economic and environmental uses of green areas and integrate these uses into the spatial planning process.In the third part of the study, to examine the values of the small-scale parks and their use potential Beşiktaş District was selected as the study area. Firstly, the general features of Beşiktaş District and its urban development have been researched. The parks in Beşiktaş have been reviewed, and service areas have been measured. As a research method in the thesis, a park below 1,000 m² was selected from every neighborhood, and a total of 375 people in 15 parks were interviewed. With the data collected, small-scale parks' user profiles, intended uses, service areas and the values they add to their surroundings have been examined.In the last part of the study, users of small-scale green areas, usage types and usage purposes have been evaluated. The socio-economic, ecological and physical functions that these parks provide to their environments have been addressed. According to observations and survey results, suggestions have been made about the development of small-scale parks both in general and in Beşiktaş.Consequently, small-scale parks, which are not included in the academic literature but are included in classifications made by local governments, provide several benefits to service areas such as socio-economic, ecological, physical and health benefits. When the data of the space study is compared to a similar study done in Copenhagen, it is seen that similar results have been found regarding the age ranges of users, hours, days and frequency of use, time spent in the park, types of transportation and distances to the park, types of park use. Small-scale parks are mostly used by the age group of 25-44, although they appeal to all age groups. While parks are preferred during the week, they are mostly busy usually in the afternoons. Users come on foot from an average distance of 300 meters from the park. Although there is a variety of uses regarding parks, users are more likely to use these areas for recreation and socialization.Conversion of unused abandoned areas into small-scale parks for recreational need of the urbanites are important for future development of sustainable cities. In the metropole cities, where the urbanites have restricted access to nature, it is crucial to properly plan, design and use such areas for the recreational purposes.As a result of the research, it is suggested to use small-scale green areas more efficiently against the increasing construction in the cities. In this context, the planning to be done should be according to the needs of the users and the city.Small-scale parks are within reach of 300m for users, and they are the areas of rest and socialization. In new applications, it is recommended that the parks are located in areas that are already not included in the service areas of other parks and that the green field texture is revealed more instead of various functions.To increase the ecological benefits of parks, cooperation with experts should be made.Planting must be designed in roadside parks to absorb the vehicle noise and exhaust. To meet the increasing green area need of urbanites', converting unused and abandoned areas into small-scale parks will play an important role in increasing the quality of life in cities.As the urbanization continues at a rapid rate, it is very important to effectively plan for green areas for creating healthy and sustainable cities. One significant criteria to make cities safe and sustainable is to create green public areas and to improve city planning and management with participation and inclusion of all the stake holders. During the planning stage, it is of utmost importance to benefit from the green areas of all scales, because of the great need for such areas. 231

Kentsel koruma alanları, bulundukları alan için çok önemli değerler olmasına ek olarak, uluslarası ölçekte korunma gerekliliği kabul edilmiş alanlardır. Bu alanların çevreleriyle birlikte bir bütün olduğu, yalnızca yapılardan ibaret olmadığı, müze olarak değil yaşayan alanlar olarak, sürdürülebilir bir biçimde korunması gerektiği kabul edilen olgulardandır. Tez çalışması kapsamında, bu kabulden yola çıkarak, kentsel koruma alanlarında, yaşayan mekanlar yaratmak için, koruma amaçlı imar planlarından fazlasının yapılması gerektiği önerilmektedir. Sözü edilen 'daha fazla', alanların daha kapsamlı ancak daha detaylı bir biçimde incelenmesi ve buna yönelik çalışmalar yapılması gerekliliğini ifade etmektedir. Ancak bu detaylı inceleme, yalnızca yapılar üzerinde değil, toplumun kesişme ve buluşma alanları olan kentsel boşluklar ve kamusal açık alanlar üzerinde önerilmektedir. Çünkü korunması gereken yalnızca tescilii kültür varlıkları değil, sit alanının veya tarihsel çevrenin bütünsel dokusu, karakteri ve sosyo-kültürel yapısıdır. Bir kentsel sit alanının değerini bunların tamamı birlikte tanımlar. Buna göre tez çalışmasının amacı kentsel sit alanı olarak kabul edilmiş alanlarda, yapıların çevrelerinde bulunan ve önemli değer taşıyan açık kamusal mekanların ve kentsel boşlukların değerlendirilerek alanın bir bütün olarak kente ve kentsel yaşama kazandırılmasını ve çevresel kalitesinin yükseltilmesini sağlamak için neler yapılabileceğinin, nasıl bir yöntem izleneceğinin araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda `kentsel koruma alanlarındaki kamusal açık alanlar ve kentsel boşluklar kentsel kaliteyi yükseltmek için ne şekilde değerlendirilebilir, bu amaçla nasıl bir yöntem izlenmesi gerekir?` sorusunun cevabı aranmaktadır. Bu amaca yönelik olarak, tez kapsamında, birinci bölümde genel çerçeve ve çalışmanın önemi açıklanmış, belirlenen problem tanımlanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, koruma / tarihsel çevrelerin korunması, kamusal açık mekanların mevcut kentsel dokularda ve tarihsel çevrelerdeki öneminin anlaşılmasına yönelik kavramlar irdelenmiştir. Tarihsel çevrenin bir bütün olarak korunması bilinci artık dünyada ve ülkemizde kabul edilmiştir. Bu bölümde bu bilincin gelişimi açıklanmıştır. Aynı zamanda önerilecek tasarımı yönlendirmesi için ülkemizdeki yasal çerçeve araştırılmış, korumayla ilgili konularda bütünsel yaklaşımın gelişmemiş olmasına eleştiriler getirilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde bu amaca yönelik olan bu irdeleme uluslararası çalışmaların incelenmesiyle yapılmıştır. Koruma alanlarına yönelik değerlendirme çalışmaları olarak tanımlanabilecek bu çalışmalarda hangi yöntemlerin uygulandığı, nasıl bir sistem izlendiği, hangi detayda ve kapsamda araştırmalar sunulduğu irdelenmiştir. Çalışmanın bir sonraki bölümünde, sözü edilen değerlendirme örneklerinin irdelenmesi, açıklanması ve karşılaştırılması sonucunda ortaya çıkan bilgiler ışığında, 'kentsel koruma alanlarında kamusal açık mekanların ve kentsel boşlukların değerlendirilmesine yönelik model önerisi' getirilmiştir. Bu model öncelikli olarak irdelenen değerlendirme örneklerinin sistem ve yaklaşımlarının ülkemiz şartları ve koşulları da göz önünde bulundurularak, yukarıda, değerlendirme çalışmaları irdelenirken belirlenen soruların cevaplanması ve her alanın ve bu alan içerisindeki kentsel boşlukların kendi karakterine özel olarak değerlendirilmesini sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Son bölümde ise bu modelin nasıl uygulanacağının açıklanması ve gösterilmesi için ise Beşiktaş Köyiçi Kentsel Sit Alanı üzerinde çalışma yapılmıştır. Tez kapsamında yapılan araştırmalara göre, kentsel / kamusal açık mekanların ve kentsel boşlukların tarihsel çevreler içerisinde büyük önem taşıdığı ve bu alanların daha iyi tasarlanması ile koruma kalitesinin artacağı kabul edilmiştir. Bu kabul ile incelenen örnekler, örneklerde üzerinde çalışılmış alanların mevcut durumu, tez kapsamında oluşturulan alt sorulara yanıt vermiş, önerilebilecek yöntem için altlık oluşturmuştur.İncelenen örnekler yalnızca önerilere yönelik olarak değil, değerlendirme, analiz, veri toplama ve özellikle Beşiktaş Köyiçi Kentsel Sit Alanı ile ilgili verilerin kayıt altına alınması anlamında da yöntem geliştirmeye yaramıştır. Bilinen planlama analizlerinin dışına çıkarak daha detaylı çalışmalar geliştirilmesi için altlık oluşturmuştur. Oluşturulan model sonrasında yapılan planalama ve tasarım çalışmalarına ek olarak önerilen geliştirmeler ile tarihsel çevrenin bütünleşik olarak korunması, bu karakteristik özel doku için önem taşıyan açık kamusal mekanların ve kentsel boşlukların kentsel koruma alanına kazandırılmasının ve tarihsel çevrenin kalitesinin yükseltilmesinin sağlanacağı kabul edilmektedir. Sonuç olarak ortaya çıkarılan çalışma, kentsel koruma alanı üzeride, öncesinde araştırılmış ve ortaya çıkarılmış olan, farklı yöntemler / anlayışlar ile oluşturulmuş bir kentsel tasarım çalışmasıdır. Tasarımın tek bir doğrusu yoktur ancak kentsel alandaki sorunlara çözüm üretmek için kararlar geliştirilmesi önem taşımaktadır. Kentsel tasarım çalışmasına ek olarak, Beşiktaş Köyiçi Kentsel Sit Alanı üzerinde, sözü edilen farklı yöntemler kullanılarak yapılan analizler ve irdelemeler de önem taşımaktadır. Bu analizlerin, mevcut durumu kayıt altına almak anlamında, planlama & tasarım disiplininde yeri bulunmaktadır. Urban areas in modern-day Turkey become areas that can not meet the user needs, have increasing environmental pollution and with decreasing visual quality because they are without identity, impractical, their issues are not taken seriously and there are not enough correct studies. Especially in historic centers with high population density and defined as urban conservation areas, this issue is seriously increasing. This situation affects urban life, in other words, the quality of both constructed and social as well as natural environment. Urban design projects in such areas are not made by experts and not based on analyses and assessments causes a decline the comfort level of users, and this situation has a negative effect on the area's fabric. This issue has significant importance in urban conservation areas. Urban gaps and public spaces bring identity to cities, make gain economically, contributes to the urban and natural environment and lastly provide an environment for cultural activities (Madden, 2000). All of these values have importance for historic environments. In addition to these, the necessity of consideration of characteristic fabric found in historic environments as a whole is a fact accepted at an international level (The Declaration of Amsterdam, 1975).Historic urban environments are defined as fabrics which are formed of one street or more that forms integrity with historic, architectural, archaeological and artistic values (Zeren, 1991). Urban conservation areas are often seen as areas which become prominent due to their historical features, have many layers from previous eras, and areas, where many different cultures have lived, wandered, used and accordingly affected. Character and value of these areas matter not only in national but also international scale. These areas need to be cared for differently than other urban areas because of their values.The general approach to urban conservation areas in our country is limited to 1/5000, and 1/1000 scaled Conservation Plans defined in Law on the Conservation of Cultural and Natural Property. As long as this approach stays limited, important values and fabrics in conservation areas are in danger of coming up against extinction. It can clearly be stated that a 1/5000 scaled study is not enough for taking decisions on an important matter and special value like conservation area. Studies on this scale can only be prepared for taking upper scale decisions. The main aim of 1/1000 scaled implementation development plans is to decide on transportation and construction layout of the areas. Therefore, in conservation development plans, decisions are made on the protection of registered cultural assets that are required to be protected, or construction provisions for new buildings are determined, and detailed studies are carried out on the use of area and transportation axes. However, in the special and characteristic areas such as urban conservation areas, there is a need for much more than these decisions and the works to be prepared with details for the protection and evaluation of public open spaces and other gaps, which have an important place in the whole area.These open spaces are discussed with more importance in guide and assessment studies named 'guideline' or 'appraisal' in other countries. According to these evaluations, it is necessary to take important decisions regarding the evaluation of public open spaces and urban spaces as well as protection of the listed structures or determination of the construction conditions of the new buildings in the conservation studies related to the urban conservation areas in our country. Public spaces should not only be defined as size and location in conservation plans, but also detailed studies and decisions should be included to reveal the character and value of the area.The study aims to research a method to follow and what can be done to bring public spaces into urban and urban life by assessment of public spaces and urban gaps, and to improve environmental quality in areas accepted as an urban conservation site.The main question of the study is: 'How can public spaces and urban gaps be evaluated in order to improve urban quality, and what sort of method should be followed?'Historic environments' pattern states physical, cultural and socio-economical values of the mentioned area. Physical features are layers formed by historical development, buildings, streets, squares, yards and their relations with each other. The cultural and socio-economic structure can be defined as the characteristic features that formed with the historical event, different ethnic groups, their different lifestyles, day and night use, cultural specificities, their lifestyles, their interactions with urban space, and their characteristics. Conservation of historical sites aims to transfer these genuine, characteristic and specific values to future generations. In order to protect the physical and socio-cultural relations in the spaces mentioned above and in the urban areas, this thesis study is formed with six main sections. The figure indicating the scope of the thesis is prepared (see Figure 1.1).In the first part, the general framework and the importance of the subject are mentioned, and then the determined problem is defined. After that, the aim of the study, the scope and the work to solve the problem determined by the thesis study is included.In the second part, conservation/heritage site conservation notions and importance of public spaces in the urban fabric and historical sites concepts are examined. Conservation of historical sites as a whole comes insight at the beginning of 20th century and it is accepted around the World by the end of this century. In this section, the development of historical site awareness is briefly explained, and laws and regulations in Turkey emerged as a result of this development is scrutinised. In addition to this, the criteria for the design of public spaces are mentioned. In this part answers for two sub-question of this thesis, study is searched. These questions are;-Does better design of urban gaps increase the quality of urban conservation area?-Are there any criteria in order to increase the quality of urban gaps and which methods can be used?In the third section, assessment/guideline/implementation/conservation studies which are accepted to answer the sub-questions are examined. Four of the examples are chosen and studied. These examples are 'appraisal' studies made on conservation areas in England. 'what is done?' 'how it is done?' 'what kind of methods are used' questions are tried to be answered by examining the appraisal examples. This scrutinising is systematized, and four examples are evaluated under the same topics. Lastly, these appraisal examples are compared to each other, and same and different approaches are emphasized. Thus, a base is formed for the suggested model. In this section where appraisal examples are studied, answers for three subquestions which forms the purpose of this thesis study are searched. First two questions are tried to be answered conceptually in also the second section. The third question is answered in this part in order to show what can be done in practical terms. These questions are;-Does better design of urban gaps increase the quality of urban conservation area?-Are there any criteria in order to increase the quality of urban gaps and which methods can be used?-Is it possible to add new spaces to the urban gaps which are used actively and serve to public spaces? Which spaces can be added?In the fourth section, with consideration of the studies, explanation and comparison of appraisal examples, a model suggestion on 'appraisal of public spaces and urban gaps in urban conservation areas' is made. This model is prepared with the purpose of appraisal of each urban area and urban gap specifically for their character and answer abovementioned sub-questions which are defined with consideration of conditions of our country. Moreover, an answer is sought to this subquestion:-What kind of model/method can be proposed for development of urban gaps and public open spaces in our country? The fifth section is the section where implementation of appraisal model constituted in the previous section on Beşiktaş Köyiçi urban conservation area is stated. By taking into consideration of all suggestions in this appraisal study, research on the selected area related to subjects which are determined in the model is made, and new suggestions are made in order to improve urban spaces' quality and appraise urban gaps in the area. In this section, the final question tried to be answered;-How can the suggested model/system be applied in a selected area?In the sixth and last part of the thesis study, in addition to all researches, analyses and appraisals; suggestions and analyses prepared for Beşiktaş Köyiçi conservation area are considered, and information which arises with the result of thesis study is explained. Researched examples are useful for not only intended for proposals but also assessment, analysis, data acquisition and especially for developing a method in order to record the data related to Beşiktaş Köyiçi Urban Conservation Area. A base is formed to develop more detailed studies by going beyond known planning analyses. According to researches within the scope of thesis study, it is accepted that public spaces and urban gaps have significant importance inside heritage sites and designing better of these gaps will increase conservation quality. Conservation area examples which are researched and current situation of these studied areas answered the sub-questions formed in thesis and a base is formed for a proposed method with this acceptance.It is assumed that heritage sites are protected as integrated, public spaces and urban gaps which has importance for cha the characteristic pattern are brought in the urban area, and quality of heritage site is improved with proposed improvements in addition to planning and design studies carried out after created model.Ultimately an urban design study is prepared. This design study is made by using previous researches and different methods which are stated before. The design is a relative notion, but it is important to find solutions to problems in urban areas and heritage sites. Also, the analyses and studies made before the design are significant for recording the current condition of the urban area. 421

Kamusal alanlar ve özel alanlar kenti meydana getiren alanların sınıflandırılmasında mülkiyet ilkesine göre değerlendirilen ve birbirine zıt anlam ifade eden iki kavram olarak tanımlanmaktadırlar. Bu iki kavram kentsel tasarım çerçevesinde değerlendirildiğinde birbirilerini tamamlayan, etkileyen ve dönüştüren niteliklere sahiptirler. Özel alanda ortaya çıkan her türlü mimari form kullanıcısı ya da mülk sahibi için bir mekan sağlarken aynı zamanda kamusal alanların fiziksel ve sosyal anlamda biçimini ve karakterini de ortaya çıkarmaktadır. Toplum içerisindeki her bireyin hem kamusal hem de özel olan iki varoluş düzeninde yer aldığı düşünüldüğünde kişilerin hem kendi özel alanları hem de kamusal alan ile olan ilişkileri yaşam kalitelerini belirlemektedir. Özel alanda ortaya çıkarılan yapılı çevre belirli bir kamusal kontrol süzgecinden geçerek bir tasarımcı tarafından kullanıcı ya da mülk sahibinin ihtiyaç ve beklentilerine yönelik olarak ortaya çıkarılmaktadır. Yapıların kamusal bir ürün olarak ortaya çıkarılmalarının ardından başlayan kullanım süreci ise kullanıcı ya da mülk sahibinin çeşitli nedenler ile yapı üzerinde değişikliklerde bulunabildiği bir süreçtir. Bu süreç içerisinde yapı üzerinde gerçekleştirilen değişiklikler yapının kendisini ilgilendirdiği kadar kamusal alanları, yapının kullanıcısı ya da mülk sahibini ilgilendirdiği kadar kentliyi de ilgilendiren etkiler doğurabilmektedir. Bu tezin amacı günlük yaşam pratiğimizin geçtiği kamusal alanlarda yapısal çevre üzerinde sıklıkla karşılaştığımız kullanıcı ya da mülk sahibi müdahalelerinin oluşum nedenlerini araştırmak, kamusal alan üzerinde yarattığı etkileri belirlemek ve bu olgunun yarattığı olumsuz etkileri kontrol altına almak için öneri ve yöntemler geliştirmektir.Bu kapsamda tez dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde çalışmada incelenecek problemin tanımı yapıldıktan sonra tezin amacı, kapsamı ve izlenecek yöntem açıklanmıştır. İkinci bölümde tezin temel iki kavramı olan kamusal alan ve özel alan kavramının kavramsal analizi yapılmış bu kavramların tarihsel süreç içerisinde oluşum ve gelişim evreleri incelenmiş ve kent bağlamında birbirleri olan ilişkileri ele alınmıştır. İkinci bölümün devamında kullanım sürecinde kullanıcı ya da mülk sahibinin özel alanındaki yapısal çevre üzerinde değişiklik yapma nedenleri ve bunların ortaya çıkardığı sonuçlar ele alınmış bölüm sonucunda ise bu değişikliklerin kamusal alan üzerinde yarattığı etkiler ortaya konulmuştur.Tezin üçüncü bölümü ise özgün araştırma kısmının yer aldığı bu olgu karşısında alınabilecek önlem ve bu olgunun yarattığı olumsuz etkilerin azaltılabilmesi için önerilebilecek yöntemleri içermektedir. Bu bölümde alan çalışması olarak çalışma konusunda tanımlanan problemin görülebildiği bir kamusal alan olarak Etiler mahallesi, Nispetiye Caddesi seçilmiştir. Cumhuriyetin erken döneminde ortaya çıkan bu Caddenin Tarihsel süreç içinde gelişimi ve evrimi incelenmiş ve günümüzdeki mevcut durumu ortaya konulmuştur. Cadde üzerindeki özel alanlar kapsamında yer alan yapılı çevre son 30 yıl içerisinde değişen kentsel dinamikler etkisi altında işlevsel anlamda büyük bir değişime uğramıştır. Bu işlevsel değişim ise mevcut yapılar üzerinde kullanıcı ya da mülk sahibinin çeşitli müdahaleler gerçekleştirmesine ve kamusal alanın bu durumdan olumsuz olarak etkilenmesine sebep olmuştur. Bölüm kapsamında özel alanda görülen müdahale tipleri ve bunların kamusal alan üzerinde yarattığı etkiler ortaya konulmuş, Bu etkiler karşısında çözüm önerileri geliştirilmiştir. Bölümün sonucunda ise yere özgü olarak kamusal özel alan etkileşimini düzenleyen bir kentsel tasarım önerisi hazırlanmıştır.Dördüncü bölümde tez çalışmasının genel bir değerlendirilmesi yapılmış kullanıcı ya da mülk sahibinin özel alanda yaptığı değişikliklerin kamusal alan üzerinde yarattığı olumsuz etkilerin önlenmesi için öneriler ortaya konulmuştur. Kentlerde ortaya çıkan bu olgunun nedeni olarak özel alanda yapı kullanım sürecini düzenleyen kuralların içeriği ve uygulanmasındaki eksiklikler, tasarımların oluşturulmasında kullanıcı katılımının eksikliği, ve yapı kullanım sürecini ilgilendiren yönetim stratejisinin olmaması durumları saptanmış ve bu durumun kentsel çevrenin ve kamusal alanların sağlığı için özel alanı bağıtlayacak şekilde düzenlenmesi önerilmiştir. Public spaces and private spaces are defined as two concepts which are judged according to the principle of ownership in the classification of the areas that bring up the city and have opposite meanings. These two concepts, dating back to the antique age, have undergone a chain-like development process throughout history and have reached the present day. Today, these concepts are often taken up by the sociology and political sciences, while the reflection of these concepts in the physical sense arises in the framework of urban design scienceConcepts of public space and private space have qualities that complement, influence and transform each other within the city theme.Public and private qualification for the characterisation of the areas and spaces in the city is important because it can describe their physical condition as well as their use, living and behaviour.Any architectural form that emerges from the private area provides a space for the user or property owner, while at the same time revealing the physical and social form and character of public spaces.When each individual in society is thought to be involved in two forms of existence, both in public and private spaces, the quality of life is related to the relationship of people with both their private areas and the public spaces.The built environment that is revealed in the private area passes through a certain public control process and is revealed by a designer to the needs and expectations of the user or the property owner.The use process that started after the buildings were revealed as a public product is a process in which the user can make changes on the buildings for various reasons.There is no guarantee that users will live according to the vision that the designer suggestsIn addition to this, changing living conditions, rapidly advancing technology, and the dynamic character of the cities under the influence of globalisation can cause the user to change the built environments in their private spaces. In this process, the changes on the building intersts the building itself as well as the public spaces and they interests the users of the building as well as the citizens.This study deals with the interventions of the user on the buildings that are on his/her private space in a non protected built environment. In response to the fact that each building is under the management of individuals under the private property rights, the fact that every building has a public meaning in the framework of the visibility principle is discussed. While the users' right to intervene in private spaces is considered legitimate, it is emphasised that the effects of these interventions on the public space can sometimes have negative consequences.In order to be able to identify measures and methods against this situation, it is necessary to address this issue both from the point of view of private users and public viewpoint.The user's expectations and needs from his own building should not be overlooked, but in order to reveal a healthy public space function and character, required physical environmental conditions needed to be provided.Therefore, in the scope of the study, the causes of the interventions on the built environment from the point of view of the user have been researched and tried to be presented systematically.On the other hand, from a public viewpoint, the negative results of the changes made on the public sphere were tried to be explained.The situation created by this phenomenon has been exemplified in a field study and suggestions were made to prevent the problematic situations by inferences made from field work.In this context, the study consists of four chapters. in the first chapter, after the definition of the problem to be investigated, the purpose, scope and method of the thesis are explained.The second chapter is the section on which the conceptual framework of the thesis is built.In this context, the concepts of public space and private space, the emergence of these concepts in the historical process, their development and what they express today have been investigated.Then, the relation between these two concepts in the context of the city is explained by using the opinions in the urban design literature, and the topics recently discussed in the literature aboutthese two concepts are mentioned.In the second part of the second chapter, the private space users' interventions on built environments is discussed and the causes of the interventions were collected under 3 main headings. These are defined as; the causes resulting from physical and functional deficiencies in design, the causes that depend on the personalisation, changing needs, adaptation to the social environment and increasing the economic benefit of the users in the use process, and the causes due to the functional transformation in urban areas. At the end of the chapter, the effects ofprivate spaces that are changed by users on the public spaces are discussed within the framework of the opinions in the literature, also the weakening and depreciation of the public spaces under the influence of neoliberal urban dynamics are emphasised.In the third chapter of the thesis, an area study was carried out in order to create a concrete research ground for the subject.In this context, a public space is chosen and the conceptual framework formed in the second chapter is exemplified in this field.It is aimed to examine the effects of user changes on the built environment and to determine what effects they have on the public sphere.It is aimed to create management proposals to protect the public space function and the character against the negative effects of user changes with the data that is derived from the field work and specific urban solutions for the sample area has been proposed.The criterion required in the selection of the sample area is that; the built environment in the selected public space is built in 1950 and after, It is not under a special urban protection, it is composed mainly of residential buildings, itis subject to user changes due to various reasons, and as a consequence, there are visible effects on the public space. Etiler Quarter, Nispetiye Street, which is one of the most known streets of the city of Istanbul, was chosen as an example of a public space within the framework of the determined criteria. The street emerges as a clear example of a conflict between public and private space. And it can be told that this situation occurs due to user interventions on built environments in the usage process.Nispetiye Street has emerged in 1950 as an urban axis shaped in the middle of the first mass housing settlements that are built due to the housing needs of Istanbul. The first public housing examples of modern Turkey; Levent public housing settlement and the Etibank cooperative housing settlement has became the built environment that define the street. These settlements, that are designed in accordance with the fashion of the garden city developments, followed by the construction of multi-storey residential blocks after 1960s.As a result of the rapid growth of the city during this period, the street remained in the city centre in a short time and the importance of the location of the street has increased due to the developing transportation facilities. The street and the surrounding areas soon became the living area for high income groups. By the end of the 1980s, globalisation and neoliberal policies significantly affected the urban dynamics of Istanbul and it is decided to create a financial centre on the Büyükdere axis, which is connected to Nispetiye Street. Today, Büyükdere Street has become the most important financial axis of Istanbul and this situation has emerged dramatic effects on Nispetiye Street and surrounding built environment.The built environment which defines Nispetiye Street today have mostly been built between 1950 and 1982.Almost all of the buildings that emerged during this period were found to have a residential function. From the end of the 1980s the region was under the influence of financial development areas and the buildings added after this period were revealed as commercial functions.Today, the buildings that define Nispetiye Street have been transformed into commercial uses from the residential function.It has been found that almost all of the detached buildings on the street have been affected from this situation, while the apartment blocks are partially used for commercial purposes.However, in the course of nearly three decades since the 1980s, many new expectations and needs of the users of the buildings have emerged and as a result all the user interventions have been seen physically on the built environment in the private spaces around Nispetiye Street.Both thefunctional changes and the changes that are made depending on the needs of the users have significantly affected public space and private spacerelations in Nispetiye Street. While the functional changes and the resulting physical interventions reveal semi-private and semi-public uses in the private space, this transformation has also caused the public space to become a scene of semi-public uses.Usage of residential buildings on the street such as food and beverage spaces, bank branches, shops and stores have caused additional traffic and parking space problems for Nisbetiye Street due to additional user and vehicle burden.As a result, there were negative consequences such as the conversion of open landscaping areas in the private area to parking lots and the occupation of pedestrian pavements as vehicle parking and vehicle waiting areas, and frequent breaks in the entrance and exit of the parking lots in private spaces.However, interventions carried out by users for various reasons have damaged the architectural integrity of buildings which have a public meaning and have caused the physical inclusion of distorted extensions on the built environment.It can be seen that this brings up a negative consequence as visual pollution at the vertical interface of the public space.As a result of these facts It can be said that the current situation in Nispetiye Street lead to the deterioration of the public space and the weakening of the urban environmental character.It appears that the street is in a situation that can not respond to the needs of the community.In the face of this situation, the development of regulations for the use of the private spaces and the regulation of user changes in the private space, with public and private joint venture and designer guidance, could create solution for the problem.At the end of the third chapter, suggestions for the management of the private space use process were presented and then the urban design proposal for the regulation of the built environment in the study area was prepared.The proposals for the buildings in the private spaces have been done on two type of groupings, that are multi-storey blocks and detached buildings.The negative effects of the types of interventions on the public areas are identified and the suggestions for eliminating them are expressed using visualisation techniques.As a result of all these proposals, an urban design proposal has been prepared in order to improve the operation of the public space specific to Nispetiye Street.Within this proposal, a principle section decision was made to address the needs of the users of the private and public space on the street In this context, it has been suggested that the entrance and exit of the parking lots in the private spaces should be provided from the rear streets instead of Nispetiye Street, and parking spaces and drop-off areas are arranged alongside the street for the usage needs of the private spaces.In the fourth section, which is the last part of the thesis, a general evaluation of the study was made.the reasons that led to the interventions users in their private spaces are summarised and method proposal has been made to prevent the emergence of these interventions.A situation assessment has been made for this phenomenon that is often seen in cities in Turkey.The solution proposal was presented from the results obtained from the field study. 156

