Search

To date, there are no established scales to assess PrEP stigma among youth. We validated the Youth PrEP Stigma Scale within the Adolescent Trials Network P3 study (2019-2021). Data from sexual and gender minority youth (16-24 years) who were prescribed PrEP across nine domestic sites were evaluated (N = 235). Descriptive statistics, exploratory factor analysis, and correlation coefficients are reported. Results yielded a three-factor solution (PrEP Disapproval by Others, Enacted PrEP Stigma, and PrEP User Stereotypes) with strong factor loadings and Cronbach's alphas ranging from 0.83 to 0.90, suggesting excellent internal consistency. Correlations between this Scale, anticipated HIV stigma, perceived HIV risk, and disclosure of sexual identity were significant, indicating potential for robust application. Given the persistence of HIV infections among youth, stigma as a barrier to prevention, and expansion of PrEP modalities, the Youth PrEP Stigma Scale could enhance intervention and mechanistic research among youth at elevated risk for HIV acquisition.Hasta la fecha, no existen escalas establecidas para evaluar el estigma de la PrEP entre los jóvenes. Validamos la Escala de estigma de la PrEP para jóvenes dentro del estudio P3 de la Red de ensayos para adolescentes (2019–2021). Se evaluaron los datos de jóvenes de minorías sexuales y de género (16–24 años) a quienes se les recetó PrEP en nueve sitios domésticos (N = 235). Se informan estadísticas descriptivas, análisis factorial exploratorio y coeficientes de correlación. Los resultados arrojaron una solución de tres factores (desaprobación de PrEP por parte de otros, estigma de PrEP promulgado y estereotipos de usuarios de PrEP) con fuertes cargas factoriales y alfas de Cronbach que oscilan entre 0.83 y 0.90, lo que sugiere una excelente consistencia interna. Las correlaciones entre esta Escala, el estigma anticipado del VIH, el riesgo percibido del VIH y la divulgación de la identidad sexual fueron significativas, lo que indica un potencial para una aplicación sólida. Dada la persistencia de las infecciones por el VIH entre los jóvenes, el estigma como una barrera para la prevención y la expansión de las modalidades de PrEP, la Escala de estigma de la PrEP para jóvenes podría mejorar la intervención y la investigación mecánica entre los jóvenes con un riesgo elevado de contraer el VIH.

GAP Bölgesi’nde bulunan 13 meteoroloji gözlem istasyonunun uzun yıllara ait (1975 - 2011 yılları arası) günlük maksimum, minimum ve saatlik sıcaklık değerleri kullanılarak Klasik, Soğuk Birim ve Aron yöntemlerine göre soğuklama süreleri hesaplanmıştır. Klasik Yöntem ve Soğuk Birim yöntemlerinde günün saatlik sıcaklık değerleri, Aron yöntemi’nde ise günün ortalama sıcaklık değerleri esas alınarak hesaplamalar yapılmıştır. Çalışma sonucunda; Klasik Yöntem’e göre yapılan hesaplamalarda en düşük soğuklama süresi 414 saat ile Nusaybin istasyonunda (1999 yılı), en yüksek soğuklama süresi ise 2880 saat ile Ergani istasyonunda (1993 yılı) hesaplanmıştır. Soğuk Birim yöntemine göre en düşük değer 880 SB ile Cizre istasyonunda (1999 yılı) bulunurken, en yüksek değer 2733 SB ile Mardin istasyonunda (1979 yılı) tespit edilmiştir. Aron yöntemine göre yapılan hesaplamada ise elde edilen veriler çerçevesinde en düşük ve en yüksek değerler sırasıyla1982 yılında 1006 saat, 2011 yılında 12213 saat ile Mardin istasyonunda saptanmıştır. Tüm GAP Bölgesi dikkate alındığında, bazı istasyon noktalarında (özellikle düşük rakımlı) soğuklama sürelerinin 400 saate kadar düştüğü görülmektedir. Bu nedenle; soğuklama süresi düşük olan noktalarda, soğuklama gereksinimi yüksek olan tür ve çeşitlerin yetiştirilmesi halinde, çiçek tomurcuklarının soğuklama gereksiniminin karşılanamayacağı ve bu yüzden bazı anormalliklerin meydana geleceği aşikârdır. Soğuklama süresinin düşük olduğu bölgelerdeki bu sorunun bahçe tesisi aşamasında düşük ve/veya orta düzeyde soğuklama gereksinimine sahip çeşitlerin kullanımıyla düzelebileceği düşünülmektedir.

Serbest bölgeler ülkelerin coğrafi ve siyasi sınırları içerisinde yer almakla beraber gümrük bölgesi dışında sayılan, vergisel ve ticari açıdan bir takım teşvik unsurların devreye girdiği bölgelerdir. Serbest bölgelerden beklenen faydayı elde etmek, bir diğer anlatımla serbest bölgelere yatırım yapılmasını cazip hale getirmek ve dolayısıyla istihdamı, ihracatı ve döviz girdisi artırmak amacıyla ülkemizde serbest bölgelere bir takım vergisel teşvikler sağlanmıştır. Ancak hem serbest bölgeler kanununda hem de özel vergi kanunlarında yapılan değişikliler serbest bölgede faaliyet gösteren firmalar açısından uygulamada problemlere yol açmaktadır. Çalışmada yapılan mevzuat değişiklerine ilişkin uygulamalar, uygulamada yaşanan sorunlar ve sorunlara ilişkin çözüm önerileri getirilmiştir. Kanunlarda yer alan vergisel teşviklerin maliye idaresinin görüşleri, yargı kararları ve literatür taramasına dayalı olarak nasıl anlaşılması ve uygulanması gerektiği ortaya konulmuştur. Although free zones are located within the geographical and political borders of the countries, they are regions that are considered outside of the customs territory and where some tax and commercial incentives come into play. A number of tax incentives have been provided to free zones in our country in order to obtain the expected benefit from free zones, in other words, to make investments in free zones attractive, and therefore to increase employment, exports and foreign currency inflows. However, the changes made in both the free zones law and the special tax laws cause problems in practice for the companies operating in the free zone. In this study, the practices regarding the legislative changes, the problems experienced in practice and solutions for the problems were presented. It has been revealed how the tax incentives in the laws should be understood and applied based on the opinions of the fiscal administration, judicial decisions and literature review.

