Search

In this study, during the exercises in scenarios with four different levels of task difficulty (easy, medium, difficult, very difficult) designed depending on the number of aircraft and airspace structure in real-time simulations, mental workload was carried out on two different groups, who received simulation training and did not receive simulation training (experienced and inexperienced). A two-stage experimental process was carried out for multidimensional examination of mental workloads. In the first stage of the study, the reaction times of the participants before the simulation were evaluated over three different protocols using the FitLight Trainer system. No significant difference was observed between the experienced and inexperienced groups in terms of reaction times. In the second stage, these groups with homogeneous reaction times were compared with each other for the error numbers and performance scores of in real-time simulation scenarios. At the 90% confidence level, the experienced group made fewer mistakes. In addition, the different difficulty levels of the scenarios created a statistical difference in the error numbers. In easy-medium scenarios, students made statistically significantly fewer mistakes than in difficult-very difficult scenarios. Also, the changes of performance scores according to scenario difficulty levels were examined and it was revealed that there was a significant difference between performance scores (p-value=0,00 < 0,05). Students' performance scores were significantly higher in easy-medium scenarios compared to difficult-very difficult scenarios. According to the results of the study, it was seen that the error numbers and performance scores supported each other. It can be said that the difficulty levels of the scenarios have an effect on the cognitive workload (error numbers, performance scores)., Bu çalışmada gerçek zamanlı simülasyonlarda uçak sayısına ve hava sahası yapısına bağlı olarak tasarlanan dört farklı düzeydeki görev zorluğuna (kolay, orta, zor, çok zor) sahip senaryolardaki egzersizler boyunca, simülasyon eğitimini almış ve almamış (deneyimli-deneyimsiz) iki farklı grup üzerinde zihinsel iş yüklerinin çok boyutlu olarak incelenmesi için iki aşamalı bir deneysel süreç yürütülmüştür. Çalışmanın ilk aşamasında simülasyon öncesi katılımcıların reaksiyon süreleri FitLight Trainer sistemi kullanılarak üç farklı protokol üzerinden değerlendirilmiştir. Deneyimli ve deneyimsiz gruplar arasında reaksiyon süreleri bakımından anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. İkinci aşamada ise reaksiyon süreleri homojen olan bu grupların gerçek zamanlı simülasyon senaryolarında yaptıkları hata sayıları ve elde ettikleri performans skorları birbirleri ile kıyaslanmıştır. %90 güven seviyesinde deneyimli grup daha az hata yapmıştır. Ayrıca senaryoların farklı zorluk derecesinde olması hata sayılarında istatistiksel olarak farklılık yaratmıştır. Kolay-orta senaryolarda öğrenciler zor-çok zor senaryolara göre istatistiksel olarak anlamlı derecede daha az hata yapmışlardır. Bununla birlikte performans skorlarının senaryo zorluk derecelerine göre değişimleri incelenmiş ve performans skorları arasında anlamlı farklılık olduğu ortaya çıkmıştır (p-value=0,00 < 0,05). Kolay-orta senaryolarda zor-çok zor senaryolara göre öğrencilerin performans skorları anlamlı derecede yüksek çıkmıştır. Çalışma sonuçlarına göre hata sayıları ve performans skorlarının birbirini desteklediği görülmüştür. Senaryoların zorluk derecelerinin bilişsel iş yüküne (hata sayıları, performans skorları) etkisi olduğu söylenebilir.