Dünya genelinde doğa koruma alanları, biyolojik çeşitliliğin korunmasında etkin bir araç olarak uygulanmaktadır. Ancak, koruma statüsü kazandırılan bölgeler sayı ve alansal olarak artış göstermesine rağmen, biyolojik çeşitlilik kaybı da tarihte görülmemiş bir hızla artmaya devam etmektedir. Doğa koruma alanlarının artmasına rağmen, biyolojik çeşitlilik kaybının artan bir hızla devam etmesi, bir alana koruma statüsü kazandırmanın sorunların çözümünde tek başına yeterli olmadığını göstermektedir. Doğa koruma alanları daha büyük ekosistemlerin parçası olabilmektedir ve korunan alanların dışında meydana gelen arazi kullanım değişikliği, ekolojik süreçleri etkileyerek biyolojik çeşitliliği tehdit etmektedir. Mevcut doğa koruma ve yönetim stratejilerinin, arazi kullanım değişikliklerinin doğa koruma alanlarını çevresinden izole edilmiş kara parçaları haline getirmesine engel olmada yetersiz olduğunun anlaşılmasıyla uluslararası düzeyde bütüncül yaklaşımlar benimsenmeye başlanmıştır.Dünya genelinde doğa korumada bütüncül yaklaşımlar benimsenirken, Türkiye'de doğa koruma çalışmaları 19. yüzyılda başlamıştır. Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle kıta özelliği gösteren yüksek biyolojik çeşitliliğe sahip olmasına rağmen, bu zenginliğini korumada yetersiz kalmaktadır. Türkiye'de biyolojik çeşitliliğe yönelik başlıca tehditlerin arazi kullanımı ile ilgili olması da Türkiye'de mekânsal planlamanın doğa korumadaki önemini ortaya koymaktadır. Ancak, mekânsal planlar, doğa koruma alanları üzerindeki insan kaynaklı baskıların engellenmesinde yeterli olamamaktadır. Bu nedenle, Türkiye'de hem mekansal planlamaya ekolojik bakış açısı kazandıracak hem de arazi kullanım değişikliğine yönelik kararları doğa koruma ile bütünleştirecek ekosistem tabanlı mekansal planlama sistemine ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Bu doğrultuda, çalışmada Türkiye'deki doğa koruma alanlarının, mevcut planlama sisteminde, arazi kullanımı değişikliklerinden kaynaklanan baskı ve tehditlere karşı korunamaması sorununa odaklanılmaktadır. Araştırmanın hipotezi, `Doğa koruma alanlarındaki planların hazırlık ve uygulama aşamalarının etkinliğinin sağlanmasında ekosistem tabanlı döngüsel mekânsal planlama bir çözüm aracıdır` olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda, araştırmanın temel soruları, `Doğa koruma alanlarının sürdürülebilir yaşam doğrultusunda korunabilmesini sağlayacak etkin planlama sistemi hangi mekanizma ve araçlarla, nasıl tanımlanabilir? Bu amaçla hazırlanacak/tanımlanacak ekosistem tabanlı mekânsal planlama sistemi doğa koruma alanlarının sürdürülebilir korunmasında çözüm olabilir mi?` olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda araştırmanın amacı, doğa koruma alanlarının, etkin korunması ve planlanmasına yönelik ekosistem tabanlı mekânsal planlamanın tanımlanması olarak belirlenmiştir.Araştırmanın ikinci bölümünde, mevcut durum ile ulaşılmak istenen durumu betimlemek amacıyla, ulusal ve uluslararası akademik çalışmalar üzerinden kaynak araştırması ile araştırmanın temel konu alanını oluşturan bileşenlerin tanımlandığı ve irdelendiği kuramsal ve kavramsal altyapı sunulmaktadır. Bu bölümde cevaplanması hedeflenen araştırma soruları kapsamında; doğa koruma sürecini etkileyen faktörlerin neler olduğu ve sürdürülebilirlik yaklaşımının doğa koruma ve planlama anlayışına nasıl katkı sunduğu araştırılmaktadır. Ekonomik kalkınmayı ön planda tutan anlayışın sonuçlarından, sadece doğal çevrenin değil insanların da olumsuz yönde etkilendiğinin anlaşılması ile mevcut üretim biçimlerini sorgulayan ve bunun değiştirilmesi gerektiğini dile getiren düşünceler ortaya konmaya başlanmış ve sürdürülebilir kalkınma kavramı gelişmiştir. Sürdürülebilir kalkınmanın da etkisiyle, doğa koruma yaklaşımlarının sadece tür ve alan korumayı kapsayan yaklaşımlardan, bütüncül, insan-doğa etkileşimini içeren yaklaşımlara doğru geliştirilmesi, biyolojik çeşitlilik bağlamında türler ve bireylerin birbirleri ile etkileşimini esas alan mekansal düzenlemelerin önemini artırmıştır. Bu durum da doğa koruma alanlarının, peyzaj ölçeğinde mekansal planlama ile entegre edilmesini gündeme getirmiştir.Araştırmanın üçüncü bölümünde, doğa koruma alanlarında etkin planlama sisteminin temel ilkeleri ve gerekliliğini belirlemek amacıyla, doğa koruma alanında örnek olarak kabul edilen İngiltere, Avustralya ve Kanada'da doğa koruma sistemleri Türkiye ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilerek İngiltere, Avustralya ve Kanada'ya kıyasla, Türkiye'deki doğa koruma sisteminin temel eksiklikleri ortaya konmaktadır. İngiltere, Avustralya ve Kanada'daki doğa koruma sistemlerinde uluslararası ölçekte kabul görmüş koruma statüleri kullanılmakta, politika ve stratejik çerçeve merkezde belirlenmekte, uygulamaya yönelik yasal zemin ve kararların belirlenmesinde yerel yönetimler aktif rol oynamaktadır. Türkiye'deki doğa koruma yaklaşımının temel eksikliklerinin; korunan alanlar ağı oluşturulmasına yönelik sistematik yaklaşımların benimsenmemesi, mekânsal planlamanın merkezi bir yapıya dönüştürülmesi ve yerel yönetimlerin planlama yetkisinin daraltılması, doğa koruma alanlarından iki farklı bakanlığın sorumlu olması ve bu bakanlıklar tarafından yapılan doğa koruma ve planlama çalışmalarının birbirleri ile bütünleştirilmesini sağlayacak stratejik çerçevenin olmaması, doğa koruma ile ilgili çerçeve mevzuatın bulunmaması ve doğa koruma alanlarındaki planlar ile üst ölçekli mekânsal planlar ve sektörel plan programların bütünleştirilmemesi olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmanın dördüncü bölümünde, doğa koruma alanlarının etkin planlanması için önerilen sistem tanımlanmaktadır. Bu bölümde, doğa koruma alanlardaki etkin planlama kriterlerinin neler olduğu, planların doğa korumadaki etkinliğinin değerlendirilmesinde kullanılabilecek performans göstergelerinin neler olduğu ve Türkiye'de doğa koruma alanları için planlama sisteminin nasıl olması gerektiği soruları cevaplanmaktadır. Doğa koruma alanları etkin planlama sisteminin tanımlanmasında gerekli araçları sağlayacak yaklaşımlar olarak literatür araştırması ile, Sistematik Koruma Planlaması, Kanıta Dayalı Koruma Planlaması, Biyobölgesel Planlama ve Doğa Koruma Alanları için Ulusal Sistem Planlaması doğa koruma alanları etkin planlama yöntemleri olarak incelenmekte ve sistemin hedefleri; doğa koruma alanlarına yönelik tehditlerin önlenmesi ve azaltılması, kritik habitatların korunması, yerel toplulukların ve ilgili paydaşların katılımının sağlanması, biyolojik çeşitliliğin korunması, habitat parçalanmasına engel olunması, doğa koruma alanlarının çevresi ile bütünleştirilmesi, ulusal ve bölgesel düzeyde doğa koruma alanlarının belirlenmesi ve güçlendirilmesi, insan aktivitelerine karşı kırılgan ve zarar görmüş ekosistemlerin korunması olarak önerilmektedir. Bu hedefler doğrultusunda, doğa koruma alanları etkin planlama sistemi kriter ve göstergeleri, doğa koruma alanlarının yönetim etkinliğinin ölçülmesinde değerlendirilen unsurlar ile sürdürülebilirliğin ölçülmesinde kullanılan performans göstergeleri doğrultusunda belirlenmektedir. Etkin planlama sisteminin tanımlanmasında son olarak, sürecin aşamaları planlama alanının sınırının belirlenmesi, mevcut durum değerlendirmesi, misyon ve vizyonun belirlenmesi, amaç ve koruma hedeflerinin belirlenmesi, ekosistem tabanlı analizlerin yapılması, plan kararlarının geliştirilmesi, taslak planın oluşturulması, planın onaylanması, planın uygulanması ve izleme ve değerlendirme olarak belirlenerek kriterler ve göstergeler ilgili aşamalar ile eşleştirilmektedir.Doğa koruma alanları etkin planlama sistemi aynı zamanda karar vericiler için, mevcut planların doğa korumadaki etkinliğinin değerlendirilerek iyileştirilmesine yönelik bir araç olarak da önerilmektedir. Mevcut planların değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi gereken noktaların tespitinde, analitik hiyerarşi prosesine dayanan karma bir yöntem önerilmektedir. Bu yöntemde, öncelikle analitik hiyerarşi prosesi ile göstergelerin ağırlıkları belirlenmekte, daha sonra göstergeler değerlendirilen plana göre ölçütlendirilmektedir. Son olarak da göstergelerin ağırlıkları, ölçütlendirilen değer ile çarpılarak, önerilen etkin koruma ve planlama sistemi ile farkı belirlenmektedir. Beşinci bölümde ise, Datça-Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesi'ndeki planlama ve uygulama süreçlerinin, korumada etkinliğinin belirlenmesi amacıyla, dördüncü bölümde önerilen değerlendirme yöntemi, doğa koruma alanları etkin planlama sistemi çerçevesinde uygulanmaktadır. Bu bölümde ilk olarak, Türkiye'deki Özel Çevre Koruma Bölgeleri ve bu bölgelere yönelik üst ölçekli mekansal plan kararları irdelenmekte ve alan çalışması için, Datça-Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesinin mevcut planı değerlendirilmektedir. Bölgenin Özel Çevre Koruma Bölgesi olması ve farklı koruma statülerine sahip alanları barındırması ile turizm amaçlı yapılaşma baskısı, alan seçiminde etkili kriterler olmuştur. İkinci olarak, dördüncü bölümde önerilen etkin koruma ve planlama sistemi doğrultusunda planlama çalışmalarının yapılması durumunda alandaki mevcut planlama çalışmalarından farkı tespit edilmektedir. 1/25.000 ölçekli Datça-Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planı doğa koruma alanları etkin planlama sistemi doğrultusunda değerlendirildiğinde; mevcut planın bölgedeki endemik ve tehlike altındaki türlerin birbirleriyle ve mekânsal ilişkilerini tespit etmediği, bölgedeki biyolojik çeşitlilik, endemik türler ve yaşam alanlarına yönelik yapılan sentezlerin ise arazi kullanım kararlarının geliştirilmesinde kullanılmadığı, katılımın sağlanmadığı ve izleme ve değerlendirmenin hangi koşullarda ve hangi göstergeler doğrultusunda uygulanacağının belirsiz olduğu görülmektedir. Ayrıca, bölgeye yönelik üst ölçekli plan olan 1/100.000 ölçekli Aydın Muğla Denizli Çevre Düzeni planında, bölge özelinde karar alınmış, kararlar alt ölçekli plana bırakılmıştır. 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında ise, planlama alanında bütüncül değerlendirmeler yapmadan, bölgenin doğal yapısı ile uygun olmayan plan kararları geliştirilmiştir. Sonuç olarak, doğa koruma alanlarının sürdürülebilirliği bağlamında, doğa koruma alanlarına yönelik mekansal planlama sisteminin nasıl olması gerektiğini ortaya koyan, bütüncül, hedef odaklı bir sistem olan doğa koruma alanları etkin planlama sistemi, doğa koruma alanlarının, etkin planlanmasındaki mekanizma ve süreçleri tanımlamakta ve ayrıca mevcut planların etkinliğinin değerlendirilmesi için de bir araç sunmaktadır. Natural protected areas are often implemented as an effective tool for conserving biodiversity all around the world. However, although the number of protected areas has increased in number and size, biodiversity loss continues to increase at an unprecedented rate. The fact that loss of biodiversity continues at an alarming rate despite the increase in natural protected areas shows that designating a certain site as a natural protected area is unable to solve the problems alone. Natural protected areas can be parts of larger ecosystems and land use changes outside protected areas may threaten biodiversity by affecting ecological processes. As a result, natural protected areas may become isolated islands standing between the areas that have been altered by human-induced activities. However, natural protected areas should not be considered or managed as sites isolated from other protected areas or from their own surroundings. Lately, it has been understood that the nature conservation and management strategies at hand fail to effectively prevent natural protected areas from becoming isolated due to land use change, and this has led to the adoption of more holistic approaches at the international level. While holistic approaches to nature conservation were adopted throughout the world, nature conservation efforts in Turkey started only in the 19th century. Turkey, despite bearing the features of a continent with rich biological diversity thanks to its geographical location, has been mostly unable to preserve this richness. The very fact that the principal threats against biodiversity in Turkey are related to land use clearly highlights the significance of spatial planning for nature conservation in Turkey. However, spatial plans alone are often not effective enough to prevent human-induced pressures on natural protected areas. For this reason, it seems that there is a need for a spatial planning system that will both bring in an ecological perspective into spatial planning in Turkey and integrate land use change decisions into nature conservation processes. In this context, this study focuses on the problem of the current planning system that the natural protected areas in Turkey are not preserved effectively against the pressure and threats induced by the current land use changes. The hypothesis of this research is that `a planning system at the national level is a viable tool for ensuring the effectiveness of the preparation and implementation phases of plans in natural protected areas`. In this context, the main questions of this research are as follows: `Which mechanisms and tools can be used to define an effective planning system that will ensure that natural protected areas will be protected in alignment with sustainable living, and how? Can a ecosystem based spatial planning system devised/created in this light be an effective solution to the sustainable preservation of natural protected areas?`In this context, the aim of this research is to propose a system that defines the mechanisms and processes to be used in the effective planning of natural protected areas. In the second chapter of the research, first, literature review is conducted to delineate the current state and the desired state and then the theoretical and conceptual framework that defines and analyses the components that make up the main subject matter of the research is presented. The research questions to be answered in this chapter include the following: What are the factors that affect the nature conservation processes? How does sustainability approach contribute to nature conservation and planning? It has been understood that an approach that prioritizes economic development negatively affects not only the natural environment but also human well-being as well. Following this, ideas questioning the existing modes of production and arguing the need for change came to the fore, giving rise to the concept of sustainable development. With the effect of sustainable development, nature conservation approaches evolved from only encompassing species and sites into holistic approaches that take account of the human-nature interaction. This shift has rendered more important the spatial arrangements that are based on the interaction between species and humans, in the context of biodiversity. Thus, the need for integrating natural protected areas with spatial planning in the landscape scale has been brought about globally. In the third chapter of the research, a comparative assessment is made between the nature conservation systems of the UK, Australia and Canada, which are all considered exemplary countries in the field of nature conservation, and Turkey, in order to determine the basic principles and requirements of an effective planning system in the field of nature conservation. This comparison highlights the fact that compared to England, Australia and Canada, there are fundamental shortcomings in the nature conservation system in Turkey. In the UK, Canada and Australia, internationally accepted criteria are used in nature conservation systems, policy and strategic framework are set by the central governments, and local governments play an active role in determining the legal grounds and decisions for implementation. On the other hand, in Turkey, spatial planning authority is centralized, but while some parts of natural protected areas are under the authority of the Ministry of Environment and Urbanism, some other parts are under the authority of the Ministry of Forestry and Water Affaires; there is no framework legislation on nature conservation; and the lack of integration of plans in natural protected areas with higher level spatial plans and sectoral plan programs undermines the effectiveness of nature conservation. In the light of the evolution of nature conservation approaches and comparative analysis of the abovementioned exemplary countries and Turkey in terms of nature conservation approaches, the necessities of the proposed planning system are identified as follows; bridging the gap between natural protected areas and national planning policies and strategies, the integration of natural protected areas into the broader landscapes, the adoption of an ecosystem-based approach, and a holistic and systematic approach in spatial planning. In the fourth chapter of the study, the proposed system for effective planning of natural protected areas is defined. This chapter answers the questions of what the efficient planning criteria for natural protected areas are, what the performance indicators in assessing the effectiveness of plans in nature conservation are, and how the planning system for the natural protected areas in Turkey should be. Different approaches to provide the necessary tools for defining the effective planning system of natural protected areas are discussed in the literature review; and Systematic Conservation Planning, Evidence-Based Conservation Planning, Bioregional Planning and National System Planning for Natural protected areas are defined as effective planning approaches to natural protected areas. The aims of the system are defined as follows: the prevention and reduction of threats to natural protected areas, the conservation of critical habitats, ensuring the participation of local communities and stakeholders, the conservation of biodiversity, the prevention of habitat fragmentation, the integration of natural protected areas with their surroundings, the identification and strengthening of natural protected areas at national and regional level, and the preservation of fragile and damaged ecosystems. In line with these aims, the issues addressed for the protected area management effectiveness evaluations and performance indicators used in measuring sustainability form the basis for the development of the criteria and indicators for an effective natural protected area planning system. Finally, the steps of the proposed planning systems are determined, and criteria and indicators are matched to the relevant steps. The proposed planning system consists of ten steps which are the determination of planning boundaries, the evaluation of existing conditions, the definition of vision and mission, the definition of purpose and conservation objectives, ecosystem based analysis, development of plan decisions, the preparation the draft plan, approval of the plan, implementation of the plan, monitoring and evaluation. The effective planning system for natural protected areas to be developed for Turkey, within the context of sustainability of protected areas, should be a holistic, target-oriented system defining the spatial planning process for protected areas. The effective planning system ensures the sustainability of ecological functions, creates ecological corridors linking natural protected areas to each other and to their surroundings, and considers the ecological consequences of land use decisions.The spatial planning system to be developed in this context is also used by decision-makers in assessing and improving the ecological effectiveness of existing plans. A hybrid method based on the analytical hierarchy process is proposed in assessing existing plans and determining the points to be improved. In this method, the weights of the indicators are first determined by the analytic hierarchy process, and then the indicators are scaled according to the evaluated plan. Finally, the weights of the indicators are multiplied by the quantified value, and the difference between the results and the effective planning system is determined. In the fifth chapter, to assess the effectiveness of the planning and implementation processes in Datça-Bozburun Specially Protected Area, the assessment method proposed in the fourth chapter is applied within the framework of the effective planning system of natural protected areas. In this chapter, first the specially protected areas in Turkey and large scale spatial planning decisions of these areas are scrutinized, and the current plan of the Datça-Bozburun Specially Protected Area is assessed as part of the case study. The Datça-Bozburun Specially Protected Area is located within the western Mediterranean Basin, and in Aydın subregion which is one of the NUTS 2 statistical regions of Turkey. The subregion comprises Aydın, Muğla and Denizli provinces. Being a specially protected area, covering areas under different protection status, and facing problems associated with tourism development have been significant criteria for the selection of the area as a case study. Secondly, the differences are identified between a planning system conducted according to the system proposed in the fourth chapter and the current planning system. There are a total of 16 specially protected areas in Turkey. However, given that Finike Submarine Mountains Specially Protected Area consists completely of a marine protected area and that the Gölbaşı Specially Protected Area does not yet have a 1/100.000 scale spatial plan prepared by the Ministry of Environment and Urbanism, these two areas are not included in the scope of the study. When the values of the remaining 14 specially protected areas, the existing threats, and the 1/100.000 scale spatial plans decisions concerning these areas are evaluated, it is seen that the specially protected areas are depicted as areas subject to special laws; that since plan decisions related to those areas are not developed, they are excluded from the planning processes; and that this exclusion practice renders ineffective the 1/100.000 scale spatial plans that can provide the opportunity to plan the specially protected areas together with their surroundings.When the 1/25.000 scale Spatial Plan of the Datça-Bozburun Specially Protected Area is assessed according to the effective planning system of the natural protected areas, it is clear that the current plan does not identify interactions between the endemic and endangered species and planning area, that the syntheses of the biodiversity, endemic species, and habitats in the region are not used in developing the land use decision, that the public participation is not ensured, and that it is ambiguous under which conditions and indicators the monitoring and evaluation will be carried out. The absence of the mission and vision of the plan and the lack of ambition in the objectives and conservation goals are also notable shortcomings of the plan. Furthermore, in the higher level plan which is 1/100.000 scale Aydın, Muğla, Denizli Spatial Plan for the region, decisions have been made for the whole region and specific decisions have been left to the lower level plans. In addition, in the 1/25.000 scale spatial plan, planning decisions are made without a holistic assessment in the planning area, resulting in decisions incompatible with the ecological structure of the area. Considering the aforementioned findings regarding the 1/25.000 scale Spatial Plan of the Datça-Bozburun Specially Protected Area, in order to render the current plan more effective in nature conservation, this study proposes that it is necessary to first determine the stakeholders and their participation method, to revise the land use decisions in accordance with the current synthesis maps, and then to restart the planning process from the first step. In conclusion, the effective planning system of natural protected areas, which is a holistic and target-oriented system that describes how spatial planning for the natural protected areas should be conducted in the context of sustainability of natural protected areas, not only defines the mechanisms and processes for effective planning of natural protected areas but also provides a tool for assessing the effectiveness of the existing plans. 264