GAP Bölgesi’nde bulunan 13 meteoroloji gözlem istasyonunun uzun yıllara ait (1975 - 2011 yılları arası) günlük maksimum, minimum ve saatlik sıcaklık değerleri kullanılarak Klasik, Soğuk Birim ve Aron yöntemlerine göre soğuklama süreleri hesaplanmıştır. Klasik Yöntem ve Soğuk Birim yöntemlerinde günün saatlik sıcaklık değerleri, Aron yöntemi’nde ise günün ortalama sıcaklık değerleri esas alınarak hesaplamalar yapılmıştır. Çalışma sonucunda; Klasik Yöntem’e göre yapılan hesaplamalarda en düşük soğuklama süresi 414 saat ile Nusaybin istasyonunda (1999 yılı), en yüksek soğuklama süresi ise 2880 saat ile Ergani istasyonunda (1993 yılı) hesaplanmıştır. Soğuk Birim yöntemine göre en düşük değer 880 SB ile Cizre istasyonunda (1999 yılı) bulunurken, en yüksek değer 2733 SB ile Mardin istasyonunda (1979 yılı) tespit edilmiştir. Aron yöntemine göre yapılan hesaplamada ise elde edilen veriler çerçevesinde en düşük ve en yüksek değerler sırasıyla1982 yılında 1006 saat, 2011 yılında 12213 saat ile Mardin istasyonunda saptanmıştır. Tüm GAP Bölgesi dikkate alındığında, bazı istasyon noktalarında (özellikle düşük rakımlı) soğuklama sürelerinin 400 saate kadar düştüğü görülmektedir. Bu nedenle; soğuklama süresi düşük olan noktalarda, soğuklama gereksinimi yüksek olan tür ve çeşitlerin yetiştirilmesi halinde, çiçek tomurcuklarının soğuklama gereksiniminin karşılanamayacağı ve bu yüzden bazı anormalliklerin meydana geleceği aşikârdır. Soğuklama süresinin düşük olduğu bölgelerdeki bu sorunun bahçe tesisi aşamasında düşük ve/veya orta düzeyde soğuklama gereksinimine sahip çeşitlerin kullanımıyla düzelebileceği düşünülmektedir., The chilling periods of 13 meteorology observation stations in the GAP Region were calculated according to the Classical, Chill Unit and Aron methods using daily maximum, minimum, and hourly temperature values for long years (between 1975 - 2011). Calculations were made based on the hourly temperature values of the day in the Classical method and Chill Unit methods, and on the average temperature values of the day in the Aron method. As a result of the study; chilling period was the lowest by 414 hours in 1999 (belonging to Nusaybin station), the highest was 2880 hours in 1993 (belonging to Ergani station) in the calculations made according to the classical method. According to the cold unit method, the lowest value was found as 880 CU (belonging to Cizre station) in 1999, while the highest value was determined as 2733 CU (belonging to Mardin station) in 1979. According to Aron method, both the lowest and highest values were found in Mardin Station as 1006 hours in 1982 and 12213 hours in 2011, respectively. When the entire GAP region is taken into account, it is seen that the chilling times at some station points (especially at low altitude) are down to 400 hours. Therefore, if the species and varieties with the high chilling requirement are grown at the points with the low chilling period, the requirement for chilling of flower buds cannot be met and therefore some abnormalities will occur. This problem in regions can be improved by using of varieties with low and moderate chilling requirement in the orchard plant stage.

Kısa sürede piyasa değeri kayıtlı değerinin üzerine çıkan şirketlere yatırım yapanların mevcut sermayeye ilave olarak getirdikleri ve mevcut pay sahiplerinin sermaye dengelerini korumak amacıyla bir kısmı emisyon primi tutarı olarak değerlendirilen sermaye kalemlerindeki artışların 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunundaki nakdi sermaye artırım müessesesinde uygulanabilirliği yönünde mevcut yasal düzenlemeler ışığında bir değerlendirilme yapılacaktır. Ayrıca mevcut düzenlemelere ilişkin yasa koyucunun amacı çerçevesinde, uygulamaya yönelik çözüm eksenli bir yasal düzenleme önerisi getirilecektir.

İSTANBUL'UN İŞGALİNDE MÜLKÎ VE ASKERÎ BİNALAR ( 1920 – 1923)ÖZETI. Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti ile İtilaf devletleri arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır. İtilaf Devletleri İstanbul'un doğrudan işgali ile ilgili bir madde olmamasına rağmen 13 Kasım 1918'de İstanbul'a asker çıkarmış ve devletin başkentini fiilen işgal etmişlerdir. Bu işgal sürecinde, fiilî işgalin ilk günü 3.626 askerden müteşekkil askerî kuvvetlerinin ikâmeti için başkentteki birçok resmî ve özel binaya el koymuştur.İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u fiili olarak işgal etmelerinin nedeni Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan daha ağır şartlar içeren bir barış anlaşmasını Osmanlı Devleti'ne kabul ettirmekti. İstanbul'un fiili işgaline rağmen Müttefikler'in istedikleri barış şartları Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmediği gibi Anadolu halkı bağımsızlık için mücadeleye başlamıştır. Fiili işgal sürecinin istenilen etkiyi yapmaması üzerine İtilaf Devletleri 16 Mart 1920'de İstanbul'u resmen işgal etmiş ve kendi aleyhlerine gelişen süreci bir barış anlaşması ile sona erdirmek istemişlerdir. Fiili işgal döneminde tam olarak kontrol altına alınamayan Osmanlı Devleti'nin tüm kurumlarına bu süreçte doğrudan müdahalede bulunarak Müttefikler lehine kararlar alınması sağlanılmak istenmiştir.İşgal altında bulunan İstanbul'da, İtilaf devletlerinin toplam askerî varlığı, kısa sürede 50.000'i aşmıştır. Bu süreçte İtilaf devletleri Rus iç savaşından kaçan birçok mülteciyi de İstanbul'a getirmiştir. İstanbul'da yaşanılan yangınlar, işgal ortamı, savaş sonrası gelen yoğun nüfus beraberinde konut problemine de sebep olmuştur. İtilaf kuvvetleri, İstanbul'daki bu soruna çözüm olması amacı ile Osmanlı Devleti'ne ait olan birçok mekânı işgal etmiştir. Osmanlı Devleti'nin, bilhassa stratejik öneme sahip olan binalarının işgal edilmesi; siyasal, sosyal, kültürel ve ekonomik yönlerden büyük sıkıntılara neden olmuştur.Bu tezde, İstanbul'da İtilaf devletleri tarafından binaların işgali ve neticeleri Osmanlı arşiv kaynakları temel alınarak incelenmiştir. Ayrıca İstanbul'un işgali üzerine yapılmış araştırma eserlerinden de istifade edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: İstanbul, İşgal, İtilaf Devletleri, Kışla, Asker, Mektep, Hastane, Belediye, Yangın, CIVILIAN AND MILITARY BUILDINGS DURING THE OCCUPATION OF ISTANBUL (1920 – 1923) SUMMARYThe Armistice of Moudros was concluded by the Ottoman State and the Allied Powers immediately after the World War One. The Allied Powers landed troops in Istanbul on November 13th, 1918 by using this armistice as an excuse, and occupied the capital of the state de-facto. In the first day of the de-factor occupation, the Allied Powers seized many official and private buildings in the capital to use them as dwelling for their military presence that consisted of 3.626 troops. The Ottoman State and the Allied Powers failed to sign an acceptable peace treaty in spite of the period that passed after the end of the World War One. Along with the Turkish independence movement that started in Anatolia, the Allied Powers officially occupied Istanbul on March 16th, 1920 following the ongoing de-facto occupation. Upon the official occupation, the Allied Powers took control of many key state institutions in the Ottoman State and made interventions in the working systems of these institutions in line with their own interests. Total military presence of the Allied Powers in occupied Istanbul exceeded 50.000 in a short period of time. In addition, the Allied Powers brought many refugees that escaped from the civil war in Russia to Istanbul. The fires, occupation and intense population after the war also resulted in housing problem in Istanbul. The Allied Powers occupied many buildings belonging to the Ottoman Empire to find a solution to this problem in Istanbul. The occupation of the buildings, particularly the strategic buildings of the Ottoman State, caused major problems in political, social, cultural and economic aspects. In this thesis, the occupation of the buildings in Istanbul by the Allied Powers and the consequences of the occupation have been reviewed based on the documentation in the Ottoman archives. Also, significant research works conducted in relation with the occupation of Istanbul have been utilized. KEYWORDS: İstanbul, Occupation, Allied Powers, Barrack, Troop, School, Hospital, Municipality, Fire. 245