For the sustainability of aviation operations, it is necessary to establish a quality management system in approved aviation organizations. The quality management system is carried out by the quality manager to comply with the relevant aviation operating regulations and to achieve the strategic objectives of the organization. Since errors and flight safety risks in aviation operations are of the utmost importance, it is vital that regulatory and human-based risks are properly managed by quality management. The quality manager has a critical role as he manages legal and regulatory risks in the operational environment as even the smallest mistake in aviation operations can be fatal. In this study, the risks determined by the Analytical Hierarchy Process (AHP) method, which is a multiple decision-making technique and also considers qualitative factors, are weighted by categorizing the human risk factors, especially for the quality manager in the quality processes in the aviation environment. In the AHP model developed by the study, the most important risk factors investigated for the quality manager were determined as time pressure, lack of management support and not following the current aviation regulations, respectively. Ranking human factors risks will benefit senior management with a proactive approach to managing the risks involved. Thanks to the results to be obtained in this study, it is aimed that the development, improvement and quality processes in quality processes will contribute to the achievement of the strategic goals of the institution., Havacılık operasyonlarının sürdürülebilirliği için onaylı havacılık kuruluşlarında kalite yönetimi sisteminin kurulması gereklidir. Kalite yönetim sistemi, ilgili havacılık işletme yönetmeliklerine uygun ve kuruluşun stratejik hedeflerini başarmak için kalite yöneticisi tarafından yürütülmektedir. Havacılık operasyonlarındaki hataların ve uçuş emniyet riskleri son derece önemli olmasından dolayı, yönetmeliklere ve insana dayalı risklerin kalite yönetimi tarafından doğru şekilde yönetilmesi hayati önem taşımaktadır. Kalite yöneticisi, havacılık operasyonlarındaki en küçük hatanın bile ölümcül olabileceği için operasyonel ortamda yasal ve mevzuata dayalı riskleri yönettiği için çok kritik bir göreve sahiptir. Bu çalışmada, havacılık ortamında kalite süreçlerindeki özellikle kalite yöneticisi için öncelikle insan risk faktörleri kategorize edilerek ve bu riskler çoklu karar verme tekniği olan, nitel faktörleri de dikkate alan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemini belirlenen riskler ağırlıklandırılmıştır. Çalışma ile geliştirilen AHS modelinde kalite yöneticisi için araştırılan en önemli risk faktörleri sırasıyla zaman baskısı, yönetim desteği eksikliği ve güncel havacılık mevzuatlarının takip edilmemesi olarak belirlenmiştir. İnsan faktörleri risklerini sıralamak, üst yönetime proaktif bir yaklaşımla ilgili risklerin yönetilmesi için fayda sağlayacaktır. Bu çalışmada elde edilecek sonuçlar sayesinde kalite süreçlerindeki gelişimin, iyileşmenin ve kalite süreçlerinin kurumun stratejik amaçlarının başarılmasına katkısının büyük olması amaçlanmaktadır.

Havacılık sektörü için pilotlar veya hava trafik kontrolörleri gibi operatörlerin seçimi önemlidir. Pilot eğitiminin maliyetinin yüksek olmasından dolayı, okulu bırakma ve başarısızlıklar organizasyon için büyük bir kayıptır. Bu nedenle hata potansiyeli taşıyan pilot adaylarının seçim esnasında belirlenip elenmesi pilot eğitimindeki başarı oranını artıracaktır. Bu amaçla sivil pilot seçimindeki kriterlerin belirlenmesine yönelik analizlerin yapılması gereklidir. Bu çalışmada pilotaj bölümüne kabul ile ilgili seçim kriterlerinin belirlenmesi ve bu seçim kriterlerinin katkı oranlarının bulunmasına yönelik ikili lojistik regresyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri yapılmıştır. Çalışmada seçim kriterleri olarak; adayın psikomotor, bilişsel ve sayısal yeteneklerini ölçen testlerden aldığı puanlar, üniversite giriş sınavı sayısal puanı, orta öğretim başarı puanı ve sözlü sınavdan aldığı puan dikkate alınmıştır. Analizlerde pilotaj bölümü seçme sınavlarından elde edilen veriler kullanılmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına göre; pilotaj bölümü için üniversite giriş sınavı sayısal puanı, görsel hafıza testi, deneme uçuşu ve sözlü sınav önemli seçim kriterleri olarak tespit edilmiştir. Pilotaj bölümüne proaktif bir yaklaşımla, en düşük hata potansiyeline sahip adayların seçilmesinde; bu çalışmadan elde edilen sonuçların kullanılması amaçlanmıştır., For aviation sector, selection of operators like pilots or air traffic controllers is crucial. Since the cost for pilot training is high, pilots dropping out of school and failures are great loss for the organization. Therefore; during the selection, the identification and elimination of the pilot candidates that carry the error potential shall increase the success rate in pilot training. For this purpose; it is necessary to make analyses for the determination of criteria in selection of civil pilots. In this study, binary logistic regression and multiple linear regression analyses were performed for determination of selection criteria about the acceptance for department of pilot training and finding the contribution rates of these selection criteria. In the study, as the selection criteria; candidate's scores from psychomotor, cognitive, and quantitative ability tests, the scores from quantitative section of the university entrance exam, secondary education success grade and the score from the oral examination were taken into consideration. In the analyses, the data obtained from the selection examinations for department of pilot training were used. According to the results of the regression analysis; quantitative section scores of the university entrance exam, visual memory test, selection flights and oral examination were determined as important selection criteria. With a proactive approach to department of pilot training, while selecting a candidate having the least error; the results obtained from this study are intended to be used.