Kent, tüketimin hızla arttığı toplumlarda, yeni sermaye arayışlarının bir parçası olarak pazarlanabilir bir ürün halini almıştır. Yatırımcıların, kurumların ve turistlerin dikkatlerini kentlere yöneltmek adına yapılan pazarlama çalışmaları sayesinde uluslararası çevrede çok tanınmayan bir kent bir anda cazibe merkezi haline gelmektedir. Kentlerin tanıtımında kullanılan araçlar içerisinde, kente ait önemli bir mimari eser, kente özgü olan bir değer ya da ürün, kentin coğrafi özellikleri ya da kentin ev sahipliği yaptığı büyük ölçekli uluslararası etkinlikler bulunmaktadır. Bu araçlar içerisinde büyük ölçekli uluslararası etkinlikler diğer pazarlama araçlarından bir adım öne çıkarak, belirli bir zaman aralığı içerisinde ev sahibi kentin tanıtımına katkıda bulunduğu gibi etkinlik süresince kentin ekonomisini canlandırmakta, iş gücü, alt yapı ve hizmet olanaklarını iyileştirmektedir. Büyük Ölçekli Etkinlikler, etkinlik süresince ve etkinlik sonrası kullanım planlaması doğru yapıldığı takdirde 1998 Lizbon Expo-Dünya Fuarı ya da 1992 Barselona Olimpiyatları sonrasında olduğu gibi kentlere uzun vadede katkıda bulunmakta hem etkinlik alanının hem yakın çevresinin değerini önemli ölçüde arttırmaktadır. Fakat 1984 Louisiana Expo-Dünya Fuarı ya da 2004 Atina Olimpiyatları örneklerinde olduğu gibi, iyi planlanmayan büyük ölçekli etkinlikler bu kentlerin uzun vadede ekonomik kriz yaşamasına neden olabilmektedir. Bu çerçevede, 2016 senesinde Türkiye'de ilk kez düzenlenen Antalya 2016 Botanik Expo önemli bir araştırma alanı olarak belirlenmiştir. Alanın etkinlik süresince ve etkinlik bittikten sonraki kullanımı ile ilgili araştırmalar yapılmış, geleceğe yönelik öneriler geliştirilmiştir. In the societies where the consumption rate is rapidly increasing, the city has become a marketable product as a part of the search for new capital. Thanks to the marketing efforts made to direct the attention of investors, institutions and tourists to the cities, a much unknown city in the international environment can become a center of attraction in an instant. Among the tools used in the promotion of cities, there can be an important architectural work of the city, a value or product peculiar to the city, geographical features of the city, or mega events hosted by the city. Among these tools, mega events are one step ahead of other marketing tools and contribute to the promotion of the host city within a certain period as well as revitalize the city's economy during the event and improve the workforce, infrastructure and service possibilities.Mega Events significantly contribute to the value of both the activity area and the immediate surroundings in the long term as the 1998 Lisbon Expo-World Fair or the 1992 Olympic Games in Barcelona did, if the event planning and post- event usage planning were done correctly. But just as in the cases of the 1984 Louisiana Expo-World Fair or the 2004 Athens Olympics, not well-planned mega events can lead to the long-term bankruptcy of cities.In this framework, the Horticultural Expo 2016 held in Turkey for the first time in 2016 has been determined as an important research area. A research and suggestions have been developed regarding the usage of the area during the event and after the event. 149

Tarih boyunca kentlerin yapılı çevreleri değişmekte ve dönüşmektedir. Yaşanan bu değişimler ve dönüşümler kentlerin ekonomik gelişme modellerini, politik tavırlarını da değiştirmektedir. Değişen kentsel politik tavırlar ise kentlerin planlama sistemlerini ve bu sistemlerle birlikte plan uygulama araçlarını değiştirilmek üzere baskı altında tutmaktadır. Özellikle 1980 yılı ve sonrasında kentlerin gelişimlerinde ve dönüşümlerinde gayrimenkul sektörünün rolü artmış, sektördeki girişimcinin amacı kuralları, bürokrasiyi ortadan kaldırmak, arsa ve arazi planlaması için yeni plan uygulama araçlarını kullanmaya başlamak olmuştur. Planlama, kamu-özel-sivil toplum ortaklığına ve işbirliğine esas mülkiyet hakları sistemi ile planlama sistemi arasındaki ilişkiyi düzenleyen, etkililiği ve verimliliği sorgulanan yeni bir kimlik kazanmaya başlamıştır. Söz konusu sorgulama hukuk ve ekonomi sistemlerine esas mülkiyetin kullanıcı haklarını ve usüllerini tanımlayan yeni plan uygulama araçlarının kullanılmasına olan gereksinimi gündeme getirmiştir.Kentlerin gelişimine ve dönüşümüne esas mülkiyet haklarının yönetiminde uzlaşı ortamında bireysel teşvik unsur ve kriterlerini dikkate alan, bu teşvik unsur ve kriterlerinin toplum tarafından kabul edilmesi sonrasında işlem maliyetlerini düşüren, mülkiyet haklarının dolaylı kullanımına, değişimine ve transferine imkan tanıyan katılımcı plan uygulama aracı olarak imar hakları transferi plan uygulama aracı da bu aşamada gündeme gelmiştir. Sermayenin küreselleştiği dünyada ülkeler arasında kentlerin gelişimlerinde ve dönüşümlerinde farklı planlama araçları ile yapılan uygulamaların transferlerinin ilham, öğrenme ve adaptasyon ile artması, bu plan uygulama araçlarının kentsel ekonomik kalkınma amacı ile kullanılmasını da gündeme getirmiştir. Ülkeler arası plan uygulama araçlarının transferlerinde transfere esas plan uygulama araçlarının genel kabulleri ile birlikte ülkelerin kurumsal çevreleri, mikroda bireylere, kurumlara ve kuruluşlara esas kurumsal tasarımların temel kabulleri de belirleyici olmuştur. Kurum, kuruluş ve kurallardan oluşan kurumsal tasarımlarda ise her ülkenin kendi kurumsal çevrelerinin de zaman içinde değişebildiği belirlenmiştir.Türkiye kentlerinin de özellikle 1980'li yıllardan itibaren hızla değişmesi ve dönüşmesi, hızlı kentsel gelişim ve dönüşüm süreci yaşayan kentlerimizin planlanmasında gayrimenkul sektörünün karakteristiklerini dikkate alan, planlama ile gayrimenkul sektörü arasındaki ilişkiyi yönlendirmeyi hedefleyen plan uygulama araçlarının geliştirilmesini ve yasal mevzuatta da gerekli düzenlemelerin yapılmasını gerektirmiştir. Bu konuda zaman içinde çeşitli yasal, yönetsel ve akademik çalışmalar da yapılmıştır. Bu tez çalışmasında da kentlerin gelişim ve dönüşüm süreçlerinde yer alan aktörlerin karar alma ve alternatifler arasında seçim yapma süreçlerini planlama pratiği ile birlikte analiz eden, süreçte yer alan aktörlerin politik tavırlarını da dikkate alan, daha verimli ve etkili plan uygulama aracının geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda yapılmış olan çalışmada da Türkiye'nin mevcut kentleşme, kentsel dönüşüm, planlama ve imar mevzuatlarına esas yasal düzenlemeleri; kurumsal çevresi incelenerek sorun alanları belirlenmiştir. Sorun alanlarının çözümününde ise; Türkiye kentlerinin gelişimi ve dönüşümü sürecinde; planlama ile mülkiyet hakları sistemleri arasındaki ilişkide mülkiyete esas kullanıcı hak ve usüllerini tanımlayan, gayrimenkul sektörünün rolünü yönlendirerek, kontrol ve koordine eden, planlama ile yaratılan artı değerleri kamuya tekrar döndüren, imar hakları transferi plan uygulama aracı kullanılmıştır.Başlıca altı bölümden oluşan çalışmada problemin tanımlanmasına yönelik hazırlanan birinci bölümde çalışmanın hazırlanmasına gerekçe oluşturan nedenler tespit edilmiş ve çalışmanın amacı ve kapsamı ve yöntemi ortaya konulmuştur. Çalışmanın bu bölümünde çalışmanın ele alınış nedeni, amacı, kapsamı ve hazırlanış yöntemi konusunda bilgiler verilerek problemin tanımlanması ve çerçevesinin belirlenmesi sağlanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, çalışmanın yöntemi doğrultusunda problemin genel çerçevesinin belirlenmesi amacıyla mevcut kuramsal dayanaklar ortaya konulmuştur. Esas olarak geniş çaplı literatür taramasına dayanan bu aşamada, problemle ilgili üretilmiş olan kuramsal düzeyde bilgi ve bulgular derlenmiş, kuramsal bilgiler paralelinde, ekonomide kentsel gelişim yaklaşımında kentlerin gelişiminde gayrimenkul sektörünün rolünün nasıl ele alınmış olduğu incelenmiştir. Kentlerin gelişimlerinde ve dönüşümlerinde planlama sistemi ile gayrimenkul sektörü arasındaki ilişki nasıl kurulmuş, hangi plan uygulama araçları geliştirilmiş sorularına çalışmanın üçüncü bölümünde cevap verilmiştir. Özellikle de kentsel gelişim ve dönüşüm süreci yaşayan kentsel mekanların planlanmasında mülkiyet haklarını düzenleyen plan uygulama araçlarının ülkeler bazında performans gerçeklerinin ortaya konulmasına, kentlerin dönüşümlerinde gayrimenkul sektörünü yönlendirecek çağdaş planlama ilke ve prensiplerin belirlenmesine çalışılmıştır. Kent planlama ve gayrimenkul sektörü arasındaki ilişkiyi yönlendirmek amacı ile kullanılan plan uygulama araçlarının performanslarını arttırmak ve planlamada yeni bir plan uygulama aracı önerisi geliştirebilmek için kullanılması gerekli olan etkili ve verimli yol ve yöntemler araştırılmıştır. Kentsel alanların planlanmasında mülkiyet haklarını düzenleyen plan uygulama araçlarının performans gerekçelerinin ortaya konulmasında işlem maliyetlerinin önemine vurgu yapılmıştır. Küreselleşen dünyada artan yabancı sermaye hareketleri ile kentlerin planlanmalarına esas kullanılan plan uygulama araçlarının yalnız ülkelerin kendi yasal düzenlemeleri arasında değil ülkeler arası yasal düzenlemeler arasındaki eşgüdümsüzlüklerin de giderilmesi gerektiği belirlenmiştir.Çalışmanın dördüncü bölümünde ise önceki bölümlerde ortaya konulan kuramsal çerçeveye bağlı olarak Türkiye'de kentsel değişim ve dönüşüm sürecinde uygulanmakta olan plan uygulama araçları ile gayrimenkul sektörü arasındaki ilişki değerlendirilmiş, Türkiye'de kentsel planlama ve gayrimenkul sektörü arasındaki ilişkiyi düzenleyecek plan uygulama araçlarının sorun alanları belirlenmiştir. Türkiye'de yaşanan kentsel gelişim ve dönüşüm sürecinde planlama sistemi ile gayrimenkul sektörü arasındaki ilişkinin kurumsallığı, etkililiği ve etkinliği sorgulanmıştır. Bu amaç ile yapılan çalışmada ülkemiz kentsel gelişim ve dönüşüm sürecini etkileyen yasalar ile bu yasaları uygulayan kurumlar ve kuruluşlar incelenmiştir. Söz konusu yasalar arasındaki eşgüdüme esas problemler tespit edilmiştir. Türkiye kentleri için çalışmanın dördüncü bölümünde belirlenmiş olan sorun alanlarına çözüm üretilmesi, planlamada etkili ve verimli yeni bir plan uygulama aracı yöntem önerisi olan imar hakları transferi plan uygulama aracının uygulama programı ve kurumsal tasarısının geliştirilmesine ise çalışmanın beşinci bölümünde yer verilmiştir. Söz konusu öneri plan uygulama aracına esas kurumsal tasarımın geliştirilmesi aşamasında ise imar hakları transferi plan uygulama aracına esas kuramsal bilgiler, gelişmiş ülke dünya kentlerinin uygulamaya esas programları; kurumları, kuruluşları ve kuralları ile birlikte değerlendirilmiş, kentlerin gelişim ve dönüşüm süreçlerinde planlama sistemi ile mülkiyet hakları sistemi arasındaki ilişki yeniden düzenlenmiştir. Bu ilişkinin yeniden düzenlenmesi aşamasında kentsel alanlarda yaratılan artı değerin kamuya tekrar nasıl döndürüleceği, kentsel alanlarda mülkiyete esas kullanıcı haklarının ve usullerinin tekrar nasıl tanımlanacağı sorun alanları belirlenmiştir. Ülkemizin mevcut kurumsal çevresinde de yer almış olan imar hakları transferi plan uygulama aracının sorun alanlarına yönetişimin yerel düzeyinde uygulamaya esas belirlenen genel kabuller doğrultusunda bir şema dahilinde üretilen kurumsal tasarım, plan uygulama programı ile birlikte çözüm üretilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde ise Türkiye kentleri için çalışmanın beşinci bölümünde önerilmiş olan plan uygulama araç ve yöntem önerisi değerlendirilmiş ve konuya yönelik olarak yapılacak ileriki çalışmalara referans olacak ipuçları verilmiştir. Planlama sisteminde mülkiyetin kazanacağı yeni rolü tanımlayan ve hukukun ekonomik analizini mümkün kılan çalışmaların devam ettirilmesi ilkesi benimsenmiştir. Throughout the history, urban built environment has been changing and transforming. Due to these changes and reconstructing, urban economic development models and their political attitudes have been modified as well. This conversion in public political views has restrained not only urban planning system but also urban planning implementation tools along with these systems to be at the point of changed. Notably, after 80's, the real estate sector's role has increased in the development and transformation of the city, the purpose of the entrepreneurs in the area have planned to eliminate the rules, bureaucracy and to start using new scheme implementation tools for setting to use the new one for urban planning. Urban planning has gained a new identity which is questioned the effectiveness and efficiency and regulates the relationship the principle of public-private-civil society partnerships and cooperation between proprietary rights and urban planning system. The subject inquiry has brought forward the need for using new plan implementation tools defining user rights and principles of ownership based on law and economic systems. In this stage, transfer of development rights has also gained currency as a collaborative planning implementation tool that considers individual incentive factors and criteria in reconciliation environment in management of proprietary rights in urban development and transformation, reduces process costs after these factors and standards are approved by public and gives the opportunity for indirect use, transformation and transfer of proprietary rights. In the world where capitals are globalized, the transfer of urban planning implementation which is used by varied countries has been increased with inspiration, learning and adaptation and it has been proposed to use these planning implementation tools as an urban economic development agenda. In the case of main transfer of general acceptance of the plan implementation tools between countries, the underlying assumptions of the institutional environment, the individual, organizational and institutions designs in the micro level of countries has also been decisive. It is determined that each country's institutional environments may change over time in an institutional design that consisting of rules, organisations and institutions.Since 80's, by the increasing conversion and transformations of urban environment of Turkey; in our rapid urban development and transformation process has been required that the new plan implementation tools need to be developed and making the necessary arrangements in the legislative legislation taking into account the characteristics of the real estate sector which aimed at directing the relationship between planning and actual property. In this respect; various legal, administrative and academic work have also been done in due course. In this study, the actors who are involved in the development and transformation period of selection and decision-making process has analysed with planning practice, and it has aimed to develop more efficient and effective plan implementation tool that takes into account the political attitudes of the actors who are involved in the process. In the solution of problematical areas; in urban development and transformation process of Turkey, plan implementation tool of transfer of development rights defining user rights and methods fundamental to property in relation between planning and proprietary rights systems, controlling and coordinating role of real estate sector by directing and returning added values created by planning to public are used.In this study that consists of six sections, in the first section is prepared for identifying the problem, the basis of the be primed off the study has been determined, and aim, scope and method of the study are revealed. In this part of the thesis, by giving information about the cause, aim, scope and preparation of the study, it has been provided identifying the problem and determined the framework of the study. In the second part of the thesis, to ascertain the structure of the problem, with the course of the study, current theoretical foundations have been established. At this stage principally, based on the wide literature search at this stage, compiled corporate level information and evidence about the problem has examined how the real estate sector is handled in the development of the urban economy and urban development approach in parallel theoretical knowledge. The questions on how the relationship between planning system and the real estate sector is established and which plan implementation tools have been developed in urban development and transformation of the cities are answered in the third part of the study. Especially to reveal the performance of the countries some facts of planning implementation tools that to regulate the property rights in modern planning principles and to determine the principles that will coordinate and control the role of real estate sector in urban development. It has been investigated that efficient and effective ways to develop a proposal which will improve the performance of planning by controlling and coordinating the relationship between urban planning and real estate sector. In planning urban areas, it has been emphasized that the importance of transaction costs in determining the performance of planning implementation tools that regulating and controlling property rights. In a globalizing world with the increase of foreign capital movements, it has been determined that lack of coordination should be eliminated not only among countries' legal regulations but also between national legislative acts.In the fourth part of the study, it has been evaluated that the relationship between planning implementation tools which are applied in the planning process in Turkey and real estate sector depending on institutional framework which is set out in the previous chapters and it is determined the planning implementation tools that regulate the relationship between urban planning and real estate sector's problematic areas. In the process of urban development and transformation in Turkey, the relationship between the planning system and the real estate sector were questioned by institutionalism, effectiveness and efficiency. In this study, it has been examined, the laws and the institutions and organizations implementing these laws that are affecting the development and transformation process in urban areas. Problems had been identified that related to coordination between the current laws. In the fifth chapter, finding solutions for problematical areas of Turkey's urban development and planning procedures that are identified in the fourth part of the study which has been studied to improve the transfer of development rights, planning implementation tool's program and institutional design. In the course of the elaboration of the basic institutional design, evaluated with gist of the plan implementation tool transformation of property rights, theoretical information, world citie's main programs, institutions, organizations and rules; in the development and transformation processes of cities, the relationship between the planning system and the property rights system has been rearranged. In the course of the reorganization of this relationship, solutions have been developed to the problematic areas in which how to surplus values be returned to the public that created in urban areas and how to redefine the basic user rights and procedures of the user rights in urban areas. Within the framework of the study, the transfer of property rights planning implementation tool that are included in the current institutional environment of our country are addressed to the problems of transfer plan implementation tool by general acceptance; a solution was produced together with the institutional design, plan application program within a scheme. In the conclusion part of the study, the plan implementation tool and method suggestion proposed in the fifth part of the study were evaluated for the cities of Turkey, and tips were given for future works to be performed on this topic. The principle of progressing the studies defining the new role of ownership in the planning system and enabling economic analysis of law has been adopted. 184