Dünya nüfusundaki artış ve giderek yaygınlaşan kentleşme, taşıt talebini de arttırmaktadır. Kent nüfusunun yoğun olduğu yerlerde taşıt trafiği de yüksek olmaktadır. Buda ulaşım ağlarında oluşan gecikmeyi minimize etme ihtiyacını doğurmuştur. Kentiçi arterlerde oluşan taşıt gecikmelerin temel sebeplerinden biride sinyalize kavşaklardır. Sinyalize kavşaklar arasında koordinasyon kurularak oluşan bu gecikmeler minimize edilebilir. Bu çalışma temelde sinyalize kavşaklar arasında koordinasyon kurularak minimum gecikmenin sağlanmasını amaçlamıştır. Bu kapsamda kavşakların trafik hacim değerleri belirlenmiş, kavşakların optimum devre süreleri hesaplanmış ve ofset sürelerine bağlı olarak gecikme değerleri ölçülmüştür. Çalışmada PTV VISSIM trafik simülasyon ve analiz programı kullanılarak koordinasyon sağlanmıştır. Çalışmanın örneklem alanı Denizli Ulus Bulvarıüzerindeki Tiyatro ve Havuzlu Köşk Kavşaklarıdır. Çalışma sonucunda kavşaklar arasından minimum gecikmeyi sağlayan koordinasyon sağlanmış, bu sayede ulaşım ağı genelinde zirve saat %15, zirve dışı saatte ise %32 iyileşme sağlanmıştır. The increase in the world population and the increasingly widespread urbanization increase the demand for vehicles. Vehicle traffic is also high in urban areas. This has created the need to minimize the delay in transportation networks. One of the main causes of vehicle delays in urban arteries is signalized intersections. These delays can be minimized by forming a corridor between the signalized intersections. This study aims to provide a minimum delay by coordinating between signalized intersections. In this context, traffic volume values of intersections were determined, optimum cycle lengths of intersections were calculated and delay values were measured depending onoffset times. The study was coordinated by using the PTV VISSIM traffic simulation and analysis program. The sample area of the study is the Tiyatro and Havuzlu Köşk Intersections on Denizli Ulus Boulevard. As a result of the study, coordination was ensured between the intersections with the minimum delay, thus, the peak of the transportation network was 15% and the peak hour was 32%. 89

Modal choice in public transport is based on many factors such as geography, transportation routines,economic conditions and population. Taxi transport is an increasing type of public transport as it goes towardsmetropolitan cities and as the population density increases. In particular, the lack of irregularity and accessibility ofthe stopping areas causes taxis to reduce the demand for the trip and causes unbalanced distribution. In this study,the number of taxi stops, number of taxis, numbers of taxi licenses according to types, population, populationdensity of neighborhoods, area size of zones, number of taxis per person and number of taxis per km2 have beendetermined in Corlu. Zones in the region are divided into sub zones according to population density and land usedistribution. The accessibility areas of the taxi stops are determined by means of circles formed on the basis of 500m walking distance. The number of taxis required by the population, the pedestrian access to the taxi stops, andthe number of the taxis in the existing stops are compared and the number of taxis expected to serve in comparisonwith the population in the zones are determined and the sufficiency of the existing zones are questioned. Accordingto obtained results, 325 taxis may provide sufficient service to population in Corlu. With proposed distribution, theservice area of taxi stops are increased to 235 km2. Service area is increased from 23% to 37%., Toplu taşımacılıkta tür seçimi coğrafya, ulaşım alışkanlıkları, ekonomik koşullar ve nüfus gibi pek çoketkene göre oluşmaktadır. Taksi taşımacılığı büyükşehirlere doğru gidildikçe ve nüfus yoğunluğu arttıkça kullanımıartan bir toplu taşıma türüdür. Özellikle durak yerlerinin düzensizliği ve erişilebilirliğinin zayıf olması, taksitürüne olan talebin azalmasına ve dengesiz dağılmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, Çorlu’da taksi durakları,durakların mevcut konumları, taksi sayıları, türlerine göre plaka sayıları, mahallelerin nüfusları, mahallelerin nüfusyoğunlukları, mahallelerin alansal büyüklükleri, mahallelerde kişi başına düşen taksi sayısı ve km2‘ye düşen taksisayıları tespit edilmiştir. Bölgedeki zonlar nüfus yoğunluklarına ve arazi kullanım dağılımlarına göre alt zonlaraayrılmıştır. Taksi duraklarının erişilebilirlik alanları 500 m yürüme mesafesi baz alınarak oluşturulan çemberlervasıtasıyla belirlenmiştir. Zonların nüfusları, nüfusun duyduğu taksi ihtiyacı, taksi duraklarına yaya erişimi vemevcut duraklardaki taksi sayıları karşılaştırılarak mahallelerde nüfusa oranla hizmet vermesi öngörülen taksisayıları belirlenerek mevcut zonların yeterliliği sorgulanmıştır. Elde edilen verilere göre, Çorlu’da 325 taksininmevcut nüfusun ihtiyaçlarını karşılayacağı bulunmuştur. Öneri dağılım ile birlikte taksi duraklarının hizmet alanı235 km²‘ye çıkmaktadır. Mevcut durumda çalışma alanının %23’üne hizmet sağlanırken, öneri dağılım ile beraberhizmet alanı %37’ye çıkmıştır.