İnsanoğlunun en temel gereksinimlerinden olan yeme- içme ihtiyacının karşılandığı bir mekan olarak mutfak, geçmişten günümüze gelen süreç içerisinde değişen ihtiyaçları karşılayabilmek üzere konutlardaki önemini korumaktadır. Mutfaklar, konutta yaşayanların gün boyunca en çok zaman geçirdiği ve en yoğun çalıştığı mekanlardır. Günümüz yaşam koşullarının zaman sorununu ortaya çıkarması ile mutfaklardaki işlevselliğin insan hayatındaki önemi daha da artmaktadır. Bu önem doğrultusunda mekan tasarımında, kullanıcı alışkanlıklarını belirleyen kültürel ve sosyal yapının doğru tespit edilerek tasarım kararlarının verilmesi ve işlevsel çözümler üretilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, mutfak mekanı kullanımının yöresel kültürün etkilerine göre farklılaşması sonucu tasarımcının mutfak mekanı tasarımına bu doğrultuda yaklaşması gerekliliğini ortaya koymaktır. Konunun Gaziantep konut mutfakları üzerinden incelenmesinin nedeni, Gaziantep'in sahip olduğu geleneksel mutfak kültürünün zenginliğidir. Tez kapsamında kültür-iç mekan etkileşimi incelenmiş olup, ardından, Gaziantep konut mutfaklarının gelenekselden moderne uzanan süreçteki değişimi analitik değerlendirme ışığında aktarılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Gaziantep'teki modern konut mutfaklarının geleneksel mutfak kültürü bağlamında yorumlanması yapılmış ve yerleşim önerileri sunulmuştur. Bu önerilerle, yeni üretilecek konutlarda mutfak tasarımı yapılırken, mekan çözümlerinin kültür-iç mekan etkileşimi doğrultusunda sağlanması gerekliliği vurgulanmıştır. The kitchen as a venue that mankind's most basic requirements are met the need to eat and drink, protects the importance to meet the varying needs in residences in process from past to the present. Kitchens, are places that people living in residence the most intense of their life and work during the day. The functionality in kitchens of importance of human life is increased further with today living conditions figure out the time problem. According to this importance, in the design of the space, the cultural and social structure that determines the user habits and identified design decisions, and functional solutions must be produced. The aim of this study is to reveal the necessity to approach to kitchen design as a result of differentation of using kitchen space according to the effects of regional culture. The reason about the issue through examination of Gaziantep residential kitchen is a wealth of Gaziantep's traditional culinary. Gaziantep has a wealth of traditional culture. The scope of the thesis, the interaction of culture and interior examined, then, it was transferred the mutation of Gaziantep residence kitchens in process from traditional to modern in light of the analytical evaluation.As a result of the study, it was made interpretation of modern residence kitchens in Gaziantep in the context of traditional culinary and it was provided layout suggestions. With these suggestions it was highlighted that the necessity of space solutions which ensuring according to culture-interior interaction while designing kitchen in new residences. 142

Pilot seçim süreci havacılık literatüründe pek çok araştırmacının odak noktası olmuştur. Aday pilotların seçimi çok önemlidir çünkü pilotların eğitimi çok maliyetli ve zaman alan bir süreçtir. Bu çalışmada, sivil pilotlar için seçim kriterlerinin ağırlıklarını belirlemeye çalıştık. Çalışmada belirlenen kriterler, üç ana küme içinde sınıflandırılmaktadır: "Teknik Kriterler", "Teknik Olmayan Kriterler", "İşle îlgili Kriterler". Bu ana kümeler kişilik özellikleri, uzaysal yeteneği, ekip çalışması yeteneği gibi 15 alt kriteri içerir. Bu kriterler daha sonra Analitik Serim Süreci (ANP) aracını kullanarak ağırlıklandırılmıştır. ANP karar verme problemlerinde nitel faktörleri de dikkate alan çok kriterli karar verme tekniğidir. Bu kriterler arasında bağımlılığı içeren ANP modeli geliştirilmiştir. Kriterlerinin ikili karşılaştırmaları öğretmen pilotlar tarafından yapıldı. Bu çalışmanın sonucu zekâ, karar verme ve problem çözme yeteneği ve psikomotor becerilerinin en önemli üç seçim kriteri olduğunu gösterir., Pilot selection process has been a focal point of many researchers in aviation literature. Selection of candidate pilots is very important because training of pilots is very costly and time consuming process. In this study, we try to determine the weights of selection criteria for civil pilots. Criteria determined in this study are classified into three main clusters: "Technical Criteria", "Non Technical Criteria", "Job Related Criteria". These main clusters include 15 sub-criteria such as personality traits, spatial ability, team work aptitude etc. Then these criteria are weighted by using Analytic Network Process (ANP) tool. ANP is a multi-criteria decision making technique that take into consideration also qualitative factors in decision making problems. ANP model including dependency between these criteria is developed. Then pair-wise comparisons of criteria are done by instructors. The result of this study shows that intelligence, decision making and problem solving ability and psychomotor skills are the three most important selection criteria.