Kamusal mekanlar, toplumun ve bireylerin bir arada bulundukları ve sosyalleştikleri, her türlü sosyal ve kültürel sınıftan, farklı gruplardan, birbirlerinden çok farklı özelliklere sahip insanların bir araya geldiği mekanlardır. Kamusal mekanlar, kentlerin oluşumu sürecinde önemli rol oynamışlardır. Sanat eserlerinin günlük yaşama ve kamusal yaşam alanlarına dâhil edilmesiyle insanların çevreye duyarlılıkları ve farkındalıkları gelişir. Bu mekanlarda insanlar birbiri ve çevre ile etkileşime geçerler. Yaşam kalitesi insanların kentsel çevre ile etkileşiminin bir sonucudur. Bu etkileşimi arttırmanın ve onunla beraber yaşam kalitesini yükseltme yollarından biri sanatı kamusal mekanlarda uygulamaktır. Bu mekanlar, kent toplumunun istekleri ve ihtiyaçları doğrultusunda faydalanabileceği kamuya yönelik alanlardır. Bunlar, tarihsel ya da çağdaş mekanlar olarak, zaman içerisinde kent kültürüyle bütünleşerek öne çıkmakta ve kent kimliğini oluşturmaktadır. Public spaces are places where societies, individuals come together and socialize. It is a platform which bring social, cultural classes, ethnic groups and all different parts of society all together. Especially public spaces have played essential role in the formation process of the cities. Individuals perform their socio-cultural experiences through activities within these physical urban environments. In this sense, establishment of the society takes place in open public spaces where the relationship between individuals and society is supported by the physical environment. Dealings of human with urban environment results in quality of life of people in urban areas. Studies show that open public spaces and the activities operated in these areas are important urban environment factors that supply the quality of life. However, today, both the quantity and the quality of open public space tends to decline. 211

Tarih boyunca kıyılar, yerleşim yeri olarak seçilmesi, kentleşmenin gelişmesi, sanayinin yerleşmesi, sosyal yaşam alanı olarak kullanılması gibi konularında hep öncelikli olmuştur. Suyun taşıdığı önem doğrultusunda kıyılar sosyal, ekonomik, estetik ve reskreasyonel fırsatlar sağlamışlardır. Bu fırsatlar kıyı kentlerini her zaman olumlu yönde etkilemişlerdir. Sanayi Devri'ne gelindiğinde kent merkezindeki kıyılar fabrikalar ve nakliye hizmetleri veren yük limanları tarafından kullanılmaya başlanmıştır. 1960'lı yıllardan sonra çeşitli teknolojik ilerlemeler ve ulaşım sistemlerinin gelişmesi ile birlikte sanayi ve liman alanları kent merkezlerindeki kıyılardan taşınmışlardır. Bu dönemde işlevini yitirmiş ve çürümeye terk edilmiş kentsel kıyıların yeniden değerlendirilerek canlandırılması kavramları ortaya çıkmıştır. Amerika ve Avrupa'nın öncü olduğu sanayi sonrası kıyıların yeniden canlandırılması, kentlerde olumlu etkilerini göstermiştir. Kentsel kıyı alanlarının yeniden ele alınması konusu Türkiye'de 1970'li yıllarda başlamıştır. İstanbul'da kent merkezinde yer alan ve Galata Rıhtımı ve Salıpazarı Rıhtımı'nın birleşmesiyle oluşan İstanbul Limanı, 1986 yılına kadar işlevini korumaktaydı. 1986 yılında limanın yük gemilerine, 1988 yılında ise TIR girişlerine kapatılması ile birlikte işlevini yitirmiştir; ancak İstanbul Limanı'nın 1994 yılında yolcu gemilerine hizmet vermeye başlamasıyla alan kente ve kentli kullanımına açılamamıştır. Bu tez çalışmasında kentsel kıyıların tarihsel süreç içinde geçirdiği dönüşüm ve gelişimler, yeniden canlandırılan dünya örnekleri ve çalışma alanı olan İstanbul Limanı'nın yer aldığı Karaköy kıyısının tarihi araştırılarak, İstanbul Limanı için kente, kent kıyısına ve kentliye kazandırılabilecek bir tasarım yaklaşımının kriterlerini belirleyerek bir proje önerisi sunmak amaçlanmıştır. Tezin amacı doğrultusunda kentsel kıyıların 1960-2013 yılları arasında dünyada ve Türkiye'de yapılan akademik çalışmalar literatür taraması kapsamında araştırılmış ve irdelenmiştir. izlenen yöntemler ve önem verilen konuların anlaşılabilmesi için Sanayi Devri sonrası bozulan kentsel kıyıların yeniden canlandırılmasına ilişkin dünya örnekleri araştırılmış ve incelenmiştir. Çalışmanın odak alanı olan İstanbul Limanı'nın kamusal kullanım amaçlı yeniden canlandırılması için bir öneri geliştirilirken çalışma alanı ve içinde yer aldığı Karaköy kıyı bölgesinin fiziksel ve sosyal veri analizleri yapılmış ve değerlendirilmiştir. Bu tez çalışması 5 ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm olan Giriş bölümünde tezin amacı, kapsamı ve yöntemi detaylı olarak anlatılmaktadır. İkinci bölüm `Kıyı Kavramı ve Kıyılarda Kullanımın Tarihçesi` başlığı altında ilerlemektedir. Bu bölümde ilk olarak tez çalışmasına ışık tutacak bir literatür araştırması yapılmıştır. Bu literatür araştırmansın kapsamı kentsel kıyıların Sanayi Devri'nden sonra yeniden değerlendirilmeye alınması ve canlandırılmaya başlanması ile birlikte 1960'larda başlayan akademik çalışmalardan oluşmaktadır. Akademik çalışmaların on yıllık dönemler halinde incelenmesi sonucu sürekli değişen ve gelişen bir sistemin parçaları olduğu görülmüştür. Dünyada akademik çalışmalar ve eleştiriler ışığında sürekli kendini yenileyen ve geliştiren tasarımlar ortaya çıkmıştır. Daha sonra kıyı ve kentsel kıyı kavramlarının tanımları, kuralları ve sınırları bilinmeden yapılan incelemeler ve araştırmalar yetersiz ve eksik kalacağından kıyı kavramı, kıyı biçimleri ve kentsel kıyı kavramlarının tanımları araştırılarak tez çalışması sisteminin bir parçası olarak kullanılmışlardır. Bu bölümde son olarak kıyı kentlerinin oluşumu ve yerini kentsel kıyılara bırakışının tarihsel süreci ve gelişimi incelenmiştir. Yerleşme dönemi ile kıyı kentlerinin oluştuğu, kıyı kentlerinin gelişip büyüyerek liman kentleri haline geldiği, liman alanlarının sanayiyi beslemesiyle kıyıların önemli sanayi bölgelerine dönüştüğü ve sanayinin kıyılardan taşınmasıyla kıyıların çürümeye terk edilmiş kent parçaları halini aldığı süreç anlatılmıştır. Çürümeye terk edilen sanayi sonrası kıyıların yenileme ve yeniden canlandırıma çalışmalarında izlenilen yöntemler ve sonuçları hakkında da araştırmalar yapılmıştır. Üçüncü bölüm olan `Kentsel Kıyıların Yeniden Canlandırılması ve Dünya Örnekleri`nde ilk olarak kentsel kıyıların yeniden canlandırılması konusu ele alınmıştır. Sanayi Devri'nden sonra fabrika ve liman atıkları ile çürümeye terk edilmiş olan kıyı alanlarının kentsel dönüşüm kavramının alt kategorilerinden biri olan yeniden canlandırma yöntemi ile nasıl tekrar kente ve kentliye kazandırıldığı araştırılmaktadır. Bu aşamada ayrıca, kentsel kıyıların kente ekonomik, sosyal, kültürel ve fiziksel getirilerinin olmasını sağlamak için yeniden canlandırılması gerektiği irdelenmektedir ve kentsel kıyılar yeniden canlandırılırken izlenilen yöntemlerin neler olduğu sorgulanmaktadır. Bu bölümde ikinci olarak, Amerika, Avrupa, Asya ve Avusturalya kıtalarında bulunan, geçmiş ya da mevcutta sanayi ve/veya liman işlevi görmüş olan; ancak zamanla işlevlerini yitirmiş ya da kentten kopmuş oldukları için yeniden canlandırılmasına karar verilmiş 5 proje incelenmiştir. Projelerin her biri, proje alanının konumu ve tarihçesi, projelerin yapılma amacı, tasarımı ve uygulanması başlıkları altında incelenmiş, analiz edilmiş ve bu tez çalışmasının odak alanı olan İstanbul Limanı kapsamında örnek oluşturabilecek özellikleri değerlendirilmiştir. Proje alanlarının geçmişteki kullanımı incelenirken alanların tarihlerini anlatan kaynaklar araştırılmış ve alanların ilk yerleşimlerinden yeniden canlandırma aşamalarına kadar uzanan süreçleri ele alınmıştır. Proje alanlarının yakın çevre kullanımları projelerin konumlarıyla birlikte güncel kaynaklardan araştırılarak elde edilmiş ve proje alanlarıyla olan ilişkileri göz önünde bulundurulmuştur. Proje alanlarının geçmişlerinden yeniden canlandırma süreçlerine kadar olan kısım irdelendikten sonra projenin tasarım süreci ve uygulanması tasarım ve uygulama firmaları ve ilgili devlet kurumlarının görüş ve değerlendirmeleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Bu değerlendirilmeler sonucunda tasarımlar üç ana başlık (geçmiş kullanımı, yakın çevre kullanımı ve yeniden canlandırma projesinde yer alan fonksiyonlar) altında incelenmiştir. Dördüncü bölümde bu tez çalışmasının odak alanı olan, Karaköy kıyısında bulunan ve Galata Rıhtımı ve Salıpazarı Rıhtımı'ndan oluşan İstanbul Limanı için bir yeniden canlandırma önerisi geliştirilmiştir. İstanbul Limanı'nın kamusal bir kullanımla yeniden canlandırılması ve kente ve kentliye kazandırılabilmesi adına sağlıklı ve tutarlı bir proje önerisi oluşturulması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda öncelikle Karaköy kıyılarının tarihsel gelişimi ele alınmıştır, daha sonra İstanbul Limanı'nın ve içinde bulunduğu Karaköy kıyı bölgesinin fiziksel ve sosyal veri analizleri oluşturularak incelenmiş ve çeşitli ön çalışmalar yapılmıştır. Daha sonra çalışma alanının kuzeydeki parçası olan Salıpazarı Rıhtımı için yapılmış tasarım projeleri incelenmiştir. Yine bu bölümde İstanbul Limanı'nın yeniden canlandırılması gereğinin nedenleri açıklanmış ve bu araştırma, analiz ve incelemeler sonucunda bir sentez olarak ortaya çıkan İstanbul Limanı'nın yeniden canlandırma önerisi, dördüncü bölümün son çalışması olarak yer almıştır. Beşinci bölüm olan son bölümde, tüm tez çalışmasının değerlendirmesi yapılarak çalışma alanı olan İstanbul Limanı için hazırlanmış olan kamusal bir kullanımla yeniden canlandırma önerisinin kente ve kentliye katkılarından söz edilmiştir. Bu alanın kamusal bir açık alana dönüştürülerek yeniden canlandırılmasının kente, kent kıyısına ve kentliye sosyal, kültürel, tarihi, estetik ve ekonomik faydalar sağlayacağı vurgulanmıştır. Throughout history, waterfronts have been a preferred site for settlement, development of urbanization, settlement of industry, and for use as a social habitat. Due to the importance of water, waterfronts have provided social, economic, aesthetic and recreational opportunities which have had a positive effect on their related cities.In the Industrial Era, waterfronts in the city centre had begun being used by factories and ports offering transportation services. After the 1960's, with various advances in technology and developments in transportation systems, industrial areas and ports have moved from waterfronts in the city centres. Meanwhile, the concept of the revitalization through revaluation of dysfunctional and abandoned urban waterfronts has been introduced. The United States and Europe having been pioneers, the revitalization of post-industrial waterfronts have projected positively on the cities.The issue of the revaluation of urban waterfront areas in Turkey has begun in the 1970's. The Port of Istanbul which is located in the city centre and is composed of the Galata and Salıpazarı quays had remained functional until 1986. It has lost its function as it was gradually closed to freighters in 1986 and TIR entries in 1988, and is still today closed to the city and public use as it began to service cruise ships in 1994.This thesis study aims to present a project proposal by researching the development and transformations of urban waterfronts throughout history, revitalised world examples and the history of the Karaköy waterfront which includes the study area, the Port of Istanbul, and by determining the criteria of a design approach that will reintegrate the Port of Istanbul into the city, the urban waterfront and the citizens.Pursuant to the aim of the thesis, a literature review of the academic studies between 1960 and 2013 both in Turkey and the rest of the world has been conducted. In order to fully understand the methods and prominent topics, world examples regarding the revitalization of the degenerated urban waterfronts after the Industrial Era have been researched and studied. While developing a proposition for the regeneration of the Port of Istanbul, the main focus of the thesis, for public use, physical and social data analyses of the study area and the Karaköy waterfront of which it is a part of, have been made and evaluated.This thesis study is composed of 5 main sections. The Introduction which is the first section, thoroughly explains the purpose, context and method of the thesis.The second section proceeds under the heading `The Concept of the Waterfront and the History of the Use of Waterfronts`. First of all, a literature review has been made in this section to pave the way for the thesis. This literature review covers the academic studies that have begun in the 1960's with the revaluation and revitalization of urban waterfronts after the Industrial Era. After the analysis of the academic studies as decades, it has been observed that they are pieces of a system that is constantly undergoing change and development. Through academic studies and criticism regenerative designs have formed all over the world. Since examinations and research without definitions, rules or boundaries would be inadequate, the concept of the waterfront, forms of waterfronts and their definitions have been researched and integrated into the thesis study. Finally in this section, the historical course and progress of the formation of waterfront cities and their development into urban waterfronts have been studied. The process of the formation of waterfront cities with the settlement era, their development and growth into port cities, and then with port areas nourishing the industry, their development into prominent industrial areas, and finally, their abandonment as the industry recedes from the waterfronts, has been told. Moreover, research regarding the methods and their results of regenerative studies on abandoned, post-industrial waterfronts has also been included.The third section, 'The Revitalization of Urban Waterfronts and World Examples' first of all discusses the revitalization of urban waterfronts. It studies how the waterfront areas that have been abandoned in factory and port wastes after the Industrial Era are regenerated for the city's and citizen's use by means of the revitalization method which is a subcategory of the urban renewal concept. In this stage, to ensure economic, social, cultural and physical gains, the necessity of revitalization and its methods are analysed.Secondly in this section, 5 projects across America, Europe, Asia and Australia of past or recent industrial areas and/or ports that no longer function as such which have been decided to be revitalized have been studied. Each of these projects have been viewed and analysed in terms of location and historical background of the project field, aim, design and application of the project, and their features which are exemplary for the Port of Istanbul which is the main focus of this thesis have been evaluated.As the past uses of the project areas are examined, sources on the history of the areas have been researched, the complete process from their very first settlements to their revitalization being taken into account. The near surroundings of the project areas along with project locations have been acquired through research from contemporary sources, having taken their relations to the project areas into consideration. After studying the project areas from their past onto their revitalization process, the design process and application of the project has been evaluated with respect to the views and assessments of the design and application companies, and the related public institutions. As a result of these evaluations, the designs have been studied under the following three main categories: past use, near surrounding use and functions in the revitalization project.In the fourth section, a revitalization proposition has been developed for the Port of Istanbul which is located on the Karaköy waterfront, is composed of the Galata and Salıpazarı quays and is the focal area of this thesis study. The constitution of a healthy and consistent project proposition has been intended for the revitalization of the Port of Istanbul through public use and its integration with the city and its citizens. Therefore, first the historical development of the Karaköy waterfronts have been covered, then the physical and social data analyses of the Port of Istanbul and the Karaköy waterfront that contains it have been formed, reviewed and preliminary studies have been made. Afterwards, the design projects for the northern part of the study area which is the Salıpazarı quay have been examined. Furthermore, the reasons behind the necessity of the revitalization of the Port of Istanbul has been explained, and the revitalization proposition of the Port of Istanbul which is a synthesis of this research, these analyses and examinations, has been the final study of the fourth section.In the fifth and final section, by an overall evaluation of the thesis study, the contributions of the suggestion of revitalization by public use, prepared for the study area, the Port of Istanbul, to both the city and its citizens have been mentioned. It has been emphasized that the revitalization of this area through the its conversion into a public open space will socially, culturally, historically, aesthetically and economically benefit the city, the waterfront area and the citizens. 225

Yirmi birinci yüzyıl kentlerinin kalkınma politikalarında yaratıcı ekonomi ve yaratıcı sektörler gittikçe daha çok yer almaktadır. Yaratıcı sektörlerin ürettiği ürünler, kullanıcının yüklediği anlamla değer kazandıkları için, üretim süreçlerinde tasarım büyük önem taşımaktadır. Farklı tasarımlar üretmek ve bu sayede katma değer kazanmak için yaratıcı sektörlerin kent merkezinin sunduğu çok kültürlü, yüksek toleranslı ve dinamik çevreye ihtiyaçları vardır. Kuyumculuk ve mücevher tasarımı sektörü geleneksel üretim yapısı, köklü tarihi ve diğer yaratıcı sektörlerden farklı olarak hammaddesinin de değerli olması sebebiyle özellikle son on yıldır akademik çalışmaların konusu olmaktadır. Sektörün ürettiği ürünler, hammaddelerinin değerli olmasına rağmen, özgün tasarımlar ürettiği oranda kıymetli olmaktadır. Bu sebeple küresel ekonomik rekabet içerisinde yer edinmek isteyen ülkeler, özgün tasarımlara ve bu tasarımların üretilebileceği yaratıcı ortamları oluşturmaya önem vermektedir. Sektör, çoğunlukla kentlerin tarihi merkezlerinde yer almakta ve bulundukları mekanla güçlü ilişkiler kurmaktadır. Sektör, kendi çevresinde yarattığı kültürle aynı zamanda turizme de katkı sağlamaktadır. Sektör, Türkiye'de 500 yılı aşkın senedir Kapalıçarşı ve çevresi ile beraber anılmaktadır. Öyle ki kuyumculuk denildiğinde akla Kapalıçarşı, Kapalıçarşı denildiğinde akla kuyumculuk gelmektedir. Bu köklü ortak geçmiş mekan ve sektör arasında diğer tüm dünya örneklerinde olduğu gibi güçlü bir bağ oluşturmuştur. İlişkiler, üretim şekilleri, eğitim ve ürünlere değer katan tasarım tarihi mekanın etkisi altında şekillenmektedir. Sektör, seksenli yıllardan itibaren büyümeye ve yapısal olarak dönüşmeye başlamıştır. Sektörü domine eden küçük ölçekli firmaların yanı sıra büyük firmalar da yer almaya başlamış, butik üretimin yanı sıra seri üretim de başlamıştır. Yeni oluşan bu yapı kent çeperinde gelişmiş, ancak merkezle olan ilişkiler korunmuştur. 2000li yılların ortasında ise Eminönü Belediyesi üretim yapılan tüm firmaların tasfiyesine karar vermiş ve adres olarak özel bir girişim olan Kuyumcukent'i göstermiştir. Kent merkezinden yaklaşık 25 kilometre uzak olan bu komplekse firmaların bir kısmı taşınmış ancak çoğunluk kalmayı tercih etmiştir. Tez çalışmasında sektörün tarihi merkezde kalma isteğinin yaratıcılıkla ilişkisi araştırılmış ve zorunlu bir desantralizasyonun yaratıcılığa ne şekilde etki edeceği sorusuna cevap aranmıştır. İstanbul kuyumculuk ve mücevher tasarımı sektörünün ürettiği tasarımlar sektörün geçmişte ürettiği ürünlerden, kurduğu ilişkilerden, mekanda bırakılan somut izlerden etkilenmektedir. Ayrıca küçük ölçekli firmaların devam etmesine imkan sunmaktadır. İstanbul kuyumculuk ve mücevher tasarımı sektörü süreçlerin birbiri ile iç içe geçtiği kompleks bir yapıya sahiptir. Bu sebeple sürecin önemli bir parçası olan üreticileri merkezden koparmak sektörün tamamını etkileyecektir. Kapalıçarşı ve çevresine alternatif olarak sunulan Kuyumcukent, tarihi merkezden uzak oluşu, aynı ilişkileri sürdürmeye imkan vermeyen yapısı ve kentin geri kalanından izole olan konumu itibari ile sektörün ihtiyaç duyduğu yaratıcı ortamı sunmada yetersiz kalmaktadır. Kuyumcukent yapısı itibari ile fabrika tipi üretim yapan firmalara yahut en temel işlemin yapıldığı Sektörün büyümesine ve mekan sınırına karşılık olarak tek alternatif Kuyumcukent'in sunulmaması, büyük ölçekli merkezler yaratmak yerine kirliliği az olan butik firmalar için çevrede küçük merkezler oluşturulması teşvik edilmelidir. The cities with the economic system, which is based on industry, are not the part of the cities of 21st century. In this century, the metropolitan cities created economic systems that mostly based on information, technology and culture. As a result of this change the economic policies of cities are evaluated too. The local and central governments make their policies to be part of global market, and the market is dominated by this new system. So the cities decentralizeted the industry areas from the city center to the urban fringe and create new areas for this new market. In city centers, there are no more factories. City centers are for the firms who produce technology, information, culture. And also for the people who work in these sectors.The creative sectors and creative economy become more important to the development policies of cities, specially in last twenty years. The cities try to make creative environments to impress investors. The people that work in creative sectors prefer to live and work in city centers. The products of creative sectors are not valuable because of their usefulness they are valuable because the consumer believes that they are valuable. Consumer feels special and good by buying the products of creative sectors. Therefore the design has a great importance to produce special and valuable goods. To create original and unique designs, creative sectors need urban space, specially city center. The city center provides multiculturalism, high tolerance and dynamism, with that creative people can improve their creativity and design more specialized products. The city center also provides to keep relationships with other creative sectors. The creative sectors need each other for marketing, transport and advertise. Jewelry sector became a subject to academic studies, especially in past ten years. The sector varies with its traditional product system, its history and having a valuable raw material. But although the raw material is valuable, only design makes the products unique. Therefore the cities that want to become a competitive player in this market consider creativity and creative environment important. Jewellery usage has a strong relationship with culture and history. Every culture's signs can easily have seen on the jewels. Jewelery sector is generally located at the historical centers of cities and builds strong relationships with the urban space. The sector produce relationships through the historical center. The historical center is a meet point for sector workers and customers. The design is getting shaped under the effect of historical patterns, the designs from history and relationship between producer and costumer. In the creative sector studies, the creative city was defined as a place, that have its own potential. The historical cities have this potential. They are the witnesses of the history and the culture of this city and presentative examples of past. Historical places also provide identification to people who work in creative sectors. They care the problems of cities and be the part of it. They work in a team to solute city's problems. Jewellery sector, in İstanbul, is mentioned with Grand Bazaar for over 500 years. Such that when talking about the Grand Bazaar, the jewellery sector is the first thing that comes to the mind, and the same is true for the opposite Bazaar is located on the heart of historical peninsula and around the bazaar there are many historical monuments which inspire the sector workers. This ancient common history created a strong relationship between the sector and the urban space. Relationships, production, education and design are figured under the influence of this historical space. The sector workers feel that urban space is a part of their job and take responsibility when a problem is appeared. Grand bazaar and its environment is the historical center of the sector for centuries. But in the 80s, the sector started to grow and transform. Before this transformation small firms dominated the sector, but after the transformation greater firms started to have important roles too. Greater firms needed larger spaces and the historical center is not enough for them so they preferred urban fringe to locate. In Yenibosna, Küçükçekmece, But they kept the relationships tight with the center. In 2000s The Municipality of Eminönü prepared a plan, which decided to clear off all workplaces from the historical peninsula and forced them to move. The reason of this desantralisation is that th sector causes harm to historical buildings and environment. The plan has not offered any organized area for the sector. But Kuyumcukent (Jewellery City), which is built by private ventures was the most appropriate option. The complex has modern workplaces, security, well infrastructure and only 2.5 km away from İstanbul Atatürk Airport. But it is 25 km away from historical jewellery center and not related to city center. It is also an isolated complex, so it is hard for firms they located in the complex, communicate to other creative sectors. Some of the firms applied the plan and moved in to this complex, but many of firms preferred to stay on their own place. And some of them moved their workplaces to Kuyumcukent (Jewellery City) and kept their offices in Grand Bazaar. So they can always have contact with the sector. Despite of the all technologic infrastructures that Kuyumcukent (Jewellery City) offered the firms doesn't prefer to move. They kept their places despite the all opportunities that Kuyumcukent offers. In this study, a possible link between creativity and the will of the sector to stay on the historical center and possible effects of a forced decentralization on creativity are studied. For this aim firstly the creativity and the relationship between creativity and urban space were defined. Then the opportunities that were presented by urban center for creativity were explained. The jewellery sector and its relationship with creativity and urban space also studied. Lastly, Istanbul jewellery sector and its relationship were studied. The study areas are the historical center of the sector (Grand Bazaar and its environment) and the new center (Kuyumcukent) that was offered. The research was mostly focused on the historical place. The most of surveys and interviews were completed in historical place. But in Kuyumcukent interviews and observations were made.) The opportunities that were offered by both of these centers were explained in details. The goods produced by Istanbul jewellery sector are influenced by historical place. The marks of former products, past relationships and the mark of history can be found on present designs. The historical center is an active and lively place, it is not only precious to see because of historical monuments. It is precious because it is the hometown for this sector and its culture. The sector needs historical place to create qualified goods, and historical place needs the sector to keep its culture. Historical place is also a meet point for many different cultures and many different life styles. This multiculturalism and different life styles are unequaled fortune for creativity. Istanbul jewellery sector has a complex system, the processes are in touch with the others, it is difficult to determine when one starts and the other one finishes. Therefore, seperating the workplaces from the center will affect every process in this chain. Kuyumcukent (Jewellery City) which is offered as an alternative jewellery center is incapable to provide a creative environment because it is distant from the historical center and isolated from the rest of city. It doesn't provide a lively city atmosphere. Wedding World, the shopping center, that is opened in 2010, is not enough to create this lively environment. This study recommends that Kuyumcukent (Jewellery City) should not be the only alternative location for the sector. It is clear that the historical center doesn't provide enough space for growing sector and in historical areas should be carefully used. The smaller firms, that focuses on special designs should be supported in historical area and the plan for this area should be prepared through cooperation with these firms.If the sector keeps growing, the new areas will be needed. Creating smaller spaces which can be connected easily in the historical center will be more useful than building great and isolated centers. So the sector workers can keep their relationships with historical center and the customers. 127