Toplu taşımacılıkta tür seçimi coğrafya, ulaşım alışkanlıkları, ekonomik koşullar ve nüfus gibi pek çoketkene göre oluşmaktadır. Taksi taşımacılığı büyükşehirlere doğru gidildikçe ve nüfus yoğunluğu arttıkça kullanımıartan bir toplu taşıma türüdür. Özellikle durak yerlerinin düzensizliği ve erişilebilirliğinin zayıf olması, taksitürüne olan talebin azalmasına ve dengesiz dağılmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, Çorlu’da taksi durakları,durakların mevcut konumları, taksi sayıları, türlerine göre plaka sayıları, mahallelerin nüfusları, mahallelerin nüfusyoğunlukları, mahallelerin alansal büyüklükleri, mahallelerde kişi başına düşen taksi sayısı ve km2‘ye düşen taksisayıları tespit edilmiştir. Bölgedeki zonlar nüfus yoğunluklarına ve arazi kullanım dağılımlarına göre alt zonlaraayrılmıştır. Taksi duraklarının erişilebilirlik alanları 500 m yürüme mesafesi baz alınarak oluşturulan çemberlervasıtasıyla belirlenmiştir. Zonların nüfusları, nüfusun duyduğu taksi ihtiyacı, taksi duraklarına yaya erişimi vemevcut duraklardaki taksi sayıları karşılaştırılarak mahallelerde nüfusa oranla hizmet vermesi öngörülen taksisayıları belirlenerek mevcut zonların yeterliliği sorgulanmıştır. Elde edilen verilere göre, Çorlu’da 325 taksininmevcut nüfusun ihtiyaçlarını karşılayacağı bulunmuştur. Öneri dağılım ile birlikte taksi duraklarının hizmet alanı235 km²‘ye çıkmaktadır. Mevcut durumda çalışma alanının %23’üne hizmet sağlanırken, öneri dağılım ile beraberhizmet alanı %37’ye çıkmıştır.

Bu çalışmanın temel amacı, anne ve babaların erken dönem uyum bozucu şemalarının, çocuklarının erken dönem uyum bozucu şemaları aracılığıyla depresyon ve kaygı düzeylerini yordayıp yordamadığı incelemektir. Ayrıca, ergenlerin anne ve babalarıyla kurdukları özdeşim düzeyinin anne ve babalarının erken dönem uyum bozucu şemaları ile kendi erken dönem uyum bozucu şemaları arasındaki ilişkide düzenleyici-aracı etkisinin olup olmadığı test edilmiştir. Araştırmanın örneklemini, psikiyatrik ya da psikolojik bir sorun ile çocuk ve ergen kliniğine başvurmuş 13-18 yaş arası (Ort. = 15.53, SS = 1.36) 119 ergen (81 kız, 38 erkek) ve onların anne (N = 107) ve babaları (N = 69) oluşturmaktadır. Ergen katılımcılara, Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantıları Ölçeği (ÇÖYÖ), Young Şema Ölçeği Kısa Form 3 (YŞÖ-KF3), Anne-Baba Özdeşim Kurma Ölçeği (ÖKÖ-A/B), Çocuklar için Depresyon Ölçeği (ÇDÖ) ve Speilberg Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri (STAI-II) uygulanırken; anne ve babalara Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantıları Ölçeği (ÇÖYÖ) ve Young Şema Ölçeği Kısa Form 3 (YŞÖ-KF3) uygulanmıştır. Araştırmada öne sürülen hipotezler doğrultusunda aracı ve düzenleyici-aracı analizler yürütülmüştür. Analiz sonuçları, annelerin zedelenmiş sınırlar-aşırı standartlar ve kopukluk şema alanları, ergenlerin kopukluk şema alanı aracılığıyla ergenlerin depresyon ve kaygı düzeylerini yordadığını göstermiştir. Benzer şekilde, babaların kopukluk şema alanı, ergenlerin kopukluk şema alanı aracılığıyla depresyon ve kaygı düzeylerini yordamaktadır. Ayrıca, ergenlerin anneleriyle özdeşim kurma düzeyinin, annelerin zedelenmiş sınırlar-aşırı standartlar şema alanı ile ergenlerin kopukluk şema alanı arasındaki ilişkide anlamlı düzenleyici-aracı etkisi olduğu bulunmuştur. Bu çalışma, ergenlerin erken dönem uyum bozucu şemalarının oluşmasında, anne ve babaların şemalarının ve ergenlerin özdeşim kurma düzeylerinin rolünü göstermesi açısından alanyazına önemli katkılar sağlayacaktır. The aim of the present study was to examine whether early maladaptive schemas of parents predicted their adolescents' depression and anxiety levels through early maladaptive schemas of their adolescents. Moreover, it was also tested whether adolescents' level of `identification with parents` moderated the relationship between early maladaptive schemas of adolescents and early maladaptive schemas of parents. The sample of the study consisted of 119 adolescents (81 girls and 38 boys) with any psychiatric or psychological problem/disorder aged between 13 and 18 years with mean age of 15.53 and standard deviation of 1.36. Adolescents were administered Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), Young Schema Questionnaire-Short Form 3 (YSQ-SF3), Identification with Parents Scale (IPS), Depression Inventory for Children (DIC), and Speilberg State-Trait Anxiety Inventory-II (STAI-II). Parents were also administered Childhood Trauma Questionnaire (CTQ) and Young Schema Questionnaire-Short Form 3 (YSQ-SF3). In accordance with the hypothesis of the study, mediation and moderated-mediation analyses were conducted. The results of the analyses indicated that disconnection schema domain of adolescents mediated the relationship between impaired limits-exaggerated standards and disconnection schema domains of mothers and adolescents' depression and anxiety. Similarly, disconnection schema domain of adolescents also mediated the relationship between disconnection schema domain of fathers and adolescents' depression and anxiety. Furthermore, the level of 'identification with mothers' of adolescents moderated significantly the relationship between impaired limits-exaggerated standards of mothers and disconnection of adolescents. The present study would provide important contributions to the related literature, suggesting that early maladaptive schemas of parents and adolescents' identification with parents played important roles in the development of early maladaptive schemas of adolescents. 189