Havacılık kazalarının %60 - %80’nin insan hatasından kaynaklandığı, uluslararası kabul gören bir gerçektir. Havacılık sektöründe en küçük bir insan hatasının ölümcül sonuçlar getirdiği, ilgili araştırma ve raporlardan bilinmektedir. Her cinsten ulaşım ve üretim aracını, insanların kullandığını gözlemlediğimize göre; araç kullanımında insan kaynaklı hataların araştırılıp, proaktif önlemlerin alınması önemli bir araştırma konusudur. Konu bir hava ulaşım aracı kullanan pilot olunca; insan hatalarının kaynaklarının araştırılması daha fazla önem kazanmaktadır. O nedenle bu çalışmada; pilotun hata yapmasına katkıda bulunan tüm faktörlerin incelemesi yapılarak; pilot adayları arasından seçim yaparken, hata potansiyeli taşıyanların önceden tahminine yönelik istatistik temelli bir analiz yapılmıştır. Pilotun kişilik özellikleri, psikomotor yetenekleri, görsel-işitsel hafıza potansiyelleri, sayısal yetenekleri ile uçuş eğitiminde yapılan toplam hata sayısı arasındaki ilişkiler çoklu regresyon analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Kişilik özellikleri için Cattell’in önerdiği 16 kişilik faktör anketi, psikomotor yetenekleri için gerçek deneme uçuşu, görsel ve işitsel hafıza potansiyelleri için görsel ve işitsel hafıza testleri ve sayısal yetenekleri için matematik ve fizik testleri 24 sivil pilot öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Pilot adaylarının uçuş eğitimi sürecinde yaptıkları hatalar ile kişilik özelliklerinin yakın ilişki içinde olduğu tespit edilmiştir. Regresyon sonuçlarına göre; pilot adaylarının kişilik özelliklerinin önceden tahmin edilmesinin gerekli olduğu anlaşılmaktadır. It is an internationally accepted fact that aviation accidents 60% - 80% occur because of human error. It’s also known from the relevant research and reports that even the smallest error made by a person can cause fatal results in the aviation sector. As we observe that every kind of transportation and production vehicles are used by people, searching the human-induced errors at using vehicles, taking proactive preventions is an important research topic. When the subject is a pilot using air transport vehicle, it is more important to search the main resources of human errors. Therefore, in this study, an anaylis based on the statistics of estimating the people having error potentials when selecting among the pilot candidates, has been done, by reviewing all of the factors contributing to the pilot make error. The relations between the pilot's personality traits, psychomotor skills, visual auditory memory potentials, numerical skills and total number of errors made during flight training are determined by multiple regression analysis. 16 personality factor questionnaire suggested by Cattell for personality traits, the real test flight for psychomotor skills, visual and auditory memory tests for visual and auditory memory potentials and mathematics and physics tests for numerical skills were applied on 24 civil pilot students. It was determined that there was a close realtionship between the errors pilot made during flight training period and personalities. According to the results of the regression, it is understood that it is necessary to predict candidates' personality traits. Keywords: Pilot error, personality traits, psychomotor skills, visual and auditory memory potentials, numerical skills, pilot selection