Kentler, sadece doğal afetler veya fiziksel müdahaleler ile değil, kimi zaman da siyasi ve ekonomik süreçler sebebi ile morfolojik ve sosyolojik değişimlere uğramışlardır. Avrupa kıtasındaki kentler için değişimi tetikleyen süreç II. Dünya Savaşı iken, Amerika kıtasındaki kentler için kıvılcımı atan süreç büyük ekonomik buhran ve Amerikan İç Savaşı olmuştur. Siyasi ve ekonomik koşullar sebebiyle yıpranan kentlerde bir süre sonra `yenileme` ihtiyacı baş göstermiş ve bu ihtiyacı karşılamak amacı ile yeni kentsel politikalar üretilmiştir.Bu çalışma, bazı kentsel alanlarda savaşın yarattığı yıkıcı etki, bazı kentsel alanlarda ise ekonomik, siyasi ya da sosyal süreçler ile evrilmiş olan ve sosyolog Ruth Glass tarafından (1964), `gentrification (gentrifikasyon)` olarak adlandırılan süreci incelemek; uluslararası ve ulusal literatürdeki tanımlarına değinmek; farklı kentlerde yarattığı benzer etkileri bularak, kriterlerini ortaya çıkarmak ve bu kriterleri Beyoğlu İlçesi'nde yer alan Cihangir Semti Mahalleleri özelinde incelemek amacını taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda başlayan çalışmanın hedefi, yabancı literatürde tanımlanan `gentrifikasyon` sürecini Cihangir Semti özelinde incelemek; sürecin kriterlerinin Cihangir Semti Mahalleri için geçerli olup olmadığını ortaya koymak ve Cihangir Semti özelinde gerçekleşen mekansal ve sosyal değişimin, yurtdışında `gentrifikasyon` sürecini deneyimlemiş kentlerin yaşadığı süreç ile benzer ve farklı yönlerini tartışmaktır.İstanbul, binlerce yıl öncesine uzanan tarihi boyunca türlü fiziksel ve sosyal değişikler geçirmiş bir kenttir. Beyoğlu İlçesi ise, XVI. yüzyıla kadar, gözlerden uzak kalmasına karşın, XVII. yüzyıl ile yeni yapılaşmalara kucak açan ve buraya yerleşen gayrimüslim nüfus ile birlikte büyüyen, günümüz İstanbul'unda büyük öneme sahip bir kentsel alandır. Cihangir Semti'nin tarihi de Beyoğlu ile benzer özelikler göstermekte olup; tez çalışmasının konusunu oluşturan `gentrifikasyon` sürecinin Cihangir Semti'nde yaşanan değişim süreci ile örtüşüp örtüşmediğini ortaya koyabilmek için, hem `gentrifikasyon`un, hem de `Cihangir`in tarihçesi tez çalışması boyunca detaylı bir biçimde incelenmiştir. Çalışma süresince izlenen yöntem 4 aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama literatür araştırmalarının yapılması; ikinci aşama istatistiki verilerden faydanılması; üçüncü aşama yüzyüze görüşmeler yapılarak yazılı kaynaklardan elde edilemeyen verilerin toplanması ve son dördüncü aşama da alan çalışması yapılarak teze girdi oluşturabilecek verilerin elde edilmesi süreçlerini kapsamaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, `gentrifikasyon` sürecine genel bir giriş yapılmış, çalışmanın amacı belirlenmiş, kapsam tarif edilmiş ve kapsamın anlatılmasında izlenecek olan yöntem anlatılmıştır.İkinci bölümde, `gentrifikasyon` sürecinin, farklı uzmanlar tarafından yapılmış tanımlamaları açıklanmış ve detaylandırılmış, tarihçesi işlenmiş, kentsel mekana yönelik pozitif ve negatif etkilerine yer verilmiş ve dünya kentlerinden örnekler ile bu örneklerin benzer ve farklı yönleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde, tez çalışması kapsamında ele alınacak olan Beyoğlu İlçesi ve Cihangir Semti'nin tarihsel gelişimine yer verilmiş ve Beyoğlu'nun kentsel bir alan görünümü almaya başladığı XVI. yüzyıldan günümüze değin olan tarihçesi ile XX. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan `yeniden canlandırma` ihtiyacını doğuran sosyal ve fiziksel kırılma noktaları işlenmiştir. Dördüncü bölüm, tez çalışmasının özgün kısmını oluşturan bölümdür. Bu bölümde, literatür çalışması neticesinde elde edilen verilerin sentezi sonucu ortaya çıkan `gentrifikasyon kriterleri` açıklanmış; söz konusu kriterlerin Beyoğlu İlçesi ve Cihangir Semti'ni oluşturan altı mahalle (Cihangir, Firuzağa, Katip Mustafa Çelebi, Kılıç Ali Paşa, Pürtelaş Hasan Efendi ve Kuloğlu Mahalleleri) için geçerli olup olmadığı, resmi ve özel kuruluşlardan edinilen istatistiki bilgiler ışığında irdelenmiştir. Mahalle muhtarları ile yapılan kişisel görüşmelerin de katkı sağladığı bu irdeleme neticesinde, `gentrifikasyon kriterleri`nin Cihangir Semti için geçerli olup olmadığına ilişkin bir değerlendirme yapılmıştır. Beşinci bölüm olan son bölümde ise, tez çalışmasının genel bir değerlendirmesi yapılmış ve Cihangir'in `gentrifikasyon` sürecinin olumsuz etkilerini deneyimlemeyen bir `yeniden canlandırma` sürecini yaşadığı ortaya konulmuştur. Cities are not only changed by natural disasters or physical interventions, but also political and economical processes that make morphological and sociological transformations. The process which caused urban transformation or regeneration is the Second World War for European Cities, The Great Depression and Civil War for American Cities. Cities become dilapidated because of these political and economical conditions, so urban renewal show up to produce emergent decisions about decrepit urban fabric. On the other hand, Industrial Revolution is an important factor that caused the physical and social urban corrosion by means of enviromental pollution, inadequate infrastructure, crowded and low-quality living and working areas which located in the hearth of the city. With the period of deindustrialization and technological improvements started after Second World War, the city center have started to change with producer services and a new group of the middle class called white collar workers who perform in professional, managerial and administrative jobs. This new group of middle class, have different needs and interests, so they notice that the dilapidated urban fabric in historic neighbourhoods, located in or near the city center, present an alternative way of living in the city. The only thing that they need is to rehabilitate this old fabric and yet urban renewal, urban revitalization or urban transformation came into the urban agenda.In as much as the impacts of this new rehabilitation process of the physical structure, a socio-spatial transformation has become an urgent action. Thus, the process of `gentrification` takes place because of the inconsistency between new comers and existing inhabitants. In this study, the process of `gentrification`, first termed by sociologist Ruth Glass in 1964, is analysed. Moreover, national and international literature about `gentrification` is examined and criteria of the process are revealed. Main aim of the study is defined the criterias of gentrification as a general rules of the process that works in all urban enviroments commonly, and researched that they are valid or not valid for the Cihangir District. This indicate a detailed assessment on how gentrification process is defined by previous scholars in literature and a discussion on how it has evolved through time in different cities and in İstanbul.İstanbul is an extraordinary city that evolved with physical and social changes throughout its long history. Beyoğlu County, one of historic districts in İstanbul,was evolved as a diplomacy center with embassies of different European Countries in 16th century. County developed with new structures, constructed with the levantine architecture style, and non-Müslim population in 17th century.The social and physical structure of Cihangir Dictrict is very similar to Beyoğlu. On the purpose of examine the reality about the process that drive in Cihangir District and find the answers about `gentrification` is occured or not in urban fabric, first of all, the history on `gentrification` and the past of Cihangir is explained in detail. The method of the study contains 4 phases. First phase which one is including literature survey, involve a detail research about gentrification with different scholars' debate. Second phase that include statistical data, provide a basis for the study, about criteria of gentrification. Before the second phase, 6 criteria of gentrification is defined as `decrease in total population of neighbourhood`, `increase in young population of neighbourhood`, `increase in education level of residents`, `increase in rental value`, `increase in sale value of property` and `increase in commercial activities`. These 6 criteria is examined on Cihangir District comparatively Beyoğlu and İstanbul's situation. After the second phase, third phase takes place which contains conversations with local authorities. Verbal information that is procured from the local authorities help to form a comprehensive idea about the site by means of statistical data. Final phase is about field survey, contains observations in the site area. According to field survey, general information about the housing stock, neighbourhood enviroment and social structure of Cihangir District is obtained. In first chapter of the study, general information about gentrification is explained, the aim of the study is defined, the context of the study is described and method that is used to state context is clarified. In second chapter, definitons of `gentrification`, coined by different scholars, is explained and detailed; history of gentrification is determined; negative and positive effects of gentrification process is discussed and finally examples of different urban fabrics are examined. In third chapter of the study, historical evolution of Beyoğlu County and Cihangir District is assessed. Accordingly to this, social and physical breaking points, caused `urban renewal`, are mentioned in a long history of these urban settlements between 16th century and today. The fourth chapter is the distinctive part of the study. In this chapter, `gentrification criteria`, achieved after the synthesis of datas according to literature survey, are defined. Considering this, study focuses on Beyoğlu County and Cihangir District (Cihangir, Firuzağa, Katip Mustafa Çelebi, Kılıç Ali Paşa, Pürtelaş Hasan Efendi and Kuloğlu Neighbourhoods) to specify if gentrification criteria are valid or not valid by means of statistical information which acquired public authorities and private institutions. Interviews, made with the local authority of each neighbourhood, contribute to improve alternative hypotheses and finally, as a result of all research, an assessment has been made about the social and spatial transformation of the Cihangir District.The final part, fifth chapter, is the conclusion part of the thesis that include a general evaluation about all research and the results of the study. Hence, according to this study, social and spatial changes in Cihangir District are not parellel with the negative effects of the gentrification process. The process of Cihangir is defined as an example of the change process of inhabitants which has occured many times during ages in this historic settlement due to economical/political decisions, disasters or urban actions such as rehabilitation. 193

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013, Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2013, Araştırma, kent planlama yaklaşımlarında yaşanan değişimler sonucunda planlama sürecinde, özellikle planın uygulaması sırasında önem kazanan izleme ve değerlendirme aşamalarına odaklanmaktadır. Planın hazırlanması ile başlayan ve bir bütün olarak ele alınması gereken kent planlama sürecinde, planın izlenmesi ve değerlendirilmesi aşamalarının eksikliği ve yetersizliği, planlama-kentsel gelişimin yönetimi ilişkisinin iyi kurulamadığını göstermektedir. Tez çalışmasında, izleme-değerlendirme süreci ile doğrudan ilişkili olan planlama-kentsel gelişimin yönetimi arasındaki ilişkinin güçlendirilip, uygulama sürecinin daha sağlıklı hale getirilmesini sağlamak üzere bir izleme-değerlendirme-geri besleme model önerisinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, kent yönetimi ile planlama sistemi arasındaki ilişki, uygulamada ortaya çıkan sorunların çözümüne yönelik olarak, çeşitli tip ve ölçekteki planların izleme ve değerlendirme aşamaları incelenerek ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Çalışmanın temel problemi, planlama sürecinin iyi işletilememesi ve izleme ve değerlendirme aşamalarına süreç içinde gereken önemin verilmemesi sonucunda planlama-kent yönetimi arasında ortaya çıkan kopukluk olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda, kent planlama sürecini daha etkin ve verimli hale getirmeyi amaçlayan tez çalışmasının ilk bölümünde, temel problem, araştırma soruları, amaç, kapsam ve yöntem ile ilgili bilgi verilmektedir. Tezin ikinci bölümünde, planlama yaklaşımlarının gelişimi ve planlama sürecindeki değişim incelenmekte ve “Planlama-kentsel gelişimin yönetimi ilişkisi içinde izleme ve değerlendirme aşamalarının yeri ve önemi nedir?”, “Geçmişten günümüze, var olan planlama yaklaşımları içinde planlama-kentsel gelişimin yönetimi ilişkisi nasıl değişiklik göstermiştir?” sorularına cevap aranmaktadır. Bu kapsamda, planlama kavramı tanımları tartışılmakta ve dünyada planlama anlayışının gelişimi ve değişimi ele alınmaktadır. Daha sonra planlama anlayışının gelişime paralel olarak, planlama sürecindeki değişim ve bu değişim içinde izleme ve değerlendirme aşamalarının yeri incelenmektedir. Farklı metropoliten alanlarda planlama ve kentsel gelişimin yönetimi ilişkisinin incelendiği 3. bölümde “Gelişmiş ülkelerde planlama-kentsel gelişimin yönetimi ilişkisi içinde izleme ve değerlendirme aşamaları nasıl yapılandırılmıştır?”, “Metropoliten alanlarda planlama süreci içinde izleme ve değerlendirme aşamalarının yeri ve önemi nedir?” araştırma sorularına cevap aranmaktadır. Bu kapsamda, seçilen metropoliten alanların yönetim yapıları ve güncel planları incelenerek planlama süreci içinde izleme ve değerlendirme aşamalarının yeri ve önemi tespit edilmeye çalışılmaktadır. Tez çalışmasının 4. bölümü, “İstanbul Metropoliten Alanı’nda planlama-kentsel gelişimin yönetimi ilişkisi nasıl tanımlanmaktadır ve planlama süreci içinde izleme ve değerlendirme aşamalarının yeri ve önemi nedir?” araştırma sorusuna cevap aramak amacıyla kurgulanmıştır. Bu bölümde ilk olarak Türkiye’de planlama sisteminin gelişimi ve bu gelişime bağlı olarak İstanbul Metropoliten Alanı’nda planlamada izleme ve değerlendirme süreci incelenmektedir. Bu kapsamda, Türkiye’de plan türleri ve plan kavramları araştırılmakta ve planlamayı yönlendiren kurum ve kuruluşların planlama istemi içindeki yeri ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Daha sonra aynı çerçevede, İstanbul Metropoliten Alanı’nda planlama sistemi içinde var olan temel planlarda izleme ve değerlendirme süreci incelenmektedir. Tez çalışması kapsamında, “Planlama sistemi içinde etkin izleme ve değerlendirme aşamaları olması, uygulamada ortaya çıkan sorunların azalmasını ve planlama-kent yönetimi arasındaki ilişkinin güçlenmesini sağlayacaktır” hipotezini kanıtlamak için araştırma soruları belirlenmiştir. Temel araştırma sorularını cevaplamak ve tezin 3. ve 4. bölümünde yapılan araştırmaları desteklemek üzere Berlin ve İstanbul Metropoliten Alanlarında çalışmalar yapılmıştır. Kapsamlı bir literatür araştırması sonrasında, Berlin ve İstanbul Metropoliten Alanlarında, planlama süreci içinde yer alan kişilerle yüzyüze yapılmıştır. Araştırmada, Berlin ve İstanbul planlama sistemi içinde izleme ve değerlendirme aşamalarının yeri ve önemi ortaya konulup, etkin bir izleme ve değerlendirmenin uygulama içinde nasıl yer aldığına ve ne gibi sorunlarla karşılaşıldığına cevap aranmaktadır. Tez çalışması sonucunda elde edilen bulgulara dayanarak, İstanbul planlama sistemi için genel bir izleme - değerlendirme model önerisi yapılmıştır. Modelin oluşturulmasında tez çalışmasının özgün araştırma kısmında yer alan yüz yüze görüşme soruları temel alınmaktadır. Sonuç olarak, günümüzde benimsenen esnek planlama anlayışı sonucunda uygulamada ortaya çıkan sorunlar, planlama sürecinin iyi işletilememesi ve izleme ve değerlendirme aşamalarının süreç içinde etkin ve verimli bir şekilde yer almaması ile açıklanabilir. Gün geçtikçe artan akademik çalışmalara rağmen, özellikle ülkemizde planlama süreci ve izleme ve değerlendirme aşamaları ile ilgili kavramsal altyapı yeterince oluşturulamamıştır. Araştırma bu yönüyle, planlama sürecinin, planlama yaklaşımlarına bağlı olarak gösterdiği değişimin eleştirel bir bakış açısıyla analizini yapmakta ve planlama sistemi ile kentsel gelişimin yönetimi ilişkisini kuvvetlendirmek amacı ile planlama sürecinde izleme ve değerlendirme aşamalarının önemini ortaya koymaya çalışmaktadır. Çalışma alanı olarak, planlama sürecinin işletilmesi ile ilgili yeterli kavramsal çalışma olmadığı ve planlamada izleme ve değerlendirme sürecini içeren hiçbir akademik çalışmanın bulunmadığı göze alınarak İstanbul Metropoliten Alanı seçilmiştir. Bir bütün olarak düşünülmesi gereken planlama sisteminin ancak planlama sürecinin iyi işletilmesi ile başarılı olabilir. Bu sebeple çalışmada, farklı yönetim birimlerinde hazırlanan çeşitli planların uygulama süreçlerinin etkin ve verimli işletilebilmesi amacıyla, izleme ve değerlendirme aşamalarını geliştirmeye yönelik çözümler araştırılmaktadır., This research focuses on monitoring and evaluation phases of the planning process, which following the recent changes in the field have gained significant importance in the execution phase of planning. The lack of monitoring and evaluation in the planning process, which starts with the initial preparation of the plan and must be considered as a whole, indicates that the relation between planning and the management of urban development is not structured well. The study aims to put forth a model on monitoring-evaluation-feedback by analysing existing relations in between plans of various scales. The main aim of this model is to strengthen the relation between planning and the management urban development and in doing so, improve the quality of the plan execution phase. The main problematic of the study is the disruption between urban planning and the management of urban development, caused by the lack of proper implementation of monitoring and evaluation in the planning process. In this context, the first part of the study covers information about the main study problem, research questions, aim, scope and method. In the second part the change in planning paradigms and the planning process is scrutinized in regard to the questions below:  What is the place of monitoring and evaluation in the planning process?  How has the importance of monitoring and evaluation changed in the planning paradigms of the past until today? In this scope the planning paradigms are reviewed one by one with regard to the change in the general planning discipline. The study is further deepened with the research on the changes in plan execution practices in regard to the changes in planning theory in general. Then another layer of research is added vis-a-vis monitoring and evaluation. In the third part the relation between monitoring and evaluation and the management of urban development is inspected with regard to the questions below:  How is monitoring and evaluation structured in relation to management of urban development of developed countries?  What is the importance of monitoring and evaluation in the planning process of various Metropolitan areas? In this regard, the urban management systems, planning structures and the current plans of different Metropolitan Areas are scrutinized and the relative prominence of monitoring and evaluation in each different system is noted. In the fourth part of the Thesis Study “How is the relation between planning and the management of urban development structured in Istanbul Metropolitan Area?” the main research question is answered. This section includes the historical development of the planning system in Turkey and relatively how the monitoring and evaluation process in Istanbul Metropolitan Area has been organized. In doing so, plan typology in Turkey, planning theories, the plans and the political structures that put together those plans are inspected. Then the prominence of monitoring and evaluation in each plan in the İstanbul Metropolitan Area is scrutinized separately. The main hypothesis is defined as: “The existence of effective monitoring and evaluation processes in the planning system is a main driver to strengthen the relations between planning and the management of urban development, leading to decrease the problems in plan execution”. To test the hypothesis research questions were put forward then researched in the third and fourth section of the thesis. Furthermore in the fifth section the findings will be tested in more detail in Berlin and Istanbul metropolitan areas. Following a wide literature review, face-to-face interviews were conducted in these cities. The interviews aim to put forth the importance given to monitoring and evaluation in the planning processes and how it is implemented. Finally, the current plan execution problems of the flexible modern planning paradigm that is widely accepted in the modern paradigm can be rooted back to the lack of or the immature use of proper monitoring and evaluation processes in the planning systems. Despite the growing number of academic researchers in the field, the conceptual background on the monitoring and evaluation process in the planning system has still not matured in Turkey. This study provides a critical viewpoint on the changes that occur in the planning systems in relation to the changes in planning paradigms and puts forward the current state of monitoring and evaluation, aiming to provide insight into strengthening the relation between planning and the management of urban development. The scope of the study has been set as Istanbul metropolitan area, due to the insufficient number of conceptual background research and inexistent prior local academic research on the field of monitoring and evaluation. The planning process must be considered as a whole. Therefore the study model aims to provide solutions to the integration problems of different plans, prepared by different planning institutions in order to increase the efficiency of the integrity of the planning process by way of improving the monitoring and evaluation phases of planning., Doktora, PhD