İslam dini mimarisinin en önemli yapı türü camiler olup, tarihi camilerin kullanımlarıdevam ederken, yeni camilerin tasarımları ve yapımları da sürmektedir. Tüm yapılardaolduğu gibi, tarihi ve güncel camilerde de görsel, işitsel, ısısal vb. konfor koşullarınınsağlanması önemlidir. Konfor koşullarının sağlanmasında, optimum değerlerinbelirlenmiş olması, hem mevcut durum değerlendirmeleri hem de tasarım ölçütleriaçısından büyük önem taşır.Dini mekânlardaki akustik ile ilgili olarak yapılan çalışmalar incelendiğinde, bunlarınoldukça büyük bir kısmının hristiyanlık'ın ibadet mekânı olan kiliseler üzerine olduğugörülür. Bu çalışmalar, kiliselerdeki farklı eylemleri (müzik, ayin, ibadet vb.) ve farklımezhepleri kapsayan oldukça geniş bir yelpazeyi içermektedir. Buna karşınMüslümanların ibadet mekânları olan camilerdeki mimari akustik çalışmaları daha yenitarihli ve sınırlı sayıdadır. Bunun doğal sonucu olarak da camilerin akustik tasarımındagözönüne alınması gereken özgün kriterler belirlenmemiştir. Camilerle ilgiliçalışmalarda ağırlıklı olarak kiliseler için yapılmış bulunan çalışmalar ve kullanılanparametreler referans alınmaktadır. Oysa bilindiği gibi kiliselerdeki ses kaynakları vetürleri ile camilerdekiler arasında, hacmin akustik değerlendirmesini doğrudanetkileyecek önemli ayrımlar vardır.Camilerdeki akustik konfor kriterleri ile ilgili en önemli çalışma bir Avrupa BirliğiAraştırma Projesi olan ve YTÜ Yapı Fiziği Bilim Dalı'nın önderliğinde yürütülenCAHRISMA Projesidir. Bu projede Sinan Camileri incelenmiş ve camiler için optimum xviyansışım süresi değerleri önerilmiş olması bu alanda çok önemli bir gelişme olsa da,çalışma yalnızca üç camiye dayalı olarak gerçekleştirildiğinden, öneri değerlerintutarlılığının farklı örnekler üzerinde irdelenmesi önemlidir.Öte yandan ülkemizdeki mimari miras niteliği taşıyan camiler yanında yeni tasarlananve inşa edilen çok sayıda camiyi ve bu camilerdeki yanlış ve bilimsel olmayanseslendirme uygulamalarının çokluğu, butür çalışmaları daha önemli ve acil kılmaktadır.Tüm bu değerlendirmelerden hareketle bu tezin amacı, Klasik Dönem Osmanlı camimimarisinin akustik yönden incelenmesi ve seçilecek tipik bir caminin öznel ve nesnelakustik değerlendirilmesinin yapılması ile bu alandaki çalışmalara katkıda bulunmakolarak belirlenmiştir.Bu tez kapsamında, öncelikle Osmanlı mimarisinde klasik dönem kavramı irdelenmiş veardından mimarlığın farklı disiplinlerine sahip bilim insanlarınca yapılmış olan, Osmanlıcamisi sınıflandırma çalışmalarından altı tanesi aktarılmıştır. Bu çalışmalardanhareketle, klasik dönem Osmanlı kubbeli camilerinin akustik parametreler açısındansınıflandırılması çalışması yapılmıştır. Yine ölçümler sırasında gerekli olacak çeşitlianahtar niteliğindeki kavramlar açıklanarak, tarihi camilerle ilgili yapılmış bulunanhacim akustiği çalışmalarından örnekler verilmiştir. Bu veriler işığında üzerindeçalışılacak olan klasik dönem Osmanlı Camisi olarak Sultan Ahmet Camii seçilmiştir. Bucamide hacim akustiği ölçümleri gerçekleştirilmiş olup, ayrıca caminin tam dolu olmasıkabülünden hareketle yansışım süresi hesapları yapılmış ve değerler karşılaştırılmıştır.Ayrıca cami iç hacminde farklı zamanlarda gözlemler yapılarak görevlilerlegörüşülmüştür. Sonuç olarak, bu çalışmada elde edilen veriler ışığında bir yandanmimarlara ve restorasyon uzmanlarına cami tasarımları ya da restorasyonlarda yolgösterecek, öte yandan da seslendirme tasarımlarında veri oluşturacak bilimselsonuçlar sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Klasik osmanlı mimarisi, cami akustiği, akustik, camisınıflandırılması, optimum yansışım süresi, hacim akustiği, Sultan Ahmet Camii. In Islam mosque is the most important structure type of religious architecture, whilethe use of the historical mosque is still common the design and construction of thenew mosques continues as well. As in all buildings, historical and contemporarymosquesit is inportant to ensure conditions of visuality, auditory, thermal etc. Ensuringcomfort conditions to determin the optimum value, caries great importance in termsof both design criteria and evaluation of the current situation.Analyzing studies about the acoustics in religious places, it is seen that they are quite alarge part of Christian church venue. Different types of actions are tested in thesespaces such as music, rituals, worship etc. As well as many more of that kind.However, Muslims worship spaces include less or limited works related to the acousticin field of architecture. For mosque spaces are used parameters calculated for churcessince they are only reference in this field but we must consider that calculations madefor churces do not match with those of mosques since values for churches are muchmore different with those of mosque.The most important project CAHRISMA on acoustic comfort criteria in mosque is madeby European Union research project along with YTU Building Physics ScienceDepartment who carried out the leadership of the project. xviiiThis project examined Sinan Mosque, and recommended optimum reverberation tvalues for the mosque, although a very important development in this area, work iscarried out only based on three mosques. It is important to examine the variousexamples of the consistency of the value proposition.On the other hand the multitude of newly designed and built mosques along with thearchitectural heritage mosques in our country, have false and unscientific soundingpractices on these mosques, make such studies more important and urgent.Based on all these evaluations, the purpose of this thesis was determined to be theacoustical examination of the Ottoman mosque architecture of the Classical Period andthe subjective and objective acoustic evaluation of a typical mosque to be selected andto contribute to the work in this area.Within the scope of this thesis, firstly the concept of classical period in Ottomanarchitecture was examined and then six of Ottoman mosque classification works,which were made by scientists with different disciplines of architecture. From thesesix works of Ottoman classical period domed mosques have been studied in terms ofacoustic parameters. Various key concepts that are needed during the measurementsare explained and examples are given from the volume acoustics studies done on thehistoric mosques. Sultan Ahmet Mosque was chosen as the classical period Ottomanmosque to be worked on in this work. Measurements of volume acoustics were carriedout on this mosque. Also, when the mosque was full, the reflection period wascalculated by moving from the acceptance andin the end the values were compared.In addition, observations were made at different times in the interior volume of themosque and discussed with the officials. As a result, the data obtained in this study willprovide architects and restoration specialists with scientific results that will lead tomosque designs or restorations while producing data on voice design.Keywords: Classical ottoman architecture, mosque acoustics, acoustics, mosqueclassification, optimum reflection period, volume acoustics, Sultan Ahmet Mosque(Blue Mosque) 199

The aim of this study is to evaluate the predictive value of intelligence quotients scores (IQs), subtests of Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised (WISC-R) and Kaufman's and Bannatyne's categories scores which are the sums of subtests of WISC-R in attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). Another aim is to examine the difference of some neurocognitive skills between the children with ADHD and their unaffected peers by WISC-R subtests.WISC-R's subtest and IQ scores, and scores of Kaufman's and Bannatyne's categories of the children who were diagnosed with only ADHD were compared with the same scores of the children who were in healthy control group (N= 111) and were in ADHD with co morbidity group (N= 82).It was found that the subtest scores (vocabulary, comprehension, digit span, picture completion and block design) of the children with only ADHD and ADHD with comorbidity were significantly lower than healthy group. It was observed that subtests of comprehension (Wald= 5.47, df= 1, p=0.05), digit span (Wald= 16.79, df= 1, p=0.001) and picture completion (Wald= 5.25, df= 1, p=0.05) predicted significantly ADHD. In addition, the categories of freedom from distractibility (Wald= 8.22, df= 1, p=0.01) and spatial abilities (Wald= 12.22, df= 1, p0.0001) were predictive for ADHD in this study.Problem solving abilities in social processes, auditory short-term memories, visual-spatial abilities and visual configuration abilities of the children with ADHD was observed to be lower than their healthy peers. It was thought that in WISC-R's profile analysis, the categories of freedom from distractibility and spatial abilities can be distinctive in ADHD diagnose.