Bu çalışmada, ülkemizin talaşlı imalat bazlı KOBİ ve büyük ölçekli işletmelerinde bir dizi ergonomik tarama yapılmıştır. Bu amaçla, Türkiye sanayisine ivme kazandıran Eskişehir ilindeki talaşlı imalat endüstrisinde faaliyet gösteren, yedisi KOBİ ve dördü büyük ölçekli olmak üzere, 11 işletme ergonomik açıdan değerlendirilmiştir. Bu çalışmada, ilgili işletmelerin tüm kademelerinde çalışan 252 kişi üzerinde anket çalışması yapılmıştır. Anketin içerdiği sorular dokuz ana bölüme ayrılmıştır. Bu bölümler: genel özellikler, iş memnuniyeti ve eğitim, çevre koşulları, çalışma saatleri ve molalar, çalışma alanı, iş aletleri ve talaşlar, gösterge ve kumanda elemanları, çalışanların sağlığı ve güvenliği ve yönetim olarak belirlenmiştir. Anket çalışmasının analizi, her iki ölçekteki işletmeler arasında kıyaslamalar yapılarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlardan ergonomik açıdan sorunlu olan konular belirlenerek bazı öneriler geliştirilmiştir. Bu sonuçlardan elde edilen en önemli bulgu ise; çevre koşulları, çalışma saatleri ve molalar, çalışma alanı, iş aletleri ve talaşlar, çalışanların sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda, büyük ölçekli işletmelerin KOBİ’ lerden daha iyi durumda olduğudur., In this study, a series of ergonomics surveys has been performed in small-medium scale enterprises (SME’s) and large scale companies in Turkey. For this purpose, 11 machining companies (seven small and medium scale enterprises and four large scale companies) in Eskişehir which has an accelerating role in Turkish industry have been evaluated in ergonomic aspects. In this study, a survey is held on 252 person at all departments of the related companies. The survey questions cover nine main sections; general properties, job satisfaction and education, enviromental conditions, working hours and pauses, working area, equipments and metal chips, displays and control devices, occupational health and safety of employees and management. The analysis of the survey is performed by comparing the companies at two different scale. Also, some recommendations are given for the subjects which have ergonomic problems according to the results. The most important conclusion of this study is that large scale companies are more successful than the SME ‘s in terms of enviromental conditions, working hours and pauses, working area, equipments, ocupational health and safety of employees.

ÖZETÇalışma genel olarak, konutta banyo mekanı ve kullanılmakta olan anamalzemelerin iç mekan tasarımına etkileri üzerine kuruludur.Çalışmada esas olarak, tasarımı belirleyen en önemli faktör olan malzemeninbanyo mekanı üzerinden yorumlaması yapılmıştır. Ayrıca banyo mekanınınkonuttaki organizasyonu ve malzemenin bu organizasyona etkileriincelenmiştir.Konut tasarımında özel bir yere sahip olan banyonun tarihsel gelişimi vegünümüz modern banyo anlayışının oluşumu örneklerle irdelenmiştir.Banyo mekanlarında, döşeme ve duvar kaplaması olarak kullanılmakta olanana malzemelerin yapısı ve genel özellikleri, buna bağlı olarak damalzemenin işlevsel ve görsel özelliklerinin mekandaki etkileri irdelenmiştir.Özel bir mekan olarak banyonun tasarımı yapılırken doğru malzemeninseçilip kullanılmasında tasarımcının rolü üzerinde durulmuştur.Sonuç olarak; kişisel konforun sağlanmasında, malzemenin banyotasarımına etkisi ve tasarım-malzeme ilişkisinin sorgulanması, örnekincelemeler ile somut bir çerçevede sunulmuştur.IV SUMMARYThe study includes the bathroom and the effects of the principles used on theinterior design in general.The study mainly discussed the influence of the material, the most importantfactor of the design,on the bathroom. The organization of the bathroom in theresidence and the effects of the material on this organization were alsoexamined.This historical devalopment of bathroom, occupying a special place inresidence design and the formation of todays modern bathroom conceptwere researched with examples.The structure and the general features of the main metarials used inbathrooms as flooring and wall coating and the effects of the functional visualproperties of the material were analysed. The role of designer in the processof selecting and using the right material for design of the bathroom as aspecial place was highlighted.In conclusion, the influence of the material on the bathroom design and theanalysis of the design-material relation to provide the personal comfort werepresented within a concrete framework with example observations.V 134