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2013, Bir kentin tarihi merkezi o şehrin geçmişteki kent yaşantısını, tarihini, toplumsal yapısını ve şehrin kültür birikimini bugünlere aktaran en önemli araçtır. Günümüzde hızla ve plansız gelişen kentleşme, merkezdeki yüksek arazi değerleri bu tarihi dokuları tahrib eden en büyük tehlikedir. Plansız kentleşme ve gelişmekte olan ülkelerde daha tam olgunlaşamayan korumacı yaklaşım gibi nedenler bu ülkelerin tarihi kent merkezlerinin korunamasındaki en büyük nedenlerdir. Halbuki tarihi merkezler korumacı bir yaklaşımla geliştirilerek kentli tarafından etkin kullanımı sağlanarak gelecek kuşaklara aktarılması gereken en önemli kültür varlıklarıdır. Bu tez kapsamında İran’ın en eski kentlerinden birisi olan Urmiye kentinin tarihi dokusu araştırma konusu olarak seçilmiştir. Gelişmekte olan ülkelerde tarihi dokuların korunmasına yönelik yaşanan sorunlar bu ülkede de sıkça karşılaşılan bir durumdur. Korumacı yaklaşım bu ülkede de daha net olarak yerleşmemiştir. Urmiye Kenti hakkında genel bilgiler, tarih içerisinde geçirdiği değişimler ve dönüşümler kentin sahip olduğu kültürel birikim detaylı bir şekilde ortaya konularak çalışma alanı hakkında geniş kapsamlı bilgilendirme yapılmıştır. Ayrıca İran’da bu ve bu alana benzer nitelikteki alanların koruma yaklaşımına yönelik çıkarılan yasalar ve kanunlar anlatılarak alanın korunmasına ilişkin devlet nezlinde yapılan çalışmalar ortaya konulmuştur. Tarihi kent merkezinin fiziksel ve sosyal çevresine yönelik detaylı analizler yapılarak alanda yaşanan sorunların tespiti yapılmıştır. Tespit edilen sorunların giderilmesi yada en asgari seviyeye indirilmesi amacına yönelik öneriler getirilmiştir. Tarihi kent merkezinin korumacı bir yaklaşımla geliştirmesi ve gelecek kuşaklara korunarak aktarılmasına yönelik çalışmalar yapılmıştır., Historical center of the city is the most important tool which has been conveyed the way of life, history, social structure and cultural heritage of the city from past to the present. Nowadays rapid and unplanned urbanism and the raising value of land in city centers are the biggest treats which destroy these historical urban fabrics. Unplanned urbanism and unprofessional conservation approaches are the main reasons that historical city centers are not being preserved in developing countries. Whereas the historical fabrics of cities are the most important cultural element of cities should be preserved as by developing an effective conservative approach to convey them to the next generations. Iran, is one of the luckiest countries of the world since it is on the most fertile soils in terms of cultural heritage. Several ancient civilizations up to before Christ era lived in Iran territory. Iran is also one of the most important centers of Mesopotamia civilisations. This situation is a synthesis, historical soul of Mesopotamia civilizations which is one of the most important cradle of civilizations. Cultural and civilization accumulation coming from the historical process of Iran; ensures this country to have distinctive historical patterns and cultural heritage from other countries. Iran is nearly a historical museum with its historical and cultural values. This historical value accumulation causes the country to take an important responsibility. This responsibility encumbers to the country the mission of protecting historical environment, preventing the deprediation and trasmitting to next generations as could be used. Not able to protect the current environment and not able to adopt the historical heritage, not able to use historical environment in the economic and social circumstances of today confronts in also Iran like nearly every historical environment of the World today. Today, there are laws and legislations in Iran to protect and develop cultural heritage and historical patterns. But those studies are not sufficient for an effective and sustainable protection perception. The approach of current laws and legislations towards obstacles in front of “proliferation of more effective and sustainable perception of protection” makes those problems more strong, knotty and complex. It is an unavoidable fact that a society could not easily push its historical background and life experience. Historical life experience and background effects the past of a society and leaves deep scars, as well as effects its today and tomorrow. Historical background, gives us some clues to us in order to perceive the physical structure, spatial structure and the most important one, social and cultural structure of the era. To show the historical process in a sustainable perception helps to create a sustainable environment.. In order to fight with problems in today’s cities and generate alternative solutions, to create more comfortable usages and generate protection perception; and participation of people who live in the territory to protect the historical pattern. To ensure the protection of historical patterns, to adopt those to the planning principles, to transmit those to today’sd city planning approach and to next generations force city planners and architects. While the historical pattern is being dealt by protection approach; it is aimed to provide benefits to the city and tourism value and contribution to the city economy. The purpose of this study is to reevaluate the improvement process of historical fields and improvement effects of historical core in Urmia city. For this purpose, the historical pattern of Urmia city of Iran, was studied within city planning and protection criteria. Within the content of this study, new and different approaches were suggested to replacing the historical pattern of Urmia City by benefitting from urban design methods and principles of historical center of Urmia city. In this thesis, the historical fabric of Urmia as one of the oldest city of Iran has been chosen as the case study. All the problems which could be countered in the preservation of historical urban fabric of developing countries could be seen in Iran too. Conservation approach has not been applied in this country either.in the thesis Attempted to provide general extensive information about the area with a brief summary of the city of Urmia and its changes and transformations throughout the history. Also the rules and regulations related to this area or similar areas in Iran have been investigated. The detailed analyses of physical and social environment of the historical town center have been leaded to find out the problems. Attempted to provide suggestions for identified problems to eliminate or minimize their affectivity. A study on the development of historical town center by progressive conservation approach to convey it to next generations has been made. Historical pattern of a city means historical layers, historical, social and cultural accumulations, life styles of people and a unique order seen in structuring, location and physical structuring. The dimension of transportation scheme in construction plan for the purpose of protecting historical structure and transmitting those to next generations and in detailed architectural projects; physical environment,condition of building, green areas and city economy and studies have to be made. In this study, transportation system of historical pattern, spatial and physical condition, place of city economy, social and cultural structure shall be dealt integrally and deficiencies were determined. Suggestions were developed in order to gain these historical places to city life by correcting those deficiencies and minimizing those deprediations. In this study, firstly aim, scope and method parts of the study were explained. Approaches related with historical patterns and fields were examined from the past up to today in the world in order to solve these problems. In the afterwards of the study, it is explained that transmitting the well-rounded literature search and definition of patterns were made and protection of these patterns have an important location in the today and the future of the city. In another chapter of the study, some examples from protection areas from Europe, Turkey and Iran, were researched. Physical, social and economic studies made for the purpose of protecting historical patterns in those protection areas, were assessed. Moreover, legal opportunities in protection in the World and Iran were researched. Information about natural values, socio-economical structure, historical and cultural values of Iran-Urmia city which is selected as Example in the fourth chapter, is given. After general definition of the city, analyses were made on the historical pattern. These analyses include research of buildings in the historical pattern (Storey height, building situaton, building structure), research of transportation, equipment fields and research of the infrastructure of the field. In line with studies and analyses, studies for determining protection probles in Iran and Urmia and protection of its historical pattern and planned improvement were made. At first, some key of the situations were tried to be generated for those determined problems and suggestions were made in order to minimize current inconveniences and deficiencies. At the last chapter of this study, we conclude under four main topics in order to make general assessment oriented to subjects which we mentioned during the thesis process. Economic, Cultural and Sociological improvement includes those topics., Yüksek Lisans, M.Sc.

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013, Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2013, Bu çalışmada; bütünleşik kentsel koruma-geliştirme sürecinin planlaması, yönetimi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda kuram, uygulama ve yöntem çerçevelerini karar-katılım temelli ve bağlantılı sistem çerçevesinde birleştiren, ölçeklerarası performans-odaklı bir modelin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle; Bütünleşik kentsel koruma-geliştirme sürecinde; ölçeklerarası performansa dayalı planlama mekanizmasında stratejik bir planlama aracı olarak kullanılan kentsel tasarım rehberleri, farklı kentsel dönüşüm süreçleri [koruma, yenileme-geliştirme ve koruma-geliştirme süreçleri] için organizasyonel ve mekansal düzeylerde yönlendirici faktör olabilir hipotezi test edilmektedir. Dünya kentleri ve Türkiye/Istanbul örnekleri kapsamında, sürecin planlaması-yönetiminde koordinasyon ve kooperasyon sağlayan mekanizma-araç bağlantısı sorgulanmaktadır. Karma araştırma yöntemlerine dayalı performans-odaklı parametrik çerçeve doğrultusunda, karar ve oyun kuramı kapsamındaki alt-yöntemler, karakteristik işlev temelinde çakıştırılarak; tersine tümevarım ve ileriye tümdengelim teknikleri ile makro/ulusal - mezo/bölgesel - mikro/yerel ölçeklerde çözümlemeler yapılmaktadır. Dönüşümsel mekanizma tasarımı çerçevesinde, ölçeklerarası işlevsel performans değeri bakımından farklılaşan ikisi mevcut ve dördü öneri uygulamalara odaklanan üç aşamalı evrimsel bir yapı içinde toplam altı model ile oluşturulan performans-odaklı süreç karakteri çözümlenmektedir. Mevcut uygulama modellerinde; bölüntülü sürecin pragmatik planlaması ve stratejik yönetiminde kontrol-odaklı operasyonel aracı veya bütünleşik sürecin stratejik planlaması ve analitik yönetiminde kalite-odaklı mekanizma aracı olarak kullanılan kentsel tasarım rehberleri; Geçiş modellerinde mekanizma konumlandırma-yapılandırma-kalibrasyon senaryolarında geliştirilerek, Öneri uygulama modelinde bağlantılı sürecin analitik planlaması ve stratejik yönetiminde bütünleşik kentsel kalkınma-odaklı mekanizma çerçevesi olarak sunulmaktadır. Her aşama sonunda karşılaştırmalı değerlendirme yapılarak, ardılı olan aşama ile ilgili mevcut/tasarlanan kapasiteye dayalı performans potansiyelinin gelişimi ve ortak süreç yapısı açıklanmaktadır. Süreç planlama-yönetim ile mekanizma-araç bağlantısını dönüşümsel biçimde geliştirmek ve geleceğimizi sürdürülebilir biçimde programlamak için yeni-işlevsel planlama-tasarım yaklaşımlarının sistem bilimleri çerçevesinden tanımlanması önerilmektedir., In this study, it is aimed to develop a multi-scaled performance-based model unifying the theory, practice and method within a relational system framework on the basis of coordination-cooperation in order to plan, manage and sustain the integrated urban regeneration process. Therefore, the hypothesis urban design guidelines used as a strategic planning instrument in the multi-scaled performance-based planning mechanism may be a leading factor both on organizational and spatial levels for different urban transformation processes [heritage conservation, (re)development and regeneration based processes] in the integrated urban regeneration process is tested. Consequently, mechanism-instrument connectivity providing coordination and cooperation for planning and management of the process both in the World cities and Istanbul/Turkey is examined. Methodological rules of decision theory and game theory -which are superposed on the basis of characteristic function and used in accordance with a performance-based parametric framework through the mixed research methods- are utilized to make analysis and synthesis on macro/national-meso/regional-micro/local scales by reverse induction and forward deduction techniques. In the hypothesis testing, two of existing/empirical models and the four of proposed/experimental models out of the six models, which are diversified in terms of value function, are programmed in order to resolve the performance-based process characteristics with reference to the three-staged evolutionary structure under the framework of (transformational) mechanism design. Urban design guidelines, which are used either as urban control-based operational instrument for fragmented urban regeneration process or urban quality-based mechanism instrument for integrated urban regeneration process in the existing/empirical models, are developed under the mechanism positioning-restructuring-calibrating models on a transitional function scenario and put forwarded as an integrated urban development-based mechanism framework on a characteristic function scenario in the proposed/experimental models. At the end of each performance-based progressive stage, common characteristics of the process in general structure and development potential of the existing/proposed capacity of urban design guidelines are unfolded by a comparative evaluation. In conclusion, it is proposed to redefine the neo-functional planning-design approaches within the framework of systems sciences in order to develop the mechanism-instrument connection in a transformational scenario and to program our urban future in a sustainable method., Doktora, PhD

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2012, Bu çalışmada, yaratıcılık kavramı altında yaratıcı sektörlerden medyanın incelenerek, dünyadaki yeni eğilimlerle gelişmekte olan çeşitli medya kümelenmeleri araştırılmıştır. Tarihi ve geleneksel bir medya kümesi olarak incelenen Istanbul Babıali’de 1940’lardan itibaren gelişmiş olan basın yayın kümesinin alanda bulunan sanayinin desantralizasyonu ile beraber kent çeperine taşınmasının sonuçları irdelenerek ortaya konmuştur. Yaratıcı sektörlerin mekânsal ihtiyaçları belirlenerek Babıali alanında taşınma öncesinde çalışmış kişilerle bir dizi görüşme yapılmış ve gerek terkedilen bu alanla ilgili düşünceler, gerek kent çeperinde geçirilen yaklaşık yirmi yıllık süreç değerlendirilerek ortaya konmuş, Babıali alanında 150 yıldan fazla mevcudiyet göstermiş bu özel kümenin ardında hemen hemen hiç iz bırakmadan desantralize edilmiş olmasının kent için bir kayıp olup olmadığı sorusuna cevap aranmıştır., The aim of this thesis is to understand the concept of creative city and examine creative media clusters. Among the creative industries media with a fundamental redefinition with its new technology based transformation and the new communication infrastructure shows a spatial transition. Traditional media supply, production and distribution process and methods are being restructured. Intentionally examining the cluster concept and the media clusters the main purpose is to observe the very unique development in 19th and 20th century in Istanbul, Babıali, so called the capital city of Turkish media. To establish the spatial and environmental demand for a creative ecology a set of conversations are hold with the former journalists, publishers, editors or writers who used to work in Babıali for understanding the consequences after the decentralization of the whole historical and traditional printing and publishing sector with the other industry to the periphery of the city., Yüksek Lisans, M.Sc.

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2012, Bu çalışma, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almanın kültürel mirasın korunmasında alana ve ülkeye sağladığı avantajlar nelerdir ve dezavantajları var mıdır? Olarak belirlenmiş araştırma sorusu çerçevesinde hazırlanmıştır. Bu soru doğrultusunda öncelikle kültür, kültürel miras ve koruma anlayışının gelişimi ele alınmış, koruma konusundaki etkin aktörler kısaca açıklanmıştır. Bu aktörlerden biri olan UNESCO ve bünyesinde kurulan Dünya Miras Merkezi detaylı olarak incelenmiş ve Dünya Miras Listesi’nin oluşumunun ilke ve kriterleri, hangi durumda listeden çıkarılma tehlikesi altında olunacağı açıklanarak konuyla ilgili kavramsal durum ortaya konulmuştur. Dünya Miras Listesi’nde yer almanın öncelikle listedeki alana, sonra ülkeye kültürel mirasın korunması konusunda üretilen koruma politikalarına ne boyutta etki ettiğini ortaya koyabilmek tezin amacını oluşturmaktadır. Bu etkinin farklı ülkelerde farklı boyutlarda olacağı öngörülerek listede yer alan ülkelerden İsveç ve Almanya örnek olarak seçilmiştir. Örnek ülkelerinde kültürel mirasın korunması bağlamında koruma politikaları değerlendirilerek, alanlarda gerçekleştirilmiş çalışmalar incelenmiş, koruma sürecinde etkin kurum ve aktörlerle birebir görüşmeler yapılmış, koruma konusundaki mevcut politikalarına ek olarak üretim aşamasındaki politikalar hakkında bilgi toplanmıştır. Türkiye kapsamında öncelikle Dünya Miras Listesi’nde yer alan alanlar açıklanmış bu alanlardan biri olan İstanbul Tarihsel Alanları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu alanlarda gerçekleştirilen projeler UNESCO Dünya Miras Komisyon uyarıları ile ilişkilendirilerek değerlendirilmiştir. Araştırma sorusu kapsamında hazırlanan anket ile koruma sürecinden sorumlu tüm aktörler ile görüşmeler yapılmış bu şekilde konuyu nasıl değerlendirdikleri tespit edilmiştir. Son olarak İsveç ve Almaya ülkelerindeki başarılı uygulamalar ile İstanbul çerçevesindeki analizler ve anket sonuçları değerlendirilmiş ve Dünya Miras Listesi’nde yer almanın avantajlarının benimsenip bu avantajların ülke politikalarına olumlu yönde katkı sağlayabilmesi doğrultusunda bazı öneriler geliştirilmiştir., This study prepared according to “What are the advantages of being in a UNESCO World Heritage List for a cultural property and its nation and is there any disadvantages in this relation?” Research question. Culture, cultural heritage and protection were introduced to clearly reflect the conceptual basis of those notions. And effective actors about protection policies were briefly explained. Literature scan continue with introduction to World Heritage Center, the most effective actor in heritage protection, then to help analyze the protection policies World Heritage concept and the principles and criterions of World Heritage List was explained, and finally the terms that lead a heritage to be put out of the list were introduced. The main objective of this work is to bring up the effects, of being in the World Heritage List, firstly on the heritage itself, then the protection policies of home country. Due to these effects can be changed from country to country Sweden and Germany was chosen as a case study. Sweden and Germany were examined within the context of cultural heritage protection policies. Several Interviews were made with the actors in order to reflect their ideas about being in the World Heritage List. In Turkey context Turkish properties that are in the World Heritage List were introduced and Historical Areas of Istanbul were considered in detail. Existing projects were judged on their relation with World Heritage Commission’s warnings. A survey parallel to the research question has been conducted among all the responsible actors for Historical Areas of Istanbul. With the help of that survey and several interviews, a clear understanding on how they consider the subject has been obtained. Finally the successful projects and applications from Sweden and Germany, analysis and survey outcomes that have been made around Istanbul were evaluated. The advantages of being in the World Cultural List were adopted and those advantages were transformed into several recommendations to help improve the national protection policies., Yüksek Lisans, M.Sc.

Bu çalışmada, yaratıcılık kavramı altında yaratıcı sektörlerden medyanın incelenerek, dünyadaki yeni eğilimlerle gelişmekte olan çeşitli medya kümelenmeleri araştırılmıştır. Tarihi ve geleneksel bir medya kümesi olarak Istanbul Babıali'de 1940'lardan itibaren gelişmiş olan basın yayın kümesinin alanda bulunan sanayinin desantralizasyonu ile beraber kent çeperine taşınmasının sonuçları irdelenmiş ve ortaya konmuştur. Yaratıcı sektörlerin mekânsal ihtiyaçları ortaya konarak Babıali alanında taşınma öncesinde çalışmış kişilerle bir dizi görüşme yapılmış ve gerek terkedilen bu alanla ilgili düşünceler, gerek kent çeperinde geçirilen yaklaşık yirmi yıllık süreç değerlendirilerek ortaya konmuştur. The aim of this thesis is to understand the concept of creative city and examine creative media clusters. Intentionally examining the cluster concept and the media clusters the main purpose is to observe the very unique development in 19th and 20th century in Istanbul, Babıali, so called the capital city of Turkish media. To establish the spatial and environmental demand for a creative ecology a set of conversations are hold with the former journalists, publishers, editors or writers who used to work in Babıali for understanding the consequences after the decentralization of the whole historical and traditional printing and publishing sector with the other industry to the periphery of the city. 173

Koruma kararının uygulanması aşaması, koruma ile ekonominin birebir etkileşim içerisinde olduğu sürecin başlangıcını oluşturmaktadır. Koruma kavramının gelişiminde ve korumanın uygulanabilirliğinde ekonomik koşulların etkinliği, günümüzde ekonomi ile korumanın birbirinden bağımsız düşünülmemesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Korumaya yatırım yapmanın ekonomik etkilerinin saptanması, uygulama kararının alınmasında belirleyici rol oynamakta, finansal alt yapısı hazırlanmamış koruma kararları tek başına korumayı sağlayamamaktadır.Türkiye'de tarihi yapı ve alanların içinde bulunduğu köhneme süreci, 1990'lı yıllarda turizm sektörünü canlandırma ve geliştirme projeleri ile, 2000'li yıllarda ise kentsel dönüşüm ve yenileme projeleri ile aşılmaya çalışılmaktadır. Her iki kapsamda da ``fiziksel ve sosyal yapının korunması'' amacından uzaklaşılarak, ekonomik gelişimi sağlama öncelikli kararlar alındığı izlenmektedir. Araştırma Türkiye'de kültürel mirası korumanın yarattığı ekonomik etkinin tanımlanması konusunu ele almakta, tarihi yapı ve alanların orijinal konut fonksiyonları ile korunmalarının fiziksel ve sosyal korunma ve ekonomik gelişimi bir arada sağlayacağını savunmaktadır.Araştırmanın izlediği yöntem sayesinde; kültürel miras konut stoğunun korunmasının kent, bölge ve ülke ekonomisine yapacağı ekonomik katkı tanımlanarak, tarihi yapıları ve alanları turizm ve sosyo kültürel fonksiyonlar dışında, orijinal konut fonksiyonu ile korumanın verimliliği açıklanmakta, Türkiye'de korumanın yasal, yönetsel, finansal koşullarla oluşturulan ekonomik gücü, ampirik verilerle somutlaştırılmaktadır. Determination of the economic impacts of conservation investment plays a significant role in the decision of implementation, and the decisions without financial assessment alone can not provide conservation orders. The process of dilapidation on the historic structures and areas in Turkey has tried to overcome by reviving and developing the tourism industry in 1990's and by urban renewal and urban transformation projects during the 2000's. On the other hand, it has been monitored that both of the contexts intended economic development as a priority by moving away from ?the conservation on the physical and social structure? goal. This research aims to define the economic effects of cultural heritage conservation in Turkey and advocates the issue of protection of historical buildings and areas together with their original functions will provide the physical and social protection as well as economic development. The economic return of conservation in the existing residential stock of cultural heritage is defined to clarify the contribution to urban, regional and national economy and the efficiency of conservation with empirical data in Turkey under its legal, administrative and financial conditions with the research method followed here. 385