Amaç:Zihinsel gelişim geriliği olan çocukların değerlendirilmesinde zekA ölçeklerinin kullanılması kritik öneme sahiptir. Özellikle bu çocukların tanısal değerlendirmesi ve eğitim programlarının hazırlanması açısından zekA ölçeklerinin yapısı da önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, zihinsel gelişim geriliği olan bir örneklem grubunda Wechsler Çocuklar İçin ZekA Ölçeği Geliştirilmiş Formunun (WÇZÖ-R) yapı geçerliliğini test etmektir. Yöntem: Bu amaç doğrultusunda Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Toplam ZekA Bölümü (ZB) puanı 40-79 arası olan 520 çocuk oluşturmaktadır. Bulgular: Çocukların yaş ortalaması 10.78 2.69, Toplam ZB ortalaması ise 60.34 12.91 olarak bulunmuştur. AFA sonuçları, ölçeğin Wechsler'in bildirdiği gibi, iki faktörlü bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymuştur. DFA sonuçları ise, bu çalışmanın örnekleminde, iki faktörlü yapının geçerli olduğunu göstermiş [X2 (31, N 520) 101.98, X2/sd 3.29, GFI .96, AGFI .93, CFI .96, RMSEA .06] ve model uyum indeksi değerlerinin iyi uyuma işaret ettiği görülmüştür. Sonuç: WÇZÖ-R'nin hem klinikte hem de eğitim alanlarında yaygın kullanımı göz önünde bulundurulduğunda, iki faktörlü modelden elde edilen puanların zihinsel gelişim geriliği gösteren bireylerde kullanımının daha güvenilir bilgiler vereceği düşünülmektedir. Objective: Use of intelligence scales in the assessment of children with intellectual disability is of critical importance. Especially, in terms of diagnostic evaluation of these children and preparation of training programs, structure of intelligence scales becomes also very important. The purpose of the present study is to examine construct validity of Wechsler Intelligence Scales for Children (WISC-R) in a sample of children with intellectual disability. Method: For this purpose, Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confi rmatory Factor Analysis (CFA) were conducted. The sample of the study consisted of 520 children whose Full Scale IQ scores were between 40-79. Results: It was found that mean age of children was 10.78 ± 2.69 and mean of Full Scale IQ was 60.34 ± 12.91. The results of EFA revealed that the scale had, as Wechsler reported, two-factor structure. The results of CFA showed that two-factor structure was valid and that values of model fi t indices indicated good fi t [X2 (31, N 520) 101.98, X2/sd 3.29, GFI .96, AGFI .93, CFI .96, RMSEA .06]. Conclusion: Considering the widespread use of WISC-R in both clinical practice and academic purposes, it is suggested that for children with intellectual disability, the scores obtained from two-factor model can provide more reliable information.

Amaç: Bu çalışmanın amacı, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda (DEHB) Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği Gözden Geçirilmiş Formunun (WÇZÖ-R) zekâ bölümlerinin (ZB), alt testlerinin ve bu alt testlerden elde edilen Kaufman ve Bannatyne'nin sınıflamalarının tanısal değerinin incelenmesidir. Araştırmanın bir diğer amacı, DEHB bulunan çocukların, sağlıklı akranlarından farklı olan nörobilişsel özelliklerinin WÇZÖ-R alt test puanları aracılığı ile incelenmesidir. Yöntem: Sadece DEHB tanısı konulmuş olguların (N= 101) WÇZÖ-R testi zekâ bölümleri, alt testleri, Kaufman ve Bannatyne örüntüleri puanları sağlıklı kontrol grubu (N= 111 ) ve DEHB'ye ek eş tanı konulan çocukların (N = 82 ) benzer puanlarıyla karşılaştırılmıştır. Bulgular: DEHB tanısı konan iki grubun, sözcük dağarcığı, yargılama, sayı dizisi, resim tamamlama, küplerle desen alt testleri puanlarının sağlıklı gruptan anlamlı derecede düşük olduğu saptanmıştır. Yargılama (Wald= 5.47, sd= 1, p=0.05), sayı dizisi (Wald= 16.79, sd= 1, p=0.001) ve resim tamamlama (Wald= 5.25, sd= 1, p=0.05) alt testleri DEHB'yi anlamlı olarak yordamaktadırlar. Dikkatin dağılabilirliği (Wald= 8.22, sd= 1, p=0.01) ve mekânsal yetenekler (Wald= 12.22, sd = 1, p

GAP Bölgesinde yürütülen bu çalışmada, iklim istasyonlarındaki uzun yıllara ilişkin meteorolojikkayıtlar esas alınarak, meyve yetiştiriciliği açısından soğuklama süreleri ve büyüme derece saatleriincelenmiştir. Araştırmada, GAP Bölgesi'nde bulunan 15 istasyon noktasındaki uzun yıllara ait (1975ile 2011 yılları arasındaki ) günlük saatlik ortalama, maksimum ve minimum sıcaklık verilerindenyararlanılmıştır. İstasyon noktalarındaki soğuklama sürelerinin hesaplanmasında Klasik yöntem,Soğuk Birimi yöntemi ve Aron yöntemi kullanılmıştır. Klasik yöntem ve Soğuk Birimi yöntemlerindegünün saatlik sıcaklık değerleri, Aron yönteminde ise günün ortalama sıcaklık değerleri esas alınarakhesaplamalar yapılmıştır. İklim istasyonlarındaki sıcaklık toplamı değerlerinin saptanmasında iseBüyüme gün-derece yöntemi yardımıyla, günün maksimum ve minimum sıcaklık değerleri temelalınarak veriler elde edilmiştir. Çalışma sonucunda; Klasik yönteme göre yapılan hesaplamalarda endüşük soğuklama süresi 1999 yılında (Nusaybin İstasyon Noktasına ait) 414 saat, en yüksek değer ise1993 yılında (Ergani İstasyon Noktasına ait) 2880 saat olarak bulunmuştur. Soğuk Birimi yönteminegöre de en düşük değer 1999 yılında (Cizre Noktasına ait) 880 SB olarak bulunurken, en yüksek değer1979 yılında (Mardin İstasyon Noktasına ait) 2733 SB olarak tespit edilmiştir. Aron yöntemine göreyapılan hesaplamada ise elde edilen veriler çerçevesinde en düşük değer 1982 yılında (Mardinİstasyon Noktasına ait) 1006 saat, en yüksek değer 2011 yılında (Mardin İstasyon Noktasına ait)12 213 saat olarak saptanmıştır. Bölgedeki istasyonlarda BDST hesaplamalarında 5 oC üzerindekisıcaklık toplamı değerlerinin 3154 (oC -gün) ile 5274 (oC -gün) arasında değişim gösterdiğibelirlenmiştir. In this study which was carried out in GAP Region, chilling periods and growth degree hours wereexamined in terms of fruit growing based on many years of meteorological records of climate stations. The average, maximum and minimum daily temperature data for each hours of many years from 15 stations in the region was used in the study. Classical Method, Chill Unit Method and Aron Methodwere used for the calculation of time chilling in the stations. The day's hourly temperatures were used for Classical and Cold Unit Methods, and Daily average temperatures used for Aron Method tocalculations. To determine the total temperature values in climate stations, daily maximum andminimum temperature were used by means of Growth Degree Day method.According to obtainedresults; the lowest chilling period was determined as 414 hours from Nusaybin Station as to theClassical Method in 1999, while the highest chilling period was found as 2880 hours in Ergani Stationin 1993. According to Cold Unit Method, the lowest value was obtained from Cizre Station as 880 chill units in 1999, and the highest value was 2733 chilling units in Mardin Station in 1979. According to calculation in respect of Aron Method, the lowest value was determined in 1982 in Mardin Station as 1006 hours, and the highest value were 12 213 hours in 2011 in Mardin Station. The total temperature values over 5 oC to calculate growth degree total hours in the region's stations was varied between 3154 (oC - days ) and 5274 (oC - days). 145

