Search

The meaning of the term ‘addiction’ has been changed with both social and technological developments during recent years. In the past, addiction was referred to taking psychoactive chemicals; however, this construct involves not only substance-related but also behavioral addictions nowadays. Gaming addiction, exercise addiction or shopping can be accepted as examples of behavioral addictions, although gambling disorder has only been recognized as an official psychiatric disorder. Indeed, relatively little is known about most of the behavioral addictions since those addictions which are part of daily life have hedonistic in nature. The aim of the current study is to examine closely both gaming addiction and exercise addiction and discuss their differences and similarities in the context of behavioral addictions., Son yıllarda gerek toplumsal gerekse teknolojik gelişmelerinyaşanmasıyla birlikte ‘bağımlılık’ kavramının içeriğinin değiştiğigörülmektedir. Eskiden bağımlılık kavramı yalnızca psikoaktif maddeler ileilişkilendirilirken, günümüzde maddeye dayanmayan ve davranışsal bağımlılıklarolarak adlandırılan yeni bir bağımlılık kategorisi karşımıza çıkmaktadır. Hâlihazırdapsikiyatrik bir tanı kategorisi olarak tanınan tek bozukluk kumar oynamabozukluğu olsa da oyun bağımlılığı, egzersiz bağımlılığı, seks bağımlılığı vealışveriş bağımlılığı gibi birçok davranışsal bağımlılık türünün olduğubilinmektedir. Bu bağımlılıklar haz verici doğalarından ve günlük yaşamın birparçası olabildiklerinden dolayı ortaya çıkardıkları olumsuz psikolojik,fizyolojik ve sosyal etkiler gölgede kalabilmekte ve birçok davranışsalbağımlılık hakkında pek az bilgi bulunmaktadır. Bu derlemenin amacı, birbirindenfarklı görünen ancak bazı ortak noktaları bulunan oyun bağımlılığını ve egzersizbağımlılığını daha yakından incelemek ve bu iki bağımlılık hakkında yapılanaraştırma bulgularını derleyerek bu problemli davranışlar hakkında daha net birtablo ortaya koymaktır.

Aim: The aim of the present study is to test the metacognitive model of depression in a Turkish sample using structural equation modeling.

Aim: The aim of this study is to examine the unique and interactive role of worry and rumination in anxiety and depression symptoms. Method: A total of 328 university students responded to questionnaires assessing worry (Penn State Worry Questionnaire), rumination (Ruminative Response Scale-Short Version), anxiety (Beck Anxiety Inventory and Trait Anxiety Inventory), and depression (Beck Depression Inventory). Results: The results of regression analyses demonstrated that the relationship between worry and depressive symptoms is significant only if individuals engage in high levels of brooding type rumination. The main effect of worry was a significant predictor of trait anxiety, but it did not make a significant contribution to somatic anxiety. Brooding was found to be associated not only with depressive symptoms but also with both types of anxiety. Finally, the reflection type of rumination did not significantly predict depressive symptoms, somatic anxiety, or trait anxiety. Conclusion: Findings indicated that worry and rumination are related to both anxiety and depression. Clinical implications of these results were discussed in the light of the current literature.