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2010, Ege kıyıları doğal ve kültürel zenginlikleri ile Türkiye’nin önemli turizm alanlarından biri olarak değerlendirilebilir. Bir alana turist çekebilmenin en önemli etkenlerinden biri sahip olduğu doğal ve kültürel çevredir. Ege kıyılarında yer alan Cunda (Alibey) Adası kültürel, kentsel, doğal mirası bir arada barındırmaktadır. Son yıllarda bu çekicilikten faydalanmak için çok sayıda turist alanı ziyaret etmektedir. Ada’da var olan plansız gelişme sosyal, ekonomik ve turistik çevreye yansımaktadır. Cunda (Alibey) Adası için sürdürülebilir turizmin hedeflendiği bir turizm planlaması; halkın yaşam kalitesini olumlu yönde değiştirebilecek, ekonomik faydalar sağlayacak, kentsel ve kültürel dokunun korunabilmesini sağlayacaktır. Bu çalışma kapsamında turizm planlaması ve sürdürülebilir turizm kavramları irdelenerek, amaçları, esasları, faydaları tanımlanmıştır. Bu bağlamda çeşitli alanlarda yapılan turizm yönetim ve gelişim planları incelenmiş ve örnek olarak değerlendirilmiştir. Cunda Adası, sahip olduğu kültürel ve doğal değerlerinin hızla tüketilmeye başlanması, turizmin halkın yaşam kalitesine ve Ada’nın doğal, kültürel niteliklerine zarar verici şekilde gelişiyor olması nedeniyle çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Bu çalışma ile Cunda (Alibey) Adası için sürdürülebilir turizm odaklı bir turizm yönetim planı modeli oluşturulması amaçlanmaktadır. Çalışmada, amaca uygun olarak öncelikle turizm planlaması ve sürdürülebilir turizm üzerine genel kavramlar tanımlanmıştır. Cunda Adası’nda geliştirilecek turizm planına örnek olabilecek Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Turizm Master Planı, Byron Eyaleti ve Beverly Eyaleti Turizm Yönetim Planları incelenmiştir. Bu alanların örnek olarak seçilme nedeni yapılan planların sürdürülebilir turizm odaklı hazırlanmış olmalarıdır. Cunda Adası nın tarihçesi, doğal, kültürel, tarihi, sosyal, ekonomik durumu ve mevcut turizm gelişimi hakkında yerel yönetimlerden, belediyeden, ilgili kurum ve kuruluşlardan toplanan bilgiler, yerel halk ve gelen ziyaretçiler ile yapılan anket çalışmaları değerlendirilmiştir. Ada’nın güçlü ve zayıf yanları, fırsatları ve tehditleri belirtilmiştir. Cunda Adası’nda belirlenen sorunlar ve potansiyeller çerçevesinde ve incelenen örnekler dikkate alınarak Cunda Adası’nda turizmin sürdürülebilirliği için turizm yönetim planı modeli önerisi yapılmış ve değerlendirilmiştir., The Aegean coasts could be regarded as one of Turkey’s major tourism areas with its natural and cultural properties. One of the most important factor which attract tourists to an area is its natural and cultural environment. Along the Aegean Coastal, Cunda (Alibey) Island shelters urban and cultural heritage together. Recently, a good number of tourists visit the area to take advantage of this attraction. The reflections of unplanned development on the social, economic and touristic environment are being observed in the Island. A tourism planning aimed at sustainable tourism in Cunda (Alibey) Island could positively change the society’s quality of life, provide economic benefits, preservation of urban and cultural preservation of tissue. Within the context of the study, the concept of sustainable tourism and tourism planning, objectives, principles, benefits are defined and the various fields of tourism management and development plans are examined and evaluated as examples. The natural and cultural values of Cunda (Alibey) Island have started to be consumed rapidly and tourism develops by damaging the society’s quality of life, natural and cultural characteristics. This is the reason why the study area has been chosen as Cunda (Alibey) Island. A suggestion of tourism management plan model focused on sustainable tourism is to be aimed for Cunda (Alibey) Island. In the study, general concepts on tourism planning and sustainable tourism are primarily defined. Turkish Republic of Northern Cyprus Tourism Master Plan, Byron Shire Tourism Management Plan and Shire of Beverly Tourism Management Plan are examined as examples for Cunda (Alibey) Island Tourism Management Plan to be developed. The reason for choosing these areas as examples, is that the plans are sustainable tourism-oriented. Cunda (Alibey) Island’s history, natural, cultural, historical, social, economic status and the current tourism development, information collected by local authorities, municipalities, institutions and organizations, surveys with local people and visitors have been analyzed. The Island’s strengths and weaknesses, opportunities and threats have been determined. Finally, considering the problems and potentials of the Island and studied examples, and also in line with the current regulations of a management planning proposal, a tourism management plan model focused on sustainability has been proposed for Cunda (Alibey) Island., Yüksek Lisans, M.Sc.

Türkiye'de kentsel kültür mirasının risk yönetiminde var olan sorunlar, koruma ve risk yönetimi alanlarında ortak bir işleyişin olmamasından kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda tezin amacı, tarihi kentsel çevrelerde kentsel kültür mirasına yönelik risklerin analiz, değerlendirme ve azaltımında yol gösterici olabilecek bir risk yönetim modelinin ve uygulama sürecinin ve uygulama sürecini oluşturan, analiz, değerlendirme ve azaltım aşamalarının tanımlanması ve Adalar Merkezi olan Büyükada (İstanbul) örneğinde bu modelin denenmesidir. Tarihi kentsel çevreler için var olan sistemde koruma çalışmaları ve afet riski azaltımı birbirinden bağımsız işleyen iki süreçtir ve önerilen modelde bu sistemlerin bütünleştirilmesi hedeflenmiştir.Kentsel kültür mirasının karşı karşıya olduğu risklerin kaynaklarına bakıldığında fiziksel çevre, sosyal, ekonomik, politik veya teknik-organizasyonel olarak sınıflandırabilecek ve fakat bu kategoriler arasında da geçişler ve ortaklıkların bulunduğu çok katmanlı bir nedenler grubu görülmektedir. Örneğin kullanıcısının farklı öncelikleri nedeniyle düzenli olarak bakımı yapılmamış bir kentsel kültür mirası yapısı, deprem nedeniyle yıkıldığında hem sosyo-kültürel hem de fiziksel kökenli risklerden zarar görmektedir. Deprem, sel gibi doğal afetler doğal ya da insan yapısı bir afet olarak ortaya çıkan yangın bütün dünyada kentsel kültür mirasını tehdit eden başlıca fiziksel çevre kaynaklı risklerdir. İklim değişiklikleri ve yoğunlaşan kentsel alanlar ile etkileri artan sel afetleri, tarihi gelişim sürecinde akarsu veya deniz kenarlarında konumlanmış kentlerde, yapısal hasar yaratmaktadır.Türkiye'de, kentsel kültür mirası pek çok farklı alanda risk altındadır. Kentsel alandaki kültürel miras yapılarına ilişkin detaylı envanter bilgisinin eksikliği, miras ögesini tehdit eden tehlikelerin etkilerinin değerlendirilmesini güçleştirmektedir. %95'i çeşitli derecelerde sismik risk altındaki Türkiye'de kentsel kültür mirası alanlarını da tehdit eden en önemli fiziksel çevre kaynaklı risklerden birisi depremdir. Bunun yanı sıra yakın dönemli diğer örnekler arasında Hasankeyf'in Ilısu barajının yapım kararıyla sular altında kalacak olması, Tarlabaşı'ndaki tescilli yapılara, cephelerine indirgenen bir koruma anlayışı ile müdahale edilmesi ya da gelir elde etmek amacıyla kundaklanan tarihi ahşap yapılar da politik, sosyal ve ekonomik kaynaklı risklere örnek oluşturmaktadır. Yasal çerçeve, idari yapılanma ve finans kaynaklarında olumlu gelişmeler olmasına karşın kentsel kültür mirasına yönelik risk azaltımı ile ilgili uygulamalarda bütünleşik ve etkin bir sistem henüz bulunmamaktadır. Ayrıca yasal yapıdaki kimi düzenlemeler de yeni riskler oluşmasına neden olabilmektedir. Örneğin 5225 sayılı Kültür Yatırımlarını ve Girişimlerini Teşvik Kanunu 2863 sayılı Kanunla korunan alanları da teşvik kapsamı içine almıştır. Bu düzenleme turizm baskısının kentsel koruma alanları üzerindeki etkisini artırmaktadır. 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun gerekçelerinden birisi olarak doğal afete karşı önlemi de içermektedir. Yenileme alanlarında yapılan kimi düzenlemeler ise koruma ilkeleri ile bağdaşmayan ve miras ögesine zarar veren sonuçlar doğurmaktadır.Kentsel kültür mirasının risklere karşı korunmasına ilişkin bir strateji üretebilmek için bütünleşik ve çok yönlü bir yaklaşım ortaya koyma gerekliliği ortadadır. Riske duyarlı bir yönetim modeli, kentsel kültür mirası için gereken bütünleşik yaklaşımı ortaya çıkarabilir. Bu çalışma kapsamında tarihi kentsel çevrelerde kentsel kültür mirasına yönelik olarak fiziksel çevre kaynaklı risklerin yönetimi için bir model önerisi geliştirilmiştir. Bu modelde özellikle tarihi kentsel çevreleri önemli bir şekilde etkileyen doğal afetlere yönelik risk analiz, değerlendirme ve azaltım bileşenleri için Coğrafi Bilgi Sistemleri'ne dayanan bir değerlendirme sistemi tanımlanmıştır. Bu modelin uygulama örneği olarak Adalar'ın merkezi fonksiyonlarının yer aldığı Büyükada'da, öngörülen deprem (ve tsunami), yangın ve sel/su baskını tehlikelerine karşı öncelikli zarar azaltma müdahale alanları ve risk altındaki kentsel kültür mirasının değerlendirmesi yapılmıştır. Bu alanın seçilmesinin nedeni Deprem Master Planı (2001) kapsamında öncelikli müdahale alanı olarak gösterilen Adalar bölgesi JICA Mikrobölgeleme raporuna (2002) göre de İstanbul metropoliten alanı içinde beklenen İstanbul depreminde kültürel mirasın en fazla hasar gördüğü alandır.Çalışma kapsamında ele alınan risk yönetim modeli, risk analizi, risk değerlendirmesi ve risk azaltımı olmak üzere üç aşamadan oluşmaktadır. Risk analizi, risklerin tanımlanması ve bu riskleri etkileyen faktörlerin/parametrelerin ve bu faktörlerin ağırlıklarının ve önem derecelerinin belirlenmesidir. Risk değerlendirmesi, risk faktörlerinin her birisi ve toplam risk için üretilen analizlerle kentsel kültür mirasına yönelik risklerin değerlendirilmesi ve öncelikli müdahale gerektiren alanların tanımlanmasıdır. Risk azaltımı ise farklı derecelerde önceliğe sahip olan müdahale alanları için yapısal ve yapısal olmayan müdahale türlerinin ortaya konması ve müdahale araçları ile sürecin tanımlanmasıdır. Bu model kapsamında kullanılan Çok Kriterli Analiz Yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Sürecinin risk analizinde kullanım örneklerini değerlendirmek amacıyla altısı detaylı olmak üzere bir dizi risk analizi, değerlendirmesi ve yönetimi örneği incelenmiştir. Detaylı incelenen örnekler: RISK-UE Projesi (8 Avrupa Kenti için sismik risk analizi); sel afeti için hassasiyet değerlendirmesi, Salento-İtalya; Çok Kriterli Değerlendirme Yöntemi ile yangın riski analizi, Hindistan; Çok kriterli mekânsal analiz yöntemi ile deprem tehlikesi analizi, ABD; Bulanık mantık ile yangın riskinin değerlendirilmesi, Sydney-Avustralya ve Bulanık mantık ile yangın çıkış riskinin analizi, ABD örnekleridir. Örneklerde kullanılan parametreler ve ağırlıkları ile analizin yapısı gibi veriler, öneri modele girdi olarak aktarılmıştır.Fiziksel çevre kaynaklı risklerden deprem, yangın ve sel ve su baskını ele alınmıştır. Deprem riski analizi kapsamında: jeolojik yapı ile olası deprem etkilerinin analizini içeren ?Zemin tehlike analizi?; olası deprem etkilerinin, batimetri, kıyı topoğrafyası ve denizde heyelan etkilerinin bütünleşik analizi olan ?Tsunami tehlike analizi? ve mevcut yapıların yapı tarzı ve bina durumuna bağlı olarak deprem davranışı ve hasargörebilirliklerinin bütünleşik analizi olan ?Yapısal hasargörebilirlik analizi? yapılmıştır. Yangın riski analizi yangın çıkış ve yangın yayılma olmak üzere iki farklı analizi içermektedir. Yangın çıkış riski, yangının çıkmasına neden olacak yanıcı/patlayıcı kullanımlar gibi etmenlerin tanımlandığı risk analizidir.Yangın yayılma riski ise, yangının yayılma hızına etki edecek bitki örtüsü tipi ve yoğunluğu, rüzgar ve eğim gibi etmenlerin tanımlandığı risk analizidir.Sel riski analizinde ?Zemin tehlike analizi? ve ?Su toplama dağıtma yapılarının hasargörebilirliğinin analizi? yapılmıştır. Zemin tehlike analizi aşırı yağış ve taşkın nedeniyle zemin özelliklerine ve eğime bağlı olarak sel tehlikesi olan alanlar tanımlanmaktadır. Baraj veya su toplama-dağıtma yapılarının hasargörebilirliğine bağlı tehlike analizi ile bu yapıların olası etki alanları tanımlanmaktadır.Risk değerlendirmesi iki aşamada ele alınmaktadır: Birincisi her bir risk faktörü için hassasiyet (vulnerability) alanlarının belirlenmesidir. İkinci aşamada farklı risk faktörlerinin, ağırlıklarına göre beraber değerlendirilmesi ile kentsel kültür mirasına yönelik riskler açısından, öncelikli müdahale alanlarının tanımlanması yeralmaktadır. Risk azaltımı aşamasında tanımlanan müdahale alanlarına planlama, kentsel tasarım ve yapısal olmak üzere üç farklı ölçekte müdahale tanımlanmıştır. Planlama ölçeğinde müdahale kapsamında arazi kullanımı kararları, ulaşım planlaması ve yoğunluk kararlarında yapılacak düzenlemeler kentsel kültür mirasına yönelik riskin azaltımına katkıda bulunmaktadır. Kentsel tasarım ölçeğinde müdahaleler yapı ve yapı gruplarının yakın çevresinde yapılabilecek olan çalışmaları ve alınabilecek önlemleri içermektedir.Büyükada'da yapılan risk analiz ve değerlendirmeleri adadaki kentsel kültür mirası ögelerinin %40,2'sinin yüksek derecede fiziksel çevre kaynaklı risk altında olduğunu göstermektedir. Büyükada'daki yapılar ağırlıklı olarak deprem ve yangından etkilenmektedir. Yüksek yanıcılığa sahip Kızılçam ve Fıstıkçamı alanlarının bulunduğu Büyükada'da kentsel kültür mirası ögelerinin önemli bir kısmını da ahşap yapılar oluşturmaktadır. Bu bağlamda Büyükada'da kentsel kültür miras alanları başta olmak üzere fiziksel çevre kaynaklı tehlikelerin etkilerinin azaltılması gerekmektedir. Bunun için ilk etapta müdahale edilmek üzere dört öncelikli müdahale alanı tanımlanmıştır. Bu tanımlama özellikle yapıların restorasyonları gibi müdahaleler için kaynakların sınırlılığı düşünüldüğünde daha da önem kazanmaktadır. Fiziksel çevre kaynaklı risklere yönelik zarar azaltımında kapasitenin artırılması gerekmektedir. Büyükada anakaradan izole olmasından dolayı afet anında kendine yetebilmesi gerekliliği vardır. Kentsel kültür mirasına yönelik risk ile ilişkili olarak karar vericilerin ve plancıların teknik bilgisinin artırılması da yapılan müdahalenin etkinliği açısından önemlidir. Bunların yanısıra kentsel kültür mirasına yönelik risk ile ilişkili olarak kullanıcıların ve mülk sahiplerinin farkındalığın artırılması gerekmektedir. Kentsel kültür mirasının fiziksel çevre kaynaklı risklere karşı dayanımının artırılması için finans kaynağı yaratılması gerekmektedir. Sivil mimari miras sahiplerine, kentsel kültür miras ögesi yapıları için onarım ve bakım için mikro kredi vb. finansal araçların üretilmesi gibi önlemler ele alınmalıdırÇalışma sonuçları, yapılara yönelik bütüncül değerlendirme ile tarihi kentsel çevre içinde farklı risk faktörlerini ve dinamiklerini ortaya çıkarmaktadır. Önerilen yöntem CBS ile ortak bir veritabanını kullanarak, var olan ham verinin farklı biçimlerde sentezine olanak sağladığı için, yerel ve merkezi yönetimler tarafından ortak olarak kullanılabilir. Bu model halihazırda birbirinden bağımsız olarak işleyen risk yönetimi ve azaltımı ile koruma süreçlerinin, tarihi kentsel alanlarda koruma amaçlı imar planı ve alan yönetimi planları gibi araçlar ile bütünleştirilmelerinde de kullanılabilir. In Turkey existing issues in the research area of risk mitigation for urban cultural heritage that is at risk, are mainly attributable to absence of a common and defined risk management system among the stake-holders that are responsible from risk mitigation at historical urban environments. Within this context this thesis aims, to define a risk management model that would guide at analysis, assessment and mitigation of risks that threaten urban cultural heritage and it also aims to use the suggested methodology for a case study of Büyükada (Center of Adalar town in Istanbul). Existing System for conservation and disaster risk mitigation are two independent processes and the suggested model also aims to combine these two systems.The sources of risks that threaten urban cultural heritage can be categorized such as physical, social, economic, political and technical /organizational however; it should also be noted that there are risks that can be a combined result of different categories of risk and not to mention that risk in itself is a multi layered concept. For instance a privately owned cultural heritage building might long be neglected due to different preferences of the owner and when it is demolished by an earthquake the causative reason for this is rooted in both the socio-cultural and the physical environment related factors. Natural disasters such as earthquake and flood, or fire (both wildfire and manmade) are the main sources of physical environmental motivated risks that threaten urban cultural heritage all over the world. Climate change and affect of increasingly populated urban areas on historical urban centers those are located along waterside result as devastating flood that gives structural damage.In Turkey, urban cultural heritage is under risk at many different levels. Inadequate inventory of cultural heritage buildings makes the risk assessment process rather difficult. 95% of Turkey is under different levels of earthquake risk, which is one of the most important physical environment related risk in Turkey for urban cultural heritage. Aside from the earthquake factor, other recent examples of cultural heritage at risk generated by political, social or economic factors include Hasankeyf, an archeological heritage area that will be flooded by the completion of the Ilisu Dam; a conservation attitude that has been demoted to just keep the facades of otherwise protected structures in Tarlabasi or arson in empty wooden heritage buildings with aim to benefit from their land financially. Even tough there are positive advancement within the legal frame, administrational structure and financial resources regarding urban cultural heritage, there is still a need for an integrated and holistic system in application process for risk mitigation for urban cultural heritage. Besides some parts of the legal system related to conservation issues cause secondary risks for urban cultural heritage. For instance Law of Promotion of Tourism Investments and Entrepreneurship No.5225, covers and encourages tourism activities at the cultural heritage sites which are under protection with Conservation Law no 2863. This arrangement increases the pressure on the historical sites. Regeneration and renewal Law no 5366 includes natural disasters as a reason for declaration of renewal sites. While an area is declared as renewal zone, some of the applications on the cultural heritage buildings result with loosing originality or ruining integrity.Within the existing system, conservation and disaster risk mitigation are two separate processes that operate individually, and it is aimed in this thesis to integrate the two using the suggested model. In order to be able to implement a strategy for reducing risks for urban cultural heritage, it is necessary to adopt an integrated and multi-faceted approach. A management model that is sensitive to risks can bring the integrated approach that is necessary for urban cultural heritage. As a part of this thesis, a risk management model for urban cultural heritage has been developed. Within this model a GIS based system has been defined for the at analysis, assessment and mitigation components of risks that are generate from natural disasters that affect historical urban areas. In order to implement this model, besides the aim, context and policies that have been defined within the existing management plan that had been prepared for Buyukada, the center of Adalar municipality, an assessment of the urban cultural areas and an assessment of the risk mitigation areas for the foreseeable disasters such as earthquake (and tsunami), fire and flood, has been conducted. The reason for choosing Adalar-Buyukada is that it has been pointed both at Earthquake Master Plan (2001) and at JICA Microzonation report (2002) as the area where the damage at urban cultural heritage is the highest.Suggested model within the theses includes three major steps that are risk analysis, risk assessment and risk mitigation that altogether form risk management. Risk analysis is defining risks, the parameters that affect these risks and weight (importance) of these parameters. Risk assessment is evaluation total and partial risk for the urban cultural heritage and defining prioritized intervention areas. Risk mitigation is defining structural and non-structural measures for the prioritized areas, the intervention tools and the process. Within this thesis several risk analysis and management examples has been evaluated six of which are assessed in depth. Examples that are evaluated in depth are: RISK-UE Project (Seismic risk analysis for 8 European countries); flood vulnerability analysis in Salento-Italy; Fire risk analysis with Multi-Criteria Analysis method in India; earthquake risk analysis with multi-Criteria Analysis method in USA; fire risk evaluation by Fuzzy Logic methods in Sydney-Australia; fire ignition risk analysis with Fuzzy Logic method in USA. Parameters and their weights and structure of the analysis itself are used as input to the suggested model.Earthquake, fire and flood have been chosen among the risks that are caused by factors related to the physical environment. Within earthquake risk analysis: ?Ground hazard analysis? where geological structure and their possible earthquake behavior is analyzed; ?Tsunami hazard analysis? is made as an integrated analysis of possible earthquake affect through the sea topography, batimetri and ?Structural vulnerability analysis? is conducted where building behavior is assessed regarding to building type and condition. Fire risk analysis is combined of fire ignition and fire spread risk analysis. Fire ignition risk analysis includes analysis of explosive or flammable usage and areas. Fire spread risk analysis factors that affect the spread of the fire such as vegetation type and density, wind and slope. Within flood risk analysis, ground hazard analysis and vulnerability analysis of water distribution structures are made. Ground hazard analysis includes the geological formation that affects the permeability of the ground and topography of the area. Vulnerability analysis of water distribution structures include the damage and the possible affected area that is around these structures.Risk assessment is made in two steps: First step is defining vulnerability areas for each risk factor. In the second step different risk factors are evaluated together and urban cultural heritage that is under risk is assessed. This step results as different priority areas for intervening urban cultural heritage. In the risk mitigation level physical interventions are defined as urban planning, urban design and architectural level. In urban planning scale land use, transportation planning and density decisions are some of the main areas for risk mitigation. Interventions at the urban design scale include risk mitigation measures within the close surrounding of the heritage structure(s).Risk analysis and evaluation for Büyükada indicated that %40,2 of urban cultural heritage in the island is under risk that is physically induced. Urban heritage structures at Büyükada are affected mainly from earthquake and fire. Highly flammable Red Pine and Pine Nut trees are densely located especially at the middle of the island that is quite close to wooden structures. Within this context both for urban cultural heritage buildings and the rest of the building stock should be retrofitted for risks that are physically induced. For urban cultural heritage structures at Büyükada four different priority areas have been defined. This definition is especially vital when thinking the existing resources for restoration of these structures are rather limited. The capacity for risk mitigation for physical environment related risks. Büyükada is isolated and carrying disadvantages of being an island, therefore the system and the infrastructure should be self-sufficient. Internal training for decision makers and planners should be organized for risk management of urban heritage areas. Raising awareness of the users and owners of urban cultural heritage is another important issue that should be considered. Creating financial resources for increasing strength of the heritage structures are also essential. These resources can be in forms such as micro-credit for heritage owners for basic maintenance and/or technical advice for using the available resources from the government.Results of this study reveal different risk factors and dynamics that are affecting historical urban environment. Suggested model enables a common database structure that can be used by local and central government for different forms of data analysis and synthesis. This model bridges two separate systems, risk mitigation and conservation and can be used within development plans and site management plans. 210