Bu tez çalışmasında yazılım ürün hattı altyapısını oluşturacak alana özgü bileşenleri belirlemek için bir ön yaklaşım önerilmektedir. Yazılım ürün hattı, bir yazılım ürün ailesindeki varlıkların yeniden kullanımına odaklanan bir yaklaşımdır. Etkili yeniden kullanımı için yeniden kullanılabilir varlıklar alandaki değişkenlikler göz önüne alınarak belirlenmektedir. Önerilen yaklaşım, özellik modellerindeki değişkenlik tanımlamalarına ve değişkenliğin bileşen modelindeki notasyona yansıtılmasına dayanmaktadır. Ortaya çıkan ilk bileşen kümesi özellik modelinde yer alan kısıtlara ve bağımlılık, uyum, büyüklük odaklı karmaşıklık gibi tasarım ölçütlerine göre elde edilmektedir. Bileşen kümesindeki değişiklikler geliştiricilerin ihtiyaçlarını karşılayacak bir bileşen kümesi elde edinceye kadar yinelemeli bir şekilde devam etmektedir. Bu yaklaşımın amacı, yeniden kullanıma uygun, hızlıca yakınsayan ve yönetilebilir bileşen kümesine ulaşmaktır. Yaklaşımı doğrulamak için bir vaka çalışmasından yararlanılmaktadır. In this thesis, a preliminary methodology is proposed for the determination of a set of components to populate the domain model of a Software Product Line infrastructure. Software Product Line based approaches focus on the reusability of assets for a family of software products. For effective reuse, the definition of reusable assets in this thesis considers variability in a domain. The approach is based on variability specifications that is rooted in Feature Models and is reflected to a component modeling notation that addresses variability, namely VCOSEML. An initial set of components is acquired from a feature model and is modified with respect to feature constraints and design metrics corresponding to coupling, cohesion, and size oriented complexity. A component set is refined through modifications, following an iterative methodology until the developers are satisfied. The goal is to achieve a set that supports reusability – consequently to arrive at quickly converging and manageable designs through component assignments to required features. A case study is utilized in the validation of the approach. 68

Alt yapı projelerine olan ihtiyaç şehirleşme ve gelişmeye paralel olarak artmakta ve bu projeler için kamu kaynaklarının önemli bir bölümü ayrılmaktadır. Güvenli ve ekonomik tasarım yapabilmek için ise zemin davranışını iyi anlamak ve doğru takip etmek önemlidir. Killer bu bağlamda deformasyon aralığı en geniş zeminler olarak özellikle önemlidir. Son yıllarda yapılan araştırmalar kil zeminin davranışının sadece gerilme deformasyon ilişkisi ile ifade edilmesinin yetersiz olduğunu, davranışta deformasyon artış hızının gerilme-deformasyon ilişkisini doğrudan etkilediğini ve ancak deformasyon hızını da ilişkiye katmak suretiyle gerilme-deformasyon-deformasyon hızı ilişkisinin tekil bir ilişki olarak ifade edilebileceğini göstermektedir.Makro boyutta zemin numuneleri üzerinde yapılan özel deneyler viskoplastik davranış adı da verilen zamana bağlı davranışın göstergelerini taşımaktadır ve bu davranışın mikro boyuttaki mekanizmaya bağlı olduğu düşünülmektedir. Son yıllarda mikro boyuttaki davranışı araştıran çalışmalar sıklık kazanmıştır ve geoteknik araştırmaların öncelikli konularından birisi haline gelmiştir. Ancak mevcut durumda ulaşılan noktada zeminin konsolidasyonu veya yüklenmesi sürecinde gelişen viskoz davranışı yeterli seviyede açıklayan, genel kabul gören ve makro davranışla bağdaştıran bir teori henüz kurulamamıştır. Bu tez çalışması ile sunulan araştırma çalışmasının amacı killerin konsolidasyon ve anizotropik yüklenme sürecindeki viskoplastik davranışını makro ve mikro boyutta açıklığa kavuşturmak ve yapısal modellemeye katarak bilimsel çalışmalara özgün ve önemli katkıda bulunmaktır. Yapılan araştırma çalışması üç aşamadan oluşmaktadır. Her birisi kendi içinde kapsamlı ve yoğun araştırma gerektiren bu çalışma aşamaları; i) özel deneysel teknikler ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilen ve hem makro hem de mikro düzeyde zemin davranışının takip edilmesini sağlayan tamamen özgün bir deney programının uygulanması, ii) Elde edilen deney sonuçları ve ESEM analiz sonuçlarının irdelendiği ve değerlendirildiği sayısal analiz çalışmaları, iii) Malzeme modelinin kurulmasıdır. Increasing needs of modern societies combined with developments in science and technology entail a greater resource allocation for infrastructure projects. Therefore, the considerations of safety and economy need to be more optimally combined in today's construction projects. In terms of design and construction of soil structures, this concern requires to understand and follow the fundamental soil behaviour more thoroughly. Clays as having the widest deformation range deserves special consideration on research projects aimed to understand fundamental soil behaviour. Recent research indicated that deformation rate has a vital role in defining stress-strain behaviour of clay soils. Only if the strain rate is included, the behaviour of clays can be defined by a unique relationship in terms of `stress-strain-strain rate`.This mechanism can also be termed as the time dependency or viscoplastic behaviour of clays. Viscoplastic mechanism is attributed to the mechanisms involved at the micro scale and there is a surge of interest to this research area among the researchers. It is, however, known that there is no generally accepted theory or methodology that explains the viscoplastic mechanism at the micro-scale and gives clues which can be used to combine micro-behaviour with macro-behaviour.The research work defined in this thesis aims to evaluate `stress-strain-strain rate` behaviour of clays by disclosing the mechanism involved at macro and micro scale. The ultimate aim is to induce the implications of micro-mechanic behaviour into constitute modelling. This research work constitutes of three stages each of which involves intensive theoretical experimental and numerical modelling work. These stages are; i) Application of a novel experimental program which involves a series of original techniques, ii) numerical analyses of experimental findings together with image analyses results, iii) Development of a constitutive model under the light of the findings of experimental and numerical work. 151