Bu tezin amacı üstbilissel kuramın temel kavramlarının Türk örneklemindekigeçerligini incelemek ve ülkemizde klinik psikoloji bakıs açısından yürütüleceküstbilissel arastırmalara zemin hazırlamaktır. Buna ek olarak, üstbilis literatüründegörgül olarak geçerlenmeyi bekleyen iki önemli konu üzerine odaklanılmıstır: (1)?bilissel içerik? ve ?üstbilis? lerin kaygı ve depresyon belirtilerinin yordanmasınabirbirinden bagımsız olarak yaptıgı katkı ve (2) üstbilislerin kaygı ve depresyonbelirtilerinin gelismesine yatkınlık olusturma islevi. Çalısmanın bu genel amaçlarınaulasmak için, her biri kendine özgü alt amaçlara sahip iki asamalı bir arastırma planıizlenmistir. Çalısmanın enlemesine kesitsel ve boylamsal kısımları için veriler, klinikolmayan Türk ve ngiliz örneklemlerinden toplanmıstır. Enlemesine kesitsel kısımda,temel olarak üstbilislerin patolojik endise, obsesif-kompulsif semptomatoloji vekaygı ve depresyon belirtilerine bilissel içerigin yaptıgı katkının üzerinde ve ötesindeolan bagımsız katkısı degerlendirilmistir. Böylelikle, Türk örneklemindeki üstbilis vepsikolojik semptomatoloji arasındaki iliski örüntüleri de açıga çıkarılmıstır. Sondönemde hızla birikmekte olan arastırma sonuçlarıyla tutarlı olarak, üstbilisseldüzeylerdeki artıs ile kaygı ve depresyon düzeylerindeki artıs arasındaki baglantıTürk örnekleminde de gösterilmistir. Ayrıca, üstbilissel faktörler ilgili bilisseliçerikten bagımsız olarak kaygı ve depresyon belirtileri ile iliskili bulunmustur. Çoguanalizde, üstbilisler bilissel içerige kıyasla ilgili semptom boyutunun biraz dahagüçlü bir yordayıcısı olmustur. Boylamsal kısımda, üstbilisin stresi takiben kaygı veviidepresyon belirtilerinin gelismesinde oynadıgı nedensel rol incelenmistir. Türkörneklemindeki boylamsal analizler, endise hakkındaki olumsuz inançlardaki artısınkaygı ve depresyon belirtilerinde iki ölçüm zamanı arasında gözlenen artısıyordadıgını ortaya koymustur. Ayrıca, bilissel güvensizlikteki artıs yüksek düzeydegündelik sıkıntılar yasama ile etkilesime girerek kaygı puanlarındaki artısıyordamaktadır. Buna karsılık, ngiliz örnekleminden toplanan veriler üstbilislerinkaygı ve depresyon belirtilerinin gelisimindeki nedensel rolünü desteklememistir.Türk ve ngiliz örneklemleri arasında yapılan istatistikî karsılastırmalar, Türkörnekleminin üstbilis puanlarının ngiliz örnekleminden anlamlı olarak daha yüksekolma egiliminde oldugunu göstermistir. Bunun yanısıra, biri hariç tüm digerüstbilissel faktörlerin kültür grubu (Türk ve ngiliz) ile etkilesimlerininpsikopatolojiyi yordamada anlamsız oldukları bulunmus ve bu bulgunun üstbilisselkuramın Türk ve ngiliz örneklemleri arasındaki genellenebilirligine isaret ediyorolabilecegi düsünülmüstür. Arastırma sonuçları üstbilissel kuramla tutarlıdır ve ilgililiteratür ısıgında tartısılmıstır.Anahtar Kelimeler: Üstbilis, Kaygı, Depresyon, Kültürlerarası Çalısma, BoylamsalÇalısma The aim of this thesis was to examine the validity of the main concepts ofmetacognitive theory in a Turkish sample and set the stage for metacognitiveresearch in Turkey from the clinical psychology perspective. In addition to this,research attention was focused on two important topics remained to be empiricallyvalidated in the metacognition literature: (1) the unique contributions of ?cognitivecontent? versus ?metacognition? to the prediction of anxiety and depressionsymptoms, and (2) the vulnerability function of metacognitions in the developmentof anxiety and depression symptoms. To achieve these generic aims of the study, atwo-step research plan each of which has its own specific objectives was followed.Data for cross-sectional and prospective parts of the study were collected fromTurkish and British non-clinical samples. In the cross-sectional part, mainly theindependent contribution of metacognitions to pathological worry, obsessivecompulsivesymptomatology, and anxiety and depressive symptoms above andbeyond the contribution of cognitive content was evaluated. By doing so, also therelationship patterns between metacognitions and psychological symptomatologywere revealed in the Turkish sample. Consistent with the recent burgeoning ofresearch, the association between increased levels of metacognitions and increasedlevels of anxiety and depression was shown in the Turkish sample, as well.Moreover, metacognitive factors were found to be associated with the symptoms ofanxiety and depression independently of the relevant cognitive content. In mostvanalyses, metacognitions emerged as slightly stronger predictors of a givensymptom dimension compared to the relevant cognitive content. In the prospectivepart, the causal role of metacognitions following stress in the development of anxietyand depression symptoms was examined. In the Turkish sample, higher levels ofnegative beliefs about worry predicted augmentation in anxiety and depressionsymptoms from Time 1 to Time 2. Besides, higher levels of lack of cognitiveconfidence interacted with higher levels of daily hassles to predict intensification ofthe anxiety scores. However, the British data did not support the causal role ofmetacognitions in the development of anxiety and depression symptoms. Thestatistical comparisons between Turkish and British samples indicated that theTurkish sample has a tendency to score significantly higher than the British sampleon the metacognitive variables. Moreover, for all but one metacognitive factor, theinteractions with cultural group (Turkish vs. British) were not significant inpredicting psychopathology, indicating generalization of metacognitive theory toboth the Turkish and British samples. Findings of this study were well in line withthe metacognitive theory and discussed in the light of the relevant literature.Keywords: Metacognition, Anxiety, Depression, Cross-Cultural Study, ProspectiveStudy 365