Kentler insanların yaşama faaliyetlerini gerçekleştirdikleri alanlar olmalarının yanında sahip oldukları nitelikleri ile insanlığın tarihsel hafızasının da bir bölümünü oluşturmaktadırlar. Bu bakımdan kentsel tarihi mirasın geleceğe aktarılması çok büyük önem kazanmaktadır. Sanayi devriminin ortaya çıktığı yılları takip eden dönemden günümüze kadar hem ülkemizde hem de dünyada kentleşme göçlerinde etkisi ile hızlanmıştır. Özellikle ülkemizde bu hızlı nüfus artışı ile birlikte kentlerde tarihi çevre doğrudan etkilenmiş ve paralelinde birçok problem ortaya çıkarmıştır. Bu problemlerin en önemlilerinden birisini erişilebilirlik ihtiyacının karşılanması oluşturmaktadır. Artan nüfus ile birlikte kent merkezine olan ulaşım talebi de büyümüştür. Özel araç kullanımının artması ve yeterli toplu taşıma stratejilerinin geliştirilememesi sonucu özellikle tarihi kent merkezlerinde ulaşım problemleri doğmuş ve tarihi çevreye olumsuz etkileri olmuştur. Sorunun çözümüne yönelik olarak geliştirilen ilk dönem yaklaşımları doğası gereği fiziksel olarak sınırlı yol ağına sahip tarihi kent merkezlerinde yeni yol açma ve mevcut yolları geliştirmek üzerine kurulmuştur. Ancak yapılan bu uygulamalar kent merkezine daha fazla araç trafiğinin çekilmesi, tarihi mirasın kaybı ile sonuçlanmış ve tarihi kent merkezleri araçların işgaline uğratılmıştır.Bunun sonucunda tarihi kent merkezlerinin erişilebilirlik probleminin tarihi çevreye en az zarar vererek çözümüne yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Bu yaklaşım tarihi kent merkezlerine araçların değil insanların taşınması prensibinden yola çıkarak, toplu taşıma, yaya, bisiklet gibi ulaşım unsurlarını ön plana çıkarmaktadır.Bu çalışmada ilk olarak ulaşım türleri ve araçlarının gelişimi, kentlerin oluşumu-ulaşım etkileşimi incelerek günümüzde kent merkezlerinin geldiği noktanın nedenleri ve süreçleri tespit edilmiştir.İkinci bölümde Literatür araştırmaları ile tarihi kent merkezlerinde yaşanan ulaşım problemleri ve tarihi dokunun ulaşım sorunlarından nasıl etkilendiği ortaya konmuştur.Üçüncü bölümde İzmir tarihi kent merkezinin gelişme sürecinin anlaşılmasına yönelik araştırmalar yer almaktadır. Bu amaçla kent merkezinin oluşumunda ulaşım ilişkilerinin rolü planlama geçmişi üzerinden ortaya konmaya çalışılmıştır. Özellikle yapılan arşiv tarama çalışmaları sonucu varılan planlama geçmişi temel alınarak süreç analiz edilmiştir. İzmir tarihi kent merkezinde günümüzde karşılaşılan sorunlar geçmiş dönem gelişmelerini içine alan bir perspektif ile ele alınmıştır. Tarihsel çevrenin kent arazi kullanış ve ulaşım planlamaları çalışmalarında özel durumu dikkate alınmadan yer almaktadır. Dolayısı ile tarihi kent merkezleri özellikle ulaşım talebini karşılamaya dönük olarak yapılan uygulamalar sonucu; fiziksel ve işlevsel kayıp, gürültü, görüntü, çevresel kirlilik, trafik sıkışıklığı, otopark eksikliği gibi sorunlarla karşı karşıyadır.Çalışma kapsamında son olarak yapılan literatür taramaları ile tarihi kent merkezlerinin ulaşım ilişkilerinin koruma kullanma dengesi içerisinde hangi çağdaş yöntemler ile sağlanabileceği İzmir örneği üzerinde ortaya konmaya çalışılmıştır. The cities is that living activities of people have realized and as well as part of the historical memory of humanity. From this point transfer of the urban heritage to future is gaining great importance.After the date of the industrial revolution has occured both our country and world with the impact of immigration urbanization have accelerated.Especially in our country, this rapid population growth with urban historical environment directly affected and in parallel, many problems have uncovered. The problem of the most important one accessibility needs are met form. the transportation demand to city center has grown with increasing population. Private vehicle usage increased and adequate public transport being unable to develop strategies as a result of transport problems especially in the historic city center was born and has negative effects on the environment. Developed for the solution of the problem as early as the physical nature of approaches have limited road network and open new avenues in the historic city center is built on improving existing roads. However, these applications has resulted in the city center attract more vehicle traffic, historic heritage and historic urban centers was occupied with vehicles.A result of this, the studies started to solve historical city centers accessibility problem with least harm to enviroment. This approach set out principle that transport people to historic city centers not vehicles and suggest raises pedestrian, bicycle,public transport.In this study, the first development of transport type and elements, the development of city-transportation interaction has been coming to the point of today's urban centers of the causes and processes have been identified.In the second section with the research literature transport problems experienced in the historical city centers and have been revealed that how historical enviroment affected from transportation problems.The third section included research that to understanding the developing of the historic city center of Izmir. In line with thsi goal the development of the city tried put forward with relationship of transportation. Especially for the library screening studies are based on the past planning process have been analyzed. Historical city centers today?s problems were discussed with the past perspective. Environment of the urban land use and transportation planning in the work place is without taking into account the specific situation. Threfore the historical city center especially as a result of the to meet the transport demands facing applications are faced with physical and functional losses, noise, image, environmental pollution, traffic congestion, parking problems.As the recent study with the literature on the relationship between urban historical centers and transportation within the protection of a balance which can be achieved with modern methods of Izmir on the samples were exposed to. 115

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010, Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2010, Araştırma, neoliberal kentleşme dinamikleri çerçevesinde tarihi çevrenin sürdürülebilirliği problemine odaklanmaktadır. Yirmibirinci yüzyılda neoliberal kentleşme dinamikleri çerçevesinde tüm kentlerde tarihi çevrelerin, koruma çabalarına karşıt olarak ortaya çıkan değişim ve dönüşüm taleplerinin tartışma odağı haline gelmesiyle sürdürülebilirliğin dahi sürdürülebilirliğinin tartışıldığı bir süreçte, tarihi çevrenin sürdürülebilirliğinin tarihi çevrenin bu yeni düzene nasıl adapte olduğunun yanında küreselleşmenin tarihi çevre üzerindeki etkilerini nasıl kontrol edeceğine bağlı olduğu görüşünü savunmaktadır. Bu kapsamda araştırmanın amacı, holistik bir sistem yaklaşımı ile neoliberal kentleşme dinamikleri çerçevesinde tarihi çevrede kültürel mirasın korunarak yaşayabilirliğinin sağlanması gereksinimi, sosyo-kültürel ihtiyaçlar ve ekonomik çıkarlar arasında dengeyi sağlamak üzere sürdürülebilirliği, kentsel korumanın yönetiminde bir ilke kabul ederek, sürdürülebilir kentsel korumanın uygulanabilirliğinin sağlanması için gerekli başarı ölçütlerini tanımlamaktır. Safranbolu (Karabük) ve Beypazarı (Ankara) tarihi yerleşmeleri ampirik kanıt sunmak üzere çalışma alanları olarak seçilmiştir. Araştırmanın, değişen politik ve ekonomik süreçler çerçevesinde genellikle gözardı edilen küçük ve orta ölçekli tarihi yerleşmelere ve sürdürülebilirliğin tarihi yerleşmelerde uygulanabilirliğine dikkat çekmesi; tarihi çevrenin sürdürülebilirliğinin planlama ve karar-alma süreçlerinde analitik olarak yorumlanmasını ve değerlendirilmesini sağlayan bütünsel kuramsal ve kavramsal altyapı sunması; yöntem ve göstergeler belirlemesi bakımından kentsel koruma disiplininin gelişiminde stratejik yaklaşımların benimsenmesine katkı sağlayacağı savunulmaktadır., The research focuses on the sustainability of historic environment within the context of neoliberal urbanization dynamics. The historic environments, in the twentyfirst century, have become a center of change and transformation demands that emerged as an opponent to conservation efforts. In this process, when even the sustainability of sustainability is under discussion, the research advocates the view that sustainability of historic environment is subject to the way historic environment adapts into this new order as well as the way it controls the effects of globalization on historic environment. Within this scope, the aim of the research is to define the success criteria in facilitating the applicability of sustainable urban conservation through a holistic system approach within the context of neoliberal urbanism by adopting sustainability as a principle in the management of urban conservation to ensure a balance in historic environment between the necessity to cultural heritage conservation, socio-cultural needs and financial interests. The experiences of Safranbolu (Karabük) and Beypazarı (Ankara) are highlighted as empirical evidence. It is suggested that the research will contribute in drawing attention to small and medium-size historic settlements which have usually been ignored throughout changing political and economical processes and that of the applicability of sustainability in historic settlements; in providing a holistic theoretical and conceptual framework enabling analytic interpretation and evaluation of the sustainability of historic environment throughout planning and decision-making processes; in adopting strategic approaches towards the development of urban conservation discipline by detecting methodology and indicators., Doktora, PhD

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2009, Kültürel değerlerin zenginliği açısından dünyanın en önemli coğrafyasında yer alan ülkemizde bu değerlerin korunmasında ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Tarihi çevreler günümüzde bakımsızlık, terk edilme, rant baskısı gibi çeşitli tehlikelerle karşı karşıyadır. Kimi kent dokuları terk edilip yıkılmaya mahkum edilirken, kimi kent dokuları yeni imar ve bayındırlık isteklerine boyun eğmek zorunda kalmakta ve tarihi doku değişip yok olmaya mahkum edilmektedir. Bu noktada, tarihi dokuyu oluşturan bileşenlerin sürekli bakımını sağlamak, tahribini en aza indirecek çözümler üretmek ve bu amaca hizmet edecek en iyi koruma politikasını saptamak kültürel mirasın yaşamı açısından önem kazanmaktadır. Özellikle tarihi çevrede yaşayanların bu çevreyi tahrip etmeden geleceğe aktarmalarını sağlayacak istek ve biliçte olmaları gerekmektedir. Bunun için gerekli olan çözüm temel eğitimde yani çocukluk döneminde başlamalıdır. Bu tez çalışması kapsamında; tarihi çevrelerin korunmasında sürdürülebilirliğin sağlanması amacıyla çocuk katılımı üzerinde durulmuş, çocukların böyle bir konuda görüşlerini hangi yollarla ifade edebilecekleri araştırılmış, onları bunaltmadan nasıl bir süreç takip edilmesi gerektiği anlatılmıştır., Turkey, which is stated in the world s most important geography in terms of richness of the cultural values, experiences serious problems. Today, historical areas face various dangers such as neglect, being abandoned and rant press. While some historical areas are being abandoned and destined to be destroyed, some historical areas are submitted new zone plan and public works so these areas are awarded come to grief. At this point, to provide the care for components which form the historical areas, finding solutions to minimize the destruction of them and determining the best protection policies which will serve to this task have gained importance in terms of the survival of the cultural heritage. Above all, people, who live in these historic areas, should have the desire and consciousness to transform these areas to the future without destroying them. The solution for the state should embark in “basic study” or in other words childhood. As part of this thesis work, in order to provide the sustainability in protection of the historical circles, the participation of the children is stressed and their ways to connote about the related subject are studied. Furthermore, the way of following the process without overwhelming them is expressed., Yüksek Lisans, M.Sc.

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2008, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2008, Bu çalışma; doğal ve kentsel sit alanlarında “kültür turizmi” işlevinin dünya genelinde gelişen bir kavram olarak uygulanış biçimi ve etkilerini kapsamaktadır. Tarihi alanların kullanılırken korunmasını sağlamada alan yönetimi kavramının yeri özel olarak ele alınmıştır. Bu amaç için temel araçlar olarak kullanılan “turizm yönetim planları” bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Turizm yönetim planlarının gerekliliğinin vurgulanması ve ülkemizde eksikliği duyulan koruma alanlarında kültür turizmi yönetimi kavramının daha iyi algılanabilmesi amacıyla gerekli kavramsal çerçeve ortaya konmuştur. Tarihi alanların korunması için alan yönetimi ve turizm yönetim planlarının gerekliliğini vurgulamak adına da Boğaziçi- Arnavutköy alanı üzerinde yönetim modeli oluşturulmuştur. Bu model üzerinde kültür turizmi yönetiminin gerçekleştirilebilmesini sağlayacak etkin ve başarılı bir yönetim planının nasıl olması gerektiği şekillendirilmiştir. Bu model aracılığıyla turizm yönetim planlarının öneminin vurgulanması ve bu konu üzerindeki diğer çalışmalar için örnek oluşturulması amaçlanmaktadır., This study consists of the effects and formation of implementation of “cultural tourism” function in natural and urban heritage sites as one of an improving concept all around the world. “The tourism management plans” which are used as basic tools for this purpose form the focal point of this study. In order to highlight the requirement of tourism management plans and to enable better understanding of the concept of cultural tourism management which is insufficient in our country in conservation areas, the general conceptual framework was displayed. A management model was created on Boğaziçi- Arnavutköy area in order to emphasize the requirement of tourism management plans and area management to conserve the historical areas. How an efficient and successful management plan which will enable the management of cultural tourism should be was shaped on this model. Emphasizing the importance of tourism management plans and creating a manuel for the other studies about this subject is goaled via this model., Yüksek Lisans, M.Sc.

Ulaşım dokuları yayaların hareketine göre düzenlenmiş olan tarihi kentlerde hızlı kentleşme sonucu meydana gelen fonksiyon değişimi ve 1960 yıllarından itibaren motorlu araç kullanımının giderek artması sonucunda mevcut ulaşım ağı, ulaşım talebine cevap veremez duruma gelmiştir. Araçların hareketliliğini arttırmaya yönelik çalışmalar olan yol genişletme ve yeni yollar açma şeklindeki düzenlemeler, tarihi kent merkezlerine daha çok araç girişine yol açmıştır. Ayrıca bu uygulamalar tarihi kent merkezinde bulunan kültürel değerlerin zarar görmesine neden olabilmiştir. II. Dünya Savaşı'ndan sonra kültürel mirasların korunmasının önem kazanmasıyla ulaşım uygulamalarında öncelikle tarihi dokuya en az zarar veren düzenleme arayışları başlamıştır.Tarihi kent merkezlerinde ulaşımın metro sistemi ile sağlanması yukarıda sözü geçen bu sorunlara getirilen çözümlerdendir. Metro yapımına paralel olarak tarihi kent merkezlerinin araç trafiğine kapatılması ve yayalaştırılmasının da önemi birçok Avrupa kentindeki uygulamalarda ortaya çıkmıştır. Ancak tarihi kent merkezlerinde metro sistemlerinin yapımı sırasında yapılan kazılar tarihi kentlerin yeraltı zenginliklerini tehlikeye düşürebilmektedir.Nüfus ve yüzölçümü bakımından İstanbul'dan çok daha küçük kentlerde metro yapım çalışmaları uzun yıllardır sürdürülmektedir. İstanbul'da ihmal edilmiş olan metro çalışmaları son yıllarda trafiğin içinden çıkılmaz bir hal almasıyla hız kazanmıştır. Ancak metro yapım çalışmaları başlamadan önce tarihi dokuya en az zarar verecek güzergahın belirlenmesi yapılmamış, yapım çalışmaları başladıktan sonra gelişmelere göre güzergahta değişiklikler yapılmıştır. Bu durum tarihi dokuda kayıplara, zaman kaybına ve maliyetin artmasına neden olmuştur. Konuyla ilgili bilim dalları ortaklaşa çalışmamış ve uygulamaya yöre halkının katılımı sağlanmamıştır.Uzmanlar metronun Tarihi Yarımada'dan geçmesini önlemek mümkün olmasa bile kültür varlıklarının korunmasıyla çağdaş gelişmenin birbirlerinin karşıtı olmadığı görüşünde birleşmektedirler. As a result of the changed functions after the rapid urbanization of historical cities where communication textures have been organized according to behaviors of the pedestrians and the rise of the use of motor vehicles since 1960?s, existing communication network became inadequate in exchange of the communication demand. Arrangements like widening of roads and opening of new roads so as to raise the mobility of the motor vehicles, gave rise to more vehicles to enter the city centers. These policies also damaged the historical buildings found in the city centers. As the protection of the historical heritages became important after the Second World War, searches for arrangements that make the least damage to the historical artifact, began.Communication with metro systems in historical city centers is one of the solutions for the above problems. The other solutions parallel to metro construction found in a lot of European cities are to close the city centers to vehicular traffic and to open the roads to the pedestrians. However the excavation made during the construction of the metro systems in city centers endanger the underground heritages.Metro constructions still continue for many years in the smaller cities than Istanbul in terms of population and area. The metro construction in Istanbul, neglected for many years, gained speed in recent years as the traffic became inextricable. However no studies to determine the route damaging the historical texture at the very least have been done and the route has been changed according to the developments after the construction began. This caused losses in historical textures, waste of time and rise in cost. The disciplines related to the subject did not work together and they did not provide the participation of local population.Even it is not possible to obstruct the metro to pass the Historical Peninsula, the experts agreed that the contemporary development and the protection of cultural properties are uncompromising. 107

Bu çalışma; doğal ve kentsel sit alanlarında ?kültür turizmi? işlevinin dünya genelinde gelişen bir kavram olarak uygulanış biçimi ve etkilerini kapsamaktadır. Tarihi alanların kullanılırken korunmasını sağlamada alan yönetimi kavramının yeri özel olarak ele alınmıştır. Bu amaç için temel araçlar olarak kullanılan ?turizm yönetim planları? bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır.Turizm yönetim planlarının gerekliliğinin vurgulanması ve ülkemizde eksikliği duyulan koruma alanlarında kültür turizmi yönetimi kavramının daha iyi algılanabilmesi amacıyla gerekli kavramsal çerçeve ortaya konmuştur. Tarihi alanların korunması için alan yönetimi ve turizm yönetim planlarının gerekliliğini vurgulamak adına da Boğaziçi- Arnavutköy alanı üzerinde yönetim modeli oluşturulmuştur. Bu model üzerinde kültür turizmi yönetiminin gerçekleştirilebilmesini sağlayacak etkin ve başarılı bir yönetim planının nasıl olması gerektiği şekillendirilmiştir. Bu model aracılığıyla turizm yönetim planlarının öneminin vurgulanması ve bu konu üzerindeki diğer çalışmalar için örnek oluşturulması amaçlanmaktadır. This study consists of the effects and formation of implementation of ?cultural tourism? function in natural and urban heritage sites as one of an improving concept all around the world. ?The tourism management plans? which are used as basic tools for this purpose form the focal point of this study.In order to highlight the requirement of tourism management plans and to enable better understanding of the concept of cultural tourism management which is insufficient in our country in conservation areas, the general conceptual framework was displayed. A management model was created on Boğaziçi- Arnavutköy area in order to emphasize the requirement of tourism management plans and area management to conserve the historical areas. How an efficient and successful management plan which will enable the management of cultural tourism should be was shaped on this model. Emphasizing the importance of tourism management plans and creating a manuel for the other studies about this subject is goaled via this model. 194

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2008, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2008, Bu çalışmada, doğa koruma alanı sınıflandırmasında önemli bir yeri olan tabiat parklarında etkin bir yönetim planının nasıl olacağı sorusundan yola çıkarak, dünyada ve ülkemizde varolan doğa koruma sistemleri ve yasal durum ortaya konmuş, uluslar arası koruma örgütleri ile ulusal doğa koruma rehberleri incelenerek, başarılı örnek alanlardaki yönetim planları anlatılmıştır. Ülkemizde doğal açıdan önemli alanların korunmasındaki sorunlar; korunan alanlardaki kurumların yetki karmaşası, kaynak araştırmalarının yetersizliği, hazırlanan planların uygulama kısmında büyük problemlere neden olan yerel halk katılımının eksikliği olarak tespit edilmiş ve sorunların çözümü için etkili bir yönetim planı önerisi ve Ayvalık Adaları Tabiat Parkı için geliştirilmiştir., In this study , The primary purpose of the thesis is to determine management plan process in protected area. The thesis encompassed the process of preparing management plans for protected areas starting with the research about the protected areas approach, classification of protected areas, agencies, legislation for nature conservation, concerned with this topic and comparing with Turkey. The problem of conservation is that the protected areas in Turkey managed from different ministries, also the researches about the protected area sources are not sufficient. And other problem is inadequate public participation. These problems solved with effective management plan process to protection the natural heritages and to provide the sustainable development on protected areas. A management planning model for Ayvalık Islands Nature Park is prepared and evaluated taking into consideration the whole thesis., Yüksek Lisans, M.Sc.

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2007, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2007, İstanbul için Boğaziçi tarih boyunca özel bir mekan olmuştur. Doğal bir oluşum olan Boğaziçi, görsel zenginliği ile İstanbul un kentsel kimliğinin önemli bir parçasını oluşturmuştur. Boğaziçi alanında yer alan İstinye eski tersane bölgesi, tersane’nin alanı terk etmesi sonucu işlevsiz duruma gelmiştir. Kent merkezine yakın ve kentsel altyapıya sahip olması gibi avantajlara sahip fakat kullanılmayan kentsel kıyı alanlarının yeniden kullanımı ve değerlendirilmesi konusunun dünyada kent üzerine yapılan akademik çalışmalarda da önemi artmıştır. Bu çalışmada kentsel kıyıların gelişim süreci ve günümüzde yeniden değerlendirilmesi olgusu ve bu olgunun dünya kentleri üzerindeki etkisi incelenerek İstanbul kentinde İstinye eski tersane alanı örneğinde işlevsiz kalan kıyı alanlarının gelişimi değerlendirilmiştir., Bosphorus has been an exceptional location for istanbul throughout the history, Being a natural geological formation, Bosphorus is an important part of the Istanbul s urban identity with its picturesque view and history. İstinye shipyard area, which is located in Bosphorus, was abandoned by shipyard facilities and now unused. These areas have advantages like near to the urban center and have an urban infrastructure. The importance of regeneration and redevelopment of urban waterfront areas subject rises in world literatur. In this research, the process of urban waterfront development and regeneration of unused waterfront areas are exemined in the case of istinye shipyard area through the world’s cities’ experiance., Yüksek Lisans, M.Sc.