Bu çalışmada, çocukluk çağı ruhsal travma yaşantıları, yetişkinlik dönemindeki psikolojik belirtiler ve erken dönem uyum bozucu şemalar arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Aynı zamanda, erken dönem uyum bozucu şemaların, çocukluk çağı ruhsal travma yaşantıları ile yetişkinlik döneminde ortaya çıkan psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide aracı rolünün ne olduğu araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 459 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcıların çocukluk çağındaki ruhsal travma yaşantıları, şimdiki erken dönem uyum bozucu şemaları ve psikolojik belirti düzeyleri değerlendirilmiştir. Bu amaçla, Çocukluk Çağı Ruhsal Travmalar Ölçeği (ÇRTÖ), Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 (YŞÖ-KF3), Kısa Semptom Envanteri (KSE) ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Bulgular, erkek katılımcıların kadınlara oranla daha fazla çocukluk çağı ruhsal travma yaşantısına ve daha fazla erken dönem uyum bozucu şemaya sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca, yetişkinlikte dönemindeki psikolojik belirtilerin çocukluk çağı ruhsal travma yaşantıları tarafından yordandığı ve erken dönem uyum bozucu şema alanlarının da bu ilişkiye aracılık ettiği bulunmuştur. Bu araştırma, ruhsal travma yaşantılarının uzun dönem etkilerini açıklamada erken dönem uyum bozucu şemaların aracı rolünü göstermesi açısından önemlidir. In this study, the relationships between childhood trauma experiences, psychological symptoms in adulthood and early maladaptive schemas were examined. Moreover, this study investigated the mediation role of early maladaptive schemas in the relationship between childhood trauma experiences and psychological symptoms in adulthood. The sample of the research consists of 459 university students. In the research, the participant's childhood trauma experiences, their current early maladaptive schemas and levels of psychological symptoms were assessed. For this purpose, Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), Young Schema Questionnaire-Short Form-3 (YSQ-SF-3), Brief Symptom Inventory (BSI) and demographic information questionnaire were employed. All hypothesis put forth in the research were supported by the findings obtained. Results revealed that male participants have relatively more childhood trauma experiences and early maladaptive schemas than female participants. In addition, it was found that the psychological symptoms are predicted by childhood trauma experiences and those early maladaptive schemas mediate this relationship. This research is important from the point of showing that early maladaptive schemas are mediators in the relationship between childhood trauma experiences and psychological symptoms in early adulthood. 197

Bu tez çağdaş dönemde ?The Message Of The Qur'an? adlı meal- tefsiriyle dikkat çeken Muhammed Esed'in (1900-1992) Kur'an ile ilgili temel konu ve kavramlara yaptığı sembolik ve tarih-üstü yorumları ortaya koymayı hedeflemektedir. Ayrıca biz bu çalışmada, modern bir bakış açısıyla oluşan Kur'an anlayışının, Esed özelinde nasıl ve ne şekilde kendisini gösterdiği tesbit etmeye çalıştık.Bu tez bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu, önemi, amacı ve yöntemine değindik. Ayrıca Esed'in meal- tefsirinin genel özelliklerine, onun Kur'an, tercüme ve tefsir ile ilgili görüşlerine işaret ettik.Birinci bölümde Muhammed Esed'in meal- tefsirinde ayetleri yorumlama tarzı ve bu yorumlama tarzının ayetlere nasıl uygulandığını örneklerle göstermeye çalıştık. Özellikle Esed'in çeşitli sözlüklerden de yararlanarak kelime ve kavramlara getirdiği anlamlar üzerinde durduk. Ayrıca klasik müfessirlerle Esed'in yorumlarını mukayese ederek onun farklı olan yönlerine dikkat çektik.İkinci bölümde ise, Muhammed Esed'in ?The Message Of The Qur'an? adlı eserindeki sembolik ve tarih-üstü yorumlarını ortaya koyduk. Bu noktada, Esed'in ahiret ile ilgili kavram ve tasvirlere, toplumsal hayatla ilgili düzenlemelere, Kur'an'da yer alan İslam dininin temel bazı kavramlarına, Kur'an'da yer alan kıssa ve mucizelere getirmiş olduğu farklı yaklaşım, yorum ve düşüncelerini ortaya koymaya çalıştık. Bu yapılırken Esed'in Kur'an'ı yorumlama tarzında ifade ettiği prensiplerle olan tutarlılığını da değerlendirmeye çalıştık.Anahtar Sözcükler: Muhammed Esed, sembolik, tarih üstü, yorum, mucize This dissertation aimed at ascertaining and examining Muhammed Esed?s (1900-1992), who is famous of his ?The Message of The Qur?an? on interpretation (tefsir) and meaning (meal), symbolic and transhistorical interpretations about basic subjects and terms of Qur?an. In addition, in this work we aimed to ascertain how modern understanding of Qur?an appeared in Esed?s case.This dissertation consists of an introduction and two chapters. In the introduction we mentioned subject, importance, intention and method of the research. In addition, we touched on the general characteristics of Esed?s meaning (meal)-interpretation, his general views about Qur?an, translation and interpretation.In the first chapter, we tried to ascertain Muhammed Esed?s commenting style of verses in his meaning (meal)- interpretation (tefsir) and how was this method applied to verses of The Qur?an by examples. Especially, we focused on new meanings, which Esed ascribed to words and terms using various dictionaries. Moreover, we compared Esed?s comments with classical interpretators comments and attracted attention to his different views.In the second chapter, we escertained Muhammed Esed?s symbolic and transhistorical comments in his ?The Message of The Qur?an?. At this point, we tried to escertain Esed?s different approaches, comments and views on the terms and descriptions about hereafter, regulations on social life, basic terms of Islam, stories of Qur?an (kıssa) and miracles. While doing this, we tried to evaluate Esed?s consistency with his principles in the interpretation of Qur?an.Key Words: Muhammed Esed, symbolic, trans-historical, comment, miracle. 138

118