ÖZBOŞANMIŞ EBEVEYNLERİN DUYGUSAL/SOSYAL UYUMU VE PSİKOLOJİK SIKINTILARININ ÇOCUKLA İLGİLİ KONULARDA ALGILANAN GÜÇ/KONTROL, ALGILANAN SOSYAL DESTEK VE DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERDEN YO RD AN MASI Yılmaz, A. Esin Yüksek Lisans, Psikoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Hürol Fışıloğlu Ocak 2002, 136 sayfa Bu araştırmanın temel amacı çocukla ilgili konularda algılanan güç/kontrolün, boşanma sonrası duygusal/sosyal uyum ve genel psikolojik sıkıntı düzeylerini yordayıcı olup olmadığını incelemektir. Çocukla ilgili konularda algılanan güç/kontrol; velayet, ziyaret, nafaka ve ebeveynlik konularından duyulan memnuniyet ve ekonomik sıkıntı düzeyi açısından kavramsallaştırılmış ve ölçülmüştür. Bu çalışmada ayrıca, algılanan sosyal destek ve bazı ilgili demografik özelliklerin boşanma sonrası duygusal/ sosyal uyum ve psikolojik sıkıntı düzeyleri ile ilişkilerinin incelenmesi de amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Ankara mahkeme kayıtları ve kartopu örnekleme yöntemi aracılığıyla ulaşılmış 135 boşanmış ebeveynoluşturmaktadır. Çalışmanın hipotezlerini test etmek için çoklu hiyerarşik regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, ebeveynlik ve ekonomik konular üzerinde algılanan güç/kontrolün ve algılanan sosyal desteğin yüksekliği, boşanma sonrası duygusal/sosyal uyum düzeyinin yüksekliğini ve psikolojik sıkıntı düzeyinin düşüklüğünü yordamaktadır. Ayrıca demografik özelliklerden yaşın ve eğitim düzeyinin yüksekliği, boşanma fikrini ilk ortaya atan kişi olma, profesyonel yardım almıyor olma ve boşanma sonrasında yeni biriyle duygusal ilişki kurmuş olmanın da Türk anne-babalarının boşanmaya daha yüksek düzeyde duygusal/sosyal uyum sağlamalarını ve boşanma sonrası psikolojik sıkıntı düzeylerinin düşük olmasını yordayıcı değişkenler oldukları bulunmuştur. Öte yandan cinsiyet, evli kalma süresi, çocuk sayısı, boşanma davasını kimin açtığı ve boşanmanın üzerinden geçen süre duygusal/sosyal uyum ve psikolojik sıkıntı düzeyleri ile ilişkili bulunmamıştır. Araştırma bulguları ilgili literatür ışığında tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Boşanmış Ebeveynler, Boşanmaya Duygusal/Sosyal Uyum, Psikolojik Sıkıntı, Çocukla İlgili Konularda Algılanan Güç/Kontrol, Algılanan Sosyal Destek, Demografik Özellikler Ill ABSTRACT THE PREDICTION OF DIVORCED PARENTS' EMOTIONAL/SOCIAL ADJUSTMENT AND PSYCHOLOGICAL DISTRESS FROM PERCEIVED POWER/CONTROL OVER CHILD-RELATED CONCERNS, PERCEIVED SOCIAL SUPPORT, AND DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS Yılmaz, A. Esin M.S., Department of Psychology Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Hürol Fışıloğlu January 2002, 136 pages The main purpose of the present study was to investigate whether perceived power/control over child-related concerns was a predictor of emotional/social adjustment and general psychological distress levels after divorce. Perceived power/control over child-related concerns was concep tualized and measured in terms of satisfaction with custody, visitation, alimony, and parenting and the degree of financial strain. It was also aimed to examine the relationships of perceived social support and some relevant demographic characteristics with the levels of postdivorce emotional/social adjustment and psychological distress. The sample of the present studyIV consisted of 135 divorced parents recruited both through divorce records kept in Ankara courts and snowball sampling procedure. Multiple hierarchical regression analyses were conducted to test the hypotheses of the study. According to the results of the study, higher levels of perceived power/control over parenting and financial matters and higher levels of perceived social support predicted higher levels of emotional/social adjustment and lower levels of psychological distress after divorce. In addition, demographic characteristics of older age, higher education, being the person raised the idea of divorce first, not taking professional help at the time of measurement, and presence of a romantic relationship after divorce were proved as the predictors of Turkish parents' higher levels of emotional/social adjustment to divorce and lower levels of psychological distress after divorce. On the other hand, it was found that gender, length of marriage, number of children, initiator status, and duration of divorce were not associated with emotional/social divorce adjustment and psychological distress. The findings of the study were discussed in the light of the relevant literature. Keywords: Divorced Parents, Emotional/Social Divorce Adjustment, Psychological Distress, Perceived Power/Control over Child-Related Concerns, Perceived Social Support, Demographic Characteristics 136